Ev Okulu Uygulamalarında Program ve Öğretim

Yapılan araştırma sonuçları ev okulu uygulamalarında hem yasalardan kaynaklı hem de uygulayıcılardan kaynaklı birçok farklılığın olduğunu göstermektedir. Bu farklılık sadece devletlerarasında değil, aynı zamanda eyaletler arasında da görülmektedir. Farklılıkların nedeni olarak ailelerin uygulamaya yönelik amaçları, ailenin kültürel ve sosyal yapısı, eğitim düzeyi, çocuk sayısı hatta yaşadıkları bölge gibi birçok etken gösterilebilir. Bu açıdan ele alındığında farklı öğretim programları ve

48

yöntemleri ortaya çıkmaktadır.

Ev okulu uygulamasını gerçekleştiren pek çok anne-baba, ilgili yayınevlerinden veya amaçlarına göre ideolojik kuruluşlardan alınan paket programları kullanmayı tercih etmektedir. Ayrıca bazı aileler Hıristiyan Özgürlük Akademisi, Michigan Clonlara Okulu veya Sakson Okulları gibi kuruluşları yardımcı olmaları noktasında tercih etmektedirler (Lyman, 1998). Aileler genellikle eksik kalabilecekleri düşüncesinden dolayı paket programlara veya bazı kuruluşlara yönelmektedirler. Çocuklarını yanlış veya eksik yetiştirme konusu onları destek uygulama arayışlarına sürükleyebilmektedir.

Ailelerin kendilerine, yeteneklerine ve ev okulu uygulayıcısı olmalarına dair güvenleri arttıkça, daha az yapılandırılmış yaklaşım seçimlerini tercih etmektedirler. Ayrıca aileler, ev yapımı materyaller seçme eğilimine girerler. Bunlara ek olarak çoğunlukla yerel kütüphanelerden kaynakları ödünç almayı tercih etmektedirler (Lyman, 1998). Süreç içinde belirli bir disiplin ve tecrübe kazanmış olmaları, süreç yönetiminde rahatlık yaşamalarını sağlamaktadır.

Vender (2004)’in çalışmasında ev okulu uygulayıcıları tarafından kullanılan öğrenme/öğretim yaklaşımları aşağıdaki tabloda belirtilmektedir:

Tablo 8. Ev okulu uygulayıcıları tarafından kullanılan öğretim/öğrenme yaklaşımları

Evde Okul

Evde okul, medya üzerinde en çok bahsedilen ev okulu uygulamasıdır. Çünkü onu anlamak çok kolaydır. Mutfak masası çevresinde çalışan çocukların fotoğrafı aracılığıyla anlaşılabilmektedir. Bu hem pahalı bir metot hem de en yüksek tükenmişlik oranına sahip olan stildir. Bu metodu takip eden ailelerin çoğu ders kitapları, çalışma programları, sınıf ve müfredat kayıtlarını tutan paket programları satın almaktadırlar. Bu yaklaşımı kullanan bazı aileler ise kendi ders planlarını yapar ve kendilerine ait öğrenme materyallerini bulurlar. Bu stilin avantajı ne zaman ve nasıl öğreteceklerini tam olarak bilirler. Başlangıçta bu stil uygun olarak görülebilir. Dezavantajı ise ailenin/öğretmenin çok fazla çalışmasını gerektirir ve dersler öğrenciler için çokta eğlenceli görülmeyebilir.

Ünite

Çalışmaları

Bu yaklaşımda çocukların ilgileri kullanılır ve bu sayede matematik, okuma, imla, bilim, sanat ve tarih gibi derslere çocukların bağlanması sağlanmaktadır. Örneğin, eğer çocuk eski Mısırla ilgileniyorsa, Mısırın tarihini öğrenebilir, Mısır hakkında kitaplar okur, Mısır hakkında hikayeler yazar, piramitler hakkında sanat projeleri yapar, Mısır’ın tarihi eserlerini ve yer altı mezarlarına dair bilgiler toplar. Bu yaklaşımın avantajı, insanlar ilgilerinin olduğu konuları daha iyi öğrenirler. Dezavantajı ise aileler bazen çok istekli olabilir ve ünite çalışmalarının dışındaki her şeyi yapmak isteyebilirler. Süreç içinde çocuk onların ilgi alanları hakkında konuşmaktan korkabilir.

49

“Gevşek”

veya

“Seçme”

Ev Okulları

Bu yaklaşım da ev okulu uygulayıcıları tarafından çok kullanılan bir yöntemdir. Temel olarak, uygulayıcılar biraz ondan, biraz şundan mantığı ile seçimlerini yapmaktadırlar. Matematik, okuma ve imla için çalışma kitaplarını kullanıyorlarken, diğer konular için okulsuz yaklaşımı benimsemektedirler. Bu metodun avantajı aileler önemli olduğuna inandığı konuları hisseder. Bu metot ailelerin ihtiyaç ve ilgilerine uygun sınıf, alan gezisi, ders kitapları seçmeye ailelere izin verir.

Okulsuzluk

Bu yaklaşım çocuk odaklı, ilgi odaklı ve doğal öğrenme olarak bilinmektedir. Uygulayıcılar günlük yaşam deneyimlerinden öğrenir, formal dersler ve okul programları kullanmazlar. Bunun yerine çocuklar kendi ilgilerini izlerler. Bunu da yetişkinleri izleyerek gerçekleştirirler. Matematik, fen, okuma ve tarihi öğrenmelerinin yanı sıra öğrenciler benzer şekilde yürüme ve konuşmayı da gözlemleyerek öğrenir. Okulsuzluğun kurucusu ve öğreticisi John Holt, kitabında “Öğrenme ve yaşama arasında hiçbir fark yoktur, öğrenme yaşamadır. Onları ayrı olarak düşünmek zararlı ve yanıltıcıdır. Çocuklara okula öğrenme için gittiklerini söyleriz. Eğiticilere ise çocuklara öğrenmeleri için öğretmelerini söyleriz. Ancak çocuklar eğiticilerle karşılaşmadan önce yaşamlarının tamamını öğrenirler. Dahası onlara bir şeyler öğretmek için plan yapanların çoğundan daha iyi öğrenmeleri muhtemeldir. Bu yaklaşımın avantajı, çocuklar ilgi alanlarında uzman olmak için yeteneklerini geliştirme ve zaman ayrıcalığına sahiptirler. Dezavantajı ise, öğrenciler tipik okul programlarını takip etmezler. Eğer onlar okul sistemine yeniden girerse, hem zor zamanlar geçirir hem de sınıf seviyesine göre davranamayabilirler.

Klasik Ev

Okulu

Bu metot orta çağda başlamıştır ve tarihte bazı en büyük beyinler tarafından kullanılmıştır. Bu yaklaşımın amacı, insanların kendileri için nasıl öğreneceklerini öğretmektir. Öğrenmenin beş unsuru vardır: 1-Sebep, 2- Kayıt, 3- Araştırma, 4- İlgi ve 5- Hitabet. Daha genç çocuklar temel okuma, yazma ve matematiği öğrendiği hazırlık bölümü ile başlarlar. Dilbilgisi bölümü olan kompozisyon daha sonraki bölümdedir. Daha sonra ise daha ciddi okumaların, çalışmaların ve araştırmaların yer aldığı dialektik (mantık) bölümü yer alır. Bütün öğrenme unsurları ise iletişimin birincil odak noktası olan rhetoric bölümde biraya gelir.

Charlotte

Mason

Metodu

Bu metodun özünde, çocukların gerçek yaşam durumlarından en iyi öğrendiği geçeği ve saygı görmek için bunu hak etmesi gerektiği vardır. Charlotte Mason’a göre çocuklara oynamaları, yaratıcı olmaları için zaman verilmeli ve onların öğrenebileceği yaşam durumlarını içeren etkinlikler olmalıdır. Öğrenciler, doğa yürüyüşleri, sanat müze gezileri, canlıları konu alan yaşam kitaplarından literatür, tarih, coğrafya öğrenmeleri gerçekleşir. Ayrıca öğrenciler anlatımlar ve tartışmalar aracılığıyla bildikleri şeyleri gösterirler, bunlar testler aracılığıyla öğrenilen şeyler değildir.

Waldorf

Metodu

Bu metot bazı ev okullarında kullanılır. Waldorf eğitimi Rudolf Steiner’in çalışmalarına dayanır. Çocuğun beden, akıl ve ruh olarak hepsinin eğitiminin önemine vurgu yapar. Erken sınıflarda sanat, el sanatları, müzik ve doğa üzerine vurgu vardır. Daha büyük çocuklara öz farkındalıklarını geliştirme öğretilir. Bu metotta eğitim gören çocuklar standart ders kitapları kullanmaz. Çocuklar kendi kitaplarını oluştururlar. Ayrıca bu metot bilgisayar ile televizyonun çocuğun sağlığını ve yaratıcılığını kötü etkilediğini kabul eder. Bu nedenden dolayı onların kullanımını benimsememektedir.

Montessori

Montessori materyalleri de bazı evlerde popülerdir. Ayrıca bu metot çocukların tam potansiyellerini geliştirme yollarını ve kendi tempolarına göre öğrendikleri hatasız öğrenmeye vurgu yapar. Kafa karıştırıcı ve dağınık olan şeylerden kaçınırken, güzelliklere vurgu yapar. Plastik araçlar yerine tahtadan yapılmış araçlar tercih edilir. Öğrenme materyalleri iyi düzenlenmiş ve kullanıma hazır tutulur. Özellikle daha genç çocukları bilgisayar ve televizyon kullanma konusunda caydırır. Montessori materyalleri yüksek okul öğrencilerine uygun olmasına rağmen, uygulayıcılar daha genç çocuklar içinde kullanırlar.

50

Çoklu Zeka

Howard Gardner tarafından geliştirilen bir fikirdir. Bu görüşte, herkes kendinin zayıflıklarının yerine güçlü yanlarını kullandığı zaman en kolay ve etkili öğrenmeleri gerçekleştirebileceğine inanılır. Ayrıca herkesin kendine göre zekasının olduğuna da inanılır. Örneğin çoğu okulda dilsel ve mantıksal matematik yaklaşımı kullanılır. Fakat herkes bu yolla öğrenemez. Bazı öğrenciler bedensel kinestetik iken, bazıları okuma veya dinlemenin aksine dokunarak öğrenir. En başarılı ev okulu uygulayıcıları doğal olarak çocuklarının güçlü yanlarına vurgu yapar ve çocuklarının öğrenme stillerine uygun öğretim şekillerini uyarlarlar. Ayrıca çocuklarının en iyi yanlarını ortaya çıkaran öğrenme çevrelerine ve programlarına uyum sağlarlar. Bu yaklaşımda aileler için hedef çocuklarına uygun öğretme stillerine uyum sağlamak ve çocuklarının en iyi nasıl, ne zaman ve ne olduğunu tanımlamaktır.

DVD/Video

Okulları

Bu yaklaşım ev okullarının bütün farklı stilleri ile kullanılabilir. Bu yaklaşımda televizyon izlenmez. Güçlü bir film çocukların karmaşık bir alanda sağlam bir anlayış geliştirmelerine yardımcı olabilir ve onlara yeni ilgi alanları için ilham verebilir. National Geographic, PBS, A&E, and The Discovery Channel gibi kaliteli üreticilerden eğitsel DVD’ler DVD kiralama yerlerinden temin edilebilmektedir.

İnternet Ev

Okulları

Sanal öğretmelere, sanal okullara, çevrimiçi müfredatlara, kaliteli web sitelerine ulaşarak internetin gücü kullanılır. Çocuklar için gerekli kaynaklara ve uygulama tavsiyelerine kolaylıkla ulaşılabilir. Umutsuzluğa kapılmaya izin verilmemektedir, her konuda internetten destek alınabilmektedir. En ileri çevrimiçi müfredat programları, özel uzaktan eğitim okulları, ev okulu destek akademileri ve daha fazlası mevcuttur.

Her ne yöntem kullanılırsa kullanılsın, çalışmalar eğitimin ilk yıllarında birebir katılımın olduğunu ve olması gerektiğini göstermektedir (Lyman, 1998). Daha sonraki aşamalarda ise öğrencinin kendi başına çalışması için gerekli çalışmalar yapılmalıdır (Tösten ve Elçiçek, 2013). Hem uygulayıcı aileler hem de ev okulu öğrencileri, uygulamanın ilk yıllarında tecrübesizlerdir. Gerekli destekler alındıktan sonra bireysele dönük uygulamalar benimsenebilir. Bu sayede eğitimde oluşabilecek aksaklıklar önlenebilir.

Müzik eğitimi, sanat eğitimi, yabancı dil öğretimi veya matematik gibi teknik derslerde aileler özel ders (tutoring) veren uzmanlardan yararlanabilmektedir (Lyman, 1998). Bu dersler daha çok yetenek veya bilişsel alana hitap ettiği için herkes tarafından başarılamayabilir ve uzman gerekli görülebilir. Ancak uygulamadaki bu durumdan dolayı çoğu kez özel dersler ile ev okulları birbirine benzetilmektedir (Gündüz, 2006). Uygulamanın temeline inildiğinde ise birbirinden farklı kavramlar olduğu açık şekilde görülmektedir.

51