DRB3 gen bölgesi

DRB3 gen bölgesi ile ilgili sığırlarda çok sayıda araştırma ve literatür bulunurken, söz konusu bölge ile koyunlarda çok az sayıda bilgi temin edilmiştir. Bu nedenle DRB3 gen bölgesi ile ilgili sığırlarda (BoLA) yapılmış çalışmalar öncelikli olarak özetlenmiştir.

1100 adet laktasyondaki siyah alaca sığırlarında yapılan bir çalışmada MHC-DRB3.2 lokusu PCR-RFLP yöntemi ile genotiplendirilmiştir. Daha önce tanımlanan 24 allele ilaveten 5 farklı allel tesbit edilmiştir. Sütte somatik hücre sayısı ile ilişkilendirmek için yapılan çalışma sonucunda DRB3.2*16 allelinin akut meme içi enfeksiyonu için potansiyel risk faktörü olduğu belirlenmiştir. DRB3.2*22 allelinin ise yüksek somatik hücre sayısı için düşük risk oluşturduğu görülmüştür. DRB3.2*8 allelinin ilk laktasyon döneminde yüksek somatik hücre sayısı ile ilişkili bulunmuştur. DRB3.2*23 alleli ise 3 veya daha sonraki laktasyon dönemleri için yüksek somatik hücre sayısı ile ilişkili bulunmuştur (Dietz ve ark., 1997).

186 sığırın DRB3.2 gen bölgesinde yapılan bir PCR-RFLP çalışmasında 19 allel tanımlanmıştır. 7 numaralı allel birinci ve ikinci laktasyonda sütte protein artışı ve ikinci laktasyonda yüksek somatik hücre sayısı ile önemli ölçüde ilişkili bulunmuştur (Starkenburg ve ark., 1997).

106 Holstein ineğinde yapılan bir çalışmada Staphlococcus Aureus mastitis‟e karşı koruma ile BoLA-DRB gen yapısının ilişkili olduğu bulunmuştur (Schmutz ve ark., 1992). Sharif ve ark. (1998) tarafından BoLA ve hastalık varlığı arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılan 835 siyah alaca ve 66 adet jersey ırkı ineğin verileri kullanılmıştır. Jersey ırkı ineklerde BoLA allelleri somatik hücre sayısı ile ilişkili bulunmazken siyah alaca ırkı ineklerde BoLA-DRB3.2*16 alleli düşük somatik hücre sayısı ile ilişkili bulunmuştur. Şiddetli mastitis varlığı ve BoLA-DRB3.2*23 alleli arasında önemli bir ilişki olduğu, BoLA- DRB3.2*3 allelini taşıyan süt ineklerinde plesentanın tutulması rahatsızlığında ve BoLA- DRB3.2*16 ve BoLA-DRB3.2*22 allellerini taşıyan ineklerde kistik ovaryum hastalığında düşük risk bulunduğu belirlenmiştir. Yine Sharif ve ark. (2000), tarafından yapılan bir

araştırmada BoLA-DRB3.2*22, *23 ve *24 alleli ile Staphylacoccus spp. tarafından meydana gelen mastitis ve BoLA-DRB3.2*23 ve *8 alleli ile aynı bakterinin yol açtığı klinik mastitisin yüksek riski arasında bir ilişki olduğu bulunmuştur.

568 Brahman sığırında sınıf II bölgesinde BoLA-DRB3 lokusunda yapılan bir PCR- RFLP çalışmasında RsaI, BstYI ve HaeIII kesim enzimlerini kullanarak exon 2 bölgesinde tanımlanan 63 DRB3 alleline ilaveten 18 yeni allel belirlemişlerdir. RsaI enzimi ile belirlenen 4 yeni allel „v‟, „w‟, „x‟ ve „y‟ olarak adlandırılmıştır (Maillard ve ark., 1999).

Sender ve ark. (2008), tarafından yapılan bir araştırmada sığırlarda özellikle erken laktasyon dönemindeki enfeksiyoz hastalıklarla BoLA genleri arasında önemli ilişkiler bulunmuştur. Özellikle DRB3 geni allelleri potansiyel mastitis markeri olarak düşünülmektedir.

172 Jersey sığırında BoLA-DRB3 lokusunda RsaI, BstYI ve HaeIII kesim enzimlerini kullanarak yapılan PCR-RFLP çalışmasında 24 allel belirlenmiştir. Bu allellerden 13 tanesi daha önceden belirlenen 30 dan fazla BoLA-DRB3.2 alleller arasında bulunmuştur. Bu çalışmada 11 yeni allel belirlenmiştir (Gilliespie ve ark., 1999).

Bovine Leukaemia virus (BLV) ile enfekte edilmiş 230 Holstein ineği enfeksiyonun seyrine göre düşük ve ya yüksek proviral sıkıntı (LPL, HPL) şeklinde gruplandırılmış ve BoLA -DRB3.2 lokusları bakımında karşılaştırılmıştır. Bu lokusta tesbit edilen BoLA- DRB3.2*11 alleli heterozigot ve ya homozigot oluşuna göre sınıflandırılmış ve RR ve RN genotiplerinin LPL profili ile ilişkili, SS ve NS genotiplerinin ise HPL profili ile ilişkili olduğu tesbit edilmiştir. RS genotipi ise hiçbir profille ilişkili bulunmamıştır. Sonuç olarak BoLA-DRB3.2*11 alleli Holstein ineklerinde BLV koruması için marker olarak gösterilebileceği belirlenmiştir (Juliarena ve ark., 2008).

262 siyah alaca süt sığırından 5119 gün süt somatik hücre sayısı ve performans özellikleri kaydedilmiş ve bu özelliklerin MHC‟nin DRB bölgesi allellerinin ilişkisi araştırılmıştır. DRB3.2 gen bölgesi PCR-RFLP yöntemi ile karakterize edilmiş ve 28 allel belirlenmiştir. Bu allellerden bir tanesi farklı bir allel olarak bulunmuştur. Somatik hücre sayısı ile DRB3.2*8 alleli arasında önemli bir ilişki bulunmuştur. Bunun yanı sıra DRB3.2*22 ve DRB3.2*11 allelleri ile süt yağ oranı arasında ve DRB3.2*24 ve DRB3.2*22 allelleri ile protein oranı arasında pozitif korelasyon bulunmuştur (Pashmi ve ark., 2009).

Yoshida ve ark. (2012) nın 26 sürüden 714 süt sığırının DNA örneklerinde yaptıkları bir araştırmada sütte somatik hücre sayısı göz önüne alınarak mastitisli ve sağlıklı olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. BoLA-DRB3 allelleri DNA dizi analizi ile tanımlanmıştır. Sonuç olarak DRB3.2*8 (DRB3*1201) ve DRB3.2*16 (DRB3*1501) allelleri mastitise karşı hassas

ve DRB3.2*22 (DRB3*1101), DRB3.2*23 (DRB3*2703) ve DRB3.2*24 (DRB3*0101) allelleri mastitise karşı dayanıklı olarak bulunmuştur.

Sığırlarda DRB3.2 gen bölgesinde yapılan birçok araştırmada bu gen bölgesinin mastitis ile ilişkisi incelenmiştir. Çizelge 2.1‟de bu araştırmalar ve mastitisle ilişkili Bola- DRB3.2 allelleri verilmiştir.

Çizelge2.1: Bola-DRB3.2 allelleri ve mastitis arasındaki ilişki ile ilgili çalışmalar (Sender ve ark., 2008)

Kaynak Bola-DRB3.2 alleli Etki *

Dietz ve ark., 1997 *16, *18, *23 *8 Yüksek SCC(-) Düşük SCC (+) Kelm ve ark., 1997 *16 *8 *11, *23 *24*3 Yüksek SCC‟nın EBVsi (-) Daha fazla KM (-) Daha az KM (+)

Major patojenlerle daha fazla MİE(-) Minor patojenlerle daha fazla MİE(-) Starkenburg ve ark., 1997 *3, *16 *7, *22, *24 *24 *8 Düşük SCC (+) Yüksek SCC(-) Daha fazla KM (-) Daha az KM (+) Sharif ve ark., 1998 *16 *23 Düşük SCC (+)

Coli form yüzünden daha fazla KM (-)

Sharif ve ark., 2000 *8, *22, *23, *24 Staphylococcus türleri yüzünden daha fazla KM (-)

* KM- klinik mastitis, SCC- somatik hücre sayısı, MİE-meme içi enfeksiyon, EBV

Keçilerde yapılan bir çalışmada MHC geninin DRB3 lokusu PCR-RFLP ile incelenmiştir. RsaI, BsaI, AccI, NdeII, HaeIII ve HpaII restriksiyon enzimleri kullanılarak 22 keçi DRB3 alleli belirlenmiştir. Sonuçta DRB3 geni antijen bağlama yapısı ile elde edilen RFLP allelleri arasında ilişki bulunmuştur (Amills, 1996).

Tibet keçilerinde 459 baş hayvanda yapılan bir çalışmada MHC geninin DRB3 bölgesinin 2. exonunda PCR-RFLP araştırması sonucunda, bu bölgede tespit edilen 6 allelin çok yakın bağlantı (linkage) halinde olduğu gösterilmiştir (Li ve ark., 2006).

Mongolian koyunları, Mongolian keçileri, Kazak koyunları ve Kazak keçilerinin DRB3 gen bölgesinde yapılan bir PCR-RFLP çalışmasında 18 genotip ve 7 allel belirlenmiştir. Çalışmada HaeIII kesim enzimi kullanılmış ve bir yeni allel tesbit edilmiştir. İstatistik analiz sonucunda hem Mongolian ve Kazak koyunları arasında hem de Mongolian ve Kazak keçilerinin allelik ve genotipik frekansları aralarında önemli farklılıklar bulunmuştur. Bunun nedenide bu iki ırkın yetiştikleri bölgelerin coğrafi ve iklimsel koşullarının farklılığına bağlanmıştır (Dongxiao ve Yuan, 2004).