Gayrimüslim Köylerin ve Mezraların Nüfusu

İkinci defterimiz Ordu Ulubey kazasında yaşayan gayrimüslimlerin kaydedilmiş olduğu 1038 numaralı gayrimüslim defteridir. Defter şu başlık altında kaydedilmiştir: “Kaza-yı Aybasdı ve Ulubey maa Kaza-yı Habsamana Tabi-i Ordu Reaya”427.

Defterde Ulubey köylerinde yaşayan ahali, Ermeni ve Rum halkı olarak ikiye ayrılmıştır. Ulubey’in gayrimüslim 11 köyü ve 6 mezrasında toplam 215 hanede yaklaşık 857 erkek nüfus kaydedilmiştir. Ayrıca Darıklıca köyü hem Ermeni hem de Rum halkının yaşadığı bir yerleşim yeridir. Köyler içerisinde Reaya Mukayese tabiri dikkat çekmektedir. Böyle bir adlandırma muhtemelen Rum halkı için kullanılmıştır. Çünkü böyle tabir edilen köylerin cizye miktarları kaydedilmemiştir. Bu köylerin vergiden muaf olduğu düşünülebilir. Örneğin maden işçisi olarak çalıştırıldıkları düşünülürse, belirli bir hizmet karşılığında

427

muaf tutuldukları yorumlanabilir428_{. Ayrıca Rum köylerinden sadece bir köyün} (Artuk köyü) ödediği cizye miktarları kaydedilmiştir.

Gayrimüslimlerin Ordu yöresine gelişleri ile ilgili XVII. ve XVIII. yüzyılda nüfus değerlerine ait verilere ulaşılamamıştır. Dolayısıyla Rumların ve Ermenilerin Ordu kazasına ve merkezine ne zaman gelmeye başladıklarına dair kesin bir bilgi de yoktur. Ordu kazasındaki gayrimüslim nüfusun artmaya başlaması, merkezi otoritenin taşra aleyhine sarsıldığı XVIII. yüzyıldaki gelişmelerde yattığı anlaşılmaktadır429

. Ayrıca gayrimüslimlerin Ordu’ya gelişleri konusunda Ulubey ayanlarının rolünün büyük olduğu vurgulanmaktadır. Kazadaki en uygun tarım alanlarına gayrimüslim göçlerini yönlendirerek topladıkları belirtilmektedir430.

1038 numaralı defterdeki köylerde görüldüğü üzere yoğun bir gayrimüslim nüfusa sahip olmasada az çok bu ahalinin nüfus hareketlerini değiştirdiği söylenebilir. Çünkü Ordu yöresini kapsayan tahrir defterlerinde (1455-1485) ve 1642-43 tarihli avarız defterinde Ulubey köylerinde hiç gayrimüslim nüfus görülmemektedir. O tarihlerde Ordu’ya bağlı nahiye ve köylerin belli kesimlerinde gayrimüslim yaşamaktaydı.

1455-1613 yılları arasında Ordu ve yöresinde az olan Hristiyan nüfus durgunluk göstermektedir. Bu dönemde Hristiyan nüfus daha ziyade yörenin iç ve yukarı kesimlerinde bulunan İskefsir ve Milas nahiyelerinde, az bir kısmı da Ordu-Giresun arasında yer alan Şemseddin ve Bozat nahiyeleri ile Bolaman’da bulunmaktaydı. Kazadaki gayrimüslim nüfusun büyük oranda buralarda bulunmasının sebebi, bölgenin çok daha önce Selçuklu ve Danişmentliler tarafından fethedilmiş ve 1390’lardaki son fetih hareketinden daha az etkilenmiş olmalarında görülmektedir. Ayrıca yerli halkın bir kısmı da fetih sırasında Habsamana (Gölköy) Bolaman, Vona ve Öksün gibi kalelere sığınarak bölgedeki varlıklarını korumaya çalışmışlardır431

.

Önceden de belirttiğimiz gibi gayrimüslim halk cizye vergisi için sayılagelmiştir. Köylerde yaşayan halk durumuna göre belli bir cizye vermekle

428_{Suat Feyyaz Günaydın Yüksek Lisans tezinde 1043 numaralı Ordu Kazası gayrimüslim}

defterindeki nüfus kayıtlarına göre kazada yaşayan pek çok Rum’un madenlerde çalıştıkları ve vergiden muaf olduklarını belirtmektedir. Günaydın, 2011, s. 41.

429_{Ekinci, 2014, s. 2-3.} 430_{Ekinci, 2016, s. 47.} 431

yükümlü olmuş veya muaf tutulmuştur. Ancak gayrimüslim köylerinde bazı kişilerin askerlik kayıtları mevcuttur.

Osmanlı Devleti’nde ordu, temelde Müslümanlardan oluşmakta ve asker ihtiyacı, özellikle XVIII. ve XIX. yüzyıllarda tamamen bu kesimden sağlanmaktaydı. Her ne kadar, XVIII. yüzyıla kadar Kapıkulu ocakları Hristiyan tebaa çocuklarından devşirilen gençlerden oluşturulmuşsa da432

, bu gençler, orduya kesinlikle Hristiyan kimlikleriyle alınmazdı. Türk örf ve adetlerini, İslam dinini ve Türkçe’yi öğrenmek için bir süre eğitime tabi tutulan devşirmeler, ancak eski kimliklerinden sıyrılıp Müslüman olduktan sonra asker olabilirlerdi. Ancak Osmanlılar, bu genel kurala rağmen, özellikle asker ihtiyacının arttığı dönemlerde gayrimüslimlerden yararlanmakta hiçbir sakınca görmemişlerdi. Bu uygulamanın ilk numuneleri, komşu Hristiyan devletlerinden sağlanan savaşçı askerlerdi. Osmanlı Devleti Rumeli fethinin genişlemesiyle birlikte ilk dönem uygulamaları yerine, Balkanlarda karşılaştığı eski döneme ait Hristiyan kaynaklı askeri organizasyonlardan yararlanmaya başladı433.

Klasik Osmanlı döneme ait kayıtlar, gayrimüslimlerin hangi askeri alanlarda istihdam edildiğini göstermektedir. Özellikle ilk dönemde Osmanlı kale topçuları arasında gayrimüslim sayısı dikkat çekmektedir. Ayrıca Osmanlılar ilk dönemlerden itibaren donanma ve tersanede ustalık gerektiren teknik işlerle, kürekçilik gibi daha çok kol kuvvetine dayanan hizmetlerde gayrimüslimlerden istifade etmişti. Fakat gayrimüslim Osmanlı tebaasının muvazzaf asker statüsüyle orduya alınmalarına dair önemli gelişme 1835’te oldu. Bâbıâli, o tarihe kadar Müslümanlardan sağlanan donanmanın asker ihtiyacının bir kısmının bundan böyle Hristiyanlardan karşılanmasına karar vererek, çalışmaların başlatılmasını istedi. Bunun üzerine, kısa zamanda hazırlıklar tamamlanıp, Hristiyan bahriye alınacak yerler tesbit edildi. Bu karar gereği, 1835’te Sivas’tan 219, Amasya’dan 84, Erzurum’dan 217, Hafik’ten 35, Divrik’ten 98, Tokat’tan 43, Zile’den 16, Van’dan 201, Ankara’dan 99 ve Nevşehir’den 86 kişi olmak üzere 1098 reaya askere alındı. 1837’de ise donanmanın hızla artan asker ihtiyacını giderebilmek

432_{Devşirme sistemi, XV. asrın ilk yarısından XVII. asrın hemen sonlarına kadar, iki buçuk asır}

devam etmiştir. XVII. asrın son yarısından itibaren, yavaş yavaş devşirme usulü terkedilmiş ve XVIII. asrın başlarında yalnız sarayın bostancı ocağı için 1.000 kadar devşirme verildiği görülmüştür. XVIII. asırdan sonra pratikte de bu müessese ortadan kalkmaktadır. Bkz., “Devşirme”, İslam Ansiklopedisi, Eskişehir, M.E.B, 1997, (C. 3 s. 565), İlber Ortaylı, Osmanlı’yı

Yeniden Keşfetmek, Timaş Yay., İstanbul 2006, s. 33-34.

433_{Ufuk Gülsoy, Osmanlı Gayrimüslimlerinin Askerlik Serüveni, Simurg Yay., İstanbul 2000, s.}

için gayrimüslimlerden yine bahriye askeri alınması emredildi. Bu defa asker tahriri yapılacak yerler, Trabzon, Canik ve Hüdavendigar sancaklarına bağlı denize yakın kazalar ile haliç tabir edilen mahaller ve bunların civarında yer alan adalar idi434. II. Mahmud’un (1808- 1839) Hristiyan tebaadan bahriye askeri alınmasını emriyle kazadaki yetkililer çalışmalara başladı. Ancak bu durum Hristiyan halk arasında hoşnutsuzluğa sebebiyet verdi. Rumların birçoğu civar adalara kaçtı. Tanzimat döneminde donanmaya Hristiyan tebaadan asker alımı 1845’te eski asker alma usulüyle gerçekleştirildi. Canik, Trabzon, Hüdavendigar ve Erdek livaları; Ordu, Sivas, Tokat, Nevşehir, Ankara, Merzifon, Erzurum, Zile ve Niğde kazaları ile Limni, Bozcaada, Midilli, İmroz ve Semadirek cezirelerinde 142 Hristiyan bahriye askeri olarak orduya alındı. 1847’de ise donanma ve tersane için ihtiyaç duyulan toplam üç bin bahriye askerinden bir kısmının Hristiyanlardan karşılanmasına karar verildi. Yapılan hesaplara göre, orduya celbedilecek Hristiyan neferat sayısı 1.156’idi. Bunlar Trabzon, Canik, Ordu, Kastamonu vs. yerlerden toplanacak ve en kısa zamanda İstanbul’a gönderilecekti. Fakat hesap edildiği gibi olmadı. 1.156 kişiden ancak 834’ünün sevki yapılabildi, geriye kalan 322 nefer ise alınamadı435

.

Ordu Bayramlu’ya Bağlı Ulubey Kazası

1038 numaralı defterde Ulubey’e bağlı gayrimüslim köylerinin ahalisi Ermeni ve Rum olarak ikiye ayrılsa da, köylerin genellikle tamamının Rum ya da Ermeni olmadıkları, yani Müslüman nüfuslarının var olduğu da düşünülmelidir. Ancak bu köylerdeki gayrimüslim nüfus ayrı sayılıp kaydedildikleri için biz de aşağıda Ermeni ve Rum köylerini belirtirken parantez içinde vermeyi uygun gördük.

 Çukur (Ermeni)

1038 numaralı gayrimüslim defterinde Ulubey’e bağlı ilk köy olarak Çukur köyünde yaşayan Ermeni halkı ve bunların cizyeleri kaydedilmiştir. Deftere göre 23 haneli köyün Evsad 47, Edna 8, olmak üzere toplamda 55 kişi cizye grubuna yazılmış, cizye grubuna dâhil olmayan Sagir (çocuk) ise 29 kişi olarak kaydedilmiştir. Toplamı ise 84’tür436

. Cizye miktarlarına göre vergi

434_{Gülsoy, 2000, s. 23-30.} 435_{Gülsoy, 2000, s. 31-39-41.}

vermekle yükümlü kişilere bakılacak olursa köyün gelir seviyesinin orta derecede olduğu anlaşılmaktadır.

Köyün hanelerindeki kişiler hakkında bilgiler kaydedilmiştir. 10 yaşında bir kişi edna cizye grubunda, sene H. 1254 yoklama kaydı kaydedilmiştir. 11 yaşında bir kişi H. 1254 senesinde Darıklıca’dan gelmiştir.

6 yaşında bir çocuğun H. 1254 senesinde adı okunamayan bir yere gittiği kaydedilmiştir. 40 yaşında bir kişi 5 yaşındaki oğlu ve 6 yaşındaki yeğeniyle beraber H. 1254 senesinde Niksar’a gitmiştir. H. 1255 yılında da Niksar’dan gelmiştir. Ayrıca bu kişinin H. 1258 senesinde Reft Be Niksar Bâ Suret-i Tavattun Tenzil-i Ber icmâl (Niksar’a yerleştiği için icmal defterinden düşüldü) kaydı yazılmıştır.

45 yaşında bir kişi H. 1255 senesinde üç çocuğuyla beraber Ordu’ya gitmiştir. Ayrıca bu kişi ber icmali? olarak kayıt düşülmüştür. 15 yaşındaki oğlunun ise H. 1253 senesinde askere gittiği kaydedilmiştir. 35 yaşında bir kişi 10 yaşındaki kardeşiyle beraber H. 1255 senesinde Ordu’ya gitmiştir. 25 yaşında bir kişinin H. 1253 senesinde askere gittiği kaydedilmiştir. Yine 2 kişinin H. 1255 senesinde Ordu’ya gittiği, 70 yaşında bir kişinin H. 1255 senesinde Darıklıca’dan geldiği, 2 kişinin H. 1256 senesinde Ordu Bayramlu’dan geldiği kaydedilmiştir.

 Çayırağzı (Rum)

Köy 6 hanelidir. Görüldüğü gibi Ulubey’in gayrimüslim nüfusunun yaşadığı hane sayısı az olan bir yerleşime sahip köylerinden biridir. Ayrıca hanede yaşayanların cizye kayıtları yoktur.

Hane nüfus bilgilerinde, 35 yaşında bir kişinin (2, 6, 8 yaşlarında) üç oğluyla beraber H. 1254 senesinde adı okunamayan bir yere gittiği kaydedilmiştir.

Orta boylu kara bıyıklı Dulkarı oğlu Yor veled-i İlya 35 yaşında H. 1254 senesinde, 4 oğlu ile birlikte (Oğlu Yani 6 yaşında, Yor 4 yaşında, Haralanbi 2 yaşında ve Panayıd 1 yaşında) Fatsa’ya, Orta boylu sarı sakallı Yur oğlu Hemil? veled-i Yur 60 yaşında ve Oğlu şab-ı emred Kodani? veled-i mersum 18 yaşında, H. 1255 senesinde Ordu’ya gittiği kayıt düşülmüştür.

 Kozören (Ermeni)

Mevcut defterimizde 13 hane olan köy, Evsad 19, Edna 5, Sagir 19 ve toplam 43’tür. Defterde hanedeki kişilerin nüfus bilgileri kayıt düşülmüştür. Buna göre Orta boylu kara bıyıklı Manas oğlu Sergis 35 yaşında ve Oğlu Kifork veled-i mersum 1 yaşında sene H. 1254 Çarşamba’ya gittiği ve sene H. 1258 geldiği

kaydedilmiştir. Kişilerin askerlik durumları kaydedilmiştir. Buna göre 25 yaşında bir kişi H. 1254 senesinde askere gittiği kaydedilmiştir.

Beşinci hanede Orta boylu kara bıyıklı Bağdasar oğlu Manas’ın 35 yaşında ve Oğlu Bogos (5 yaşında) ile beraber Sivas’a gittiği ve H. 1259 senesinde geldiği kayıt düşülmüştür. Sekizinci hanede Uzun boylu kara bıyıklı Pehlüvan oğlu Matos veled-i Toros’un Oğlu Akil veled-i mersum 5 yaşında H. 1253 senesinde Reft Be Donanma-yı Hümayun (Deniz kuvvetlerine gitti/gideceği) yazılmıştır.

 Kadıncık (Ermeni)

8 haneli köyün, Evsad 9, Edna 5, Sagir 23 ve toplamı 37’dir. Defterde Orta boylu sarı bıyıklı Şalgamcıoğlu Arakil veled-i Karabet 40 yaşında, üç oğlu ile birlikte (Oğlu Artin 8 yaşında, oğlu Kalos 5 yaşında, Diğer oğlu Karabet 1 yaşında) H. 1252 senesinde Ordu’ya gittiği kayıt düşülmüştür. Dördüncü hanede Uzun boylu kır bıyıklı Keşişoğlu Kirekos veled-i Kalusna (45 yaşında) köyün keşişidir437

yani dini görevlisidir. Kişinin soyuna bakıldığında bu gibi görevlerde dede veya babadan gelme görevler üstlenildiği yorumlanabilir.

Orta boylu sarı bıyıklı Darendelioğlu Sergis veled-i Karabet’in Karındaşı kara bıyıklı Hacek veled-i mersum Karabet 30 yaşında ve Oğlu Artin veled-i mersum Hacek 1 yaşında H. 1252 senesinde Ordu’ya gittiği, Orta boylu kır sakallı Çanakoğlu Sihak veled-i Karabit 50 yaşında ve Oğlu Minas veled-i mersum 11 yaşında H. 1253 senesinde Pambuklük’den geldiği kaydedilmiştir.

 Kumanlar (Ermeni)

4 haneli köyün Evsad 7, Edna 2, Sagir 3 ve toplamı 12 olarak kayıt düşülmüştür. Hane sayısı ve nüfusu az olan köylerden biridir. Çok kalabalık bir yerleşmenin olmadığı görülmektedir. Hane kayıtlarında doğum ve ölüm tarihi dışında kişilere ait bilgi kaydedilmemiştir. (Askerlik, gidip geldikleri yerler vs. gibi)

 Teknüce? (Rum)

8 haneli bir köydür. Rum halkının yaşadığı bir köy olduğu görülmekte ve bu köyde yaşayanların cizye kayıtları yoktur. Köy halkının vergi muafiyeti olduğu yorumlanabilir.

Birinci hanede Orta boylu ak sakallı Kireki oğlu Yur veled-i Kireki’nin (60 yaşında), dört oğlu ile birlikte Oğlu Kostan 35 yaşında, oğlu Yani 23 yaşında,

437_{Bazı dinlerde olduğu gibi Hristiyanların da din adamlarını tanımlamak için kullanılan bir}

oğlu Pavli 30 yaşında, oğlu Panayod (15 yaşında ve mürd, sene H. 1260’ta ölmüş) sene H. 1254 Kızılin’e taşındığı ve H. 1258 Kızılin’den geldiği kaydedilmiştir. Kızılin köyünde 4 yıl kaldığı görülmektedir. Geçici bir süreliğine gittiği anlaşılmaktadır. Ne için taşındığı ve neden geri döndüğü hakkında kayıt düşülmemiştir.

Üçüncü hanede Uzun boylu kara sakallı Karapelüt oğlu Kostan veled-i Pelüt’ün (40 yaşında) ve Oğlu Apostol’un (2 yaşında) H. 1254 senesinde Habsamana’ ya gittikleri kaydedilmiştir. Dördüncü hanede de Uzun boylu kara sakallı Mikayil oğlu Mikayil (40 yaşında), iki oğlundan biriyle oğlu Yur (15 yaşında) ve Karındaşı kara bıyıklı Hirso veled-i mersum Sava (8 yaşında) ile birlikte Habsamana’ya gitmiştir.

Yedinci hanede; Orta boylu ak sakallı Lazar oğlu Yur veled-i Lazar (60 yaşında) H. 1254 senesinde, Oğlu Kostan (30 yaşında), Torunu şab-ı emred Todor veled-i mersum Kostan (12 yaşında), Diğer oğlu kara bıyıklı Panayod veled-i mersum Yur (20 yaşında), Diğer oğlu Yani şab-ı emred veled-i mersum Yur (18 yaşında) ile beraber Habsamana’ya gitmiştir.

Sekizinci hanede; Orta boylu ak sakallı diğer Lazar oğlu Harsenti veled-i mersum Lazar (57 yaşında), Oğlu kara bıyıklı Emanet veled-i mersum (25 yaşında), Karındaşı kara sakallı Apostol veled-i mersum Lazar (50 yaşında), Oğlu kara bıyıklı Lazar veled-i Apostol (25 yaşında), Diğer oğlu şab-ı emred Yur veled-i mersum Harsenti (12 yaşında), Diğer oğlu şab-ı emred Amaned veled-i mersum Harsenti (16 yaşında), Diğer oğlu şab-ı emred Lefter veled-i mersum Harsenti (12 yaşında), toplam 7 kişinin Habsamana’ya gittikleri kaydedilmiştir. Hane kayıtlarından anlaşıldığı gibi kişilerin çoğunun Habsamana’ya gittikleri görülmektedir. Habsamana’ya giden kişiler genelde baba-oğul veya kardeştir.

Ayrıca Orta boylu kara sakallı Mihail oğlu Yur veled-i Kadre’nin (30 yaşında) H. 1253 senesinde Habsamana’ya taşındığı kaydedilmiştir.

 Kızılin (Ermeni)

19 haneli köyün; Evsad 39, Edna 5, Sagir 43 ve toplamı 87’dir.

Hane üç’te Orta boylu kara bıyıklı Manas oğlu Arakil veled-i Manas (40 yaşında), Karındaşı kara bıyıklı Artin veled-i mersum Manas (35 yaşında), Oğlu Manas veled-i mersum Artin (5 yaşında), Diğer oğlu Agop veled-i mersum Artin (3 yaşında), Diğer oğlu Kirkor veled-i mersum Artin (1 yaşında) ile beraber H. 1254 senesinde Habsaman’ya gittikleri kayıt düşülmüştür.

On ikinci hanede; Uzun boylu az kır sakallı Gazar oğlu Artin (55 yaşında), üç oğlu (Oğlu Manas 8 yaşında, Diğer oğlu Ohan 6 yaşında, Diğer oğlu Sihak 2 yaşında) ile beraber H. 1255 senesinde Habsaman’ya gittikleri kaydedilmiştir.

On yedinci hanede, Orta boylu kara bıyıklı Çolaklık oğlu Sihak veled-i Avanis (28 yaşında), Karındaşı ter bıyıklı Artin veled-i mersum Avanis (24 yaşında), Diğer karındaşı Bedros (10 yaşında), Diğer karındaşı Manas (6 yaşında), Yeğeni Sergis veled-i mersum Ohan (2 yaşında), Karındaşı Karabet veled-i mersum Ohan (1 yaşında) isimli toplam 6 kişinin H. 1254 senesinde Habsamana’ya gittikleri kayıt yazılmıştır.

Ayrıca bu köyümüzde muhtemelen yekûn sonrası 5 kişinin sonradan yani kişi sıra numarası olmadan sadece isim ve yaşları belirtilerek kaydedildiği görülmektedir. Bu kayda göre Orta boylu ak sakallı Kereki oğlu Yur’un (60 yaşında), sene H. 1254 Teknüce’den geldiği ve dört oğlu ile birlikte (Oğlu Kosta 30 yaşında, Diğeri Yani 25 yaşında, Diğer Pavli 20 yaşında, Diğeri Panayot 15 yaşında) sene H. 1258 Tikenlüce köyüne taşındığı kayıt düşülmüştür.

 Darıklıca (Ermeni)

29 haneli köyün Evsad 6, Edna 10, Sagir 60 ve Toplamı 131’dir438. Ulubey’in gayrimüslimlerin yaşamış olduğu kalabalık köylerinden biridir.

Orta boylu ak sakallı diğer Manas oğlu Kifork veled-i Kirekos’un torunu Karabet’in (10 yaşında) H. 1253 senesinde askere gittiği kaydedilmiştir.

Orta boylu sarı bıyıklı Manas oğlu Akil veled-i Asador’un (35 yaşında), H. 1254 senesinde Çarşamba’da olduğu kaydedilmiştir.

25 yaşında bir kişinin H. 1253 senesinde askere gittiği kaydedilmiştir. Orta boylu kara bıyıklı diğer Manasoğlu Batos’un Oğlu Karabet ve üç oğlu (Kifork 5 yaşında, Kirekos 2 yaşında, diğer oğlu kifork 1 yaşında) H. 1254 senesinde Ünye’ye gitmiş ve H. 1258 senesinde Ünye’den gelmiş olduğu kaydedilmiştir. Ünye’de 4 yıl kaldığı anlaşılmaktadır.

Orta boylu kır sakallı Köseoğlu Bedik veled-i Sihak’ın (50 yaşında) H. 1252 senesinde Çarşan(m)ba’ya, Oğlu kara bıyıklı Manas veled-i mersum (30 yaşında) ve Diğer oğlu şab-ı emred Sergis’in (19 yaşında) ise H. 1251 senesinde Ordu’ya gittiği kaydedilmiştir.

Yine Diğer oğlu Kifork veled-i mersum Bedik (5 yaşında), Diğer oğlu Bogos veled-i mersum Bedik (2 yaşında), Oğulluğu Hacek veled-i Fota’nın da (5 yaşında) H. 1252 senesinde, Çarşanbada oldukları kaydedilmiştir. Ayrıca Oğulluğu Markus veled-i mersum Sihak’ın H. 1252 senesinde Çarşamba’ya gittiği de kayıt düşülmüştür.

Hane 12’de Orta boylu kara bıyıklı Kırbaşoğlu Ohan veled-i Tavit’in (25 yaşında), Oğlu Manas veled-i mersum (2 yaşında), Diğer oğlu Aten veled-i mersum (1 yaşında) ile birlikte H. 1259 senesinde Canik’e gittiği kaydedilmiştir.

Orta boylu kara bıyıklı diğer Kırbaşoğlu Atik veled-i Sergis (35 yaşında) ve Oğlu Markus veled-i mersum (8 yaşında) H. 1254 senesinde Çarşamba’da olduğu kaydedilmiştir.

Uzun boylu az kır sakallı diğer Kırbaşoğlu Kirekos veled-i Sergis (50 yaşında), Oğlu şab-ı emred Kifork veled-i mersum (15 yaşında), Torunu Sihak veled-i mersum Kifork (1 yaşında), Diğer oğlu Karabet veled-i mersum Kirekos (8 yaşında), Diğer oğlu Maytrus veled-i mersum Kirekos (4 yaşında), H. 1254 senesinde Çarşamba’da oldukları kaydedilmiştir.

Orta boylu ak sakallı Tabiloğlu Artin’in oğlu kara bıyıklı Ohan veled-i mersum (30 yaşında) H. 1252 senesinde, torunu Kifork veled-i mersum Ohan (5 yaşında) Sivas’a gittikleri kaydedilmiştir.

Orta boylu kır sakallı Papasoğlu Agyab veled-i Toros (68 yaşında) H. 1252 senesinde oğlu kara bıyıklı Kirekos veled-i mersum Toros (30 yaşında), oğlu kara bıyıklı Babek veled-i mersum Toros (22 yaşında) birlikte Çarşamba’ya gittikleri kayıt yazılmıştır.

25 yaşında bir kişinin ise H. 1254 senesinde Canik’e gittiği kayıt düşülmüştür. Yine 25 yaşında bir kişinin H. 1253 senesinde askere gittiği kaydedilmiştir.

Orta boylu ak sakallı Şişman oğlu Kifork’un (70 yaşında) H. 1255 senesinde Kırani köyüne taşındığı kaydedilmiştir. 18 yaşında bir kişinin H. 1253 senesinde Asakir-i Bahriye olduğu kaydedilmiştir. Ayrıca Orta boylu şab-ı emred Şişman oğlu Sehak veled-i Küper(?) (11 yaşında), H. 1253 senesinde Kırani köyüne gittiği kaydedilmiştir.

 Panbukluk (Ermeni)

Köy 10 hanelidir. Evsad 24, Edna 3, Sagir 22, Amelmande 1, Toplamı 50’dir. Kişilerin gittikleri yerler hakkında kayıt mevcuttur. Buna göre 10 kişinin

H. 1254 senesinde, Canikli’ye gittikleri kaydedilmiştir. Giden kişilerin akrabalık bağlarına bakıldığında defterden çıkarılan bilgiye göre, genelde baba, oğullar, kardeş ve oğullardır. 9 kişinin H. 1254 senesinde, Canik’e gittikleri kaydedilmiştir. Yine 2 kişinin H. 1254 senesinde Canik’e gittiği, ayrıca 2 kişinin H. 1253 senesinde Kadıncık köyüne gittiği kaydedilmiştir.

Orta boylu ak sakallı Makdisi oğlu Arazman veled-i Agop 75 yaşında amelmande olarak kaydedilmiştir. Yaşına bakılırsa yaşlı yaş grubunda olan kişinin işgöremez/hastalıklı olarak kaydedilmesi cizyeden muaf olduğunun bir göstergesidir. 22 yaşında bir kişinin de H. 1253 senesinde amed be Tahrirmande? (geldi kayıt edildi) şeklinde kaydedilmiştir.

 Kayadibi Mezrası (Ermeni)

Köy görüldüğü gibi mezra olarak yerleşim alanı olmuştur. 8 haneli olup, Evsad 17, Sagir 10 ve toplamı 27’dir. Görüldüğü üzere hane kayıtlarında cizye miktarı içerisinde sadece Evsad kaydı varken Edna kaydı yoktur. Ayrıca sagir (çocuk) ve doğum tarihi kaydı dışında pek bir bilgi mevcut değildir. Sadece gidilen bir yer kaydı bulunmaktadır. Orta boylu kara bıyıklı Kalaycıoğlu Kifork veled-i Zadir’in karındaşı kara bıyıklı Zadik 25 yaşında ve Yeğeni Hacik veled-i Zadik 1 yaşında H. 1252 senesinde Ünye’ye gittiği kaydedilmiştir.

 Kızılimât Mezrası (Ermeni)

5 haneli köy; Evsad 13, Edna 4, Sagir 10 ve toplamı 27’dir. Mezra olan bu yerleşim yeri nüfusu az olan köylerdendir. Köyün hanelerinde yaşayan kişilerin cizye miktarları, sagir sayısı, doğum ve ölüm tarihi kayıtları dışında başka bir bilgi görülmemektedir.

 Hocaoğlu Mezrası (Ermeni)

Köy 10 hanelidir. Evsad 20, Edna 5 sagir 18, Amelmande 1 ve toplamı 44 erkektir. Hane 6’da Orta boylu kır sakallı Azman oğlu Ağyab veled-i Mail’in Babalığı ak sakallı Avayil veled-i Sehak 80 yaşında amelmande olarak kaydedilmiştir.

 Çangalbölüğü Mezrası (Ermeni)

Gayrimüslim halkın yaşadığı yine mezra köylerinden bir tanesidir. 4 haneli köy; Evsad 8, Sagir 5, toplamı 13’tür. Cizye olarak sadece Evsad vergisi kaydedilmiştir. Hanelerde yaşayan kişilerin cizye grupları, sagir sayısı ve doğum tarihi kayıtlarından başka bilgi bulunmamaktadır. Sadece bir kişinin geldiği yer