Fabrika Ajanı

Modeli oluşturan fabrika ajanı, bayi ajanından gelen siparişleri değerlendirmekte (tedarik seviye stoğunda biriktirilmektedir), buna göre hammadde siparişlerini vermektedir (hedef envanter seviyesini hesaplamaktadır). Üretilen malzemede bayiye sevkiyat portu üzerinden yollanmakta olup; yollanan her bir sipariş ise tedarik seviye stokundan düşmektedir (Şekil 35).

Fabrikanının sevkiyat portundan gelen ürünler, bayinin talep (Tedarik) portunu tetiklemekte, bu şekilde bayinin stokları beslenmektedir.

Sipariş, şirketin üretim yapabilmesi için ihtiyaç duyduğu yarı mamul ve hammadde sipariş miktarını ifade etmekte olup;

Siparis =delay(siparis_in,2) olarak formüle edilmiştir.

Burada sipariş_in olarak tanımlanan değişken ise, aşağıda belirtildiği gibi formülleştirilmiştir. Talep, tedarik siparişi ile aynı anlamdadır. 2 aylık tedarik süresinin yansıtılması için anylogic’in delay fonksiyonu kullanılmıştır. Delay fonksiyonu ile siparis değişkeni siparis_in değişkenini 2 ay arkadan takip eder.

Şekil 35. Fabrika Ajanı

siparis_in = max(Talep+Envanter_Seviyesi,0)

siparis_in değişkeni talep ile envanter_seviyelerinin toplamıdır ve negatif değer alamaz. Eğer talep ile envaner_seviyelerinin toplamı negatif ise formül 0 değerini seçecektir. Bu da anylogic’in “max(a,b) fonksiyonu ile gerçekleştirilir. max fonksiyonu parametre olarak aldığı iki değerden büyük olanı seçmektedir.

Siparişteki Hammadde; üretim sürecine henüz sokulmamış, hammadde ya da yarımamul maddedir. Bu kapsamdaki malzeme üretime girmeyi beklemektedir. Bu nedenle bu stoğun matematiksel değeri bir önceki siparişlerden elde edilen ve henüz üretime sürülmemiş hammadde ile yeni sipariş edilen hammadde miktarlarının toplanmasıdır. Bu bir stoktur.

d(Siparisteki_hammadde)/dt =flow_control(Siparisteki_hammadde,Siparis - uretim)

Denklemde Siparişteki Hammadde miktarının zamana bağlı değişimi; Siparişteki Hammadde miktarı ile, sipariş edilen ürün miktarından üretim miktarının çıkartılması

sonucundaki oluşan değerle ilişkilendirilmiştir. Tabiî ki bu ilişkilendirme belli bir akış kontrolü (flow_control) altında yapılmaktadır.

Initial value : 100

Initial (Başlangıç) Siparişteki Hammadde 100 Ton olarak belirlenmiştir. Siparişteki Hammaddenin girdisi sipariştir. Sipariş ise Talep (Tedarik Siparişi) ile Envanter Seviyesinin toplamına eşittir.

Üretim ile, tedarikçilerden edinilen hammadde ya da yarı mamul maddenin üretim kapasitesi oranında üretilen miktarı ile ifade edilmektedir olup; modelde üretim kapasitesi ile eşitlenmiştir. Üretim Kapasitesi ise; Makine Sayısının, Makine Verimliliği ile çarpımına eşitlenmiştir.

Bu da uretim_Kapasitesi = Makina_sayisi*Makina_Verimliligi ile belirtilmiştir. Şirketin üretim kapasitesi sahip olduğu üretim hattı ya da makine sayısı ve bu hatların ya da makinaların verimliliği ile yakından ilişkilidir.

Modelde, Makine Sayısı 4 olarak belirlenmiş olup; sabittir. Makine verimliliği ise makinaların verim ortalamasıdır. Bu da modelde 0.7 (%70) olarak alınmış olup; bu değer 4 makinenin ortalama verimidir. Sabittir. Bu durumda aylık üretim miktarı 2.8 ton olacaktır.

Mamul Madde Envanteri; üretim süreci sonunda elde edilen mamul madde (ürün) envanterini belirtmekte olup; üretime bağlı olarak artmakta ve bayilerin talepleri (Sevkiyat) doğrultusunda azalmaktadır.

d(Mamul_Md_Envanteri)/dt =flow_control(Mamul_Md_Envanteri,uretim - Sevkiyat)

Denklemde Mamül Madde Envanterinin zamana bağlı değişimi; Mamül Madde Envanteri ile, üretim miktarından sevkiyat miktarının çıkartılması sonucundaki oluşan değerle ilişkilendirilmiştir.

Initial value:100

Ayrıca, Mamül Madde Envanteri bir stok olup; başlangıç değeri 100 Ton olarak belirtilmiştir.

Mamül Madde Envanterinin çıktı akışı ise sevkiyattır. Bu da Tedarik Seviye Stoğuna eşitlenmiş olup; sevkiyatı doğrudan etkilemektedir. Tedarik Seviye Stoğundaki artma veya azalma oranında sevkiyattada artma ve azalma olacaktır.

Envanter Seviyesi, şirketin envanter seviyesini ifade etmekte olup, verimliliği elde etmek için optimum miktarda envantere sahip olmayı hedeflemektedir.

Envt._Seviyesi =(Hedef_Envanter_Seviyesi -Tedarik_Seviyesi) *Tedarik_Seviye_Orani denklemi ile formülize edilmiştir.

Bu kapsamda, arzu edilen envanter seviyesinden (Hedef Envanter Seviyesi), elde bulundurulan envanter miktarının (Tedarik Seviyesi) çıkarılması ile elde edilen ihtiyaç miktarının tedarik edilebilecek oranla (Tedarik Seviye Oranı) çarpılması ile elde edilebilmektedir. Burada tedarik seviye oranı %10 olarak verilmiştir. Bu sapma miktarı ya da emniyet stoğudur diyebiliriz.

Hedef Envanter Seviyesi ile şirket sürekli üretim için ihtiyaç duyduğu hammadde / yarı mamul madde miktarını takip edebilmektedir. Şirket hedef envanter seviyesini belirlerken, anlaşmalı olduğu tedarikçilerin siparişleri yerine getirme zamanı (tedarik gecikmesi) ve tedarik siparişi (Talep) dikkate almaktadır. Bununla optimum envanter seviyesini sağlamaya çalışmaktadır.

Hedef envanter seviyesi, bayilerden gelen talepleri 2 ay boyunca karşılayacak kadar üretim yapılması için gerekli olan hammadde miktarı olup; talep değişimine göre artıp-azalabilmektedir.

Hedef_Envanter_Seviyesi = Talep * Tedarik_Gecikmesi

Tedarik Gecikmesi; şirket tarafından verilen siparişin elde bulunması için ihtiyaç duyulan zaman olup; şirketin deneyimi ile elde edilen istatistiki bir veridir. Buda 2 ay olarak belirlenmiştir.

Tedarik (Talep) Seviye Stoğu; bayiden gelen taleplerin biriktirildiği stoktur. Bu bitmiş ürünlerin değil bayilerin nihai talep toplamıdır. Üretim sonunda bayilere sevk edilen mamül maddeler ya bayilerin yetersiz talepleri ya da bayilerin şirkete vermiş oldukları siparişlerin iptali nedeniyle birikmektedir.

Denklemde Tedarik seviye stok miktarının zamana bağlı değişimi; Tedarik seviye stoğu ile, talep miktarından tedarik sipariş iptalinin (sevkiyat sonucunda) çıkartılması sonucundaki oluşan değerle ilişkilendirilmiştir.

Tabiî ki bu ilişkilendirme belli bir akış kontrolü (flow_control) altında yapılmaktadır.

d(Tedarik_Seviye_Stoku)/dt = flow_control (Tedarik_Seviye_Stoku, Talep - Tedarik_Siparisi_Iptali )

Modelde başlangıç tedarik stok seviyesi 20 ton olarak belirlenmiştir. Ayrıca modelde Tedarik seviye stoğu yukarıda belirtildiği gibi sevkiyat ile direk orantılıdır.

Initial value: 20

Tedarik siparişlerinin iptali şirketin deneyimleri sonunda elde edilen istatistiksel değer olup; aynı anda Sevkiyat ile eşitlenmiştir. Tedarik Siparişi Đptalindeki artma veye azalma aynı oranda sevkiyattada artma ve azalma olacaktır.

Tedarik Siparişi Đptali = Sevkiyat Sevkiyat = max(Tedarik_Seviye_Stoku,0)