Gürültü Kirliliğine Karşı Geliştirilen Eğitim Materyalleri

Günümüzde okulda meydana gelen yüksek düzeydeki gürültü kirliliği okul idareci ve öğretmenlerinin baş etmede çaresiz kaldıkları bir boyuta ulaşmıştır. Bu çerçevede daha sessiz, sakin, sükûnetli ve huzurlu okul iklimi yaratmak için sükûnetli okul eğitim uygulamaları geliştirilmeye çalışılmıştır. Eğitim programı okulda gürültü kitabı, özel tasarlanmış afişler, ses görselleştirici, gürültü metre ve video gibi eğitici aygıt ve materyaller içermektedir. Yunanistan da anasınıfında gürültü farkındalığını geliştirmek için yürütülen proje incelenmiş ve proje yürütücüsü ile iletişime geçilerek projedeki 2 faaliyetleri kullanmak için izin alınmıştır. Bu çerçevede Christidou et al., (2015) tarafından yürütülen projedeki faaliyetler özellikle anasınıfı ve ilkokul öğrencilerinin eğitimi için uyarlanmıştır. Proje uygulamalarına başlandığında 13 olan eğitim faaliyeti sayısı, proje sonuna gelindiğinde toplamı sayısı 34’e çıkmıştır.

3.4.7.1 Okulda Gürültü Kitabı

Bu kitap öğrencilerde okulda ve toplumsal hayatta gürültü kirliliğine karşı farkındalık ve duyarlılık oluşturacak ve gürültü kirliliğinden kurtulma yollarını düşünme ve harekete geçmelerine destek verecek fikir ve faaliyetleri içermektedir. Birinci bölümde okulda gürültü kirliliğinin boyutları, etkileri ve kontrol edilmesine yönelik yapılabilecek çalışmaları sade bir dil ile ve görsellerle ele almaktadır. İkinci bölüm daha çok öğretmenlere yöneliktir. Kitapta öğrencilerde gürültü kirliliği ile ilgili deneyim yaşatarak farkındalık, duyarlılık ve davranış değişikliği yaratmaya yönelik 34 faaliyete yer vermiştir. Son bölümde ise sürdürülebilir gürültü kirliliği kontrolü için proje

ve faaliyet önerileri sunmuştur. Uzun soluklu bu projeler ile daha sessiz, sakin ve dingin bir okul kültürü yaratılması hedeflenmektedir.

3.4.7.2 Afişler

Afişler içerdikleri bilgilerle gözlem anındaki duyguları bütünleştirerek beyne tanımlatıcı değerler kazandıran, görsel algı oluşturan oldukça önemli eğitim araçlarıdır. Bu çerçevede okulda gürültü kirliliği konusunda farkındalık, duyarlılık ve

42

görsel algı oluşturmak için 18 tane özel afiş tasarlanmıştır. Tüm afişler için Ek 7’ye bakınız.

3.4.7.3 Görsel İşitsel Eğitim Materyalleri

Beyin ve öğrenme üzerine yapılan araştırmalar, öğrencilerin bilgiyi izole olarak değil, örgütleyerek, diğer alanlarla bağlantılar kurarak daha iyi öğrendiğini ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda Okulda Gürültü kirliliği kitabındaki 22 faaliyet ile ilgili görsel-işitsel gürültü eğitim materyalinin geliştirilmiştir. Bunlara ek olarak okulda gürültüyle ilgili çocuklar için bestelenmiş iki şarkı çocuk, yetişkin ve koro olmak üzere 8 farklı versiyonda seslendirilerek video oluşturulmuştur. Geliştirilen görsel işitsel materyallerin amacı, okulda gürültü kirliliğinin kontrol edilmesi için okuldaki tüm paydaşlarda farkındalık ve duyarlılık kazandırmaktır. Videolar gürültünün kontrol edilmesine yönelik bilgiler 2-5 dakika içerisinde dikkat çekici görsellerle bütünleştirerek sunmaktadır. Geliştirilen bu materyallerin hepsi resim, video ve müzik ile zenginleştirilmiştir. Dijital ortamda hazırlanmış, akıllı tahta, cep telefonlarıyla uyumlu çalışabilen görsel-işitsel materyallerin tanıtılması ve yaygınlaştırılması kritik öneme sahiptir. Bu video Youtube üzerinden paylaşıma açılarak gürültü kirliliğinin kontrol edilmesine katkı sunabilir.

43

Gürültü ikaz lambası sınıf içerisindeki anlık gürültü seviyesini tespit eden bir cihazdır. Gürültü ikaz lambası gürültünün etkileri ve gürültüye maruz kalma konusunda duyarlılık kazandırmak için tasarlanmıştır. Özellikle okul ve hastane gibi yerlerde ses düzeyinin kontrol edilmesi için kullanılır. Bu cihaz öğrencileri yüksek gürültüde görsel veya işitsel uyarı vererek gürültü seviyesini kontrol edilmesine katkı sağlamaktadır. Bu cihaz Türkiye’de satılmıyordu. O nedenle yurt dışından getirtilerek gürültüyü ölçen ve sesli görsel uyarı veren gürültü kaz/radarı seminerlerde tanıtılmıştır. Yeşil normal, sarı uyarı, kırmızı yüksek ses düzeyi anlamına gelmektedir. Ek olarak yeşil lamba üzerine mutlu, sarı üzerine kaygılı, ve kırmızı acı çekmeyi gösteren emojiler yapıştırılmıştır. Gürültü seviyesi belirlenen sınırı geçtiği zaman sesli uyarı da verebilmektedir. Tanıtım için proje bütçesinden bu cihazdan bir tane satın alınmıştır. Okullarda ve ilçe çapında müdürlere yapılan seminerde cihazın nasıl çalıştığı gösterilmiştir. Tek bir tane olduğu için okullarda kullanıp etkisinin denemeye yönelik çalışma yapılamamıştır. Önümüzdeki dönemlerde buna yönelik örnek olay çalışması yapılabilir. (Daha fazla bilgi için video incelenebilir:

https://www.youtube.com/watch?v=G_3uBYIixac&feature=share).

3.4.7.5 Gürültü Metre

Okul sabahtan akşama yüzlerce insanın paylaştığı bir ortamdır. Burada iletişim kurmada sesin yüksekliğine dikkat edilmesi önemlidir. Özellikle kapalı mekânlarda gürültü yaratmamak için alçak sesle konuşulmalıdır. Okulda gürültü seviyesinin yüksek olmasının bir nedeni ortama göre uygun ses tonlarının kullanmayı bilmemekten kaynaklanmaktadır. Öğrencilerin çoğunlukla yanı başındaki arkadaşına bağırarak konuştukları görülmektedir. Gürültü metre sınıftaki ses düzeyini ayarlamak için kullanılabilecek görsel bir araçtır. Bunu öğretmek için tasarlanan görsel materyal aşağıda sunulmuştur. Öncelikle öğretmen öğrencilere ne zaman ve nerelerde “sessizlik, fısıltı, sohbet ve grup sesinin” kullanılabileceğini örneklerle anlatır. Daha sonra sınıfta yapılan çalışmanın niteliğine göre, gürültü metrenin okunu hareket ettirerek sınıftaki ses düzeyini yönetir. Görsel uyarıcı ile desteklenmiş bu alet öğrencilerin özellikle bina içinde iletişimde farklı ses tonlarının olduğunun farkına varma ve kullanma becerilerini desteklemek amacı ile tasarlanmıştır.

44

3.4.7.6 Okulda Gürültü Veli Katılım Broşürü

Hiç kuşkusuz eğitim ailede başlar. Bu nedenle okulda yapılacak bir iyileştirme çalışmasına ailelerin katılması gereklidir. Gürültü kirliliği eğitimi ve kültürle ilişkilidir. Sessiz sakin, sakin sükûnetli okul kültürü ve öğrenme ortamı ancak aile katılımı ile sağlanabilir. Veliler gürültünün öğretmenlerin öğrencilerin zekâ gelişimi ve akademik başarısına olumsuz etkileri konusunda bilgilendirilmelidir. Bunu sağlamak için velilere yönelik el broşürü hazırlanmıştır. Ailelerden broşürü evde çocuklarla birlikte okuyup, tartışmaları istenir. Yapılan uygulamalarda, çok olumlu dönüt alınmıştır. Örneğin bir öğrenci, “broşürü okuduktan sonra babam ben ders çalışırken TV’yi kapatıyor öğretmenim” demiştir. Bu örnekte velinin gürültünün göreceli olduğunu öğrendiği ve ona göre davrandığı söylenebilir. Nasıl ki bir babaya, çizgi filmi izlemek gürültü geliyorsa, çocuk için de tartışma programındaki sesler gürültüdür. Ek 8 el broşürü ön yüzü fotoğrafı yanda verilmiştir. Çocuklara yönelik ders kitabı ve defter için hazırlanmış gürültü farkındalık etiketkeri Ek 9’da sunulmuştur.