Dayanıklılığı, güvenilirliliği, yaygın kullanım alanı, çevre dostu özelliği ve birçok teknik üstünlüğü ile çağdaş toplum yaşantısının ayrılmaz bir parçası olan demir çelik, geçmişten bu yana, sanayileşmenin temelini ve kalkınmanın itici gücünü oluşturan stratejik bir malzemedir. Bu önemli misyonu demir çelik sektörünün uygulama alanlarını ve üretim teknolojilerini geliştirerek kendisini sürekli yenileyen, globalleşen yenidünya düzenine damgasını vuran en güçlü sektörlerden biri olarak kabul edilmektedir. Sektörün başta inşaat, otomotiv ve demiryolu olmak üzere tüm mamul eşya üretimine doğrudan katkısı vardır.
Ekonomik ve siyasi anlamda sürekli bir değişim ve yeniden yapılanma süreci içinde olan, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde Demir-Çelik ve Demir Dışı Metaller Sektörünün özel bir konumu vardır. Bir ülkenin, sanayi ve ekonomi alanlarında denge ve istikrara sahip olabilmesi, güçlü demir-çelik ve demir dışı metaller sanayinin varlığı ile mümkün olmaktadır. Sektörün üretim ve tüketim büyüklükleri sanayileşmenin temel göstergeleri arasında yer almakta olup, kişi başına tüketilen çelik, alüminyum ve bakır ürünleri miktarı ülkelerin gelişmişlik düzeyini belirleyen önemli bir göstergedir. Özellikle altyapı sorunlarının henüz çözümlenmediği gelişmekte olan ülkelerde demir çelik sektörü ayrı bir öneme sahiptir.
Ana metal sanayi ISIC Revize 3 sınıflandırmasına göre, imalat sanayi alt ayrımında 27 numaralı gruplandırma içinde yer almaktadır. Bu grup altında üçlü düzeyde 3 alt sektör, dörtlü düzeyde ise 4 alt sektör bulunmakta olup bu sektörler aşağıdaki gibidir:
• 271 Demir-çelik ana sanayi
• 2710 Demir-çelik ana sanayi
• 272 Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi
• 2720 Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi
• 273 Metal döküm sanayi
• 2731 Demir ve çeliğin dökümü
• 2732 Demir dışındaki metallerin dökümü
TR81Düzey-2 Bölgesi Sektör Tanımlama,
Önceliklendirme ve Rekabet Analizi Raporu 2013
50
Ana metal sanayi NACE sınıflandırmasına göre ise; üçlü düzeyde 5 alt sektör, dörtlü düzeyde ise 16 alt sektörden oluşmakta olup bu sektörler aşağıdaki gibidir:
• 27 Ana metal sanayi
• 271 Ana demir ve çelik ürünleri ile demir alaşımları imalatı
• 2710 Ana demir ve çelik ürünleri ile demir alaşımları imalatı
• 272 Boru imalatı
• 2721 Dökme demirden boru imalatı
• 2722 Çelik boru imalatı
• 273 Demir ve çeliğin diğer ilk işlemleri
• 2731 Soğuk çekme
• 2732 Dar şeritlerin soğuk haddelenmesi
• 2733 Soğuk sekilendirme ve katlama
• 2734 Tel çekme
• 274 Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi
• 2741 Değerli metal üretimi
• 2742 Alüminyum üretimi
• 2743 Kursun, çinko ve kalay üretimi
• 2744 Bakır üretimi
• 2745 Demir dışındaki diğer metallerin üretimi
• 275 Metal döküm sanayi
• 2751 Demir döküm
• 2752 Çelik döküm
TR81Düzey-2 Bölgesi Sektör Tanımlama,
Önceliklendirme ve Rekabet Analizi Raporu 2013
51
• 2753 Hafif metallerin dökümü
• 2754 Demir dışındaki diğer metallerin dökümü
Özellikle son yıllarda demir çelik sektöründe ve döküm sektöründe yaşanan olumlu gelişmeler ve talep artışları sektörün güçlenmesini sağlamıştır. Sektörün dış ticaret açısında rekabet gücü diğer sektörlerle kıyasladığımızda iyi konumdadır.
Dünya genelinde toplam ekonomik faaliyetlerin artması ve ülke ekonomilerindeki büyümenin bir yansıması olarak konuta olan ihtiyacın, otomobile olan talebin ve başta beyaz eşya olmak üzere diğer demir çelik ürünleri talebinin her geçen gün büyük bir hızla artması dünya toplam çelik üretimini de artırmaktadır.
Metaller çok değişik türde üstün özellikleri nedeniyle endüstride geniş uygulama alanına sahiplerdir. Özellikle üstün mekanik özelliklere sahip olduklarından en önemli yapı ve makine malzemesi sayılırlar.
Demir-çelik ürünlerinin yaygın kullanımı herkesçe bilinmektedir. Ulaşım sektörü (otomotiv, demiryolu: ray, lokomotif, vagon, gemi, vb), inşaat ve beyaz eşya sektörleri, çelik mobilya yapımı, sıvı ve gazların nakli için borular v.b. kalay, çinko, alüminyum, nikel, ya da krom kaplanmış çelikler, paslanmaz çelikler, alaşımlı makine yapım çelikleri gibi ürünler ayrıca diğer metallere gereksinimi yükseltmektedir. (örneğin ray çeliği kendi ağırlığının onda biri kadar mangan metaline ihtiyaç gösterir.) (Metalürji Dergisi, 2009)
Türk Demir-Çelik ve Demir Dışı Metaller Sektörü, hâlihazırda yaşanan küreselleşme sürecinde üretim, pazarlama, ihracat, ticaret alanlarında dünya ile entegrasyonunu büyük ölçüde tamamlamış bir sektördür. Sektör bu alanlardaki yeterliliğini gelişmiş ve gelişmekte olan pazarların tamamına yakınına yaptığı ihracat ile kanıtlamıştır. Sektör gayri safi yurtiçi hâsıladaki payı, imalat sanayi üretimindeki payı, ihracat, net döviz girdisi, istihdam, rekabet edebilirlik, yatırımlar, dışa açıklık ve makro ekonomik büyüklükler açısından ülkemizdeki en önemli beş sektörden biridir. ( T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2012)
Gelişen iletişim teknolojileri, liberalleşen ekonomi ve ticari kısıtlamaların azalmasıyla dünyadaki ekonomik gelişmeler çok kısa sürede tüm ülkeleri etkilemektedir.
Hammaddelerin belirli ülkelerden temin edildiği, hemen hemen tüm ülkelerin teknolojik
TR81Düzey-2 Bölgesi Sektör Tanımlama,
Önceliklendirme ve Rekabet Analizi Raporu 2013
52
olarak benzer üretim süreçlerine sahip olduğu ve üretim kapasitesinin talebin üzerinde olması nedeniyle sık sık dalgalanmaların görüldüğü dünya demir çelik sektöründe yaşanan gelişmeler, hızla dünyanın tüm ülkelerinde demir çelik sektörünü etkilemektedir. Türk demir çelik sektörü de gerek AB adaylık sürecinde gerekse tüm dünyada yaşanan ve yaşanmakta olan krizlerin etkisiyle yaşanan gelişmelerden etkilenmektedir.
Ülke ekonomisinde önemli yeri olan pek çok sektöre girdi sağlayan demir çelik sektöründe faaliyet gösteren firmaların hepsi büyük ölçekli firmalardır. Yatırım maliyetlerinin yüksek olması, her 5 yılda bir modernizasyon yatırımları gerektirmesi, sektörün kendine has özellikleri nedeniyle üretim, teknoloji ve pazarlama alanlarında deneyim gerektirmesi ve sürekli dalgalanan bir piyasada rekabet etmenin ve mevcut ticari faaliyetleri sürdürebilmenin zorluğu gibi nedenlerle sektöre giriş yapan firmalar genelde finansal açıdan güçlü ve benzer sektörlerde faaliyet gösteren firmalar olmuştur. 2007 yılı itibariyle Makine Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) hariç, Türk çelik üreticileri özel sektör şirketleridir.
(Türkiye'de Demir Çelik Sektörünün Yapısal Analizi, 2012)