2.5. Okulöncesi Dönemde Uygulanan Farklı Eğitim Modelleri
2.5.9. Montessori Eğitim Modeli
2.5.9.10. Eğitimcinin Önemi ve Hazırlığı
Uygun eğitimci davranıĢının oluĢmasında, eğitimcinin kendisini sadece "öğreten" kiĢi olarak görmekten vazgeçirmesi ve daha çok bireysel bir öğretimle çocuğun katılımcılığını arttırması gerekir.
Çocuğun eğitiminde ilk talep, çocuğun sosyal hayatının biçimlendirilmesiyle ilgilidir. ÇıkıĢ noktası yetiĢkin ve çocuk arasındaki iliĢkinin nasıl olduğu ve yetiĢkinin eğitim konusundaki geleneksel kalıplarıdır (Wilbrantd, 2007).
“Bu pedagojik eğilimde çocuk ve yetişkin arasında muayyen bir ilişki belirlenmiştir ama çocukla yetişkin arasındaki ilişkinin doğası araştırılmamıştır ve açıklanmamıştır. Bu araştırılırsa şimdiye kadar hiç dikkate alınmamış bir problem ortaya çıkmaktadır. Yetişkin ve çocuk daimi bir çatışmanın olduğu bir birliktelik yaşıyorlar."M. Montessori (Akt. Wilbrantd, 2007).
Çocuk yetiĢkin tarafından baskı altına alınmaktadır. Önemli olan çocuğu yetiĢkinin bu baskısından kurtarmaktır. Ortaya çıkan soru çocuğa baskı uygulama fikrinin nereden kaynaklandığıdır.
"Eğitimcinin yapabileceği gerçek yardım, akılla uygulanan disiplinli sevgidir". Montessori'nin eğitimciden beklentileri oldukça fazladır. Bunlardan bazıları Ģöyle sıralanabilir:
Kendi kendini yetiĢtirmek ve geliĢtirmek,
Uzmanlık ve kiĢilik yönünden örnek ve otorite olmak, Düzen sağlamak,
Malzemeyi korumak ve iĢler halde çocuk için hazır tutmak,
Çocuğa eĢyaların kullanımını pedagojik olarak uygun biçimde ve tam olarak göstermek
Materyalin Tanınması. Eğitimci bir materyali sadece kitaptan okuyarak veya eğitenin göstermesinden öğrenemez. Çok uzun zaman bu alıĢtırmaları yapması gerekir ki bu sayede her materyalin getireceği zorlukları veya ilgiyi kestirebilsin. Eğer eğitimcinin çocuğun yaptığı kadar sayıda bir alıĢtırmayı tekrarlamaya sabrı varsa o zaman çocuğun belirli bir yaĢta enerji ve mukavemetini tahmin edebilir.
Düzenin korunması. Eğitimci çocuğun sadece materyalle ilgisini değil aynı Ģekilde de çevredeki düzenle iliĢki kurmasını sağlamalıdır.
Kontrol: Eğitimci bir alıĢtırmaya dalmıĢ çocuğun baĢkası tarafından rahatsız edilmemesini sağlamalıdır. Bu "koruyucu melek" niteliği eğitimcini en yüce görevlerinden biridir.
“Eğitimci bir çocuk konsantre olduğunda müdahale etmekten vazgeçmekle kalmamalı, çocuğun rahatsız edilmemesini de sağlamalıdır. Sınıfın kalanı ile ne yaparsanız
yapın, eğitiminiz sırasında öğrendiğiniz bir şeyi ya da sağlıklı insan aklının size doğru olarak gösterdiği bir şeyi yapın." M. Montessori (Akt. Wilbrantd, 2007).
2.5.9.10.1. Eğitimcinin Ruhsal Hazırlığı
M. Montessori, öğretmenin de insan olduğunu bu nedenle onun tüm kusurlardan ve zaaflardan arınmıĢ olmasını beklemenin yanlıĢ olduğunu vurgularken, etkin bir öğretmen olmayı arzulayan adayların da daha iyi yetiĢmiĢ olmaları gerektiğini söylemektedir.
Montessori'ye göre eğitimcinin sadece kuramsal bilgiye sahip olması yeterli değildir. Aynı zamanda görevine ruhsal olarak da yatkın olması gerekir.
Öğretmenin kendisini inceleyerek sistemli bir Ģekilde hazırlanması ve çocukla olan iliĢkisini olumsuz etkileyecek yanlarını düzeltmesi önemlidir.
M. Montessori‟ye göre öğretmen kendisini "çocuğun hatalarını düzeltmeye" adamamalı, öncelikle kendi kusurlarını kabul edip alçak gönüllüğe eriĢmeyi baĢarmalı ve çocuğa da örnek olmalıdır.
Montessori tüm bu söylenenlerden, çocukları hiçbir zaman yargılamaması ve her yaptığının onaylanmasını da reddeder. Ama bunu yaparken önyargılarını terk etmesini söyler.
Çocuğu yalnızca bireyselliği ile sevmemek, aynı zamanda ona saygı da duymak (Wilbrantd, 2007).
2.5.9.11. Montessori Metodunun Geleneksel Eğitim Ġle Kıyaslanması
Korkmaz (2005), yaptığı çalıĢmasında Montessori eğitimi ile Geleneksel Eğitimi çocuğa yaklaĢım, öğretmenin rolü, ders akıĢı, program vurguları, eğitim araç gereçleri, eğitim mekanı gibi bir çok açıdan incelemiĢ ve aĢağıdaki tabloda farklılıklarını karĢılaĢtırmıĢtır.
Geleneksel Eğitim Montessori Eğitimi
ÇalıĢma kağıtları, kalem ve kağıt, ders kitapları Hatanın kontrolünü içeren materyaller. Özel olarak geliĢtirilmiĢ baĢvuru materyalleri
Öğretmen merkezli eğitim Çocuk merkezli öğrenme
Öğrenmenin öğretmenlerce sağlanması ve yönetilmesi
Çocukların yaparak öğrenmeleri ve
kendilerine öğretmeleri; bireyselleĢtirilmiĢ ve oto öğrenme
Sosyal geliĢime vurgu yapmayan çalıĢma ve öğrenim
Çocuğun sosyal geliĢimiyle eĢleĢtirilmiĢ çalıĢma ve öğrenim
Sınırlı, ünite bazlı müfredat Uluslararası geliĢtirilmiĢ, birleĢtirilmiĢ müfredat
Bireysel konular BütünleĢtirilmiĢ konular ve geliĢimsel psikoloji temelli öğrenme
Blok zaman, süreli dersler Kesintisiz çalıĢma döngüsü
Çocuğa genellikle proje / çalıĢma için özel / belirli bir zaman verilmesi
Öğrenim hızının grup normlarınca ya da öğretmenlerce belirlenmesi
Çocuğa genellikle proje / çalıĢma için özel / belirli bir zaman verilmesi
Çocuğun kendi öğrenme hızını belirlemesi
Tek dereceli sınıflar Çok yaĢlı gruplandırmalar
Çocuk için oturulacak yer belirlenmesi ve ders boyunca sessizce oturmaya teĢvik edilmesi
Çocuğun nerede rahat ediyorsa orada çalıĢması
Öğrencilerin pasif ve sessizce, sıralarda oturmaları
Öğrencilerin aktif olarak, konuĢmaları, özgürce hareket etmeleri
Öğrenciler okula uygun Okul çocuğun ihtiyaçlarını karĢılıyor
Ürün odaklı değerlendirme Süreç odaklı değerlendirme
Eğitimin çoğunun öğretmence yapılması ve birlikte çalıĢma hevesinin kırılması
Çocukların öğretmeye, birlikte çalıĢmaya ve birbirlerine yardım etmeye teĢvik edilmesi
Soyut öğrenmeye vurgu Somut öğrenmeye vurgu
Öğretmenin disiplin aĢılaması PlânlanmıĢ çevrenin öz disiplin sağlaması
Etkinlik döngülerinin öğretmence belirlenmesi Çocuğun öğrenme döngüsünü tamamlaması
Grup öğretimine öncelik Bireysel öğretime vurgu
Hatanın çocuğa öğretmen tarafından söylenmesi Hatanın materyallerin geri bildirimi aracılığıyla çocuklar tarafından öğrenilmesi Öğrenmenin tekrarlama, ödüllendirme ve
cezalandırma ile motive edilmesi Öğrenmenin tekrarlama ve içsel baĢarma duygusu güçlendirilerek motive edilmesi Müfredat programının çocuğun ilgilerine çok az
saygı duyularak hazırlanması
Çocuğun kendi iĢini ilgilerine ve yeteneklerine göre seçmesi
Çocuğun ne yapacağının önceden belirlenmesi Çocuğun ne yapacağını kendisinin belirlemesi KiĢisel bakımı öğreten herhangi bir program
mevcut olmaması, bu iĢin ailenin görevi olarak görülmesi
KiĢisel bakımı öğreten herhangi bir program mevcut olmaması, bu iĢin ailenin görevi olarak görülmesi Duyulara iliĢkin çok yönlü eğitim materyalleri ile çocuğun kiĢisel ve çevre bakımını kendi kendine öğrenmesi Aile iliĢkilerinin genellikle para toplanması
Sırasında kurulması, öğrenme sürecini anlamak Ġçin bir katılım gerçekleĢmemesi
Ailelerin Montessori felsefesini anlaması ve eğitim sürecine katılması için programlar düzenlenmesi