Defin Hizmetleri Grubu

9.3 DEFİN HİZMETLERİ GRUBU

Afet ve acil durumlarda vefat edenlerin defin işlemlerine yönelik koordinasyondan sorumludur.

9.4 ANA ÇÖZÜM ORTAĞI

Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı(Mezarlıklar Müdürlüğü)

9.5 DESTEK ÇÖZÜM ORTAKLARI

Cumhuriyet Başsavcılığı İl Emniyet Müdürlüğü

197

İl Jandarma Komutanlığı İl Sağlık Müdürlüğü

İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü İl Müftülüğü

İlçe Belediyesi Mezarlıklar Müdürlükleri

Özel Sektör (Morg amaçlı kullanılacak soğuk hava depoları) İl Mahalli İdareler Müdürlüğü (sekretarya)

9.6 AFETLERDE DEFİN HİZMETİ

Cesetlerin kontamine (biyolojik/kimyasal) olabileceği unutulmamalı, kirli olanlar dekontamine edilmeli.

Kirli olmayan ölülere sönmemiş kireç, dezenfektan vb uygulamasına gerek yoktur. Uygun koşullarda soğukta bekletilmesi yeterlidir.

Cesetler için yeteri sayıda torba bulunmalı/temin edilmeli. Yakınları alana dek morgda bekletilmelidir.

Çok sayıda ve geçici morga gereksinim vardır. 72 saatten fazla tutulmamalıdır. Defin işlemleri hızla yapılmalıdır.

Kayıt ve kimlik tespiti çok önemlidir. Belirlenen yerler dışına gömme yapılmamalıdır.

9.7 DEFİN HİZMET GRUBU

İçişleri Bakanlığı:

Afet ve acil durumlarda vefat edenlerin defin işlemlerine yönelik koordinasyondan sorumludur.

Diyanet İşleri Başkanlığı, Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Stk, Özel Sektör:

198

Vefat edenlerin kimliklerini tespit etmek ve gereken hallerde, DNA, foto film, parmak izi vb. yöntemlerle kimlik tespiti yapmak.

Vefat edenlere ait ölüm raporlarını gereken birimlere iletmek.

Cesetlerin bozulmasını önlemek soğuk hava depolarını ve toplu mezar yerlerini belirlemek. Hayatını kaybeden yabancı ülke vatandaşlarının kimlik, defin veya ülkesine gönderilmesine yönelik planlama yapmak.

Defin işlemleri için cenaze nakil araçları, seyyar ölü yıkama aracı, kefen, tabut, ceset torbası, insan gücü vb. ihtiyaçların tedariki ile ilgili planlamaları ve gerekli dini hazırlıkları yapmak. Resmi ölü sayısını belirlemek.

Defin Hizmet Grubu İçişleri Bakanlığı

Afet ve acil durumlarda vefat edenlerin defin işlemlerine yönelik koordinasyondan sorumludur.

Diyanet İşleri Başkanlığı, Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Stk, Özel Sektör

 Vefat edenlerin kimliklerini tespit etmek ve gereken hallerde, DNA, foto film, parmak izi vb. yöntemlerle kimlik tespiti yapmak.

 Vefat edenlere ait ölüm raporlarını gereken birimlere iletmek.

 Cesetlerin bozulmasını önlemek soğuk hava depolarını ve toplu mezar yerlerini belirlemek.  Defin işlemleri için cenaze nakil araçları, seyyar ölü yıkama aracı, kefen, tabut, ceset

torbası, insan gücü vb. ihtiyaçların tedariki ile ilgili planlamaları ve gerekli dini hazırlıkları yapmak.

 Hayatını kaybeden yabancı ülke vatandaşlarının kimlik, defin veya ülkesine gönderilmesine yönelik planlama yapmak.

199

Afet nedeni ile meydana gelen ölümlerde ölülerin kimliklerinin tespiti ve gömme işlemleri ile ilgili idari ve dini bütün işlemleri yapar. Bu servis, büyükşehir ve ilçe belediyeleri ile birlikte koordineli yürütür. (Belediyeler, müftülük, nüfus müdürlüğü, Kızılay, askeri birlik, sağlık müdürlüğü ve diğer kuruluşlarda tespit ve gömme servisi ile beraber çalışır).

9.8 ÖLÜLERİN DEFNEDİLMESİ

Afetlerin ve acil durumların ilk dönemlerinde, ölüm oranları genelde yüksektir ve bu nedenle ölülerin toplu mezarlara gömülmesi gerekebilir.

Mezarlıklar ve toplu mezarlar yeraltı içme suyu kaynaklarından en az 30 metre uzaklıkta ve mezarın zemini yeraltı suyu tabakasının en az 1,5 metre üstünde olmalıdır.

Genelde, ailelerin kendi ölülerini geleneksel yollarla gömmelerine veya yakmalarına izin verilmelidir. Ölüm oranlarının saptanması için cenazelerin izlenmesi, kayıtların tutulması önemlidir.

Şiddet olayları kurbanlarının gömülmeleri sırasında adli konular dikkate alınmalıdır.

9.9 ÖLÜLERE YAKLAŞIMDA NELER YAPILMALI?

Olağanüstü durum sırasında ölenler kimlik belirleme çalışmalarından sonra, yakınları alana kadar soğuk ortamlarda saklanmalıdır .

Ölüler uygun koşullarda saklandığında çevre sağlığı açısından bir risk oluşturmazlar. Aksi halde, özellikle sıcak mevsimlerde, kokuşarak önemli sorunlar yaratırlar.

Ancak çevreye hastalık yaymaları beklenmez. Bu yüzden pestisitlerle ilaçlanmaları, kireç tozu serpilmesi veya klorlu sıvıların püskürtülmesi gereksizdir.

200

Benzer şekilde altında ölülerin kaldığı ve kokuştuğu yıkıntıların da kireçlenmesi, pestisid veya klorlu sıvıların püskürtülmesi de gereksizdir.

Ölülerin gömülmek üzere memleketine taşınması gerektiğinde içi saçla kaplanmış özel tabutların kullanılması ve varacağı yere kadar buzla desteklenmesi gereklidir.

9.10 ÖLÜLERİN DEFNEDİLMESİ İLE İLGİLİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Kadavradan kaynaklanan sağlık tehlikeleri asgari düzeydedir.

Özellikle travmaya bağlı ölümlerde, cesetlerin tifo, kolera ve veba gibi hastalıkların yayılmasına neden olma ihtimali daha azdır.

Eğer dere, kuyu ve diğer su kaynakları insan vücutları ile kirlenmişse, hayatta kalanlar için gastroenteritis ya da gıda zehirlenmesi gibi tehlikeler oluşturabilirler.

Daha az önem taşıyan sağlık riskleri içermelerine rağmen, ölüler çok da hassas olan sosyal bir sorun oluştururlar.

Çok sık görülen uygulama, ölülerin defnedilmesi ya da yakılması, mümkün oldukça uygulanmalıdır.

Ritüel olarak kabul görüyor ve fiziksel olarak da imkanlar elveriyorsa, ölülerin defnedilmesi en basit en iyi yöntemdir.

Ölülerin yakılması ise sağlık açısından makul olarak görülmez ve toplu ceset yakma işlemi için çok miktarda yakıt gerekmektedir.

Defin ya da yakma işlemlerinden önce, cesetler teşhis edilmeli ve bu teşhisler raporlanmalıdır. Pek çok ülkede, cesedin defni ya da yakılmasından önce, ölüm sertifikası ya da otopsi

yapılmaktadır. Afet durumlarını yönetmeye ilişkin olan yönetmeliğe, haklardan feragat edildiğini gösterir bir paragraf eklenmesi göz önünde bulundurulmalıdır.

Hekimler, hasta ve yaralılara olduğu gibi, ölülere de saygı duymalıdır. Ölülerin gömülmeleri, inanç ve geleneklerine uygun olarak yapılmalı, hekimler, bu anlamda gömülme süreci ile ilgili sorumluluk üslenmelidirler.