3.7. Ölçek Analizleri
Bu bölümde farklılıkların yönetimi ve örgütsel vatandaĢlık davranıĢını ölçeklerinin faktör ve güvenirlik analizleri yapılacaktır.
3.7.1. Faktör Analizleri
Farklılıkların yönetimi ve örgütsel vatandaĢlık davranıĢı ölçeklerinin temel bileĢenlerini tespit etmek için Açıklayıcı Faktör Analizi uygulanmıĢtır. Verilerin faktör çözümlemesine uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) ve Barlett testleri uygulanmıĢtır. KMO ve Barlett testlerinin sonuçlarının faktör analizi yapmaya olanak tanıması nedeniyle, faktör analizi uygulamaya karar verilmiĢtir. Ölçeklerin faktör yüklerinin alt kesme noktası olarak 0.50 alınmıĢtır.
3.7.1.1. Farklılıkların Yönetimi Faktör Analizi
"Farklılıkların Yönetimi" ile ilgili ölçeğin KMO değeri 0,782 olarak bulunmuĢtur. Barlett testi ise anlamlı çıkmıĢtır. Bunun üzerine faktör analizleri yapılmıĢ ve Tablo 3.1 deki sonuçlara ulaĢılmıĢtır.
Tablo 3.1: Farklılıkların Yönetimi Faktör Analizi
DeğiĢkenler Faktörler
Bu iĢ yerinde saygı ve itibar görüyorum 0,527
ĠĢ yerinde insanların cinsiyeti, dini, yöresi, bedensel engeli vb. farklılıkları ile hoĢ olamayan Ģakalar
duyuyorum 0,564
Diğer insanların ayrımcılık, taciz ve zorbalıklarına Ģahsen maruz kaldım 0,578
Gruba ait olduğumu hissediyorum. 0,507
Bu kurumda eğitim, kariyer ve terfi konularında bana eĢit davranılmaktadır. 0,569
Farklılıklarımdan (cinsiyet, bölge, kültür,) dolayı sorun yaĢıyorum. 0,658 Farklılıklarıma saygı duyulup duyulmaması örgütsel bağlılığımı etkiler 0,792 Farklılıklarıma saygı duyulup duyulmaması iĢ verimliliğimi ve performansımı etkiler. 0,689 Yöneticiler, farklılıklara bakmazsızın herkese eĢit davranır. 0,627 Problemleri çözmede yönetiçilerim ve önderlerim grubun tüm üyelerini dahil ederler. 0,647 Üst yönetim, eĢit fırsat, ayrımcılığı engelleme ve farklılıkları yönetme politikalarına açıkça destek verir. 0,665 Farklılıkla ilgili konuları yöneticilerimle açık Ģekilde konuĢabilirim. 0,530 Yöneticiler her türlü ayrımcılığa (ırkçı,çinsiyet ayrımcı,hemĢerici vb. )engel olur. 0,650
Açıklanan Toplam Varyans 60,054
Yukarıdaki Tablo 3.1'de görüldüğü gibi farklılıkların yönetimi ölçeğindeki değiĢkenlere ait faktör yükleri 0,500' ün üzerinde çıkmıĢtır. Bu oranlar farklılıkların yönetimi faktörlerinin birbiriyle iliĢkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca açıklanan toplam varyans 60,054 olarak bulunmuĢtur. Bu durum faktör yüklerinin eĢit dağıldığını ve farklılıkların yönetimini ölçmek için kullanılan anketin bütünlük arz ettiğini göstermektedir.
3.7.1.2. Örgütsel VatandaĢlık Faktör Analizi
"Örgütsel vatandaĢlık davranıĢı" ile ilgili ölçeğin KMO değeri 0,812 olarak bulunmuĢtur. Barlett testi ise anlamlı çıkmıĢtır. Her iki test sonucuna bakıldığında, örgütsel vatandaĢlık davranıĢı ölçeğine faktör analizi yapılması uygun görülmüĢtür. 5 boyut toplam varyansın 77,474'ünü açıklamaktadır. Faktör 1 oluĢturan maddeler "özgecilik", faktör 2'yi oluĢturan maddeler "üstün görev bilinci", faktör 3'ü oluĢturan maddeler "nezaket", faktör 4'ü oluĢturan maddeler "centilmenlik", faktör 5'i oluĢturan maddeler ise sivil erdem" boyutunu temsil etmektedir. Örgütsel vatandaĢlık davranıĢı verilerinin faktör yükleri 0.570 ile 0,825 arasında değiĢmektedir. Bu oranlar örgütsel vatandaĢlık davranıĢı faktörlerinin birbirleriyle iyi derecede iliĢkili olduğunu göstermektedir. Analiz sonuçları Tablo 3.2 de ayrıntılı bir Ģekilde sunulmuĢtur.
Tablo 3.2: Örgütsel VatandaĢlık DavranıĢı Faktör Analizi DeğiĢkenler Faktörler 1 2 3 4 5 ÖZ GE C ĠL ĠK
Herhangi bir sebeple iĢe gelmeyen bir arkadaĢımın o günkü iĢlerini gönüllü olarak
ben yaparım. 0,570
AĢırı iĢ yükü bulunan arkadaĢıma yardım ederim. 0,602 ĠĢe yeni baĢlayan arkadaĢımın yeni iĢine uyum sağlamasına yardımcı olurum. 0,669 ĠĢle ilgili konularda elimde bulunan araç - gereçleri diğer çalıĢma arkadaĢlarımla da
paylaĢırım. 0,676
ĠĢle ilgili sorun yaĢayan arkadaĢlarıma yardım etmek için gerekli zamanı ayırırım. 0,605 ÇalıĢma arkadaĢlarımı iĢle ilgili en yeni ve etki yöntem ve teknikleri denemeleri
yönünde cesaretlendiririm. 0,781 ÜSTÜ N GÖ R E V B ĠL ĠNC
Ġ Zamanında iĢimin baĢında olurum. 0,768
Etkili iĢ bölümü için bilgi ve becerilerimi ortaya koyarım. 0,810 KiĢisel iĢlerimi çalıĢma saatleri dıĢında yaparım 0,709 Kurum içi ve kurum dıĢı çevremi etkileme ve geliĢtirme çabası gösteririm. 0,704 Takım bilinci içerisinde Ģirket vizyonunu oluĢturmaya ve çalıĢtığım Ģirketi
geliĢtirmek için çaba gösteririm. 0,672
Görevlerimi gerekenin üstünde bir dikkat sarf ederek çok az hata ile tamamlarım. 0,821
NE
Z
AKE
T
Diğer çalıĢanların haklarına saygı gösteririm 0,658
Beklenmeyen problemlerle karĢılaĢtıklarında zarar görmemeleri için çalıĢma
arkadaĢlarımı uyarırım. 0,658
ÇalıĢma arkadaĢlarım için problem yaramamaya gayret gösteririm. 0,736 Stratejik kararlar alırken, bu karardan etkileneceğini düĢündüğüm kiĢilerin
(yardımcım, çalıĢma arkadaĢım vs.) görüĢlerini de mutlaka alırım. 0,652
C E NT ĠL ME NL ĠK
Zamanımın çoğunu önemsiz sorunları büyütmeden, önemli - öncelikli sorunları
çözerek geçiririm 0,631
ĠĢimle ile ilgili olarak problemlerden ziyade olayların olumlu yönünü görmeye
çalıĢırım. 0,584
ĠĢ yerinde yaĢadığım yeni durumlara karĢı gücenme ya da kırgınlık duymam. 0,570 ĠĢ yerinde kendi görev sahama giren sorunların çözümü için uğraĢtığım gibi diğer
iĢlerle ilgili çatıĢmaların çözümlenmesinde de aktif rol alırım. 0,711
SĠV
ĠL
E
R
DE
MYayımlanan duyuruları ve ilgili mevzuatı okurum ve ulaĢabileceğim bir yerde
bulundururum. 0,561
ĠĢ yerinde yapılan değiĢimlere ayak uydururum. 0,768 ġirketin geliĢmesine katkıda bulunacak faaliyetlerde (araĢtırma ve proje gruplarının
içerisinde) kendi isteğimle yer alırım. 0,697
Sürekli Ģirketin tanıtımı ve imajının geliĢtirilmesi etkinliklerinde gönüllü olarak
görev alırım. 0,654
Açıklanan Toplam Varyans 77,474
3.7.2. Güvenirlik Analizleri
Cronbach Alfa katsayısı, ölçekte yer alan soruların homojen bir yapıyı açıklamak üzere bir bütün oluĢturup oluĢturmadıklarını araĢtırır. Ġlk olarak farklılıkların yönetimi ölçeğine güvenirlik analizi yapılmıĢ, 0,724 Cronbach Alfa katsayısına ulaĢılmıĢtır. Örgütsel vatandaĢlık davranıĢı ölçeğinin tamamına yapılan güvenirlik analizinde ise 0,952 Cronbach Alfa katsayısına ulaĢılmıĢtır. Daha sonra örgütsel vatandaĢlık davranıĢını boyutlarına tek tek güvenirlik analizleri yapılmıĢtır. Sonucunda özgecilik (0,829), üstün görev bilinci (0,869), nezaket (0,840), centilmenlik (0,783) ve sivil erdem (0,853) sonuçlarına ulaĢılmıĢtır. Bu sonuçlar araĢtırmada kullanılan ölçeklerin güvenirliğini göstermektedir. Ölçekler üzerinde yapılan güvenilirlik analizleri Tablo 3.3'de sunulmuĢtur.
Tablo 3.3: Güvenirlik Analizleri
Kullanılan Ölçekler Cronbach Alfa katsayısı
FRKYÖN 0,724 ÖZG 0,829 ÜGB 0,869 NZK 0,840 CENT 0,783 SE 0,852 ÖRGVTN 0,952
FRKYÖN: Farklılık yönetimi, ÖZG: Özgecilik, ÜSG: Üstün görev bilinci, NZK: Nezaket, CENT: Centilmenlik, SE: Sivil Erdem, ÖRGVTN: Örgütsel vatandaĢlık
3.8. Bulgular ve Değerlendirmeler
Bu bölümde araĢtırmada kullanılan farklılıkların yönetimi ve örgütsel vatandaĢlık davranıĢı ölçeklerinin sonuçları değerlendirilecektir.
3.8.1. Genel Bulgular
AraĢtırmada faktör ve güvenirlik analizlerinin yanı sıra frekans (tanımlayıcı istatistikler) analizlerine de yer verilmiĢtir. Tablo 3.4'de ankete katılan çalıĢanları demografik özellikleri ayrıntılı Ģekilde gösterilmiĢtir.
Tablo 3.4: Demografik Bulgular
KONTROL DEĞĠġKENLERĠ FREKANS (F) YÜZDE (%)
CĠNSĠYET