Kişisel Bilgi Formu - Verileri Toplama Araçları

3.3. Verileri Toplama Araçları

3.3.1. Kişisel Bilgi Formu

Bireylerin çeşitli demografik bilgilerinin toplanabilmesi amacıyla oluşturulmuş bir formdur. Bu form, deneklerin yaşları, cinsiyetleri, çocuk sahibi olma durumları, evlilik biçimleri, evlilik süreleri, evlenmeden önceki tanışma süreleri ve evlilik yaşlarına ilişkin sorulardan oluşmaktadır.

3.3.2. Evlilik Yaşamı Ölçeği – EYÖ (Marital Life Scale – MLS)

EYÖ, Tezer (1986) tarafından, evlilik ilişkisinden sağlanan genel doyum düzeyini ölçmek amacıyla geliştirilmiştir. Ölçek “evlilikten beklentilerimin çoğu gerçekleşti” ve

“evliliğimizdeki engellerin aşılamaz olduğunu düşünüyorum” gibi ifadelerin yer aldığı 10 soruluk, 5’li likert tipindeki bir ölçektir. Ölçekteki seçenekler “1= kesinlikle katılmıyorum” ile “5= kesinlikle katılıyorum” arasında yer almaktadır. Bu ölçekten alınabilecek en yüksek puan “50”, en düşük puan ise “10” dur. Ölçekte daha yüksek puan daha fazla evlilik doyumunu göstermektedir.

Ölçeğin geçerliğini belirlemek amacıyla, ölçek evli ve boşanmış bireylere uygulanmış ve grupların ölçekten aldıkları puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde fark bulunmuştur (t= 6.23, p<0.01). Bu bulgu ölçeğin dış ölçüte göre geçerliğin kanıtı olarak gösterilmiştir. Ayrıca ölçeğin bireylerin sosyal beğenirlik yönelimlerinden etkilenip etkilenmediklerini anlamak için sosyal beğenirliği ölçmek amacıyla geliştirilen

“kişisel davranış anketi” puanları ile karşılaştırma yapılmıştır. Sonuçlar “evlilik yaşam ölçeğinin” bireylerin sosyal beğenirlik yönelimlerinden çok az etkilendiğini göstermiştir (r= 0.21). Bu bulgu da ölçeğin geçerliğine dolaylı kanıt olarak gösterilmiştir (Tezer, 1986)

Ölçeğin test-tekrar test yöntemi ile belirlenen güvenirlik katsayısı .85, Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı ise erkek grubunda .88, kadın grubunda .91 olarak bulunmuştur. Bu bulgular ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir (Tezer, 1986).

Bu araştırmada ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yeniden yapılmıştır.

Ölçeğin güvenirliğinin test edilmesinde Test tekrar test güvenirliği ile Alfa katsayısından (Cronbach Alfa) yararlanılmıştır. Bunun için araştırmanın örneklemi içinde bulunmayan 50 evli öğretmenden oluşan bir gruba ön-test ve üç hafta sonra son-test uygulanmıştır. Örneklem 25 erkek, 25 kadın öğretmenden oluşmaktadır.

Örneklemin yaş ortalaması “38”dir. Örneklemin %24’ü 30 yaşından az, %38’i 31-40 yaş arası, %26’sı 41-50 yaş arası, %12’si 51 yaş ve üzeri bireylerden oluşmaktadır.

Ölçeğin test tekrar test yöntemi ile belirlenen güvenirlik katsayısının .81 olduğu ve ölçeğin test tekrar test güvenirlik şartını (r ≥ .70) sağladığı görülmüştür.

Ölçeğin iç tutarlığının incelenmesi sonrasında α = .89 gibi yüksek bir güvenilirlik değeri elde edilmiştir. Örneklem büyüklüğünün 50 gibi düşük bir miktarla sınırlı olmasına rağmen elde edilen yüksek katsayı ölçeğin tutarlılığının göstergesi olarak görülebilir.

Ölçeğin geçerliliği ise ölçüt geçerliği ile ölçülmüştür. Bunun için katılımcılara Çift Uyum Ölçeği (Spanier, 1976) uygulanmış ve elde edilen sonuçlarla Evlilik Yaşam Ölçeğinden elde edilen veriler karşılaştırılmıştır. Korelasyon katsayısı değerlerinin .75 olduğu ve ölçeğin ölçüt geçerliliği şartını sağladığı görülmüştür.

3.3.3. İlişkilerde Yükleme Ölçeği (İYÖ)

İYÖ, Fincham ve Bradbury (1992) tarafından kuramsal olarak tartışılan farklı yükleme boyutlarını ölçebilmek amacıyla geliştirilmiştir. İYÖ’de yüklemeler, 4 olumsuz hipotetik eş davranışı ile değerlendirilmekte (örn: eşiniz söylediğiniz bir şeyi eleştiriyor ya da eşiniz size karşı soğuk ve mesafeli davranıyor) ve her bir davranış 6 farklı ifade ( örn: eşimin bu davranışı kendi ile ilgili bir nedene bağlıydı ya da eşim beni eleştirdiği için suçlanmayı hak etmiştir) içermektedir. İfadelerin üçü (odak, istikrarlılık, genellik) nedensellik yükleme boyutunu değerlendirmekte olup, kalan diğer 3 ifade ise sorumluluk boyutunu (niyet, güdü, suçlama) içermektedir. Toplam 24 ifade bulunmaktadır. Davranışlarla ilgili ifadelerin her biri 6’lı likert tipi derecelendirmeyle değerlendirilmekte ve her bir davranış sırayla 1 ile 6 puan arasında (örn: 1= tamamen yanlış, 6= tamamen doğru) puan almaktadır. Farklı yükleme boyutlarını değerlendiren ifadelere verilen puanlar ayrı ayrı toplanarak yükleme alt boyutlarına ait puanlar elde edilmektedir. Elde edilen bu puanlar ile nedensellik yüklemesi ve sorumluluk yüklemesi toplam puanlarına ulaşılmaktadır. Dört olumsuz davranışın altında yer alan yükleme boyutları seçkisiz sırada verilmektedir.

Ölçeğin Türkçe’ye uyarlaması Tutarel - Kışlak (1995) tarafından yapılmıştır. Bu amaçla ölçek önce araştırmacı tarafından Türkçe’ye çevrildikten sonra 5 uzman psikolog ve 1 yabancı dil uzmanı tarafından kontrol edilerek düzeltilmiştir. Güvenirlik konusunda araştırmacı ölçeğin nedensel ve sorumluluk yüklemeleri ve bu boyutların alt boyutlarına ilişkin toplam puanlar arasındaki korelasyonlar incelenmiştir. Sonuçlara bakıldığında, nedensellik alt boyutunda; odak ve istikrarlık alt boyutlarına ilişkin korelasyon değeri .46; genellik ve istikrarlık arasındaki korelasyon değeri .34 ve

genellik ve istikrar boyutları arasındaki korelasyon da .59 olduğu bulunmuştur.

Sorumluluk yüklemesinin alt boyutları incelendiğinde, niyet ve güdü yüklemeleri arasındaki korelasyon .79; niyet ve suçlama arasındaki korelasyon .69 ve güdü ve suçlama arasındaki korelasyon .72 olarak belirlenmiştir. Geçerlik konusunda ölçeğin bu alanda kullanılan aile yapısı değerlendirme aracı ve evlilik uyum ölçeği ile ilişkileri incelenmiş ve sonuçlar anlamlı bulunmuştur. Sonuç olarak ölçek güvenilir ve geçerli bir amaç olarak kabul edilmiştir (Tutarel - Kışlak, 1995).

Bu araştırmada ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yeniden yapılmıştır.

Ölçeğin güvenirliğinin test edilmesinde test tekrar test güvenirliği ile Alfa katsayısından (Cronbach Alfa) yararlanılmıştır. Bunun için araştırmanın örneklemi içinde bulunmayan 50 evli öğretmenden oluşan bir gruba ön-test ve üç hafta sonra son-test uygulanmıştır.

Örneklem 25 erkek, 25 kadın öğretmenden oluşmaktadır. Örneklemin yaş ortalaması

“38”dir. Örneklemin %24’ü 30 yaşından az, %38’i 31-40 yaş arası, %26’sı 41-50 yaş arası, %12’si 51 yaş ve üzeri bireylerden oluşmaktadır. Ölçeğin test tekrar test yöntemi ile belirlenen katsayısının .92 olduğu ve ölçeğin test tekrar test güvenirlik şartını (r ≥ .70) sağladığı görülmektedir.

İlişki yükleme ölçeğinin temel boyutlarının ön-test ve son-test sonuçları arasındaki ilişki katsayılarına baktığımız zaman (nedensellik için .81, sorumluluk için .94) ilişki yükleme ölçeğinin temel boyutlarında test tekrar test güvenirlik şartını (r

≥.70) sağladığı görülmektedir.

Ölçeğin içi tutarlığının incelenmesi sonrasında α = .91 gibi yüksek bir güvenilirlik değeri elde edilmiştir. Örneklem büyüklüğünün 50 gibi düşük bir miktarla sınırlı olmasına rağmen elde edilen yüksek katsayı ölçeğin tutarlılığının göstergesi olarak görülebilir.

Ölçeğin geçerliliği ise ölçüt geçerliği ile ölçülmüştür. Bunun için katılımcılara Çift Uyum Ölçeği (Spanier, 1976) uygulanmış ve elde edilen sonuçlarla İlişki Yükleme Ölçeğinden elde edilen veriler karşılaştırılmıştır. Korelasyon katsayısı değerlerinin .76 olduğu ve ölçeğin ölçüt geçerliliği şartını sağladığı görülmüştür.

3.4. Verilerin Toplanması ve Analizi

Ölçeklerin uygulanmasında ölçek formları öğretmenlere kapalı zarflar içerisinde araştırmacı tarafından dağıtılmış, ölçek formlarının 2 gün sonra yine kapalı zarflar içerisinde araştırmacıya teslim edileceği söylenmiştir. Araştırma için genel açıklayıcı ifade, ölçeklere geçmeden yazılan yazıda aktarılmıştır. Yönergede her eşin ölçekleri diğerinden bağımsız olarak doldurması gerektiği, verecekleri yanıtların yalnızca araştırma amaçlı kullanılacağı ve yalnızca araştırmacı tarafından bilineceği belirtilmiştir.

“İlişkilerde Yükleme Ölçeği” ölçüm aracı ile evli bireylerin, alt boyutları ile beraber nedensellik (odak, istikrarlık, genellik) ve sorumluluk (kasıt, güdü, suçlama) yüklemeleri puanları elde edilmiştir. “Evlilik Yaşam Ölçeği” ile evli bireylerin evlilik ilişkisinden sağladıkları genel doyum puanları bulunmuştur.

Araştırmada toplanan veriler SPSS 11.5 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Öncelikle katılımcıların demografik değişkenlere göre evlilik doyum ve ilişki yükleme tarzlarının farklılık gösterip göstermediğinin bulunması amacıyla t testi ve tek yünlü varyans analizi yapılmıştır. Toplam puanların varyansların homojenliği varsayımını karşılayıp karşılanmadığı sınanmıştır. Varyansların homojenliği varsayımını karşılamayan değerler için Mann Whitney U testi kullanılmıştır. İkinci aşamada ise evli bireylerin yükleme tarzları ile evlilik doyum algıları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Pearson Momentler Çarpım Korelasyon analizi yapılmıştır.

BÖLÜM IV

BULGULAR

Bu bölümde evli öğretmenlerin yükleme tarzları ve evlilik doyum algıları arasındaki ilişki ile söz konusu değişkenlerin yaş, cinsiyet, evlenmeden önce tanışma süresi, evlenme yaşı, evlilik süresi, evlilik biçimi ve çocuk sahibi olma durumlarına bağlı olarak değişimi incelenmiştir.

4.1. Öğretmenlerin Evlilik Doyum Algıları ve İlişki Yükleme Tarzları

Bu alt bölümde evli öğretmenlerin evlilik doyum algıları ve ilişki yükleme tarzları aritmetik ortalama ve standart sapma istatistikleri kullanılarak incelenmiş ve analiz sonuçları Tablo 7’de özetlenmiştir.

Tablodaki verilerden öğretmenlerin evlilik doyum algısı ortalamasının X= 36.94; ilişki yüklenme tarzının odak boyutundan aldığı ortalamanın X = 17.01; istikrar boyutundan aldığı ortalamanın X= 14.29; genellik boyutundan aldığı ortalamanın X= 13.24; nedensellik boyutundan aldığı ortalamanın X = 44.55; niyet boyutundan aldığı ortalamanın X = 11.44; güdü boyutundan aldığı ortalamanın X = 12.33; suçlama boyutundan aldığı ortalamanın X = 12.01; sorumluluk boyutundan aldığı ortalamanın

X= 35.79 olduğu anlaşılmaktadır.

Evlilik yaşam ölçeğinden alınacak en büyük puanın 50 olduğu dikkate alınırsa öğretmenlerin evlilik doyumunun ortalamanın üzerinde olduğu söylenebilir.

İlişki yüklenme tarzı ise “Eşim beni istemeden değil kasıtlı olarak eleştirdi”

şeklinde olumsuz anlam içeren ifadelerden oluşmakta olup 6’lı Likert ölçeği ile değerlendirilmiştir. Bu çerçevede ölçekten alınan yüksek puanlar olumsuz nitelikteki ilişki tarzını temsil etmektedir.

Öğretmenlerin ilişki tarzları bu çerçevede incelendiğinde her bir boyuttan alınabilen en düşük puan 24, en yüksek puan ise 72’dir. Sadece niyet faktöründe

ortalamanın altına indikleri gözlenmektedir. Odak ve istikrar faktörleri ise öğretmenlerin ilişkilerinde daha fazla olumsuzluk yaşadıkları faktörlerdir.

Tablo 7. Öğretmenlerin Evlilik Doyum Algıları ve İlişki Yükleme Tarzları

N Minimum Maksimum X ^Ss

Evlilik Doyum Algısı 165 18,00 49,0 36,94 5,83

Odak 165 8,00 24,0 17,01 2,78

İstikrar 165 7,00 23,0 14,29 3,65

Genellik 165 4,00 24,0 13,24 3,69

Nedensellik 165 28,00 65,0 44,55 7,61

Niyet 165 4,00 22,0 11,44 3,71

Güdü 165 4,00 24,0 12,33 4,19

Suçlama 165 4,00 22,0 12,01 4,02

Sorumluluk 165 13,00 67,0 35,79 10,30

4.2. Öğretmenlerin Demografik Değişkenlere Göre Evlilik Doyumu ve İlişki Yükleme Tarzlarındaki Farklılıklara İlişkin Bulgular

Bu bölümde evli öğretmenlerin demografik değişkenlere göre evlilik doyum algıları ve ilişki yükleme tarzlarındaki farklılık incelenmiştir.

Tablo 8. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumu Puanlarının Cinsiyete Göre t

Öğretmenlerin evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumlarının cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı t-testi kullanılarak incelenmiş ve analiz sonuçları Tablo 8’de sunulmuştur. Tablonun anlamlılık sütunundaki verilerden; evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunu tanımlayan odak, istikrar, genellik, nedensellik yüklemeleri, niyet, suçlama ve sorumluluk boyutları ile cinsiyet arasında istatistiksel olarak anlamlı bir faklılığın olmadığı anlaşılmaktadır (p>.05).

Güdü ve suçlama puanlarında varyansların homojenliği varsayımı karşılanmadığı için, bu puanların cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediği Mann Whitney U testi ile sınanmıştır. Sonuçlar aşağıdaki tabloda sunulmuştur.

Tablo 9. Güdü ve Suçlama Boyutlarının Cinsiyete Göre U-Testi Sonuçları

Grup n Sıra

Ortalaması

Sıra Toplamı

U P

Güdü Kadın 91 89,8 8172,00 2748,000 .042

Erkek 74 74,6 5523,00

Suçlama Kadın 91 88,5 8052,50 2867,500 .100

Erkek 74 76,3 5642,50

Evli öğretmenlerin cinsiyete göre güdü ve suçlama boyutlarından aldıkları toplam puanların Mann Whitney U-testi sonuçları Tablo 9’da verilmiştir. Buna göre kadın ve erkeklerin güdü boyutundan aldıkları puanlar arasında anlamlı bir farklılık olduğu bulunmuştur, U: 2748,000, p<.05. Sıra ortalamaları dikkate alındığında kadınların erkeklere göre güdü boyutuna daha fazla olumsuz yükleme yaptıkları bulunmuştur. Suçlama boyutuna bakıldığında, kadın ve erkeklerin suçlama boyutundan aldıkları puanlar arasında anlamlı bir faklılık olmadığı bulunmuştur.

Tablo 10. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumunun Yaşlara Bağlı Değişimi

Evlilik doyum düzeyi ve ilişki yükleme durumunun katılımcıların yaşlarına bağlı değişimi ise Tablo 10’da sunulmuştur. Tablodaki verilerden farklı yaşlardaki katılımcıların evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunu tanımlayan odak, istikrar, genellik, nedensellik, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutlarından aldıkları ortalama puanlar arasında belirgin bir fark bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Tablo11. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumu Puanlarının Yaşa Göre ANOVA Sonuçları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı varyans analizi kullanılarak incelenmiş ve analiz sonuçları Tablo.11’de sunulmuştur. Tablonun anlamlılık sütunundaki verilerden;

evlilik doyum algısı ve ilişki yüklenme durumunu tanımlayan odak, istikrar, genellik, nedensellik, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutları ile yaş arasında istatistiksel

olarak anlamlı bir farklılığın olmadığı anlaşılmaktadır (p>.05).

Bu bulgulardan evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun bireylerin yaşlarına bağlı olarak farklılaşmadığı, diğer bir ifade ile evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun yaş faktöründen bağımsız olduğu sonucuna varılmıştır.

Tablo 12. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumunun Tanışma Süresine Bağlı Değişimi

Tablo 12. (Devam)

Evlilik doyum düzeyi ve ilişki yükleme durumunun katılımcıların tanışma süresine bağlı değişimi ise Tablo.12’de sunulmuştur. Tablodaki verilerden farklı yaşlardaki katılımcıların evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunu tanımlayan odak, istikrar, genellik, nedensellik, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutlarından aldıkları ortalama puanlar arasında belirgin bir fark bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Tablo 13. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumu Puanlarının Tanışma Süresine Göre ANOVA Sonuçları

Tablo 13. (Devamı) süresi arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı varyans analizi kullanılarak incelenmiş ve analiz sonuçları Tablo.13’de sunulmuştur. Tablonun anlamlılık sütunundaki verilerden; evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunu tanımlayan odak, istikrar, genellik, nedensellik, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutları ile tanışma süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığın olmadığı anlaşılmaktadır.

Bu bulgulardan evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun bireylerin tanışma süresine bağlı olarak farklılaşmadığı, diğer bir ifade ile evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun tanışma süresi faktöründen bağımsız olduğu sonucuna varılmıştır.

Tablo 14. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumunun Evlilik Yaşına Bağlı Değişimi

Tablo 14. (Devam)

N X ^Ss

31-35 arası 17 13,12 3,79

36-40 arası 8 11,38 1,85

Toplam 165 13,24 3,70

Nedensellik 20-25 arası 74 44,01 6,75

26-30 arası 66 45,44 8,25

31-35 arası 17 44,59 9,02

36-40 arası 8 42,00 6,85

Toplam 165 44,55 7,61

Niyet 20-25 arası 74 11,14 3,77

26-30 arası 66 11,85 3,79

31-35 arası 17 11,35 3,52

36-40 arası 8 11,12 3,14

Toplam 165 11,44 3,71

Güdü 20-25 arası 74 12,59 4,11

26-30 arası 66 12,44 4,36

31-35 arası 17 11,82 4,26

36-40 arası 8 10,12 3,23

Toplam 165 12,33 4,19

Suçlama 20-25 arası 74 12,00 4,09

26-30 arası 66 12,29 3,91

31-35 arası 17 11,76 4,68

36-40 arası 8 10,38 2,67

Toplam 165 12,01 4,02

Sorumluluk 20-25 arası 74 35,73 10,69

26-30 arası 66 36,58 10,27

31-35 arası 17 34,94 10,24

36-40 arası 8 31,63 7,11

Toplam 165 35,79 10,31

Evlilik doyum düzeyi ve ilişki yükleme durumunun katılımcıların evlilik yaşına bağlı değişimi ise Tablo 14’de sunulmuştur. Tablodaki verilerden farklı evlenme yaşlarındaki katılımcıların evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunu tanımlayan odak, istikrar, genellik, nedensellik, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutlarından aldıkları ortalama puanlar arasında belirgin bir fark bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Tablo 15. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumu Puanlarının Evlilik Yaşına

Öğretmenlerin evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumlarını ile evlilik yaşı arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı varyans analizi kullanılarak incelenmiş ve analiz sonuçları Tablo 15’de sunulmuştur. Tablonun anlamlılık sütunundaki verilerden;

evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunu tanımlayan odak, istikrar, genellik, nedensellik, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutları ile evlilik yaşı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı anlaşılmaktadır.

Bu bulgulardan evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun bireylerin evlenme yaşına bağlı olarak farklılaşmadığı, diğer bir ifade ile evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun evlilik yaşı faktöründen bağımsız olduğu sonucuna varılmıştır.

Tablo 16. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumunun Evlilik Süresine Bağlı

Tablo 16. (Devam)

N X ^Ss

16-20 yıl arası 25 11,24 3,19

21 yıl ve sonrası 39 11,64 3,54

Toplam 165 12,01 4,02

Sorumluluk 2-5 yıl arası 36 33,92 11,62

6-10 yıl arası 40 37,98 9,78

11-15 yıl arası 25 38,72 11,44

16-20 yıl arası 25 34,16 8,12

21 yıl ve sonrası 39 34,44 9,69

Toplam 165 35,79 10,31

Evlilik doyum düzeyi ve ilişki yükleme durumunun katılımcıların evlilik süresine bağlı değişimi ise Tablo 16’da sunulmuştur. Tablodaki verilerden farklı evlenme süresindeki katılımcıların evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunu tanımlayan odak, istikrar, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutlarından aldıkları ortalama puanlar arasında belirgin bir fark bulunmadığı anlaşılmaktadır. Genellik ve nedensellik boyutlarında ise değerlerde başta bir artış daha sonra düşüş göstermektedir.

Bu bulgulardan evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun odak, istikrar, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutlarının bireylerin evlenme süresine, bağlı olarak farklılaşmadığı, diğer bir ifade ile evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun evlenme süresi faktöründen bağımsız olduğu sonucuna varılmıştır. Genellik ve nedensellik boyutlarının değişimi ise Tukey Testi ile incelenmiştir.

Testin sonucuna göre 2-5 yıl arası evlenme süresine sahip olanlarla 11-15 yıl arası evlenme süresine sahip olan öğretmenlerin genellik ve nedensellik boyutlarından aldıkları puanlar arasındaki farkın (p: .012) p < .05 düzeyinde anlamlı olduğu anlaşılmaktadır. Bu bulgudan hareketle öğretmenlerin ilişkiye genellik ve nedensellik boyutlarından bakış açılarının evlilik süresine bağlı olarak olumsuzlaştığı sonucuna varılmıştır.

Tablo 17. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumu Puanlarının Evlilik süresi arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı varyans analizi kullanılarak incelenmiş ve analiz sonuçları Tablo 17’de sunulmuştur. Tablonun anlamlılık sütunundaki verilerden; evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunu tanımlayan odak, istikrar, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutları ile evlenme süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı anlaşılmaktadır (p>.05). Evlenme süresine göre genellik ve nedensellik boyutlarından elde edilen puanların anlamlı düzeyde farklılaştığı belirlenmiştir (p<.05).

Tablo 18. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumu Puanlarının Evlilik arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı t-testi kullanılarak incelenmiş ve analiz sonuçları Tablo 18’de sunulmuştur. Tablonun anlamlılık sütunundaki verilerden; evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunu tanımlayan odak, istikrar, genellik,

nedensellik, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutları ile evlilik biçimi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı anlaşılmaktadır.

Bu bulgularda evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun bireylerin evlenme biçimine bağlı olarak farklılaşmadığı, diğer bir ifade ile evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun evlilik biçimi faktöründen bağımsız olduğu sonucuna varılmıştır

Tablo 19. Evlilik Doyum Algısı ve İlişki Yükleme Durumu Puanlarının Çocuk Sahibi Olma Durumuna Göre t Testi Sonuçları

Sorumluluk

Yok 18

37,47 10,71

.696 163

Var 147

35,63 10,30

Öğretmenlerin evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumları ile çocuk sahibi olma durumu arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı t-testi kullanılarak incelenmiş ve analiz sonuçları Tablo 19’da sunulmuştur. Tablonun anlamlılık sütunundaki verilerden; evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunu tanımlayan odak, istikrar, genellik, nedensellik, niyet, güdü, suçlama ve sorumluluk boyutları ile çocuk sahibi olma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı anlaşılmaktadır.

Bu bulgularda evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun bireylerin çocuk sahibi olma durumuna, bağlı olarak farklılaşmadığı, diğer bir ifade ile evlilik doyum algısı ve ilişki yükleme durumunun çocuk sahibi olma durumu faktöründen bağımsız olduğu sonucuna varılmıştır.

4.3. Öğretmenlerin İlişki Yükleme Tarzlarının Evlilik Doyum Algılarıyla İlişkisi Bu alt bölümde öğretmenlerin ilişki yükleme tarzları ile evlilik doyum algıları arasındaki ilişki Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ile incelenmiştir.

Tablo 20. Yükleme Tarzları ile Evlilik Doyum Algısı Arasındaki İlişki 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1. Evlilik Doyum Algısı -

2. Odak -12 - 3. İstikrar -45** .32** -

4. Genellik -42** .21** .46** - 5. Nedensellik -47** .62** .82** .78** - 6. Niyet -51** .24** .53** .51** .59** - 7. Güdü -58** .13 .44** .44** .47** .61** - 8. Suçlama -43** .19* .46** .43** .50** .57** .68** - 9. Sorumluluk -59** .21** .55** .53** .60** .83** .89** .87** -

p*<.05 p**<.01 N:165

Evlilik doyum algısı ile yükleme tarzları arasındaki ilişkilere ait korelasyon analizi sonuçları Tablo 20’de özetlenmiştir. Tablodaki verilerden nedensel yüklemeler ve onun alt boyutları istikrar ve genellik, sorumluluk yüklemeleri ve onun alt boyutları olan niyet, güdü ve suçlama ile evlilik doyum algısı arasındaki ilişkinin p < .01

Belgede T.C ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI (sayfa 58-0)