BĠRĠNCĠ BÖLÜM
1. GĠRĠġ
ÇalıĢmanın bu bölümünde araĢtırmanın problem durumu, alt problemleri, amacı, önemi ve sınırlılıkları yer almaktadır.
1.1. Problem Durumu
Cumhuriyet‟in ilk yıllarını kapsayan 1923-1928 dönemindeki ilkokuma ve yazmaya yönelik kitaplar incelenmiĢ ancak Celal Nuri Ġleri‟nin “Yeni Alfabe ve Ġmla Dersleri” hakkında herhangi bir incelemeye rastlanılmamıĢtır. Bu nedenle çalıĢmanın konusunu oluĢturan bu eser incelemeye layık görülmüĢtür. Söz konusu eserin genelde dil öğretimi özelde ise Türkçe öğretimi ve alfabe öğretimi açısından özelliklerinin ne olduğunu bilmek bugünkü Türkçe eğitimi ve yabancı dil olarak Türkçe eğitimi çalıĢmalarına katkı sağlayacağı düĢünülmektedir.
1.2. Alt Problemler
“Yeni Alfabe ve Ġmla Dersleri” adlı eserin ilkokuma ve yazma öğretimi açısından durumu nedir?
“Yeni Alfabe ve Ġmla Dersleri” adlı eserin Ģekil özellikleri açısından durumu nedir?
“Yeni Alfabe ve Ġmla Dersleri” adlı eserin içerik özellikleri açısından durumu nedir?
“Yeni Alfabe ve Ġmla Dersleri” adlı eserin dil bilgisi öğretimi açısından durumu nedir?
“Yeni Alfabe ve Ġmla Dersleri” adlı eserde kullanılan dil bilgisi terimleri nelerdir?
“Yeni Alfabe ve Ġmla Dersleri” adlı eserin Türkçe özel öğretim ilke, yöntem ve teknikleri açısından durumu ve özellikleri nedir?
2 1.3. AraĢtırmanın Amacı
Celal Nuri Ġleri‟nin “Yeni Alfabe ve Ġmla Dersleri” adlı eserinin ilkokuma ve yazma açısından durumunun tespit edilmesi, Celal Nuri Ġleri‟nin söz konusu eserde kullandığı öğretim ilke, yöntem ve tekniklerinin belirlenmesi ve dil bilgisi öğretimi açısından durumunun tespit edilmesi amaçlanmıĢtır.
1.4. AraĢtırmanın Önemi
Dil öğretiminde çağdaĢ yöntem, teknik ve geliĢmelerden yararlanmak önem arz etmekle birlikte o dilin tarihi süreç içerisinde öğretimine yönelik geçmiĢte yazılan eserlerini de dikkate almak faydalı bir yoldur. Cumhuriyet Dönemi, her alanda olduğu gibi Türkçe ilkokuma ve yazma açısından da verimli bir dönemdir. Bu dönem içerisine giren 1928 yılının Eylül ayında daha “Harf Devrimi veya Yazı Devrimi (3 Kasım 1928)” ilan edilmeden önce kaleme alınmıĢ olan bu eser kitap hâlinde neĢredilmesinden evvel iki defa Ġkdam gazetesinde de basıldığı bilinmektedir. Bu sebeple eserin bir ilköğretim kitabı olmadığı, halka Latin alfabesini tanıtmak ve öğretmek amacıyla yazıldığı sonucuna ulaĢabiliriz. Ayrıca bu eser, günümüzde kullanılan yazım özellikleri hakkında da bilgiler barındırmaktadır. Tezimizin konusunu oluĢturan bu eser, yukarıda belirttiğimiz hususlardan dolayı önemli bulunmuĢ ve incelenmeye layık görülmüĢtür. Ayrıca eser, Osmanlı Türkçesi ile anlatılmasının yanı sıra yer yer Latin alfabesini de kullanması bakımından önem arz etmektedir.
Söz konusu kitap ve dolayısıyla tez, genelde yabancı dil olarak Türlçe öğretiminde özelde ise ana dili Arapça ve Farsça olanlara Türkçe öğretiminde de kullanılabilecek nadir eserlerdendir. Arapça ve Farsçadan gelen seslerin Türkçedeki karĢılıkları gibi konularda yararlanılabicek olan bu eser, Türkçe eğitimine katkı sağlaması açısından da önem arz etmektedir.
1.5. AraĢtırmanın Sınırlılıkları
Bu araĢtırmanın sınırlılığı bulunmamaktadır. Celal Nuri Ġleri‟nin “Yeni Alfabe ve Ġmla Dersleri” adlı eseri Latin harflerine aktarılarak eserde kullanılan öğretim ilke, yöntem ve teknikleri belirlenmiĢ dilbilgisi öğretimi açısından değerlendirilmiĢtir. Aynı zamanda ilkokuma ve yazma öğretimindeki önemi üzerinde durulmuĢtur. Elde edilen bilgiler ıĢığında eserin Türkçe öğretimindeki yeri ve önemi belirtilmeye çalıĢılmıĢtır.
3 1.6. Tanımlar
Dil: Ġnsanların düĢündüklerini ve duyduklarını bildirmek için kelimelerle veya iĢaretlerle yaptıkları anlaĢma (TDK, 2011: 664).
Dil bilgisi: Bir dili ses, kelime ve söz dizimi gibi çeĢitli açılardan inceleyerek o dilin kurallarını tespit eden bilim dalı (Korkmaz, 1992: 73).
Ġmla: Bir dilin söz varlığını o dilde yürürlükte olan ses, Ģekil, köken vb. kurallara uygun olarak yazıya geçirme; dildeki sözleri kurallarına uygun olarak yazma (Korkmaz, 1992: 138).
Ġlkokuma: Okuma bilmeyen bireye, ilk kez okuma becerisi kazandırma etkinliğidir (ġahbaz, 2005: 8).
4
“ilkokuma yazma” gibi çeĢitli yazım Ģekilleri bulunmaktadır. “ilkokuma” birleĢik sözcüğü farklı bir kavramı karĢılamaktadır. Sözcüğün çağrıĢtırdığı kavramda, herhangi bir metnin ilk kez okunması anlamı yoktur. Ġlkokuma, okuma bilmeyen bireye, ilk kez okuma becerisi kazandırma etkinliğidir (ġahbaz, 2005: 8). Bu sebeple çalıĢmamızda “ilkokuma ve yazma” Ģekli tercih edilmiĢtir.
Bilginin hızla üretildiği ve tüketildiği bir çağda yaĢanmaktadır. Bu süreçte birey ve toplumun geleceği için bilgiye ulaĢmak, bilgiyi kullanmak ve bilgiyi üretmek gerekir. Bu durum ancak nitelikli bir eğitim ile gerçekleĢebilir. Nitelikli bir eğitimin temeli de ilkokuma ve yazma öğretimini gerekli kılmaktadır (GüneĢ; Uysal;
Taç, 2016: 23). Ġlkokuma yazma öğretimi en temel ihtiyaçlardandır. Bireyin kendini gerçekleĢtirmesi, hayata hazırlanması, sosyal bir varlık olarak toplumla etkili iletiĢime geçebilmesi, var olan yazılı ve görsel materyalleri anlaması, kendini etkili bir Ģekilde yazılı ve sözlü olarak ifade edebilmesine imkân sağlar (Bay,2008; GüneĢ;
Uysal ve Taç, 2016: 23).
Hayati Akyol vd. (2013: 24) “Türkçe Ġlkokuma Yazma Öğretimi” adlı eserinde ilkokuma yazma öğretiminin temel amaçlarını Ģu Ģekilde sıralamaktadır:
1. Türkçeyi doğru ve etkili kullanmamızı sağlayan okuma, yazma, konuĢma, dinleme, görsel okuma ve görsel sunu gibi temel becerileri kazandırarak, Türk dilini sevdirmek.
2. Noktalama iĢaretleri ve kullanıldıkları yerleri kavratmak.
3. Öğrencilerin sözlü anlatımını geliĢtirerek, yazılı anlatıma hazırlamak.
4. Büyük ve küçük temel bitiĢik eğik harflerin yazılıĢ Ģekillerini ve yönlerini kavratarak, yazı becerilerini geliĢtirmek.
5. Seslerin doğru çıkarılıĢını; harf, hece, kelime, cümle ve metinlerin doğru okunuĢunu öğreterek, çabuk ve anlamlı okumayı geliĢtirmek.
6. Okuma yazma zevk ve alıĢkanlığını kazandırmak.
7. Kelime hazinesini geliĢtirmek.