DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ’NDE DENGELİ ÖLÇÜM KARTI TEKNİĞİNİN BOYUTLARININ

İNCELENMESİ

Dengeli ölçüm kartı tekniği (BSC) her büyüklükteki organizasyonda kullanılabilecek bir performans yönetim sistemidir. Dengeli ölçüm kartı tekniği (BSC) organizasyonun vizyon, misyon ve stratejisini açıklayan ve bunları faaliyete dönüştüren yönetim sistemi için bir çerçeve oluşturmaktadır. Bu çerçevede performans göstergeleri dört perspektifte toplanmaktadır;

i. Finansal Boyut ii. Müşteri Boyutu

iii. Şirket İçi İşlemler Boyutu vi.Öğrenme ve Gelişme Boyutu

Performans ölçme ve stratejik yönetim sistemi olan Balanced Scorecard, hastanelere uyarlanan yeni araçlardan biri olmaktadır (Tarım, 2004, s.11).

Balanced Scorecard uygulamasındaki aşamalar aşağıda belirtilmektedir (Kaplan ve Norton, 2000, s.42).

i. Şirket vizyon ve stratejisinin açıkça belirlenmesi. ii. Kurumsal stratejinin duyurulması ve iletilmesi.

iii. Farklı birimler arasındaki ortak stratejik uygulamaların başlatılması. iv. Her işletme biriminin kurumsal stratejiyle uyumlu olan bir strateji geliştirmesi.

v. Yönetim takımı oluşturulması.

vi. Ödüllerin stratejik amaçlara ulaşmaya bağlantılı olması.

vii. Şirketin entelektüel ve manevi değerlerine yaptığı yatırımların sürdürülmesi.

viii. Stratejik öğrenme için kaynak oluşturulması.

Dişhekimliği Fakültesi’nde dengeli öçüm kartı tekniğinin oluşturulma çalışmalarına, fakültenin misyonunu, vizyonunu ve kalite politikasını oluşturarak başlayabiliriz.

Misyonu

Dişhekimliği Fakültesi lisans ve lisansüstü eğitimi ile üstün nitelikli dişhekimleri yetiştirmektedir, araştırma olanakları sağlayarak dişhekimliği bilimine katkıda bulunmaktadır, toplumun ağız diş sağlığının korunmasında ve tedavisinde gerekli tüm faaliyetleri en üst düzeyde yürütmektedir.

Vizyonu

Ulusal ve uluslar arası düzeyde yüksek eğitim kalitesi ve araştırma faaliyetleri ile lider eğitim merkezi olmak, katılımcı yönetim modeli ile öğrenci ve çalışan memnuniyetini mükemmele ulaştırmak, toplumun ağız ve diş sağlığına en ileri teknoloji ile kaliteli hizmeti veren bir sağlık kuruluşu olmaktır.

Kalite Politikası

-Dürüstlük -Sorumluluk bilinci - Yaratıcılık - Sürekli eğitim-öğretim - Yenilikçilik - Saygılı olmak

- Takım bilinci - Hesap verilebilirlik - Katılımcılık - Şeffaflık

- Toplumsal sorumluluk - Adalet

- Liderlik - Akademik mükemmellik - Akademik özgürlük - Kurum aidiyeti

- Takım bilinci - Hoşgörülü olmak

- Çevre bilinci - İdealist olmak

- Veriye ve bilgiye dayalı karar almak - Estetik duyarlılık - Etik değerlere bağlı olmak - Liyakat

3.5.1. Finansal Boyut

Finansal boyut bölümünde Dişhekimliği Fakültesi’nin bölümlerindeki sayısal değerleri incelenmiştir. Finansal performansını ölçerken istatistiksel hesaplamalarla hasta sayısı, gelir ve gider karşılaştırılmış ve bağlantıya bakılmıştır. Aynı zamanda oran analizi yöntemi ile de Dişhekimliği Fakültesinin kar-zarar durumu incelenmiştir.

Dişhekimliği Fakültesi’nin gerçek verileri ile hazırlanmış bu tablo içerisinde; 2007 yıllı içerisinde elde edilen bölümlerin toplam gelirleri, toplam ameliyat gelir ve giderleri, hasta maliyetleri, özel hasta maliyetleri, çekim maliyetleri, toplam poliklinik giderleri, personel giderleri, bakım-onarım giderleri, sarf malzeme giderleri ve demirbaş giderleri olan performans göstergeleri toplam olarak ele alınmıştır.

Tablo 3.1. Dişhekimliği Fakültesi Finansal Boyut Tablosu BÖLÜMLER (01/01-31/12/2007) HASTA SAYISI GELİR (YTL) ORTALAMA GELİR (YTL) GİDER (YTL) ORTALAMA GİDER (YTL) ORAL DİAGNOZ 25188 462.911,0 18,38 499.041,7 19,81 PERİODONTOLOJİ 9522 647.504,1 68,00 653.182,8 68,60 CERRAHİ 10738 672.768,0 62,65 605.646,2 56,40 PROTEZ 9837 980.494,5 99,67 1.101.314,0 111,96 TEDAVİ 7468 487.983,5 65,34 633.088,0 84,77 ENDODONTİ 6192 592.335,0 95,66 721.459,1 116,51 PEDODONTİ 12279 382.948,0 31,19 506.089,9 41,22 ORTODONTİ 5016 571.169,1 113,87 560.407,2 111,72

endodonti protez ortodonti tedavi periodontoloji cerrahi pedodonti oral diagnoz

Grafik 3.1. Ortalama Gelir

Grafik 3.2. Ortalama Gider ortodonti protez endodonti periodontoloji tedavi cerrahi pedodonti oral diagnoz

Yukarıdaki tabloda bölümlerin 01/01/2007 – 31/12/2007 tarihleri arasındaki hasta sayısı, gelir, ortalama gelir, gider ve ortalama gider miktarları verilmiştir. Her bölümün ortalama gelir verilerine, gelir miktarının hasta sayısına oranı sonucunda ulaşılmıştır. Ortalama gider verilerine de aynı şekilde her bölümün gider miktarının hasta sayısına oranı ile ulaşılmıştır.

Maksimum hasta sayısı Oral Diagnoz Bölümüne, minimum hasta sayısı Ortodonti bölümüne aittir. Ortalama gelir ve ortalama gidere baktığımızda; maksimum ortalama gelir Ortodonti bölümüne, minimum ortalama gelir ise Oral Diagnoz bölümüne aittir. Ortalama giderde ise; maksimum ortalama gider Endodonti bölümüne, minimum ortalama gider Oral Diagnoz bölümüne aittir.

Ortodonti bölümünün minimum hasta sayısına sahip olmasının sebebi, tedavi sürecinin uzun sürmesi dolayısıyla sınırlı sayıda hasta alınmasıdır. Hasta sayısının az olmasına rağmen maksimum ortalama gelir yine Ortodonti bölümüne aittir. Bunun sebebi, tedavide kullanılan malzeme, yapılan işlemlerin maliyeti, laboratuar ücretlerinin olmasıdır. Oral Diagnoz bölümünün maksimum hasta sayısına sahip olması, acil bölümünün olması ve hasta muayene işlemlerinin kısa sürmesi sebebiyle hasta sayısını arttırmaktadır. Yıl içerisinde en çok hasta bakan bölüm olmasına rağmen minimum ortalama gelire ve minimum ortalama gidere sahiptir. Maksimum ortalama giderin Endodonti bölümüne ait olmasının sebebi, tedavide kullanılan malzemelerin maliyetinin yüksek olması ve tedavi süresince hastalara uygulanan işlemlerin fazla olması söylenebilir.

Tablodan bölümlerin gelir ve gider miktarlarına baktığımız zaman 01/01/2007-31/12/2007 tarihleri arasında sadece iki bölümün gelirinin giderinden fazla olduğu görülmektedir. Bu bölümler Cerrahi ve Ortodonti’dir. Geri kalan altı bölüm yıl içerisinde zarar etmiştir.

Tablo 3.2. Korelasyon Tablosu

* Correlation is significant at the .05 level (2-tailed).

Korelasyon tablosundaki sig 0,570 değeri büyük olduğu için hasta sayısı ve gelir arasında ilişki olmadığını 0.95 güvenirlikle söyleyebiliyoruz. Korelasyon tablosundaki sig 0,233 değeri büyük olduğu için hasta sayısı ve gider arasında ilişki olmadığını 0.95 güvenirlikle söyleyebiliyoruz.

Elde edilen sonuçlar, yapılan istatistikler sonucunda; hasta sayısı-gelir ve hasta sayısı-gider arasında bir ilişki yoktur. Hasta sayısının fazla ya da az olması bölümün gelirlerini ya da giderlerini olumlu ya da olumsuz etkilememektedir. Her bölümün hasta başına geliri ve gideri farklıdır. Bu da bölümlerde hastaya uygulanan tedaviye göre ve hastaya kullanılan malzemelere göre farklılık göstermektedir.

Yapılan istatistiksel araştırma sonucunda veriler arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır ve bu sonuçlar yeterli gelmemektedir. Bu sebeple istatistiksel çalışmaya ek olarak Dişhekimliği Fakültesi’nin oran analizi yöntemiyle de hesaplamaları yapılmıştır. Literatürde Dişhekimliği Fakültesi’nin dengeli ölçüm kartı tekniği incelemesine yönelik bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle finansal analiz sonuçları başka dişhekimliği fakülteleri ile karşılaştırılamamıştır. Sadece araştırmasını yaptığımız Dişhekimliği Fakültesi’nin dönemler arası karşılaştırılması ile sonuçlar yorumlanarak dengeli ölçüm kartı tekniğinin Finansal Boyutu incelenmiştir.

HASTA

SAYISI GELİR GİDER Spearman's rho HASTASAYISI CorrelationCoefficient

Sig. (2-tailed) N 1,000 , 8 -,238 ,570 8 -,476 ,233 8

Oran analizi yöntemi ile Dişhekimliği Fakültesi aşağıdaki şekilde incelenmiştir:

A) Likidite Durumunun Analizinde Kullanılan Oranlar ( Likidite