öğretmenlerin görüşleri arasında anlamlı fark olmadığı; ancak: Öğretmenlerin cinsiyetine ve görev yaptıkları yerleşim birimine göre; ilköğretim müfettişlerinin “dersliklerin eğitim öğretime hazırlanması” yönündeki rehberlik rollerini, merkezde çalışan ve bayan öğretmenlerin görüşlerine göre “az” yerine getirdikleri bulunmuştur. Öte yandan eğitim öğretim durumu ile ilgili rehberlik rollerini yerine getirmede; farklı hizmet süreleri ile farklı branşlara sahip öğretmenlerin görüşleri arasında anlamlı fark olmadığı; ancak: Öğretmenlerin cinsiyetine ve görev yaptıkları yerleşim birimine göre; ilköğretim müfettişlerinin “eğitim öğretim durumu” ile ilgili rollerini merkezde çalışan ve bayan öğretmenlerin görüşlerine göre “çok” yerine getirdikleri ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte yönetim – çevre ilişkileri ve mesleki gelişim konusu ile ilgili rehberlik rollerini yerine getirmelerinde; farklı hizmet süreleri ile farklı branşlara sahip öğretmenlerin görüşleri arasında anlamlı fark olmadığı; ancak: Öğretmenlerin cinsiyetine ve görev yaptıkları yerleşim birimine göre; ilköğretim müfettişlerinin “yönetim – çevre ilişkileri ve mesleki gelişim” ile ilgili rehberlik rollerini yerine getirme düzeyleri merkezde çalışan ve bayan öğretmenlerin görüşlerine göre “çok” olarak bulunmasına rağmen görüşler arasında anlamlı farklar ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda erkek öğretmenler ile kadın öğretmenlerin; merkezde çalışan öğretmenlerle taşrada çalışan öğretmenlerin görüşleri arasında ortaya çıkan farklar anlamlı bulunmuştur.
BÖLÜM III
YÖNTEM
Bu bölümde araştırma modeli, evren ve örneklem, verilerin toplanması, verilerin analizi ve yorumlanması bilgilerine yer verilmiştir.
3. 1. Araştırma Modeli
İlköğretim müfettişlerinin denetim rollerinden biri olan rehberlik rollerini yerine getirme düzeyleri hakkındaki ilköğretim müfettişleri, ilköğretim okul yöneticileri ve öğretmenlerinin görüşlerini irdelemeyi amaçlayan çalışma, tarama modelinde planlanmıştır.
Belirlenen alt problemlere yanıt bulabilmek amacıyla, verilerin toplanmasında anket tekniğinden yararlanılmıştır.
Çalışmada ilköğretim müfettişlerinin, okul müdürleri ve öğretmenlere yönelik denetim sürecindeki rehberlik rolleri, bu grupların okuldaki görev alanlarına bağlı olarak iki ayrı başlık altında ele alınmıştır. Okul müdürlerinin denetlenme sürecinde dikkate alınan görev alanları,
a) kurumun fiziki durumu,
b) eğitim, öğretim ve değerlendirme,
c) büro işleri,
e) kendini yetiştirme olmak üzere, beş boyutta düzenlenmiştir.
Öğretmenlerin görev alanları da;
a) dersliğin eğitim öğretime hazırlık durumu,
b) eğitim öğretim durumu
c) yönetim - çevre ilişkileri ve mesleki gelişim olarak üç boyutta düzenlenmiştir.
3. 2. Evren ve Örneklem
Çalışmanın evrenini, 2009–2010 eğitim ve öğretim yılında Balıkesir ili resmi ilköğretim kurumlarında görev yapan okul yöneticileri, öğretmenleri ve ilköğretim müfettişleri oluşturmaktadır.
Çalışmanın yapıldığı 2009–2010 eğitim ve öğretim yılında, Balıkesir ilinde 42 ilköğretim müfettişinin görev yapmakta olduğu, Balıkesir ili merkezinde 36 ilköğretim okulunun bulunduğu ve bu okullarda; 115 yönetici
ile 1417 öğretmenin görev yaptığı belirlenmiştir. 42 Müfettişin %83 „ü olan 35 kişi, 115 yöneticinin %.43‟ ü oranında 50 kişi ve 1417 öğretmenin %23‟ ü oranında 315 kişi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur.
3. 3. Veri Toplama Araçları
Verilerin toplanması amacıyla, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesinde 2007 yılında, Dr. Mustafa Aydın Başar danışmanlığında, Muzaffer Korkmaz‟ ın yüksek lisans tezi için hazırlamış olduğu anketler izni alınarak kullanılmıştır. Birincisi ilköğretim okul yöneticilerine, ikincisi ilköğretim okulu öğretmenlerine ve üçüncüsü de ilköğretim müfettişlerine yönelik olmak üzere üç ayrı anket formu geliştirilmiştir.
Okul yöneticilerine yönelik anket formu iki ana bölümden oluşmaktadır. Anket formunun birinci bölümünde ilköğretim okul yöneticilerinin kişisel bilgileri ve ikinci bölümünde ise denetim sürecinde rehberlik rollerinin sergileneceği denetim konuları sıralanmıştır. İkinci bölümün oluşturulmasında, Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Rehberlik ve Teftiş Yönergesi ekinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı‟na bağlı ilköğretim kurumlarının denetiminde kullanılan “Yönetici Teftiş Formu” maddeleri esas alınmıştır. Teftiş formunda denetim konuları 41 madde olmak üzere, beş grupta toplanmıştır. Bu maddeler, anket formuna aynen alınmış, ancak teftiş formundaki gibi bir sırada verilmemiş, arka arkaya sıralanmıştır.
Öğretmenlere yönelik anket formu da iki ana bölümden oluşmaktadır ve birinci bölümde kişisel bilgilere, ikinci bölümde de denetim sürecine ilişkin sorular yer almaktadır. İkinci bölümde yer alan sorular, okul yöneticileri anket formunda olduğu gibi Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Rehberlik ve Teftiş Yönergesi ekinde bulunan “Öğretmen Teftiş Formu”nda yer alan değerlendirme maddeleri dikkate alınarak düzenlenmiştir. Bu bölümdeki sorular da gruplandırma yapılmadan anket formunda sıralanmıştır.
Müfettişlere yönelik anket formu da iki ana bölümden oluşmaktadır. Anket formunun birinci bölümünde ilköğretim müfettişlerinin kişisel bilgileri ve ikinci bölümde ise denetim sürecinde rehberlik rollerinin sergileneceği denetim konuları sıralanmıştır. İkinci bölüm, Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Rehberlik ve Teftiş Yönergesi ekinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı‟na bağlı ilköğretim kurumlarının denetiminde kullanılan “Yönetici Teftiş Formu” maddeleri ve “Öğretmen Teftiş Formu” nda yer alan değerlendirme maddeleri dikkate alınarak düzenlenmiştir.
Anket taslak haline getirildikten sonra, Muzaffer Korkmaz tarafından, alanla ilgili uzmanların görüşleri de alınarak anketin geçerliliği sağlanmaya çalışılmış ve anketin pilot uygulaması, örneklem dışında kalan ve ilköğretim kurumlarında görev yapan yedi yönetici ve 30 öğretmen üzerinde yapılmıştır. SPSS paket programından yararlanılarak anketin güvenirliği ölçülmüştür. Bu
sonuçlara göre, anketin güvenirlik katsayısı okul yöneticileri anket formu için Cronbach Alfa Güvenirlik Katsayısı 0,968 ve öğretmenlere uygulanan anket formu için de 0,967 olarak bulunmuştur.
3. 4. Verilerin Analizi ve Yorumlanması
Elde edilen verilerin çözümlenmesi istatistik uzmanlarıyla görüşülerek yapılmıştır. Ankette yer alan maddelere verilen cevapların yorumu için dörtlü dereceleme ölçeğindeki seçeneklere: “Hiç” seçeneği için 1, “Kısmen” seçeneği için 2, “Oldukça” seçeneği için 3, “Pek Çok” seçeneği için 4 puan verilmiştir.
Verilerin analizinde, anket formlarının uygulanmasından elde edilen veriler, rakamsal değerlere dönüştürülmüş ve bilgisayar ortamına aktarılarak “SPSS” programına göre verilerin analizi yapılmış, verilerin ortalama ve standart sapma değerleri bulunmuştur.
Bu araştırmada, 400 denekten toplanan veriler, kodlanarak bilgisayara yüklenmiş ve “SPSS (Statistical Package Program for social Sciences) 13.0 for Windows” istatistik programı kullanılarak çözümlenmiştir. Değişkenlerin normal dağılıma uymadığı saptanmış ve karşılaştırmalarda non-parametrik yöntemlerden yararlanılmıştır. Gruplar arası karşılaştırmalar Mann Whitney U testi ile yapılmıştır. Tüm testlerde hata oranı (alfa= 0,05) belirlenip p < 0.05 olduğu durumlarda gruplar arası fark istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Verilerin çözümlenmesi ile oluşturulan tablolar ışığında, yorumlar yapılmıştır.
Ulaşılan bulgular ve yorumlara dayalı olarak, ilköğretim müfettişlerinin denetim sürecinde, rehberlik rollerini yerine getirmelerini daha etkili kılma ve okul yönetici ve öğretmenlerinin beklentilerini daha sağlıklı noktalara taşımaları konularına yönelik öneriler geliştirilmiştir.