Destekleyici Liderlik Ölçeği

Öğretmenler için araştırma anketinin ikinci bölümünde Hoy (1991) tarafından geliştirilen ve Çankaya ve Aküzüm (2010) tarafından güvenirlik ve geçerlikleri yapılan “Destekleyici Liderlik Ölçeği” yer almaktadır. Çankaya ve Aküzüm (2010), yaptıkları faktör analizi sonucunda ölçeğin orijinalindeki gibi tek boyut altında toplandığını tespit

122

etmişlerdir. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısını .893 olup, KMO puanını ise .904 olarak tespit etmişlerdir.

Ölçek dörtlü likert seçeneklerinden oluşan (1: nadiren, 4: çok sık) 9 madde ve tek alt boyuttan oluşmaktadır. Bu çalışmada ölçeğin Cronbach Alpha katsayısı 0,93 olarak bulunmuştur. Ölçek dörtlü likert ölçeğinde olduğundan puan aralıkları 4- 1=3/4=0,75 ve puan düzeyleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

Cevap seçeneği Puan aralığı Puan düzeyi

1-Nadiren 1,00 – 1,75 Çok düşük

2-Bazen 1,76 – 2,50 Düşük

3-Sık sık 2,51 – 3,25 Yüksek

4-Çok sık 3,26 – 4,00 Çok yüksek

Ölçeğin yapı geçerliğini ölçmek amacıyla açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Güvenirlik çalışması kapsamında madde toplam korelasyonu, Cronbach Alpha testlerinden oluşan madde analizi yöntemleri uygulanmıştır.

Tablo 8. Destekleyici Liderlik Ölçeği Betimsel İstatistikleri

Madde No 𝐗̅ SS Min. Maks. S1 2,68 0,92 1 4 S2 2,59 0,85 1 4 S3 2,67 0,92 1 4 S4 2,88 0,91 1 4 S5 2,91 0,88 1 4 S6 2,75 0,97 1 4 S7 2,46 0,93 1 4 S8 2,53 0,97 1 4 S9 2,80 0,96 1 4

Yapı geçerliğini ölçmek amacıyla açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır.

3.3.1.1. Destekleyici Liderlik Ölçeği Açımlayıcı Faktör Analizi

Açımlayıcı faktör analizinde KMO 0,92; Bartlett’s küresellik testi anlamlılık düzeyi ise p<0,01 olarak ölçülmüştür. 558 kişilik örneklem ile yapılan uygulamadan elde edilen veriler ile açımlayıcı faktör analizi yapılmasının uygun olduğu gözlenmiştir (Tablo 9). Ölçeğin orijinal yapısına uygun olarak 9 soru ve tek faktör ile başlanan açımlayıcı faktör analizinde ilk Varimax döndürmesinde Tablo 9’deki gibi sonuçlar elde

123

edilmiştir. Tablo 9’daki açıklanan varyanslar incelendiğinde açıklanan toplam varyansın %64,3 olarak gerçekleştiği görülmektedir.

Tablo 9. Destekleyici Liderlik Ölçeği Açımlayıcı Faktör Analizi Sonuçları (İlk Varimax) Madde No F1 Açıkladığı Varyans (%) S1 0,78 64,3 S2 0,75 S3 0,75 S4 0,84 S5 0,85 S6 0,83 S7 0,78 S8 0,79 S9 0,83 Kaiser-MeyerOlkin: 0,92 Bartlett’s Test of SphericitySig. :

0,00

Ölçekteki tüm maddelerin faktör yüklerinin oldukça yüksek olduğu, ölçeğin tek faktörden oluştuğu ve açıklanan toplam varyansın oldukça yüksek olması (% 64,3) nedeniyle ölçekten herhangi bir madde çıkarılmasına ve Varimax döndürmesine gerek kalmamıştır. Maddelerin ait oldukları faktörlerdeki yük değerleri 0,75 ile 0,85 arasında değişmektedir.

3.3.1.2. Destekleyici Liderlik Ölçeği Doğrulayıcı Faktör Analizi

Destekleyici Liderlik Ölçeği doğrulayıcı faktör analizi uyum indekslerinin kabul edilebilirlik ve iyi uyum (Bayram, 2010; Sümer, 2000; Raykov, 1997, s. 329-333) değerlerine Tablo 10’da yer verilmiştir.

Tablo 10. Destekleyici Liderlik Doğrulayıcı Faktör Analizi Uyum İndeksleri

Uyum Değerleri Model

Uyum

İndeksleri İlk DFA Son DFA Kabul Edilebilir İyi / Çok İyi

X2_{/sd 13,8 3,79 0< X}2_{/sd< 5 0< X}2_/sd<3

RMSEA 0,15 0,07 0,00≤RMSEA≤0,10 0,00≤RMSEA≤0,05

SRMR 0,05 0,02 0,00≤SRMR≤0,08 0,00≤SRMR≤0,05

GFI 0,87 0,97 0,90≤GFI≤1,00 0,95≤GFI≤1,00

NFI 0,95 0,99 0,90≤NFI≤1,00 0,95≤NFI≤1,00

NNFI 0,94 0,99 0,90≤NNFI≤1,00 0,95≤NNFI≤1,00

124

Tablo 10’da da görüldüğü gibi ölçeğin orijinal yapısına uygun olarak madde faktör ilişkisi kurularak yapılan doğrulayıcı faktör analizinde, tek faktörlü yapının ve tüm maddelerin en iyi yapıyı vermediği; model uyumunun sağlanamadığı gözlenmiştir. Model uyumu sağlanırken tüm maddelerin faktör yükleri oldukça yüksek ve hata varyansları da çok düşük olduğu için (açımlayıcı faktör analizinde olduğu gibi) madde eksiltme işlemi yapılmamış; modifikasyon önerisine uygun olarak dört kovaryans bağlantısı (M1-M2, M2-M3, M7-M8, M8-M9 maddeleri arasında) gerçekleştirilmiştir. Tek faktörlü ölçeğin 9 maddesine ilişkin doğrulayıcı faktör analizi sonuçları Tablo 11’de görüldüğü gibidir.

Tablo 11. Destekleyici Liderlik Ölçeği DFA Sonuçları

Maddeler Std. β t R2 S1 0,73 19,41** 0,53 S2 0,67 17,22** 0,45 S3 0,71 18,99** 0,50 S4 0,84 24,08** 0,71 S5 0,87 25,19** 0,76 S6 0,83 23,64** 0,69 S7 0,70 18,59** 0,49 S8 0,71 18,59** 0,50 S9 0,80 22,30** 0,64 **p<0,01

Tablo 10’da görüldüğü üzere tek faktörlü 9 maddeden oluşan yapının uyum indekslerinin iyi düzeyde çıktığı, tüm maddeler için t değerlerinin 0,01 düzeyinde anlamlı olduğu ve modelin iyi uyum verdiği bulgusu elde edilmiştir (Çokluk, Şekercioğlu ve Büyüköztürk, 2010, s. 271-272; Meydan ve Şeşen, 2011, s. 37). Modele ilişkin doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre standardize değerlerin 1’in üzerinde olmaması, t değerinin de en az 1,96 olması gerekmektedir. Tablo 11’de görüldüğü gibi tüm değerler destekleyici liderlik ölçeğinin kabul edilmesi için uygundur. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre faktör yükleri 0,67 – 0,87 aralığında değişmektedir. Elde edilen ölçeğe ilişkin yeni model Şekil 1’de görüldüğü gibidir.

125

Şekil 1. Destekleyici Liderlik Doğrulayıcı Faktör Analizi Diyagramı

Tablo 10, Tablo 11 ve Şekil 1. incelendiğinde analiz sonucunda χ²= 87.31 ve sd=23 olduğu elde edilmiştir. Bu durumda χ²/sd oranı 3.79 olduğu ve bu oranında modelde kabul edilebilir orta düzeyde uyum olduğu görülmüştür. Ayrıca NFI, NNFI, CFI ve, GFI değerleri 1’e yakın, RMSEA ve Standardize RMR değerleri 0’a yaklaştığı görülmektedir. Uyum indeksleri, ki-kare değeri ile serbestlik derecesi dikkate alındığında destekleyici liderlik ölçeği faktör yapısının doğrulayıcı faktör analizi ile doğrulandığı değerlendirilmiştir.

3.3.1.3. Destekleyici Liderlik Ölçeğinin Güvenirliği

Güvenirlik çalışması kapsamında uygulanan madde analizi yöntemlerinden madde-toplam korelasyonu, ve Cronbach Alpha testleri yapılmıştır.

126

Tablo 12. Destekleyici Liderlik Ölçeği Madde Analizi Sonuçları

Maddeler t (n1=n2=151) r (n=558) α S1 -24,52** 0,71 0,93 S2 -20,12** 0,69 S3 -21,11** 0,70 S4 -29,47** 0,78 S5 -29,67** 0,79 S6 -27,66** 0,78 S7 -20,82** 0,72 S8 -24,17** 0,73 S9 -29,48** 0,78

r: Madde Toplam Korelasyonu t:Alt ve üst %27 t testi α: Cronbach Alpha **p<0,01

Tablo 12’deki güvenirlik analizi sonuçları incelendiğinde ölçeğin Cronbach Alpha katsayısı 0,93 düzeyinde oldukça yüksek bulunmuştur. Ölçekteki tüm maddeler için madde-toplam korelasyonlarının 0,30’dan yüksek (0,69 ile 0,78 aralığında) olduğu, tüm maddelerin alt ve üst %27’lik kısımlarının karşılaştırılmasına ait t değerlerinin 0,01 düzeyinde anlamlı olduğu görülmektedir (Tablo 12). Bu sonuçlar, ölçekte yer alan maddelerin geçerliklerinin yüksek olduğu, ölçmek istenen davranış bakımından örneklemi ayırt ettikleri ve ölçeklerde yer alan maddelerin ölçek içinde aynı davranışı ölçmeye yönelik maddeler oldukları şeklinde yorumlanmıştır.