Geometri ilk çağlardan bu yana; pratik uygulamaların, günlük ihtiyaçların, coğrafik ve astronomik araştırmalar gibi bilimsel çalışmaların, teknolojik gelişmelerin etkisiyle sürekli devinim içinde olmuş bir bilim alanıdır. Mimari form oluşumunun temeli geometri olduğu için, mimarlık da bu devinim içinde gelişim göstermiştir. Dolayısıyla tarih boyunca mimari form tasarımlarında; geleneksel geometrik formlardan, yeni gelişen matematiksel ve geometrik sistemlerden, geometrik oranlardan, toplumsal bellekte yer etmiş imge ve şekillerden, doğadan, insanın antropometrik ölçülerinden hareketle geliştirilen yöntem ve tekniklerden, teknolojik gelişmelerin getirdiği olanaklardan yararlanılmıştır.
Mimaride geometri, ilk insanların yaptığı barınaklardan bu yana var olmuştur. Geometri, geçmişten günümüze bütün mimari yaklaşımlarda mimarlığın ulaşmak istediği noktaya erişmesinde en etkili bilim dalı olmuştur. Mimarlık; geometri ve geometrik oran sistemlerinin sağladığı estetik düzenden yararlanarak, tarih boyunca insanların ve toplumların fonksiyonel ihtiyaçlarını karşılamanın yanında estetik anlamlara hitap etmek için de çalışmıştır.
Tarihsel süreçte mimarlığın gelişim sürecindeki değişimler kaçınılmazdır. Geometrinin yardımıyla; her yapı kendi çağını yansıtır, ait olduğu dönemi simgeler ve sembolize eder. Mimarinin sahip olduğu en güçlü anlatım dili, formudur.
Görüldüğü üzere; geçmişten günümüze sosyal, siyasal, kültürel,
etmen, mimari formu geçmişte etkilediği gibi günümüzde de etkilemektedir ve gelecekte de etkilemeye devam edecektir.
KAYNAKÇA
Acar, A. (2019). The intertextual odyssey of Vitruvius and De Architectura through the Roman, Medieval, and Early Renaıssance documents. Tasarım ve Mimarlık, 16, 52-75. doi: 10.17365/TMD.2019.1.3
Ahmed, A. (2016). Antik Yunan medeniyetinin oluşması ve tarihsel gelişimi (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Aytıs, S. ve Kaya, P. (2019). Soyutlama kavramının mekan tasarımı eğitimine yansıtılmasının önemi: 20. yüzyıl soyut resim sanatı ve F. L.
Wright’ın Yapıları üzerinden bir inceleme. Tasarım Kuram, 15 (28), 53-64.
doi: 10.14744/tasarimkuram.2019.88700
Birol, G. (2006). Modern mimarlığın ortaya çıkışı ve gelişimi. Megaron:
TMMOB Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi Yayını, Ekim, 3-16. Erişim tarihi
13 Ocak 2018,
https://www.academia.edu/12182194/Modern_Mimarl%C4%B1%C4%9F
%C4%B1n_Ortaya_%C3%87%C4%B1k%C4%B1%C5%9F%C4%B1_ve _Geli%C5%9Fimi
Bober, W. ve Oktaba, M. (2019). R.B. Fuller’s innovative architectural designs. Annual International Conference on Architecture and Civil Engineering, 7, 664-670. doi: 10.5176/2301-394X_ACE19.617
Conrads, U. (1991). 20. Yüzyıl Mimarisinde Program ve Manifestolar. S.
Yavuz (Çev.). Ankara: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı.
Demirkaya, D. (2003). Mimarlıkta kare ve devinimi (Yüksek Lisans Tezi).
Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Doğan Ak, S. (2017). Postmodernizmde skandal yapıtlar. Tasarım ve Mimarlık, 10, 147-149. doi: 10.17365/TMD.2017.1.015.x
Erdem, A. K. (2017). Doğadaki Örgütlenme mantığından ilham alarak mekânsal örgütlenmede kullanılabilecek üretken modüler sistem önerisi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Eves, H. (1969). A geometry capsule concerning the five platonic solids.
The Mathematics Teacher, 62 (1), 42-44. Erişim adresi:
https://www.jstor.org/stable/27958041
Farrelly, L. (2011). Mimarlığın temelleri. N. Şık (Çev.). İstanbul: Literatür.
Gözübüyük, G. (2007). Farklı mimari dillerde fraktallere dayalı form üretimi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kappraff, J. ve Mcclain, E. G. (2005). The system of proportions of the Parthenon: A work of musically inspired architecture. Musıc in Art:
International Journal for Musıc Iconography, 30 (1/2), 5-16. Erişim adresi:
http://web.a.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=b6e30 60d-1bd1-4a89-b876-973b2edb1d98%40sdc-v-sessmgr01
Katırcı, U. (2003). Çevre ve insan için yapı tasarımı: Norman Foster (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Keskinalemdar, H. (2011). Ekspresyonizm kavramı ve mimarlıkta ekspresyonizmin Frank Gehry bağlamında incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kökçü, A. (2017). Euclid dışı geometrilerin matematik tarihi ve Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
Lökçe, S. (2003). İki şehir ikonu: Sagrada Familia ve Sydney Opera Binası.
Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18 (1), 89-100.
Manser, M. (1991). Divine geometry. RSA Journal, 139 (5), 417-418.
Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/41375562
Meserve, B. E. (1956). The evolution of geometry. The Mathematics
Teacher, 49 (5), 372-382. Erişim adresi:
https://www.jstor.org/stable/27955187
Perker, Z. S. (2009). Mimarlığın felsefe ile ilişkisinin Rönesans, 17. ve 18.
yüzyıl yapı örnekleri üzerinden irdelenmesi. Engineering Sciences, 4 (4), 589-600. 4 Haziran 2020, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/186364
Ramzy, N. S. (2015). The Dual Language of Geometry in Gothic Architecture: The Symbolic Message of Euclidian Geometry versus the Visual Dialogue of Fractal Geometry. Peregrinations: Journal of Medieval Art & Architecture, 5 (2), 135-172. Erişim adresi:
Roth, L. M. (2002). Mimarlığın öyküsü (3. Baskı). E. Akça (Çev.).
İstanbul: Kabalcı. (İlk baskı 1999).
Saatcıoğlu, N. Ö. (2011). Mimari biçimlenişte ‘’Yalınlık ve Karmaşıklık’’ kavramlarının değerlendirilmesi (Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Scriba, C. J. ve Schreiber, P. (2010). 5000 years of geometry: Mathematics in history and culture. (J. Schreiber, Çev.). 23 Şubat 2020, https://doi.org/10.1007/978-3-0348-0898-9
Tekkanat, N. (2006). Altın Oran’ın kaynakları ve Sanat’a yansıması (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Yılmaz, S. (1999). Evolution of the architectural form based on the geometrical concepts (Yüksek Lisans Tezi). İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İzmir.
İnternet Kaynakları
URL-1 http://www.geometridefteri.com/altin-oran/ [Erişim tarihi: 6 Ocak 2019]
URL-2 https://arkeofili.com/misir-piramitleri-nasil-insa-edildi/ [Erişim tarihi: 26 Aralık 2019]
URL-3 https://tr.pinterest.com/pin/168181367318393812/ [Erişim tarihi:
18 Aralık 2019]
URL-4 https://www.khanacademy.org/humanities/medieval-world/gothic1/v/amiens-cathedral [Erişim tarihi: 18 Aralık 2019]
URL-5 http://seyahat.mynet.com/fransada-vitray-sanati-1183342 [Erişim https://www.jaguar-turkiye.com/jag-style/jag-art/dunyaca-unlu-mimarlar.html [Erişim tarihi: 27 Aralık 2019]
URL-10 https://www.piet-mondrian.org/composition-with-large-red-plane-yellow-black-gray-and-blue.jsp [Erişim tarihi: 19 Aralık 2019]
URL-11 https://www.arkitektuel.com/farnsworth-evi/ [Erişim tarihi: 26 Aralık 2019]
URL-12 https://listelist.com/ikonik-yapilar/ [Erişim tarihi: 17 Aralık 2019]
URL-13 https://www.pinterest.com/pin/338332990733206308/?lp=true [Erişim tarihi: 12 Ocak 2019]
URL-14 https://www.archdaily.com/211010/ad-classics-vitra-design-museum-and-factory-frank-gehry [Erişim tarihi: 9 Ocak 2019]
URL-15 https://www.arkitektuel.com/seattle-merkez-kutuphanesi/ [Erişim tarihi: 5 Ocak 2019]
HISTORICAL DEVELOPMENT OF GEOMETRY THAT