Yenilik kavramını inceleyen yazında kabul gören başlıca beş modelde tespit edilen genel amaç, pazarlama sektörlerinin etkinliğini arttırmak ve yeni ürünlerin; kullanıcıların algısal, sosyo-ekonomik ve kültürel özelliklerinin doğru betimlenmesini sağlayarak benimsenmesini ve yaygınlaşmasını kolaylaştırmaktır.
4.1.1 Rogers’ın Benimseme Modelinin Değerlendirilmesi
Rogers‟ın Yenilik Benimseme modelinin, sosyal sistem içindeki farklı yeniliklerin benimsenmesini inceler. Yeni bir ürünün benimsenmesi ile ilgili geliştirilen yazındaki ilk model olup, araştırmacılar tarafından da kabul görmektedir. Çalışmada geliştirilen öneri modelin oluşumunda bu modelden bilgi, ikna olma ve karar aşamaları süreç olarak ele alınmıştır. Bu süreçlerin yanı sıra oluşturulan modelin test etme süreci içerisindeki son iki aşama olarak uygulama ve doğrulama da bu modelden elde edilmiştir. Karar verme sürecindeki ürünü kabul ya da reddetme durumu öneri modelin kurgusunda yer almaktadır. Modelde, bilgi edinme sürecinin ilk aşaması olarak ele alınan Rogers‟ın modelinde yer alan iletişim ve ağ oluşturma öğeleri bilgi edinme sürecinin ilk iki aşamasını oluşturur.
Rogers‟ın modelinden alınıp Yapı Ürünleri İçin Teknolojik Yenilik Benimseme Modeli‟ne aktarılanlar sırasıyla;
İletişim aşamasında girdi olarak; sorun ve gereksinimleri hissetme, yenilikçilik, yeni teknolojilerin bulunması, sosyo ekonomik etmenler ve iletişim özellikleri,
İletişim aşamasında mekanizma olarak mesaj, medya kanalları ile iletişim durumları, Ağ oluşturma aşamasında girdi olarak sosyal bilgi ağları,
Bilgi değerlendirme aşamasında girdi olarak bilgi ilkeleri, mekanizma olarak sosyal sistem koşulları ve denenebilirlik,
İkna olma sürecinin davranış oluşumu aşamasında kontrol ve sınırlama olarak yeniliğin algısal nitelikleri,
İkna olma sürecinin fırsat tanımlama aşamasında girdi olarak Pazar ve teknoloji bilgisi,
Karar sürecinin seçeneklerin değerlendirmesi aşamasında mekanizma olarak algılanan yenilik nitelikleri ve yayılımın denetim mekanizması olup, kontrol ve sınırlama olarak iletişim sorunları,
Karar sürecinin tasarım aşamasında girdi olarak geçmiş deneyimler ve iletişim, mekanizma olarak yenilikçilik, kontrol ve sınırlamada ise karmaşıklık durumu,
Karar sürecinin seçim aşamasında girdi olarak geçmiş deneyimler, kontrol ve sınırlamada elde edilebilirlik ve yenilikçilik,
Test etme sürecinde kaynak tahsisi aşamasında girdi olarak finansman ve bilgi, Test etme sürecinin hazırlık ve uygulama aşamalarındaki bilgi girdisi,
Test etme sürecinin doğrulama aşamasında mekanizma olarak benimseyenlerin yenilik tutumu ile kontrol ve sınırlamada zaman
dan oluşmaktadır.
Bu modelde içerik tam olarak yapı sektörüne yönelik olmamasına rağmen her sektör için yeni ürünlerin benimsenmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Modelin kurgusunun oluşturulmasında önemli rol oynamıştır.
4.1.2 Narayan’ın Benimseme Modelinin Değerlendirilmesi
Bu model, Rogers‟ın modelinden yola çıkılarak yapılan model çalışmalardan biridir. Narayanan‟ın benimseme modelinde, Rogers‟ın benimseme modelindeki aşamalardan ikna olma aşaması davranış oluşumu aşaması olarak tanımlamıştır. Diğer aşamalar aynı şekilde kullanılmaktadır. Davranış oluşumu aşamasında Rogers‟ın yeniliğin davranışsal niteliklerini kullanmıştır. Bu aşamalara paralel olarak yeni teknoloji için sorun tanımlama, teknoloji seçimi, çözüm geliştirme ve uygulama aşamalarını ilişkilendirmiştir.
Narayanan‟ın modelinden alınıp Yapı Ürünleri İçin Teknolojik Yenilik Benimseme Modeli‟ne aktarılanlar sırasıyla;
Bilgi edinme sürecinin iletişim aşamasındaki girdiler gereksinimleri ve sorunları hissetme, yenilikçilik ve yeni teknolojilerin bulunması,
Bilgi edinme sürecinin bilgi değerlendirme aşamasına isim oluşturmasının yanı sıra bu aşamada mekanizma olarak yazılım ve bilgi arama – toplama,
İkna olma sürecinin davranış oluşumu aşaması,
İkna olma sürecinin rekabet ortamını değerlendirmesi aşamasının kontrol ve sınırlaması olarak altyapı,
Karar verme sürecinin seçeneklerin değerlendirilmesi aşamasında mekanizma olarak yenilik kararlılık ve liderlik ile kontrol ve sınırlama olan fiziksel (donanım) özellikleri, Karar verme sürecinin seçim aşamasına isim oluşturmasının yanı sıra girdi olarak yenilik türleri ve teknik özellikler, mekanizma seçim yöntem ve teknikler ve kontrol ve sınırlamada yenilikçilik
den oluşmaktadır.
4.1.3 Guynor’ın Benimseme Modelinin Değerlendirilmesi
Guynor‟ın benimseme modeli, daha çok yöneticiler tarafından kullanılan, pazara hakim, teknoloji ve yönetimsel süreçlere yer veren bir modeldir. Fırsatın farkına varma, ürün geliştirme, tam ölçekli kalkınma, üretim hacmi ve ticarileştirme ve pazarda teknoloji kullanımı ve yayılımı süreçlerinden oluşmaktadır.
Guynor‟ın modelinden alınıp Yapı Ürünleri İçin Teknolojik Yenilik Benimseme Modeli‟ne aktarılanlar sırasıyla;
İkna olma sürecinin Fırsat tanımlama aşamasının adlandırılmasının yanı sıra girdi olarak pazar ve teknoloji bilgisi ve mekanizmalardan fırsat tarama teknikleri,
İkna olma sürecinin Rekabet ortamının değerlendirmesinde mekanizma olarak Ar-Ge stratejileri ve pazar fırsatlarını algılama,
Karar verme sürecinin tasarım aşamasında mekanizma olarak güven derecesi ve seçim aşamasında girdi olarak yenilik türleri, teknik özellikler
den oluşmaktadır.
4.1.4 Davis’in Teknoloji Kabul Modelinin Değerlendirilmesi
Davis‟in Teknoloji Kabul Modeli (TAM), sosyo-psikolojik teorilere dayanarak geliştirilmiştir. Yazında sıkça kullanılan bir modeldir. Benimseyecek kitlenin yenilik karşısında tutumu, davranışları ve algısal durumları ön plandadır. Ekonomi, çevre ve kültür açısından değerlendirme görülmemektedir.
Guynor‟ın modelinden alınıp Yapı Ürünleri İçin Teknolojik Yenilik Benimseme Modeli‟ne aktarılanlar sırasıyla;
Bilgi edinme sürecinin iletişim aşamasında girdi olan kişisel değişkenler,
İkna olma sürecinin davranış oluşumu aşamasında mekanizma olarak davranış bilimleri etkisi,
Karar verme sürecinin seçeneklerin değerlendirmesi aşamasında mekanizma olarak teknoloji kabul modeli,
Karar verme sürecinin tasarım aşamasında mekanizma olarak algısal durumların değerlendirilmesi,
Karar verme sürecinin seçim aşamasında girdi olarak algıya dayalı kullanıcı gereksinimleri,
Test etme sürecinin doğrulama aşamasında mekanizma olarak benimseyenlerin yenilik tutumu
dur.
4.1.5 Kamal’ın Bilgi Teknolojisi Benimseme Modeli Değerlendirilmesi
Kamal‟ın bilgi teknolojisi benimseme modeli yeniliğe özendirme, düşünce, teklif, benimseme kararı, yeniliğin uygulanması, yenilik düşüncesinin doğrulanması, yeniliğin kullanıcı kabulü, yeniliğin gerçek kullanımı ve örgütler içinde bilgi teknolojisi yenilik benimseme aşamalarından oluşmaktadır.
Kamal‟ın modelinden alınıp Yapı Ürünleri İçin Teknolojik Yenilik Benimseme Modeli‟ne aktarılanlar sırasıyla;
Karar verme sürecinin seçim aşamasında kontrol ve sınırlama olarak teklif alma koşulları,
Test etme sürecinin uygulama aşamasında mekanizma olarak yeniliği özendirici durumlar
dır.