FeTeMM’in Eğitime Entegrasyonu

FeTeMM eğitimi, disiplinler arası yaklaşımla farklı disiplinleri bir araya getirerek çok boyutlu öğrenmenin bütüncül bir şekilde gerçekleşmesini sağlamaktadır (Smith ve Karr-Kidwell, 2000). Burada bahsedilen bütüncül eğitim; fen, teknoloji, mühendislik ve matematik disiplinlerinin kullanılarak gerçek yaşam problemlerinin çözülmesini amaçlamaktadır (MEB, 2016). Bu da öğrencilerin yaşamda karşılaştıkları problemlere hazırlıklı olmalarını ve mevcut sorunların daha hızlı bir biçimde çözebilmelerini sağlamaktadır (Ceylan, 2014; Morrison, 2006; Niess, 2005; Yıldırım, 2016; Wang, 2012).

Ulusal ve uluslararası alan yazın incelendiğinde son yıllarda FeTeMM alanlarına yönelik ilginin ve bu alandaki başarının azaldığı görülmektedir. Dünyanın önde gelen ülkeleri bu durumun farkına varıp; bu alanlara yönelik önemli eğitim yatırımları ve reformlar yaparak FeTeMM disiplinlerini bütünleştirmeyi

hedeflemektedir. Bu bağlamda ABD 2015, 2016 ve 2017 yıllarında FeTeMM eğitimi için toplam 9 milyar dolarlık bir bütçe ayırmıştır. FeTeMM eğitimi, 21. Yüzyıl becerilerine sahip bireyler yetiştirmeyi ve FeTeMM disiplinlerinin öğretim programlarına entegrasyonunu amaçlamaktadır (Gülen, 2016).

FeTeMM alanlarında beceri sahibi toplum oluşturmak ve bu birikimi devam ettirmek, günümüzde teknolojik ve ekonomik anlamda söz sahibi olmak isteyen ülkelerin eğitim stratejilerinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Çünkü gelecekte FeTeMM eğitimi ile yetişmiş, yani farklı disiplinleri bir bütün içinde öğrenmiş bireylere ihtiyaç duyulacağı ön görülmektedir (TUSİAD, 2014). Bu bağlamda FeTeMM’in eğitime entegre edilmesi, ulusların yarınları için büyük önem taşımaktadır. FeTeMM’in eğitime entegrasyonuna ilişkin NAE ve NRC (2014) tarafından; amaçlar, sonuçlar, entegrasyonun doğası ve kapsamı, uygulama olmak üzere dört başlık altında bir diyagram oluşturulmuştur (Çepni ve Ormancı, 2018).

FeTeMM eğitiminin okullarda uygulanmasındaki en önemli kısım entegrasyondur. Bahsi geçen bu entegrasyonun sağlanmasında bazı araştırmacılar (Altun ve Yıldırım, 2015; Honey, Pearson ve Schweingruber, 2014) belirli bir yaklaşıma bağlı kalmanın doğru olmadığını öne sürmektedirler. Bu entegrasyon süreci mühendislik tasarım süreci, tasarım temelli fen eğitimi, probleme dayalı öğrenme, 5E modeli gibi çeşitli yaklaşımlarla gerçekleştirilebilmektedir. Bahsedilen bu yaklaşımların temel özellikleri aşağıda yer alan tabloda verilmiştir.

Tablo 1. FeTeMM Eğitiminde Kullanılabilecek Bazı Yaklaşımlar

Mühendislik Tasarım Süreci Tasarım Temelli Fen Eğitimi Probleme Dayalı

Öğrenme 5E Modeli 5D Modeli

Problemin belirlenmesi

Büyük tasarım

görevi Problemin tanımlanması

Giriş Derse Giriş Olası çözümler Mini araştırmalar Kaynakların

belirlenmesi

Keşif Deneme Uygun çözümün

seçilmesi

Tasarım çözümü Olası çözümler Açıklama Destekleme Prototipin yapılması Tasarımın inşa edilmesi Çözümlerin analiz edilmesi Derinleştirme Derinleşme Test etme Test etme, iletişim Çözümün sunulması Değerlendirme Değerlendirme

FeTeMM eğitiminin entegrasyonunda yukarıdaki tabloda belirtilen yaklaşımlardan ya da bunların dışındaki uygun olan yaklaşımlar kullanılabilir. Tablo 1 incelendiğinde tüm yaklaşımların “problem çözme” üzerine odaklandığı görülmektedir. Bu durum; eğitim ve öğretim içinde yer alan tüm yaklaşımların temelinde “problem çözme” kavramını barındırmalarından kaynaklanmaktadır (Kızılkaya ve Askar, 2009; Mertoglu ve Öztuna, 2004).

FeTeMM eğitiminin entegrasyonunda kullanılabilecek bir diğer yaklaşım STEM: Bütünleşik Öğretmenlik Çerçevesidir (Corlu, 2017). STEM: Bütünleşik Öğretmenlik Çerçevesi farklı bilgi ve veri kaynaklarına dayanarak geliştirilmiş FeTeMM eğitimine yönelik kuramsal bir yol haritası olarak ifade edilebilir. Merkezinde, 21. yüzyıl karmaşık ve dinamik sorunlarına odaklanan “Bilgi temelli hayat problemi” yer alan kuramsal çerçeve, sırasıyla FeTeMM’i oluşturan dört disiplini, bilişsel süreçleri, çıktıları ve ilkeleri içermektedir (Şekil 4).

Şekil 4. Bütünleşik Öğretmenlik Çerçevesi

Corlu (2017), STEM: Bütünleşik Öğretmenlik Çerçevesi kapsamında eğitimin geleceğe bir yatırım değil; hayatın kendisi olduğunu belirtmektedirler. STEM: Bütünleşik Öğretmenlik Çerçevesine göre (Corlu, 2011; Corlu, 2015):

• Dersler, öğrencileri gelecekte mesleklerine hazırlamaz. Mesleklere ait deneyimlerin bugün tecrübe etmelerini sağlar.

• Öğretmenler, öğrencilerle birlikte bugünün problemlerine çözüm üretir. STEM: Bütünleşik Öğretmenlik Çerçevesinin merkezinde “Bilgi Temelli Hayat Problemleri (BTHP)” yer alır (Şekil 4). BTHP:

• Ders planlarının merkezindedir.

• 21. yüzyıl bilgi toplumunun deneyimlerini taşıyan karmaşık ve dinamik sorunlardır.

• Merkezde yer alan FeTeMM disiplini ile bütünleştirilecek diğer disiplinin seçimi öğrenci ve öğretmenlerin ilgi ve yaşam tecrübelerine bağlı olduğu kadar BTHP’nin yapısı ve sınırlılıklarıyla da ilgilidir.

Her bir FeTeMM disiplininin ayrı ayrı merkeze alınarak bilimsel sorgulama, hesaplamalı düşünme, matematiksel modelleme ve proje tabanlı öğrenme öğretim tekniği olarak önerilmektedir. Bu yöntem ve tekniklerin farklılıklarından ziyade ortak noktalarına odaklanarak bir “STEM Çemgisi” geliştirilmiştir (Şekil 5). STEM çemgisi, 5E ve 5D yaklaşımlarına uygun olarak geliştirilerek öğretmenlere ders sürecinde bilişsel süreç ve sosyal ürün bölümlerinin planlaması hakkında yol göstermektedir. (Corlu, 2017).

Altun ve Yıldırım (2015) ile Selvi, Yıldırım, Altun ve Kayaalp (2015) yaptıkları çalışmalarda ortaokullarda FeTeMM eğitiminin gerçekleştirilebilmesinin 7 basamaklı bir planla mümkün olabileceğini öne sürmüşleridir. Bunlar:

1. Konu: Gerçek hayattan seçilen bir konu ile öğrencinin dikkati çekilerek, motive olacağı bir alan oluşturulmalıdır.

2. Süreç: Gerçek hayattan örnek problemlerin bireyin yalnız başına veya arkadaşlarıyla iş birliği içinde çözebilmesi amaçlanır.

3. Kazanım: Belirlenen probleme uygun ders kazanımı ile müfredatın FeTeMM yaklaşımına uygun hale gelmesi amaçlanır.

4. Süreç: FeTeMM eğitimi entegrasyonunun en önemli kısmıdır. Bu aşamadaki en önemli nokta problemin birden çok farklı çözüm yollarının olmasıdır. Bu aşamada 5E, 5D, probleme tabanlı öğrenme gibi yaklaşımlardan yararlanılarak ders planlanır.

5. Yöntem: Belirlenen kazanımların ortaya çıkmasını sağlayan yöntem ve teknikler.

6. Test Etme: Belirlenen probleme yönelik üretilen prototipin çalışma durumunun kontrol edilmesidir.

7. Değerlendirme: Öğrencinin süreci ve kendini nasıl değerlendireceğini gösteren ölçektir.