Eğitimde Katılım Nasıl Sağlanır?

Okullarda etkin bir TKY kültürü oluĢturabilmek için ekip çalıĢmasının yaygınlaĢtı-rılması ve Kurumun tüm düzeylerinde etkili olarak kullanılması gereklidir. Bunun için;

 Okuldaki tüm çalıĢanların problem çözme etkinliklerine katılımı sağlanmalı,

 ĠĢler ve projeler ile ilgili olarak, nelerin yapılacağını iletmek yerine onlara ne dü-Ģündüklerini ve nasıl baĢa çıkabileceklerine iliĢkin görüĢlerinin sorulmalı,

 Katılımlarını artırmak için mümkün olan durumlarda yönetime iliĢkin bilgilerin paylaĢılması,

 Okulda yer alan herkesi kapsayacak bir iletiĢim sağlanmalı,

 Okul ortamında adil ve hoĢgörü ortamının yanında özerkliğe ve risk almaya izin verilmelidir. (http://www.nevsehireml.net/tky.html)

Yapısal reorganizasyonlar TKY için bir zorunluluk değildir. Reorganizasyonlar kali-te iyileĢtirmeleri için yararlı ve gerekli olmasına rağmen diğer taraftan dikkatleri kalikali-te iyileĢtirmeden saptırıp kurumsal bir yorgunluğa yol açabilir. TKY genelde kurumun baĢ edeceği kadar değiĢiklik getirir. ÇalıĢanlar kendilerini yeni yöntemlere adapte etmeye çalıĢırlarken bazı yakın desteklere ihtiyaç duyarlar.

TKY Doğrultusunda;

 Okullarda yeni bir okul kültürü,

- 56 -

 Uzun dönemli stratejik planlama,

 Güven ve paylaĢım,

 Ekip çalıĢması,

 DeğiĢmenin bir parçası olma,

 Açık iletiĢim ve katılım,

 DeğiĢmenin zorunluluğuna inanma,

 Ġnsanların yeteneklerini geliĢtirmeleri için imkan ve inancın olması,

 Hedef kitlenin beklentilerini anlamak,

 Ġnsanların farklılıklarının farkında olma gibi özellikleri taĢımalıdır.

( http://www.nevsehireml.net/tky.html)

1.3.4. Eğitimde Toplam Kalite Yönetiminin Unsurları

 Liderlik,

 Öğretmen,

 Öğrenciler,

 Öğrenen okul,

 Sınıf yönetiminde kalite,

 Değerlendirme.

1.3.4.1. Liderlik

Bütün organizasyonlarda olduğu gibi kalite organizasyonlarında da lider olmadan yeni bir sistemi uygulamaya geçirmek zordur. Grup üzerindeki etkileme gücü dikkate alındığı, eğitim organizasyonlarının, karĢılaĢılan çeĢitli engelleri yıkmak, problemleri ortadan kaldırmak, öğretmenleri, personeli ve öğrencileri motive etmek ve ortak vizyon belirlemek için mutlaka iyi yetiĢmiĢ, güçlü eğitimsel liderlere ihtiyaç vardır. (Cafoğlu, 1996:52)

Ġnsanların yaratıcı düĢünmek, kendi kendini yöneten takımlarda çalıĢmak ve sürekli öğrenmek için karĢılıklı dayanıĢmaya dayalı iĢ birliği kültürünü oluĢturmak zorunda oldukları modern çalıĢma ortamlarında iĢ veya okul itaat kontrol ve kumandadan oluĢan korkuya dayanan Taylor‟cu sisteme yer yoktur. Liderlik etmek; yardım etmek, koçluk

- 57 -

yapmak ve desteklemek değildir. Yeniden tanımlanmıĢ bu liderlik sorumluluklarından dolayı, idareciler ve diğer okul liderleri “Kalite okulları”nı oluĢturmak için gerekli olan dönüĢüm sürecini baĢlatmanın ve sürdürmenin baĢoyuncularıdır. Kalite yolculuğu hiç sona ermeyeceği için; okul içindeki ve çevresindeki tüm paydaĢlar, okul liderlerinin okulu her gün ve her yıl daha iyi bir yer haline getirmek için harcadıkları sürekli çabaya ortam yaratmalı ve destek vermelidirler.

Toplam kalite liderliğini uygulayan okullara damgasını vuran temel etken, karĢılıklı bağımlılıktır. Öğretmenler, yöneticiler, öğrenciler ve aileler arasındaki iliĢki hiyerarĢik bir anlayıĢ üzerine kurulduğu zaman, okulda kaliteye iliĢkin bir bilinç oluĢmaz.

Eğitim liderlerinin, örgütün sorumluluğuna sahip kiĢiler olarak örgütte yapmaları gereken birçok görevlerinden bahsedebilmek mümkündür. Örgütün çeĢitli ihtiyaçlarını giderme baĢarısına sahip kiĢiler olarak liderler örgüt içerisinde aĢağıda Peters ve Austin‟e göre “eğitim liderinde bulunması gereken nitelikler”i fonksiyonel hale getir-melidirler. (Ensari, 2000:96)

Vizyon ve semboller: Kurumun müdürü ya da yöneticisi, çalıĢanlara, öğrencilere ve topluma kurumun değerlerini iletebilmelidir.

Yürüyerek yönetim: Tüm kurumlarda böyle bir liderlik stili gereklidir.

Her şey öğrenciler için : “MüĢteriye yakın olma” nın eğitimdeki karĢılığı budur.

Özerklik, deneyim ve başarısızlıkta destek olma: Eğitim liderleri çalıĢanları yenilik-ler konusunda teĢvik etmeli ve özellikle yenilikyenilik-lerle birlikte, karĢılaĢılması kaçınılmaz olan baĢarısızlıklara da hazırlıklı olmalıdır.

Aile duygusu yaratma: Lider, kurumdaki öğrenciler, veliler, öğretmenler ve tüm diğer çalıĢanlar arasında bir topluluk/takım duygusu yaratabilmelidir.

Bütünlük, ritm, tutku, yoğunluk ve heyecan duygusu: Bunlar bir eğitim liderlerin-de olması gereken olan kiĢisel temel özelliklerdir. (Ensari, 2000:96)

1.3.4.2. Öğretmen

Öğretmen geniĢ anlamda, öğrenciyi/öğrencileri grup içinde birey olarak tanımlaya-bilen, onun öğrenmesini etkileyen faktörlerle iliĢkisini yorumlayan ve hangi

performan-- 58 performan--

sı/yeterliliği en az riskle kazanabileceğini yordayabilen ve bu anlamda geliĢtirdiği planı baĢarı ile uygulayabilen kiĢidir. (Ülgen, 1995:251)

Öğretimde geniĢ ölçüde, öğretmenin niteliğinin ve sonuç olarak da kiĢiliğinin büyük önemi vardır. Öğretmen öğrenime yön veren, öğrencilerin yaĢantısını düzenlemesine yardım edip “davranıĢ değiĢikliği”‟ne yol açan ve böylece, öğretmeyi sağlayan önemli bir öğedir. Bu nedenle, Öğretmenin nitelikleri, öğretimi belli bir ölçüde etkiler.

(BinbaĢıoğlu, 1994:272).

Öğretmenler öğretici çözümlerin yaratıcı görevlileridir. Her çocuk için ve her konu-da, öğretici çözümler bulması, öğrenme-öğretme sürecinin çok bilinmeyenli bağıntıları-nı oluĢturmaktadır. Öğretmen, bu bağıntıları öğrenci merkezli bir yaklaĢımla saptayacak ve her öğrencinin etkileĢim süreci içindeki oluĢumunu düzenleyecektir. Artık öğretmen-ler öğrenciyi kaba kuvvet, disiplin kurulu ve sınıfta bırakma tehditöğretmen-leriyle, korkutarak eğitmek yerine onlara sevgiyle yaklaĢarak, öğrenme çabalarına rehberlik etmek ve yar-dımcı olmak yöntemini seçmelidir (Bilgen, 1993:308).

1.3.4.3. Öğrenciler

Öğrenci sınıf ve laboratuardaki faaliyetlerin merkezidir. Öğrenci, hayat, iĢ, aile ve toplum iliĢkileri, ulusal ve kiĢisel ihtiyaçlara yönelik bazı temel kavram ve ilkeleri an-lamak ve kabul etmek zorundadır. Öğrenci, sağlam bir kavram ve kurallar temeline sa-hip olduğunda, yeni edindiği bilgileri her zaman bu temel kavram ve ilkeler çerçevesin-de özümseyecek, yaĢam boyu öğrenmeye katılmıĢ olacaktır. Öğrenci merkezli bir öğre-tim için ilk koĢul öğrencilerin özelliklerini tanımaktır. (Yalın ve Özdemir, 1998:48)

Öğrencinin ilgi, yetenek ve gereksinimlerini dikkate almayan bir öğretim anlayıĢının yararlı olması, yani kalıcı izli öğrenmeler doğurması beklenemez. Öğretimde her Ģey öğrenciye yönelik olmak durumundadır. Çünkü öğrenci, öğretimin odak noktasıdır. Bu nedenle hiçbir öğretim üyesi öğrenciden bağımsız olamaz. Öğretim çevresinin amaca uygun biçimde düzenlenebilmesi için, öğrencilerin geliĢim özellikleri, eğitim gereksi-nimleri, ilgi ve yönelimleri yakından bilinmelidir. Bunlar bilinmeden yapılacak öğretim sonunda öğrencinin öğrenmesi, öteki değiĢle, öğretim etkinliğinin doyumla sonlanması söz konusu olamaz. Eğitimde kalite, öğrenciyi tanımakla baĢlar. (Uluğ, 1999:473)

- 59 -

Öğrenci yapısının iyi tanınması ve bunlar hakkında bilgilerin toplanması baĢarılı eğitimcinin ilk yapması gereken davranıĢlardandır. Bunlar belli baĢlıklar altında topla-nacak olursa (Cafoğlu, 1996:134);

1- Öğrencilerin sahip olduğu bilgiler ve yetenekler,