Gelir Getirmeyen Departmanlar

Konaklama işletmelerinde gelir getirmeyen departmanlar işletme ölçeğine ve türüne göre değişiklik göstermekle birlikte genel olarak değerlendirildiğinde yönetim, muhasebe, teknik hizmetler, güvenlik, pazarlama ve satış, insan kaynakları departmanları gelir getirmeyen departmanlar olarak ifade edilebilir.

2.1.3.2.1 Yönetim Departmanı

Yönetim kavramı üzerinde birçok farklı tanımlamalar yapılmakla birlikte en geniş anlamda yönetim, belirlenmiş amaçlara ulaşabilmek için yapılan planlama, örgütleme, yürütme, koordinasyon ve kontrol faaliyetlerinin yerine getirilmesi şeklinde ifade edilebilir

(TKYD-Deloitte, 2006: 4). En basit anlamda ise yönetim başkaları vasıtasıyla iş görme faaliyetidir (Genç, 2007: 6).

İnsan emeğinin yoğunlukta olduğu ve çok sayıda bölümden oluşan konaklama işletmeleri müşterilerle ilişkilerin yoğun olarak kurulduğu işletmeler olarak dikkat çekmektedir. Konaklama işletmeleri müşterilerine; konaklama, yiyecek ve içecek, eğlence, spor, sosyal etkinlikler, toplantı ve kongreler vb. gibi birçok farklı alanda hizmet sunmaktadır. Sunulan hizmetin çeşitlilik göstermesi ve her hizmetin kendi içerisinde uzmanlığa ayrılması ve bu hizmetlerin tek bir işletmede bir bütün halinde müşterilere sunulması konaklama işletmelerinin yönetimini zorlaştırmaktadır. Bu kapsamda planlama faaliyetinden başlayarak, örgütleme, yürütme, koordinasyon ve kontrol faaliyetlerinin konaklama işletmesine özgü bir biçimde değerlendirilerek sistematik olarak gözden geçirilmesi son derece önemlidir. Konaklama işletmesinin faaliyetlerini başarılı bir şekilde sürdürebilmesi de ancak iyi bir yönetim politikasına ve yönetici profiline bağlıdır (Kozak vd., 2013: 15).

Konaklama işletmelerinin amaç ve hedeflerine ulaşabilmesi için öncelikle konuklara uygun fiyatla, yüksek standartlarda ve kaliteli ürünler sunması gerekmekte bunun karşılığında da işletmenin sürekliliğini ve kar elde etmesini sağlamalıdır. Faaliyetler ve görevler doğru bir şekilde sınıflandırılmalı ve çalışanların bilgi, beceri ve tecrübelerine uygun işbölümünün gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Faaliyetlerin etkin bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için bölümler arasında gerekli koordinasyonun sağlanması ve iletişim kanallarının oluşturulması gerekmekte ek olarak işletmenin amaç ve hedefleri doğrultusunda görev yapan çalışanları motive etmek, gerekli ücret politikalarını uygulamak ve onların etkin bir şekilde çalışmalarını teşvik edici unsurların da göz önünde bulundurulması yönetim tarafından uygun politikalarla sağlanmalıdır (Şener, 2007: 32).

2.1.3.2.2 Muhasebe Departmanı

Temel görevi işletmenin ekonomik durumuyla ilişkili olan raporları hazırlayarak yönetime gerekli bilgilendirmeyi yapan muhasebe departmanı, söz konusu departmanda gerçekleştirilen faaliyetler kapsamında değerlendirildiğinde genel olarak diğer işletmelerle olduğu gibi konaklama işletmelerinde de aynı görevi üstlenmektedir (Şengel, 2013: 11).

Konaklama işletmelerinde değer hareketlerinin sürekli olarak kaydını yapmak, bu kayıtların ve yaşanan değişimlerin etkin bir şekilde denetimini sağlamak, bilgiler yardımıyla yönetime raporlar hazırlamak, sunulan mal ve hizmetlerin maliyetlerini tespit etmek, işletmenin kar ve zararını ölçmek, departmanların kendi içindeki gelir ve gider durumlarını tespit etmek, gerekli bütçeleme çalışmalarını gerçekleştirmek ve benzeri gibi görevleri gerçekleştiren muhasebe departmanı, konaklama işletmelerinde önemi yadsınamayacak derecede olan destek hizmetleri olarak yer almaktadır (Çakır, 2002: 8).

Konaklama işletmelerinin muhasebe faaliyetlerinde ulaşılmak istenen amaçlar genel olarak aşağıdaki gibi ifade edilebilir (Çetiner, 1989: 22; Çetiner, 2009: 32):

 İşletmenin varlıkları ve kaynaklarıyla ilişkili olan ve parayla ifade edilebilen kıymet hareketlerinin süreklilik kapsamında ilgili kayıtlarını ve denetimini sağlamak,

 Ulaşılan bilgiler doğrultusunda istatistiki verilere ulaşmak,

 Departmanların ayrı ayrı gelir ve giderlerini tespit etmek ve genel gelir ve giderleri belirlemek,

 Maliyetler analizleri ve kontrollerini gerçekleştirmek,  İşletmenin karlılığını ölçmek,

 Muhasebe kayıtlarına göre yapılacak işlemleri yerine getirmek.

2.1.3.2.3 Teknik Hizmetler Departmanı

Konaklama işletmelerinde teknik hizmetler departmanı, işletmenin farklı bölümlerinde kullanılan araç, gereç ve donanımların etkin olarak işlevlerini yapacak bir şekilde hazır bulunmasını sağlamakla sorumlu olan departman olarak ifade edilebilir. Teknik hizmetler departmanı, tüm departmanlardaki araç, gereç ve donanımı çalışır durumda tutmak ve müşterilere en iyi hizmeti sunabilmek için her departmana destek olmak ve verilen tüm hizmetlerin en ekonomik şekilde yapılma amacı taşımaktadır. Örneğin, sıcak suların akmaması veya klimaların çalışmaması ve benzeri gibi durumlar konuklara verilen hizmetleri olumsuz etkileyecek belki de hizmetin durmasına neden olacaktır. Teknik bölüm konaklama işletmesinin faaliyete geçmesinden önce başlar ve faaliyet süresinde de devam eder (Şener, 2007: 236).

Teknik hizmetler departmanı genel olarak (Çakır, 2002: 11):  Bakım-onarım,

 Enerji tasarrufu ve enerji yönetimi,

 Güvenlik ve benzeri fonksiyonların yerine getirilmesi,

 Isı, aydınlatma ve havalandırma işlemlerinin yerine getirilmesi ve benzeri gibi faaliyetleri içerir.

2.1.3.2.4 Güvenlik Departmanı

Güvenlik departmanı, konaklama işletmelerinde olağanüstü durumlara karşı alınan tüm önlemlerin ve bu önlemlerin uygulanmasından sorumlu olan departman olarak ifade edilebilir. Söz konusu olağanüstü durumlara örnek olarak yangın, ölüm, kaza, eşya kaybı, işletmenin demirbaşlarına karşı verilen zarar, hırsızlık, alkol sonucu ortaya çıkan olumsuz davranışlar ve benzeri sayılabilir (Batman, 2003: 122).

2.1.3.2.5 Pazarlama ve Satış Departmanı

Konaklama işletmelerinin günümüzde fiziksel alanlarını genişletmesi, yeni ve modern tesislere olan ihtiyaç ve oda sayılarındaki artışlar, teknoloji ve dağıtım kanallarındaki değişimleri bu alandaki talebi ele geçirme ve pazardan büyük pay sağlama açısından değerlendirildiğinde konaklama işletmeleri arasındaki rekabeti önemli ölçüde artırmıştır. Söz konusu gelişmeler konaklama işletmeleri açısından değerlendirildiğinde pazarlama faaliyetlerinin daha fazla önem kazanmasına neden olmuş ve otel pazarlaması kavramı ortaya çıkmıştır. Otel pazarlaması müşteri taleplerini araştırma ve bu ihtiyaçları karşılamak, gerekli ürün karmasını oluşturmak ve bunları satmak olarak açıklanabilir (Kozak vd., 2013: 86).

Konaklama işletmeleri faaliyetlerini artırmak ve sürekliliklerini sağlayabilmek için pazarlama amaçlarına ulaşabilmek amacıyla hedef kitlelerin beklenti ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak müşterilerini memnun etmek zorundadır. Konaklama işletmelerinde pazarlama faaliyeti sadece pazarlama bölümünün görevi olmamalı aynı zamanda mal ve hizmet üretiminde görevli olan tüm çalışanların ortak sorumluluğunda olmalıdır (Kozak vd., 2013: 87).

2.1.3.2.6 İnsan Kaynakları Departmanı

Konaklama işletmelerinde insan kaynakları yönetimi, işgücünden etkin bir şekilde yararlanmak ve iş ortamını çalışanların ve işletmenin ortak amaçlarına katkı sağlayacak bir çerçevede planlama ve uygulama amacı taşır. İnsan kaynakları yönetimi çalışanların seçimi, işe alınması, yetiştirilmesi, işe uyumunun sağlanması, geliştirilmesi, değerlendirilmesi, ödüllendirilmesi, sağlığının ve refah seviyesinin gözetilmesi ve benzeri gibi kapsamlı bir değerlendirmeler bütünü olarak ifade edilebilir (Şener, 2007: 103).

Etkin bir insan kaynakları yönetimi, çalışan devir hızının azaltılmasına ve çalışan memnuniyetinin artırılmasına olanak tanıyacak ve çalışanların sergileyecekleri performans düzeylerine de olumlu katkı sağlayacaktır. Söz konusu katkı ile işletmenin ekonomik kazanç elde etmesi daha olanaklı hale gelecektir (Çakır, 2002: 8; Tütüncü ve Demir, 2003: 147).

Konaklama işletmelerinde çalışanların sürekli olarak müşterilerle yüz yüze ilişkilerinin olması dolayısıyla çalışanların farklı özelliklere ve niteliklere sahip olmaları gerekmektedir. Söz konusu özellikler ve nitelikler genel olarak (Şener, 2007: 104):

 Yeterli bir mesleki eğitime ve tecrübeye sahip olmak,  Uygun bir fiziki yapıya sahip olmak,

 Günlük basit konuşmaları sağlayabilmek açısından en az bir yabancı lisana sahip olmak,

 Genel görünüme, kılık ve kıyafete özen göstermek,  Ciddi ve ağırbaşlı bir yapıya sahip olmak,

 Temizlik ve düzenliliğe sahip olmak,

 Anlayışlı, uyumlu ve insanlarla geçinebilme yeteneğine sahip olmak,  Eleştirilere açık olmak.