Deniz Bank Reklam Filmi Analizi

Görsel 4.4 Denizbank "İhtiyaç Kredisi" Reklam Filmi

Gösterge: Denizbank, ihtiyaç kredisi reklam filmi (2014) Konu: İhtiyaç Kredisi

Gösterenler:

Mekân Kodları: Senaryo havanın açık ve güneşli olduğu bir günde karşısında manav ve Denizbank'ın görüldüğü berber dükkânında canlandırılmaktadır.

Karakter Kodları: Senaryo dört erkek karakter tarafından canlandırılmaktadır. Berber Numan rolünde ünlü şovmen Beyazıt Öztürk görülmektedir. Ünlü şovmen Beyazıt Öztürk uzun yıllardır yaptığı Beyaz Show adlı programın yanı sıra Kanal D'de yayınlanan "Yalan Dünya" adlı komedi dizisindeki "Rıza" karakteriyle de izleyiciler tarafından tanınmaktadır. Berber Numan karakteri, beyaz çalışma önlüğü ile birlikte günlük bir giyim tarzına sahip, komik diye nitelendirilebilecek saç ve sakal tarzı olan, gerçek hayattakine paralel mizah yönü kuvvetli, çalışkan ve güvenilir orta yaş bir esnaf (berber) profili çizmektedir. Bir diğer karakter Mazhar Abi, klasik tarzda bir giyim tarzına sahip, emekli ve konuşmaları ile bilgili, çözüm önerisi sunabilen kanat önderi bir profile sahiptir. Esnaf rolündeki diğer karakter, günlük bir konuşma diline sahip, sıradan giyimli, maddi konularda sıkıntıya düşmüş borçlarını ödeyemeyen ve bu durumdan dolayı oldukça endişeli ve ne yapacağını bilmeyen bir karakter olarak görülmektedir. Yardımcı karakter olarak tanımlanabilecek berber çırağı

rolündeki Bünyamin, marjinal bir saç stiline sahip, genç, bir karakter profili çizmektedir. Reklam filminin genelinde repliği bulunmayan Bünyamin'e sözel kod sadece son sahnede mizah yaratımı için yüklenmiştir.

Müzik ve Ses Kodları: Filmin giriş kısmında ve sonunda Denizbank'ın reklam kampanyalarında kullandığı müzik pasajı duyulmaktadır. Daha çok tiz nota aralıkları ve yarım seslerden oluşan, genelinde kalın ancak ince tonların da kontrast oluşturacak şekilde kullanıldığı bir reklam müziği duyulmaktadır. Sözel metinlerin aktarılması esnasında karakterlerin konuşma sesleri işitilmektedir. Ayrıca filmin sonunda, Beyazıt Öztürk'ün sesi dış ses olarak kullanılmıştır.

Teknik Kodlar: Geniş açı, detay ve bel açılarının kullanıldığı reklam filminde karakterlerin ve berber dükkânındaki eşyaların detayları dikkate alınarak iç mekân çekimine uygun ışık ve teknikler kullanılmıştır.

Düz Anlam: Kırk yıllık esnaf dahi olsanız, paraya sıkışabilirsiniz. Bu durum sonucunda borçlu durumda bulunduğunuz kişilere ödeme günü geldiğinde mahcup olabilirsiniz.

Gösterilenler: Reklam filminde borçlu olma/kalma durumları bağlamında çok uzun yıllardır esnaflık yapan kişilerin karşılıklı ticaret yaptıkları kişilere karşı, ödeme gününde eğer borçlarını ödeyecekleri paraları yoksa çok zor bir duruma düşüp, bir esnaf için en önemli konulardan biri olan imajının (karizma) sarsılabileceği mesajı verilmektedir.

Yan Anlam: Denizbank esnafları ve onların itibarını düşünür. Eğer işletme kart sahibi bir esnafsanız sizi zor durumda bırakmaz. Denizbank'ın size sağlayacağı kredi ile ticari hayatınız ve itibarınız çok uzun süre daha devam edebilir.

Analiz: Senaryo bir berber salonunda canlandırılmaktadır. Karakterler ilk sahneden itibaren yan yana ve çoğu zaman aynı kadrajda görülmektedirler. Berber rolündeki Beyazıt Öztürk seslendirdiği sözel metinlerin yanı sıra jest ve mimikleri ile mizahi bir kişilik yapısı sergilemektedir. Türk toplum yapısında var olan esnaf/esnaf ilişkileri ve sözüne itibar edilen emekli kanat önderi kavramlarının mitleştirilerek canlandırıldığı bu reklam filminde, dört erkek karakter görülmektedir. Reklam filminin ilk sahnesinde borçlu durumda bulunan esnaf karakter hızlı ve telaşlı bir şekilde berber dükkanına giriş yapmaktadır. Karaktere yüklenen sözel kodlar ("Ocağına düştüm Numan Abi! Abi beni hemen tanınmaz hale getirmen lazım.") insanlar tarafından farkedilmemeyi isteyecek kadar kötü bir durumun varlığının belirtenleri olarak okunabilir. Sonrasında Numan karakterine yüklenen sözel kodlarla ("Bakalım kulakları şöyle küçültürüz, gıdıyı da şöyle biraz alırız, elmacık kemiklerini de dağınık bırakırız estetikçi miyim ben!") alaycı bir anlatım tarzı kullanılmış ve bu yolla mizahı bir kurgu yaratılmıştır.

Ayrıca bu repliğin bir berber dükkânında geçmesinden dolayı da ironik bir görsel kurgu oluşturulmuştur.

Borçlu esnaf karakterin, ("Abi kırk yıllık esnafım böyle sıkışmadım, bugün ödeme günü toptancılar gelecek telaş yaptım.") sözel metinleri ile maddi zorluğa düşme durumuna ilişkin vurgu yapılmıştır. Borçlu esnaf karaktere yüklenen sadece sözel kodlar değil görsel kurgu da (telaşlı yapısı, jest ve mimikleri) "kırk yıllık" bir esnafın dahi borçlarını ödemede zorluk yaşayabileceğinin ve bu durum sonucunda ticari ve kişisel itibarının zedelemende durumuna kadar gelebileceğinin gösterenleri olarak okunabilir.

İkinci sahnede emekli karakterinin replikleri (Evladım, o da kırk yıllık berber, etse etse tıraş eder. Sonra yüzün açılır hemen tanınırsın) çözüm adresinin yanlış olduğunun simgesel anlatımı durumundadır. Ayrıca bu replikler ile emekli rolündeki karakterin hayatında, doğru stratejilerle hareket eden davranışlar sergilediği de aktarılmaktadır. Borçlu esnaf karakterinin repliğinden (Ne yapacağım peki?) sonra Mazhar Abi karakterine yüklenen sözel kodla (Sen ne yap biliyor musun yakışıklı, Deniz’den işletme kart al, karizmayı bozma karizma bu.) sıkışan esnafın imdadına koşan Denizbank, esnafların karizmasını ki bu söylem ticari itibarın simgesel anlatımı olarak okunabilir kurtarmak için çözüm önerisi olarak sunulmaktadır.

Filmin son sahnesinde dış ses tarafından seslendirilen (İşletme kartla esnafın kredisi her daim hazır 75.000 liraya kadar kredini 36 ay vade fırsatıyla al ödemeye ramazan bayramından sonra başla.) repliği ile oluşabilecek ticari ve kişisel itibar kaybına karşı tekrar çözüm önerisi olarak Denizbank sunulmakta ve tüketici zihninde konumlandırılmaya çalışılmaktadır. Ayrıca (Esnafımıza hayat Deniz'de güzel.) sloganı ile esnaflara "ticari hayatında zor duruma düşmemek ve itibar kaybını önlemek için" Denizbank'ı tercih et mesajı iletilmektedir. Yine son sahnede çırak karakterine yüklenen sözel kodla (Kulakları alalım mı abi?) mizahi bir anlatım sağlanmaktadır.

Mizah ve Mizahi Karakterin Kullanım Biçimi: Reklam filminde kullanılan mizah uyaranları alaycı bir yaklaşım ve ironilerle mizahi anlatıma dönüştürülmüştür. Özellikle Beyazıt Öztürk'ün canlandırdığı Numan karakterinin konuya alaycı yaklaşımı aynı şekilde sözel kodları ve görsel kurgusu mizah yoluyla yaratılan manipülatif mesajların iletimi için kullanılmıştır. Berber dükkânına gelen borçlu esnaf karakterinin telaşlı yapısı ve berber dükkanına girdikten sonraki talebiyle de ironi yaratılmıştır denilebilir. Alaycılık ve ironiyle de mizah kurgusu oluşturulup önce tüketicilerin sempatisi kazanılmış sonrada sözel ve görsel kodlarla ileti aktarımı yapılmıştır.

Kullanılan Mit ve Metaforlar: Zor durumda Denizbank esnafların yanında kavramsallaştırması ile kurtarıcı/kahraman miti tekrar kullanılmıştır. Reklam filminde

kullanılan diğer mitler ise Türk toplum yapısında var olan esnaf/esnaf ilişkileri ve sözüne itibar edilen bilge kanat önderi olarak görülmektedir.

Bulgular: Tüketim bireylerin sadece nesnelerle olan ilişkilerini belirlemez; "diğerleriyle" olan ilişkilerini de belirler diyen Sulkunen (1997) göre tüketim sınıf ve imaj kavramlarının yaratıcısı ve devamlılığını sağlamaktadır. Reklamlar ise tüketim açısından bireylerin ideal benliklerine etki etmektedir. İdeal benlik "ne olmak istiyorum" sorusu ile ilgilidir ve bireyin kişilik özellikleri, sözel becerileri, tutumları ve sosyal algılamaları konularını içerir. Tüketiciler kendilerini reklamlarda gösterilen ve somut biçime dönüştürülmüş "ideal benlik" ile karşılaştırabilmektedirler (Odabaşı, 1999: 61). Bu reklam filminde ticari ilişkiler sonucunda başkalarına karşı borçlu duruma düşme bundan dolayı ticari karizmanın (imajın) zedelenmesi durumu çerçevesinde bir korku yaratılmıştır. Bu korkuyu aşmanın çözüm ise Denizbank'tan kredi kullanmaktır. Ticari hayatta itibarın/imajın zedelenmesi kişilere büyük zarar verir fakat Denizbank tüketicilerin bu zor durumda imdadına koşan bir kurtarıcıdır algısı yaratılmaktadır. Ticari hayatın devamlılığı için söz konusu banka tüketicileri yine borçlu duruma sokarak (tüketime devam ettirerek) ticari hayatına devam etmesini öğütlemektedir. Fakat reklam filminde bu durum mizahi kurgu içinde manipüle edilmektedir. Esnafların imajını kurtaran Denizbank bunu neyin (yüksek faiz oranları) karşılığında yaptığından bahsetmemektedir. Karizmatik esnaf mitiyle Denizbank'tan kredi kullanıldığı zaman itibarlı ve kazançlı ticari yaşam tarzı çerçevesinde tüketici algıları tamamen dönüştürülmüştür.