Ekip Çalışması

Baltaş (2006), ekip çalışmasının işgücünü harekete geçireceğini, verimliliği ve iletişimin kalitesini yükselteceğini, yeni fikirlerin yaratılmasını ve bireylerin tek başlarına ortaya koyacaklarından daha başarılı işler çıkarmalarını sağlayacağına değinmektedir. Burada “bireylerin tek başlarına ortaya koyacaklarından daha başarılı işler çıkarmalarını sağlar” ifadesinin; ortaya çıkan ortak enerji bakımından sinerji kavramı ile örtüştüğü söylenebilir.

Ekibin birliği ve etkinliği gözle görülür başarılara yol açar ve bu da sizin organizasyon içindeki itibar ve etkinizi artırır. İster kendi organizasyonunuzda, isterse başka bir yerde üst pozisyonlara yükselmenizde sizi destekleyici bir etki yaratır (Weiss (1993: 24). Yöneticilerin başarılı olmalarında organizasyonda kurulacak ekiplerin katkılarının yadsınamayacağı söylenebilir.

İşletmelerde örgütsel bir başarı için ekip çalışması zorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır. Özel yeteneklerle ve becerilerle sorunlara çözüm getirebilmek giderek güçleşmektedir. Değişen ve gelişen koşullar ekip halinde çalışmayı zorunlu hale getirmiştir. Böyle bir başarıda yöneticilerin, bu tür yüksek performanslı ekipleri oluşturmada ve ekip içerisinde bulunan çalışanların tatminlerini sağlamada önemli sorumlulukları vardır (Thamhaın, 2004: 41; akt. Köklü, 2008: 30). Örgütlerin günün

koşullarında ekip çalışması yapmasının bir gereklilik olduğu, sorunlara özel becerilere sahip çalışanların katkılarıyla çözüm aranması gerektiğine vurgu yapılabilir. Ancak ekip çalışmasının yapılması, yöneticilerin sorumluluklarını artıracak ve lider yöneticilerin kişisel çabalarına gereksinim duyulacaktır.

Özer (2003: 99)’e göre yönetimsel işlevler açısından önemli bir yeri olan ekip oluşturma, en yalın anlamda bir insan topluluğunun, paylaşılan bir hedef doğrultusunda kaynaşarak hareket etme ivmesi kazanmasıdır. Aynı zamanda ekip çalışması küçük bir örgütlenme olarak düşünüldüğünde, neredeyse tüm diğer işlevlerin devreye sokulmasını gerektirir. Çalışanların yeteneklerinden yararlanabilen organizasyonların daha başarılı ve rekabetçi olabilecekleri düşünülebilir.

Baltaş (2006), etkin bir ekip için üye sayısının en üst sınırının 12 olarak belirtildiğini, ancak en başarılı ekiplerin ortalama 6–8 kişiden oluşması gerektiğini vurgulamıştır. Bir ekibi oluşturan kişi sayısının ekip üyeleri arasındaki iletişimi ve etkileşimi doğrudan etkiyeceği düşünülebilir. Etkin ve etkili bir ekibin üye sayısı, ekibin çalışmasına engel olmayacak kadar çok, ancak ekibin işlevini yerine getirecek kadar da uygun sayıda olması gerekmektedir.

Ekip çalışmasının etkinliği, “kimin haklı olduğunu” araştırarak değil, sorunların çözülmesine katkıda bulunarak sağlanır. Bu durumda anahtar rol ekip liderine düşmektedir (Baltaş, 2006: 30). Ekip çalışmasında, sorunlara odaklanma ve belirlenen sorunlara üretilen çözümler önemlidir.

Grupların gerek kurulma yapıları, gerekse işleyiş biçimleri bakımından ekipler kadar etili olamayacakları belirtilebilir. Ancak ekiplerin oluşturulması sürecinde grupların temel teşkil edebileceği düşünülebilir. Akkoç (2007: 16)’a göre, ekip çalışmasına yatkın olmak, kişinin bir grupla birlikte ortak amaçlar doğrultusunda sinerji

yaratacak bir çalışmaya girebilmesidir.

Ekip çalışmasını etkileyen en önemli faktörlerden biri, ekip üyelerinin özellikleridir. Bu nedenle ekip üyelerinin seçimi ve görevlendirilmesi dikkatle ve titizlikle yapılmalıdır. Bu süreçte her bireyin kişilik özellikleri, motivasyonu ve değerleri göz önüne alınmalıdır (Baltaş, 2006:7). Ekipleri oluşturan ana unsurun ekip üyeleri olduğu düşünüldüğünde; ekiplerin oluşturulma ve görevlendirilme süreçlerinde hassasiyet gösterilmesinin önemi vurgulanabilir.

Yönetimin altın çağı olarak bilinen yeni süreçte, başarılı ekip lideri, ekibin amaçlarını ve ne yapacağını bilen, liderlik sorumluluğunu paylaşan, herkesin aktif katılımını sağlayan, grupta bulunan herkes tarafından desteklenen, etkin dinleyen, farklı fikirlere saygı gösteren, birlikte çalışmaktan zevk alan ve liderlik fonksiyonlarını bu ilkeler üzerine kuran kişidir (Cleland, 1996: 91). Ekip liderlerinin başarısının diğer üyelere de pozitif katkı sağlayacağı ve oluşan sinerjinin ekip çalışmasını verimli kılacağı düşünülebilir. Ekip liderinin demokratik davranışlar sergilemesi, sinerjik yönetim unsurlarının ortaya çıkmasında önemli rol oynayacaktır.

Eğitim örgütlerinin diğer birçok örgüte göre farklılık arz ettiği bilinmektedir. Hizmet alanı, niteliği ve niceliği bakımından eğitim örgütlerinde oluşan grupların, yönetsel süreçlerin işleyişinde diğer örgütlere göre daha etkili oldukları ve bu örgütlerde ekiplere ihtiyaç duyulduğu söylenebilir.

Ekip liderinin ekibin yol haritasını çizerken üyelerden veya diğer kişilerden gelen önerileri dinlemesinin ve değerlendirmesinin iyi bir iletişim yöntemi olduğu söylenebilir. Yatkın (2007: 145)’a göre, dinleme yeteneği motivasyonel süreçte kullanılan kaliteli bir iletişim aracıdır. Dinleyen bir lider, gelişen bir iletişime yön verir. Şeffaf bir politika, iletişimi nasıl geliştiriyorsa, iletişim de ekip çalışmasını

gerçekleştirir, üretkenliği sağlar.

Tecim (2005: 44)’e göre ekip çalışmasında, kuruma yarar sağlayacak sinerjinin oluşabilmesi için oluşturulacak ekiplerde şu noktalara dikkat edilmesi yararlı olabilecektir:

1. Çalışma grubunun görevleri ve amaçları açık bir şekilde belirlenmelidir.

2. Çalışma atmosferi informal ve rahat olmalıdır.

3. Çalışma grubundaki tartışmalar yeterli düzeyde olmalıdır. 4. Çalışma grubunun üyeleri birbirini dinlemelidir.

5. Çalışma grubu toplantılarında fikir ayrılıkları ve fikir çatışmaları normal karşılanmalı ve tolerans gösterilmelidir.

6. Eleştiriler “yıkıcı” değil, “yapıcı” özellikte olmalıdır.

7. Çalışma grubu üyeleri birbirlerinin duygularını da anlamaya çalışmalıdır.

8. Çalışma grubunun lideri ya da başkanı, üyeler üzerinde hakimiyet kurmaya çalışmamalıdır.

9. Liderler esnek olabilmelidir.

10. Çalışma grubu kendi faaliyetlerini kendisi gözden geçirmelidir. 11. Grup üyelerine verilen görevler açık ve anlaşılır olmalı ve görev verilen kişi tarafından kabul edilmelidir.

12. Kararlarda uzlaşıya önem verilmelidir.

13. Toplantılarda kurallar ve davranışlar uygun olmalıdır.

14. Çalışma grubu, organizasyonda çeşitli birimler ile işbirliği içinde çalışmasını sürdürmelidir.

15. Çalışma grubu, yürütülen çalışmaların sonuçlarına karşı sorumluluğunu bilmelidir.

Örgütler bir takım olarak çalışırlar. Örgütlerde tüm yönetim fonksiyonlarının yerine getirilmesi iyi bir iletişim sisteminin varlığına bağlıdır (Atak, 2005: 66). Bir işletmede verimliliğin ve yaratıcılığın en üst düzeyde işe yansımasıyla ortaya çıkacak olan sinerji, ancak duygusal ve manevi motivasyona bağlıdır. Geçmişte ikincil beceriler olarak algılanan iletişim becerisi, liderlik gibi beceriler bugün birincil beceriler olarak şirketlerin başarısında rol oynayacak liderlerde aranacak yeterliklerdir (Akkoç, 2007: 12). Örgütlerin sinerjik yönetim fonksiyonlarını yerine getirebilmesinin de etkili bir iletişimle mümkün olduğu söylenebilir. Etkili iletişimin yönetsel açıdan birincil becerileri ön plana çıkaracağı ve örgüt yararına kullanılmasını sağlayacağı belirtilebilir.

Styles ve Radloff ( 2001: 100)’a göre sinerjik ilişki, karşılıklı destek ve güven için bir ortak sorumluluğu gerektirmektedir ve kişiler birbirlerinin fikirlerini, sıkıntılarını ve sorunlarını çeşitli kaynaklar ile empati kurarak paylaşmalıdırlar. Bu kaynakların seçiminde ekip liderlerine önemli sorumluluklar düşmektedir.

Ekip çalışmasının asıl amacının örgütsel yarar sağlamak ve oluşması beklenen sinerji ile yönetimsel süreçlere katkı sağlamak olduğu düşünülebilir. Ekip çalışmasında görevlerin tanımlanmasının ve amaçların belirlenmesinin, ekibin çalışma atmosferinin rahatlığının, üyeler arasında düzeyli ve yeterli sayıda tartışma yapılmasının, üyelerinin birbirlerini dinlemesinin, farklı düşüncelere yapıcı ve katkı sağlayıcı şekilde bakılmasının, düşüncelerle birlikte duyguların da dikkate alınmasının, demokratik yapının, liderlerin esnek yaklaşımlarının, iç denetimin, görev dağılımında görev tanımının netliğinin, gönüllülüğün esas alınmasının, uzlaşının, işbirliğinin ve ekibin çalışma sorumluluğunun olmasının sinerji oluşumu ve sinerjik yönetim açısından gerekli olduğu söylenebilir.