Gaziantep Ġlinde GerçekleĢtirilen Nitel Saha ÇalıĢmanın Bulguları

Gaziantep‟te derinlemesine görüĢme yapılan sivil toplum kuruluĢlarından alınan bilgilere göre yapılan değerlendirmeler Ģunlardır;

3.4.2.1 Gaziantep’te Kamp DıĢında YaĢayan Suriyeli Nüfusu

Gaziantep‟te barınma merkezlerinde yaĢayan Suriyeli sayısı 33.296‟dır. (19 Haziran 2017, AFAD). Toplam kayıtlı Suriyeli nüfus ise 334.708‟dir. (GĠGM, 2017) Bu verilere, kayıt yaptırmayan Suriyeliler de eklendiğinde bu rakamın 300.000‟nin çok üzerinde olduğu görüĢülen Sivil Toplum KuruluĢları tarafından dile getirilmiĢtir.

“AFAD‟ tan aldığımız resmi rakam 250.000 ama biz bu sayısının 500. 000‟e yakın olduğunu düşünüyoruz, mültecilerin şehrin her alanında olması ve kontrolsüz bir şekilde

101

çoğalmaları, diğer insanların yaşam alanlarına girmesi, halkta ister istemez bir tepkiye neden oluyor” (Gaziantep ĠHD, erkek, 32).

3.4.2.2 Suriyelilerin Gaziantep’e Ekonomik Etkileri

Gaziantep‟e Suriyelilerin göç etmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik sorunlara baktığımızda en büyük sorun; Suriyeli çalıĢanların istihdamı ve istihdama iliĢkin yasal düzenlemelerinin olmayıĢıdır. Birçok iĢveren Suriyelileri çok düĢük ücretlerle ve kötü çalıĢma koĢullarında çalıĢtırmaktadır. Ucuz iĢ gücü piyasası sonucu yerel halkın iĢ bulmasının zorlaĢması veya iĢ bulamama nedeninin Suriyelilere bağlanması, yerel halkın Suriyelilere yönelik algısını olumsuz yönde etkilemektedir. Olaya ihtiyaçlar açısından bakıldığında, ülkemizin en hızlı büyüyen illeri arasında bulunan Gaziantep‟te özellikle bazı iĢ kollarında, Suriyelilere iĢ imkânı sağlayacak potansiyelin bulunduğu yapılan görüĢmelerde dile getirilmiĢtir.

Ayrıca bir diğer ekonomik sorunun enflasyon oranları olduğu belirtilmiĢtir. Ġlde Suriyelilerin geliĢi ile birlikte konut fiyat ve kiraları hızla artmıĢ ve Ģehir %8,8 enflasyon ile ülke ortalaması olan %7,4‟ün üzerine çıkarak en yüksek artıĢ gösteren il olmuĢtur. Özellikle kira fiyatlarındaki artıĢ ve ucuz iĢ gücüne bağlı haksız rekabet ortamı yerel halkın tepkisini ( özellikle gelir durumu kötü olan yerli halkın) çektiği ifade edilmiĢtir. Yoksul yerel halk kendi iĢsizliğini yoksul Suriyelilere bağlamakta böylece Suriyeli kimliğini değil yoksul Suriyeli kimliğini suçlamaktadır.

“Fırsatçılık mantığı çok yaygınlaştı. Konut 500 lira iken 1500 liraya çıktı. Kontrolsüz gelişiyor her şey. Herkes her istediğini istediği fiyattan veriyor. Bundan kaynaklı sorunlar var. Bölgesel olarak taban ve tavan fiyatlarının belirlenmesi gerekiyor”(Gaziantep ĠHD,

erkek, 32).

3.4.2.3 Gaziantep’teki Suriyelilerin Toplumsal YaĢama Etkileri

Suriye‟ye sınırı olan iller arasında en büyük Ģehir olması ve çok yönlü imkânlara sahip olması nedeniyle sınır illeri arasında Gaziantep; Urfa‟dan sonra en fazla Suriyeli nüfusa ev

102

sahipliği yapmaktadır. Kamp dıĢında yaĢayan insan sayısındaki artıĢla birlikte Gaziantep‟te zaman zaman basına da yansıyan büyük sorunlar ortaya çıkmaya baĢlamıĢtır. SavaĢın ilk yıllarında geçici oldukları düĢünülen Suriyelilere karĢı yerel halkın çok yardımcı olduğu fakat savaĢın uzamasıyla birlikte sığınmacılara yönelik algının hızla değiĢtiği görüĢülen STK‟lar tarafından belirtilmiĢtir. Bu değiĢimde Ģehir efsanelerinin etkisi kadar 11 Ağustos günü Gaziantep‟in Ünaldı Mahallesi‟nde Suriyeli bir kiracının, ev sahibini öldürmesinin ardından yaĢanan olaylar ve linç giriĢimlerinin de payı bulunmaktadır. Saldırılar kenar mahallerle sınırlı kalsa da etkisi Ģehir geneline yayılmıĢtır. Yerel halkın Suriyelilere yönelik algısında her ne kadar dil ve kültür farklılıkları, ekonomik nedenler, temel hizmetlerin yetersizliği, güvenlik kaygısı, yerel fakir halkın Suriyelilere yardım yapılırken bize neden yardım yapılmıyor düĢüncesi etkili olsa da olumlu ve olumsuz algı oluĢturmada medyanın da kritik bir öneme sahip olduğu yadsınamaz. GörüĢme yapılan STK üyelerinden biri bu durumu Ģu Ģekilde anlatmıĢtır:

“Yaşanan olayların medyada sunuluş biçimi Suriyelilere karşı var olan önyargıların

şiddete dönüşmesine neden olabilmektedir. Örnek olarak “Suriyeliler bir yurttaşımızı

daha öldürdü” başlığı spesifik bir olayı suçu işleyenin etnik kimliğiyle ilişkilendirmekte ve

suçu o etnik kimliğe sahip tüm kesime genelleştirmektedir. Ayrıca aynı haberde kullanılan yurttaşımız ifadesi ile biz algısı yaratılarak toplum bizler ve onlar(ötekiler) şeklinde sosyal gruplara bölünmektedir”(Gaziantep MAZLUMDER, erkek, 54).

Medyanın etkisine vurgu yapan bu STK üyesi Ģehir efsanesine örnek olarak “Suriyeliler şehrin su şebekesine fare zehri atmış” gibi haberlerin asılsız olmakla birlikte suçun sadece suçu iĢleyene değil tüm Suriyelilere atfedildiğinin ve genelleĢtirildiğinin altını çizerek zaten olumsuz olan Suriyeli algısının Ģiddete dönüĢmesi muhtemel bir nefrete dönüĢmesine neden olabileceğini belirtmiĢtir.

Toplum algısında yine medyanın rolüne değinen bir baĢka STK üyesi bu durumu su sözlerle ifade etmiĢtir:

“Antep‟te bir olay oldu aylarca basına yansıdı. Kiracının ev sahibini öldürmesi manşet oldu. Var olan insan sayısından kaynaklı sorunlar oluyor. Adana‟dan da Antep‟e aynı sayıda insan gelse aynı sorunlar olurdu, nüfus kaynaklı problemler var”(Gaziantep ĠHD,

103

Toplum sağlığı açısından Gaziantep iline baktığımızda; çocuk felci yok edilmiĢken bu hastalığın tekrar gündeme geldiği, kızamık ve Ģark çıbanı grubu hastalıklarının da yeniden ortaya çıktığı, 2013 yılında en çok kızamık görülen ilin Gaziantep olduğu ve bu durumun yerel halk arasında endiĢe yarattığı dile getirilmiĢtir.

3.4.2.4 Gaziantep’teki Suriyeli Kadınların Toplumsal YaĢama Yansımaları

Yapılan görüĢmelerde savaĢtan kaçan Suriyeli kadınların ikinci eĢ olarak evlendirilmeleri, belirli bir bedel karĢılığında gönüllü, gönülsüz ya da kandırılarak evlendirilen kadın ya da çocuk sayısının artıĢ eğiliminde olması yerel kadınların Suriyeli kadınları tehdit olarak algılamalarına neden olduğu belirtilmiĢtir. Ayrıca sınır hattından kimi zaman kaçak kimi zaman da yasal yollarla evlendirme vaadiyle getirilen ve fuhuĢ çetelerinin tuzaklarına düĢen Suriyeli kadınların olduğu da ifade edilmiĢtir.

“Suriye‟de çok eşli evliliğe bizim baktığımız gibi bakılmıyor, oradan çok sayıda kadının

yalnız gelmesi ve aile düzenine ihtiyaç duymasıyla birlikte bu iş artık Antep‟te çok kolaylaştı” (Gaziantep ĠHD, erkek, 32).

Gaziantep‟te görüĢme yapılan sivil toplum kuruluĢları;

 Gaziantep Kent Konseyi

 Gaziantep MAZLUM-DER

 Gaziantep ĠHD

 Gaziantep Ticaret Odası