3.9 AraĢtırma Bulguları
3.9.2 Değerlendirme Sorularına ĠliĢkin Bulgular
AraĢtırmaya katılan Bingöl ilinde yaĢayan toplam 400 bireyin tercih ettiği yatırım araçları, iliĢkin bilgiler aĢağıdaki gibidir.
72
Tablo-7: Tercih Edilen Yatırım Araçları DeğiĢkenine Göre Dağılımı.
N %
Tercih Edilen Yatırım Araçları
Döviz 84 21 Altın 176 44 Banka Mevduatı 64 16 Hisse Senedi 28 7 Hazine Bonosu 20 5 Tahvil 12 3 Repo 8 2
A Tipi Yatırım Fonu 6 1.5
B Tipi Yatırım Fonu 2 0.5
Toplam 400 100,0
Tablo-7 katılımcıların tercih ettiği yatırım araçlarının dağılımını vermektedir. AraĢtırmaya katılan bütün bireyler en az bir yatırım aracını kullanmaktadır. AraĢtırmanın bu ifadesine verilen yanıtlara göre iki yatırım aracı kullanan 104 birey, üç yatırım aracı kullanan 40 birey, dört yatırım aracı kullanan 17 birey ve beĢ yatırım aracı kullanan 5 birey bulunmaktadır.
AraĢtırmaya katılan 84 birey (%21) döviz, 176 birey (%44) altın, 64 birey (%16) banka mevduatı, 28 birey (%7) hisse senedi, 20 birey (%5) hazine bonosu, 12 birey (%3) tahvil, 8 birey (%2) repo, 6 birey (%1.5) A tipi yatırım fonu ve 2 birey (%0.5) B tipi yatırım fonu tercih etmektedir. Altın en çok tercih edilen yatırım aracı olarak görülmektedir.
73
Tablo-8: Yatırımları Değerlendirme Sıklığı DeğiĢkenine Göre Dağılımı.
N %
Yatırımları Değerlendirme Sıklığı
Her gün 84 21
Haftada birkaç gün 104 26
Her hafta 32 8
Ayda birkaç defa 64 16
Her ay 48 12
Birkaç ayda bir 68 17
Toplam 400 100,0
Tablo-8 katılımcıların yatırımlarını değerlendirme sıklığına göre dağılımını vermektedir. AraĢtırmaya katılan 84 birey (%21) her gün, 104 birey (%26) haftada birkaç gün, 32 birey (%8) her hafta, 64 birey (%16) ayda birkaç defa, 48 birey (%12) her ay, 68 birey (%17) birkaç ayda bir kontrol ederek değerlendirmektedir.
74
ġekil-12, araĢtırmaya katılan bireylerin yatırımlarını değerlendirme sıklığını grafik olarak göstermektedir.
Tablo-9: Bilgi Kaynakları DeğiĢkenine Göre Dağılımı.
N % Bilgi Kaynakları Aracı Kurumlar 88 22 Gazete ve Dergiler 60 15 Ekonomi Programları 68 17 ġirket Raporları 38 9.5
Yatırım yapan arkadaĢlar 78 19.5
Diğer 68 17
Toplam 400 100
Tablo-9 katılımcıların kullandığı bilgi kaynakları değiĢkenine göre dağılımını vermektedir. Bu ifade, katılımcıların birden çok cevap verebileceği çok seçenekli bir Ģekilde düzenlenmiĢtir. AraĢtırmaya katılan bütün bireyler en az bir bilgi kaynağını kullanmaktadır. AraĢtırmanın bu ifadesine verilen yanıtlara göre iki bilgi kaynağı kullanan 81 birey, üç bilgi kaynağı kullanan 15 birey, dört bilgi kaynağı kullanan 2 birey bulunmaktadır.
AraĢtırmaya katılan 88 birey (%22) aracı kurumları, 60 birey (%15) gazete ve dergileri, 68 birey (%17) ekonomi programları, 38 birey (%9.5) Ģirket raporları, 78 birey (%19.5) yatırım yapan arkadaĢları, 68 birey (%17) diğer bilgi kaynaklarını tercih etmektedir. Aracı kurumlar ve yatırım yapan arkadaĢlar en çok tercih edilen bilgi kayağı olarak görülmektedir.
75
Tablo-10: Kazançta Etkili Olan Oyuncular DeğiĢkenine Göre Dağılımı.
N %
Kazançta etkili olan oyuncular
Aracı Kurumlar 86 21.5
Takip ettiğiniz gazete, dergi ve programlar 66 16.5
Sizi yönlendiren arkadaĢlarınız 68 17
ġans 28 7
Kendi bilgi, beceri ve değerlendirmeleriniz 116 29
Diğer 36 9
Toplam 462 100,0
Tablo-10 katılımcıların kazançta etkili olduğunu düĢündüğü oyuncuların dağılımını vermektedir. Bu ifade, katılımcıların birden çok cevap verebileceği çok seçenekli bir Ģekilde düzenlenmiĢtir. AraĢtırmaya katılan bütün bireyler kazançta etkili olan en az bir oyuncuyu belirtmiĢtir. AraĢtırmanın bu ifadesine verilen yanıtlara göre iki cevabı iĢaretleyen 95 birey, üç cevabı iĢaretleyen 20 birey, dört cevabı iĢaretleyen 2 birey bulunmaktadır. AraĢtırmaya katılan 86 birey (%21.5) aracı kurumları, 66 birey (%16.5) gazete, dergi ve programları, 68 birey (%17) yönlendirici arkadaĢları, 28 birey (%7) Ģansı, 116 birey (%29) kendi bilgi, beceri ve değerlendirmelerini, 36 birey (%9) diğer unsurları kazancında etkili görmektedir. Bireyler kazançlarındaki en büyük rolü kendi bilgi, beceri ve değerlendirmelerine bağlamaktadır.
Tablo-11: Yatırım Aracı Sayısı DeğiĢkenine Göre Dağılımı.
N %
Yatırım Aracı Sayısı
1 adet 210 52.5
2-4 adet 162 40.5
5-6 adet 22 5.5
7-8 adet 6 1.5
76
Tablo-11 katılımcıların tercih ettiği yatırım aracı sayısı dağılımını vermektedir. AraĢtırmaya katılan 210 birey (%52.5) 1 adet, 162 birey (%40.5) 2-4 adet, 22 birey (%5.5) 5-6 adet, 6 birey (%1.5) 7-8 adet yatırım aracı kullandığını ifade etmiĢtir.
Tablo-12: Yatırımlarda Baz Alınan Faktörler DeğiĢkenine Göre Dağılımı.
N % Yatırımlarda Baz Alınan Faktörler Analiz yöntemleri 36 9 Döviz kurları 68 17 Faiz oranları 38 9.5
Aracı kurum yönlendirmeleri 62 15.5
Alınan tüyolar 64 16
Siyasi istikrar 44 11
Ekonomik istikrar 50 12.5
Diğer 38 9.5
Toplam 400 100
Tablo-12 katılımcıların yatırım aracını seçerken dikkate aldıkları faktörlerin dağılımını vermektedir. Bu ifade, katılımcıların birden çok cevap verebileceği çok seçenekli bir Ģekilde düzenlenmiĢtir. AraĢtırmaya katılan bütün bireyler en az bir faktörü belirtmiĢtir. AraĢtırmanın bu ifadesine verilen yanıtlara göre iki cevabı iĢaretleyen 101 birey, üç cevabı iĢaretleyen 50 birey, dört cevabı iĢaretleyen 27 birey, beĢ cevabı iĢaretleyen 50 birey, altı cevabı iĢaretleyen 3 birey ve yedi cevabı iĢaretleyen 1 birey bulunmaktadır. AraĢtırmaya katılan 36 birey (%9) analiz yöntemleri, 68 birey (%17) döviz kurları, 38 birey (%9.57) faiz oranları, 62 birey (%15.5) aracı kurum yönlendirmeleri, 64 birey (%16) alınan tüyolar, 44 birey (%11) siyasi istikrar, 50 birey (%12.5) ekonomik istikrar, 38 birey (%9.5) diğer unsurları yatırım aracını seçerken dikkate aldıklarını ifade etmiĢtir. Yatırım aracını seçerken döviz kurlarının en çok dikkat edilen faktör olduğu görülmektedir.
77
Tablo-13: Yatırımlarda Dikkate Alınan Faktörlere Göre Dağılım.
N % Yatırımlarda Dikkate Alınan Faktörler Getiri oranı 200 50 Risk 82 20.5
ÇeĢitlendirme yaparak riski minimize etmek 50 12.5
Güvenlik 40 10
Diğer 28 7
Toplam 400 100
Tablo-13 katılımcıların yatırımlarında dikkate aldığı faktörlerin dağılımını vermektedir. Bu ifade, katılımcıların birden çok cevap verebileceği çok seçenekli bir Ģekilde düzenlenmiĢtir. AraĢtırmaya katılan bütün bireyler en az bir cevap vermiĢtir. Bu ifadeye için iki cevabı iĢaretleyen 59, üç cevabı iĢaretleyen 9 birey bulunmaktadır. AraĢtırmaya katılan 200 birey (%50) getiri oranı, 82 birey (%20.5) risk, 50 birey (%12.5) çeĢitlendirme yaparak riski minimize etmek, 40 birey (%10) güvenlik, 28 birey (%7) diğer faktörleri belirtmiĢtir. Yapılan yatırımlarda getiri oranı en büyük paya sahip olan faktör olarak görünmektedir.
Tablo-14: Yatırım Risk Oranı DeğiĢkenine Göre Dağılımı.
N %
Yatırım risk oranı
100 kiĢinin %30’u kar elde edecek,
%70’i kar elde edemeyecektir. 322 80.5 100 kiĢinin %70’i zarar edecek,
%30’u zarara uğramayacaktır. 78 19.5
Toplam 400 100
Tablo-14 katılımcıların yatırımlardaki risk oranına iliĢkin inancını göstermektedir. AraĢtırmaya katılan 322 birey (%80.5) yatırım yapan 100 kiĢiden 30’unun kar edeceğine, 78 birey (%19.5) yatırım yapan 100 kiĢiden 70’inin kar edeceğine inanmaktadır.
78
Tablo-15: Yatırım Risk Tercihine Etki Eden Faktör DeğiĢkenine Göre Dağılımı.
N %
Yatırım risk tercihinde dikkate alınan faktör
Kazanç 270 67.5
Kayıp 130 32.5
Toplam 400 100
Tablo-15 katılımcıların yatırımlarında risk tercihine etki eden faktörleri göstermektedir. AraĢtırmaya katılan 270 birey (%67.5) kazanç, 130 birey (%32.5) kayıp faktörünün yatırımlarda risk almasına etki ettiğini ifade etmektedir.
Tablo-16: Ceza ve Ödül DeğiĢkenine Göre Dağılımı.
N %
Ceza ve Ödül Etkisi
Ceza 170 42.5
Ödül 230 57.5
Toplam 400 100
Tablo-16 katılımcıların yatırımlardaki zihinsel ceza ya da ödülün yatırımlarına olan etkisini göstermektedir. AraĢtırmaya katılan 170 birey (%42.5) zihinsel ceza, 230 birey (%57.5) zihinsel ödül faktöründen etkilenmektedir.
Tablo-17: KiĢilik Özellikleri DeğiĢkenine Göre Dağılımı.
N % KiĢilik özellikleri Güvenli 176 44 Dikkatli 140 35 EndiĢeli 48 12 Duygusal 36 9 Toplam 400 100
79
Tablo-17 katılımcıların kiĢilik özellikleri değiĢkenine göre dağılımını vermektedir. Bu ifade, katılımcıların birden çok cevap verebileceği çok seçenekli bir Ģekilde düzenlenmiĢtir. AraĢtırmaya katılan bütün bireyler en az bir cevap vermiĢtir. Bu ifadeye için iki cevabı iĢaretleyen 13, üç cevabı iĢaretleyen 1 birey bulunmaktadır.
AraĢtırmaya katılan 176 birey (%44) güvenli, 140 birey (%35) dikkatli, 48 birey (%12) endiĢeli, 36 birey (%9) duygusal kiĢilik özelliklerine sahip olduğunu belirtmiĢtir. Katılımcılar kendi kiĢilik özelliklerini büyük oranda güvenli ve dikkatli olarak tanımlamaktadır.
80
Tablo 18: Likert Türü Sorulara Verilen Cevapların Dağılımı.
N %
Yatırım araçlarının değerinin bilinirlikle paralel olduğu görüĢüne katılıyor musunuz?
Evet 320 80
Hayır 80 20
Yatırım araçlarının alım satımında gazete, dergi ve tv programlarının yatırım araçları ile ilgili açıklamalarını dikkate alıyor musunuz?
Evet 240 60
Hayır 160 40
Tercih ettiğiniz yatırım aracı değer kaybettiğinde tekrar değer kazanana kadar elinizde tutar mısınız?
Evet 300 75
Hayır 100 25 Yangın sigortanız yok ve bir yangına Ģahit oldunuz, bu
durumda yangın sigortası yaptırma yoluna gider misiniz?
Evet 258 64.5
Hayır 148 35.5 Hızlı tüketilen mal ve hizmetlerin bedelini öderken uzun
döneme yayar mısınız?
Evet 224 56
Hayır 176 44 Sigara içmenin sağlığınıza verdiği zararı bildiğiniz halde
sigara içmeye devam eder misiniz?
Evet 210 52.5
Hayır 190 47.5
Riski para kaybetmek ya da olumsuz bir durumla karĢılaĢmak olarak mı değerlendirirsiniz?
Evet 226 65.5
Hayır 119 34.5 Yatırımlarınızı küçük miktarlarda ve sık olarak mı
yaparsınız?
Evet 262 67.5
Hayır 138 32.5 Yatırımlarınız ile ilgili yeni edindiğiniz bulgu ve bilgilere
kolay adapte olup hemen tepki verir misiniz?
Evet 202 50.5
Hayır 198 49.5 Yatırımlarınızla ilgili kararlarınızı desteklemeyen
kamuoyu bilgilerini göz önünde bulundurur musunuz?
Evet 286 71.5
Hayır 114 28.5 Yatırım kararlarınızda içinde bulunduğunuz sosyal
grubun tercihlerinden etkilenerek aynı yönde hareket etme eğiliminde bulunur musunuz?
Evet 214 53.5
Hayır 186 46.5
Yatırım tercihlerinizi kendi ülkenize ait yatırım araçlarından yana mı kullanırsınız?
Evet 304 76
Hayır 96 24
Bu yıl için sizin beklediğiniz zam oranı %20,
patronunuzun size verdiği zam oranı ise %10. Bu durum sizi memnun eder mi?
Evet 132 33
Hayır 268 67
Tablo 18, iki dereceli likert türü ifadelerden oluĢan Değerlendirme Sorularına iliĢkin istatistikleri göstermektedir. Bu tabloda yatırımcıların yatırım konusundaki eğilimlerini belirlemek amacıyla ifadelere verdikleri cevaplar yer almaktadır.
81
3.9.3 Demografik Veriler ile Değerlendirme Soruları Arasındaki ĠliĢkilere Yönelik Bulgular
Bu bölümde demografik veriler ile değerlendirme soruları arasında uygulanan Ki-Kare Testlerinin (Chi–Square Test χ2) sonuçlarından anlamlı olanlar
sunulmaktadır.
Tablo-19: Değerlendirme Sorularının Cinsiyet DeğiĢkeni ile ĠliĢkisi.
Cinsiyet Kadın Erkek
N % n % p
Yatırım araçlarından hangisini tercih ediyorsunuz?
Döviz 23 22.8 88 36.1 0.016
Bilgi kaynaklarından hangisini baz alıyorsunuz? Ekonomi
Programları 15 14.9 61 25.0 0.038 Yatırımlarınızdan kazanç sağladığınızda, bu kazançta yandaki oyunculardan kim etkilidir?
Diğer 7 6.9 38 15.6 0.030
Portföyünüzde bulunan yatırım araçlarını tercih ederken baz aldığınız faktörler nedir? Siyasi istikrar 11 10.9 48 19.7 0.049 KiĢilik özelliklerin den hangisi size en yakın olandır?
Duygusal 15 14.9 17 7.0 0.022 Yangın sigortanız yok ve bir yangına Ģahit oldunuz, bu durumda yangın sigortası yaptırma yoluna gider misiniz?
Evet 75 74.3 147 60.2 0.013
Sigara içmenin sağlığınıza verdiği zararı bildiğiniz halde sigara içmeye devam eder misiniz?
Evet 42 41.6 139 57.0 0.009
Tablo-19, değerlendirme sorularının cinsiyet değiĢkeni ile iliĢkisini göstermektedir. Tüm değerlendirme soruları içinde cinsiyet değiĢkeni ile anlamlı iliĢki gösteren ifadeler Ģöyle sıralanabilir:
Yatırım araçlarından dövizi tercih etme durumu cinsiyet ile arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Baz alınan bilgi kaynaklarından ekonomi programları ile cinsiyet arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
82
Yatırımlarınızdan kazanç sağladığında, bu kazançta aracı kurumlar, takip ettiğiniz gazete, dergi ve programlar, sizi yönlendiren arkadaĢlarınız, Ģans, kendi bilgi, beceri ve değerlendirmeleriniz seçenekleri cinsiyet ile iliĢkili bulunmazken diğer seçeneği cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermektedir (p<0.05). Portföyünüzde bulunan yatırım araçlarını tercih ederken baz alınan
faktörlerden siyasi istikrar ile cinsiyet arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
KiĢilik özelliklerinden en yakın duygusal kiĢilik tipi ile cinsiyet arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05). Yangın sigortası yaptırmayı tercih etme durumu ile cinsiyet arasındaki
iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Sigara içmeye devam etme durumu ile cinsiyet arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Tablo-20: Değerlendirme Sorularının YaĢ DeğiĢkeni ile ĠliĢkisi.
YaĢ 20-29 30-39 40-49 50-59 60+
n % n % n % n % n % p
Yatırım araçlarından hangisini tercih ediyorsunuz?
Döviz 22 25.9 28 26.2 32 34.4 23 48.9 6 46.2 0.030 Altın 63 74.1 69 64.5 59 63.4 24 51.1 12 92.3 0.021 Banka mevduatı 10 11.8 23 21.5 28 30.1 18 38.3 5 38.5 0.003 Hisse senedi 4 4.7 7 6.5 13 14.0 9 19.1 2 15.4 0.035 Hazine bonosu 0 0.0 6 5.6 9 9.7 7 14.9 3 23.1 0.002 Bilgi kaynaklarından hangisini baz alıyorsunuz?
Aracı kurum 15 17,6 29 27,1 25 26,9 24 51,1 3 23,1 0,002 ġirket Raporları 3 3,5 9 8,4 17 18,3 9 19,1 3 23,1 0,006 Yatırımlarınızdan kazanç sağladığınızda, bu kazançta yandaki oyunculardan kim etkilidir?
Aracı kurumlar 16 18,8 29 27,1 28 30,1 22 46,8 3 23,1 0,017 Takip ettiğiniz
gazete, dergi ve programlar
13 15,3 17 15,9 27 29,0 15 31,9 4 30,8 0,033 Portföyünüzde bulunan yatırım araçlarını tercih ederken baz aldığınız faktörler nedir?
Aracı kurum
83
Tablo-20, değerlendirme sorularının yaĢ değiĢkeni ile iliĢkisini göstermektedir. Tüm değerlendirme soruları içinde yaĢ değiĢkeni ile anlamlı iliĢki gösteren ifadeler Ģöyle sıralanabilir:
Yatırım araçlarından döviz, altın, banka mevduatı, hisse senedi ve hazine bonosu tercih etme durumu ile yaĢ arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Baz alınan bilgi kaynaklarından aracı kurum ve Ģirket raporları ile yaĢ arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05). Yatırımlardan kazanç sağladığında, bu kazançta etkili olduğu düĢünülen
aracı kurumlar ve takip edilen gazete, dergi ve programlar ile yaĢ arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05). Portföyde bulunan yatırım araçlarını tercih ederken baz alınan
faktörlerden aracı kurum yönlendirmesi ile yaĢ arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Tablo-21: Değerlendirme Sorularının YaĢ DeğiĢkeni ile ĠliĢkisi (Devam).
YaĢ 20-29 30-39 40-49 50-59 60+
n % n % n % n % n % p
Portföyünüzde bulunan yatırım araçlarını tercih ederken göz önünde bulundurduğunuz temel faktör nedir?
Getiri oranı 46 54,1 51 47,7 49 52,7 23 48,9 0 0,0 0,007 Risk 25 29,4 18 16,8 20 21,5 15 31,9 7 53,8 0,015 Ġnsanlara bir yatırım ile ilgili bilgi veriliyor. Yatırım 100 kiĢiyi etkileyecektir. Bu durumda
insanların iki durumdan birini tercih etmesi isteniyor. Sizin tercihiniz hangisi olur? %30’u kar %70’i zarar 70 82,4 94 97,9 72 77,4 36 76,6 5 38,5 0,001 %70’i zarar, %30’u kar 15 17,6 13 12,1 21 22,6 11 23,4 8 61,5 Yatırımlarınızda riski tercih ettiğiniz durum hangisidir?
Kazanç 59 69,4 81 75,7 66 71,0 23 48,9 4 30,8
Kayıp 26 30,6 26 24,3 27 29,0 24 51,1 9 69,2 0,001 Yatırım araçlarının değerinin bilinirlikle paralel olduğu görüĢüne katılıyor musunuz?
Evet 81 95,3 84 78,5 69 74,2 33 70,2 9 69,2 0,001 Yatırım tercihlerinizi kendi ülkenize ait yatırım araçlarından yana mı kullanırsınız?
84
Tablo-21, değerlendirme sorularının yaĢ değiĢkeni ile iliĢkisini göstermektedir. Tüm değerlendirme soruları içinde yaĢ değiĢkeni ile anlamlı iliĢki gösteren ifadeler Ģöyle sıralanabilir:
Portföyde bulunan yatırım araçlarını tercih ederken göz önünde bulundurulan temel faktörlerden getiri oranı ve risk ile yaĢ arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
“Ġnsanlara bir yatırım ile ilgili bilgi veriliyor. Yatırım 100 kiĢiyi etkileyecektir. Bu durumda insanların iki durumdan birini tercih etmesi isteniyor. Sizin tercihiniz hangisi olur?” sorusuna verilen cevaplar ile yaĢ arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05). Yatırımda tercih edilen risk durumu ile yaĢ arasındaki iliĢki istatistiksel
olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Yatırım araçlarının değerinin bilinirlikle paralel olduğu görüĢü ile yaĢ arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05). Yatırım tercihlerini kendi ülkesine ait yatırım araçlarından yana
kullanma durumu ile yaĢ arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Tablo-22: Değerlendirme Sorularının Eğitim Durumu DeğiĢkeni ile ĠliĢkisi.
Eğitim Durumu Ġlköğretim Lise Önlisans Lisans YL/Dr
n % n % n % n % n % p
Yatırım araçlarından hangisini tercih ediyorsunuz?
Altın 30 81,1 58 75,3 41 59,4 85 62,5 13 50,0 0,019 Banka mevduatı 1 2,7 10 13,3 20 29,0 37 27,2 16 51,2 <0,001 Hisse senedi 0 0,0 2 2,6 5 7,2 16 11,8 12 46,8 <0,001 Hazine bonosu 0 0,0 3 3,9 4 5,8 6 4,4 12 46,2 <0,001 Tahvil 0 0,0 1 1,3 2 2,9 4 2,9 9 34,6 <0,001 Repo 1 2,7 1 1,3 0 0,0 6 4,4 6 23,1 <0,001
A tipi yatırım fonu 0 0,0 0 0,0 0 0,0 1 0,7 6 23,1 <0,001
85
Tablo-22, değerlendirme sorularının eğitim durumu değiĢkeni ile iliĢkisini göstermektedir. Tüm değerlendirme soruları içinde eğitim durumu değiĢkeni ile anlamlı iliĢki gösteren ifadeler Ģöyle sıralanabilir:
Döviz, altın, banka mevduatı, hisse senedi, hazine bonosu, tahvil, repo tercih, A ve B tipi yatırım fonu etme durumu ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Tablo-23: Değerlendirme Sorularının Eğitim Durumu DeğiĢkeni ile ĠliĢkisi.
Eğitim Durumu Ġlköğretim Lise Önlisans Lisans YL/Dr
n % n % n % n % n % p
Yatırımlarınızı hangi sıklıkla gözden geçiriyorsunuz?
Her gün 9 24,3 13 16,9 22 31,9 21 15,4 6 23,1
<0,001
Haftada birkaç gün 6 16,2 12 15,6 16 23,2 40 29,4 14 53,8
Her hafta 0 0,0 6 7,8 5 7,2 15 11,0 3 11,5
Ayda birkaç defa 6 16,2 18 23,4 12 17,4 18 13,2 1 3,8
Her ay 6 16,2 10 13,0 11 15,9 15 11,0 0 0,0
Birkaç ayda bir 10 27,0 18 23,4 3 4,3 27 19,9 2 7,7
Bilgi kaynaklarından hangisini baz alıyorsunuz?
Aracı kurum 9 24,3 21 27,3 23 33,3 26 19,1 17 65,4 <0,001
ġirket Raporları 3 8,1 3 3,9 4 5,8 16 11,8 15 57,7 <0,001
Yatırımlarınızdan kazanç sağladığınızda, bu kazançta yandaki oyunculardan kim etkilidir?
Aracı kurumlar 10 27,0 22 28,6 27 39,1 24 17,6 15 57,7 <0,001
Kendi bilgi, beceri ve
değerlendirmeleriniz
11 29,7 18 23,4 22 31,9 61 44,9 21 80,8 <0,001
OluĢturduğunuz portföyde kaç tane yatırım aracı bulundurmaktasınız?
1 26 70,3 49 63,6 40 58,0 62 45,6 5 19,2
<0,001
2-4 10 27,0 26 33,8 24 34,8 70 51,5 10 38,5
5-6 1 2,7 1 1,3 4 5,8 4 2,9 10 38,5
7-8 0 0,0 1 1,3 1 1,4 0 0,0 1 3,8
Portföyünüzde bulunan yatırım araçlarını tercih ederken baz aldığınız faktörler nedir?
Analiz yöntemleri 3 8,1 2 2,6 5 7,2 24 17,6 14 53,8 <0,001 Faiz oranları 0 0,0 7 9,1 10 14,5 22 16,2 13 50,0 <0,001 Aracı kurum yönlendirmesi 11 29,7 18 23,4 18 26,1 24 17,6 14 53,8 0,003 Siyasi istikrar 2 5,4 11 14,3 7 10,1 28 20,6 11 42,3 0,001 Ekonomik istikrar 2 5,4 7 9,1 4 5,8 41 30,1 15 57,7 <0,001
86
Tablo-23, değerlendirme sorularının eğitim durumu değiĢkeni ile iliĢkisini göstermektedir. Tüm değerlendirme soruları içinde eğitim durumu değiĢkeni ile anlamlı iliĢki gösteren ifadeler Ģöyle sıralanabilir:
Yatırımları gözden geçirme sıklığı ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Baz alınan bilgi kaynaklarından aracı kurum ve Ģirket raporları ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Yatırımlardan kazanç sağladığında, bu kazançta etkili olduğu düĢünülen aracı kurumlar ve kendi bilgi, beceri ve değerlendirmeleriniz tercihleri ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Portföyde bulunan yatırım aracı sayısı ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Portföyde bulunan yatırım araçlarını tercih ederken baz alınan faktörlerden analiz yöntemleri, faiz oranları, aracı kurum yönlendirmesi, siyasi istikrar ve ekonomik istikrar ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05). Portföyde bulunan yatırım araçlarını tercih ederken göz önünde
bulundurulan temel faktörlerden çeĢitlendirme yaparak riski minimize etmek ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
87
Tablo-24: Değerlendirme Sorularının Eğitim Durumu DeğiĢkeni ile ĠliĢkisi.
Eğitim Durumu Ġlköğretim Lise Önlisans Lisans YL/Dr
n % n % n % n % n % p
Portföyünüzde bulunan yatırım araçlarını tercih ederken göz önünde bulundurduğunuz temel faktör nedir? ÇeĢitlendirme
yaparak riski minimize etmek
1 2,7 4 5,2 10 14,5 21 15,4 17 65,4 <0,001
Yatırım araçlarının değerinin bilinirlikle paralel olduğu görüĢüne katılıyor musunuz?
Evet 26 70,3 70 90,9 62 89,9 108 79,4 10 38,5 <0,001
Yatırım araçlarının alım satımında gazete, dergi ve tv programlarının yatırım araçları ile ilgili açıklamalarını dikkate alıyor musunuz?
Evet 18 48,6 44 57,1 31 44,9 95 69,9 18 69,2 0,004
Hızlı tüketilen mal ve hizmetlerin bedelini öderken uzun döneme yayar mısınız?
Evet 25 67,6 57 74,0 44 63,8 63 46,3 4 15,4 <0,001
Sigara içmenin sağlığınıza verdiği zararı bildiğiniz halde sigara içmeye devam eder misiniz?
Evet 23 62,2 47 61,0 45 65,2 55 40,4 11 42,3 0,002
Riski para kaybetmek ya da olumsuz bir durumla karĢılaĢmak olarak mı değerlendirirsiniz?
Evet 27 73,0 54 70,1 49 71,0 90 66,2 6 23,1 <0,001
Yatırımlarınızı küçük miktarlarda ve sık olarak mı yaparsınız?
Evet 28 75,7 60 77,9 52 75,4 87 64,0 6 23,1 <0,001
Yatırımlarınız ile ilgili yeni edindiğiniz bulgu ve bilgilere kolay adapte olup hemen tepki verir misiniz?
Evet 17 45,9 30 39,0 31 44,9 74 54,4 22 84,6 0,001
Yatırım tercihlerinizi kendi ülkenize ait yatırım araçlarından yana mı kullanırsınız?
Evet 31 83,8 65 84,4 58 84,1 95 69,9 13 50,0 0,001
Bu yıl için sizin beklediğiniz zam oranı %20, patronunuzun size verdiği zam oranı ise %10. Bu durum sizi memnun eder mi?
Evet 13 35,1 35 45,5 28 40,6 33 24,3 5 19,2 <0,001
Tablo-24, değerlendirme sorularının eğitim durumu değiĢkeni ile iliĢkisini göstermektedir. Tüm değerlendirme soruları içinde eğitim durumu değiĢkeni ile anlamlı iliĢki gösteren ifadeler Ģöyle sıralanabilir:
Yatırım araçlarının değerinin bilinirlikle paralel olduğu görüĢü ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Yatırım araçlarının alım satımında gazete, dergi ve tv programlarının yatırım araçları ile ilgili açıklamalarını dikkate alma durumu ile eğitim
88
durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Hızlı tüketilen mal ve hizmetlerin bedelini öderken uzun döneme yayma ile eğitim arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Sigara içmenin sağlığınıza verdiği zararı bilindiği halde sigara içmeye devam etme durumu ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Riski para kaybetmek ya da olumsuz bir durumla karĢılaĢmak olarak değerlendirme durumu ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Yatırımları küçük miktarlarda ve sık olarak yapma durumu ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0,05).
Yatırımları ile ilgili yeni edinme bulgu ve bilgilere kolay adapte olup hemen tepki verme durumu ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
Yatırım tercihlerini kendi ülkesine ait yatırım araçlarından yana mı kullanma durumu ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
"Bu yıl için sizin beklediğiniz zam oranı %20, patronunuzun size verdiği zam oranı ise %10. Bu olayın memnun etme durumu ile eğitim durumu arasındaki iliĢki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuĢtur (p<0.05).
89
Tablo-25: Değerlendirme Sorularının Gelir Düzeyi DeğiĢkeni ile ĠliĢkisi.
Gelir düzeyi 0-1500 1501-3000 3001-4500 4501-6000 6001-7500 +7500
N % N % n % n % n % n % p
Yatırım araçlarından hangisini tercih ediyorsunuz?
Altın 15 68,2 53 76,8 54 69,2 43 54,4 41 71,9 21 52,5 0,025 Banka mevduatı 1 4,5 7 10,1 17 21,8 22 27,8 16 28,1 21 52,5 <0,001 Hisse senedi 1 4,5 0 0,0 4 5,1 5 6,3 8 14,0 17 42,5 <0,001
Hazine bonosu 0 0,0 0 0,0 2 2,6 4 5,1 6 10,5 13 32,5 <0,001
Tahvil 0 0,0 0 0,0 2 2,6 0 0,0 2 3,5 12 30,0 <0,001
A tipi yatırım fonu 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 1 1,8 6 15,0 <0,001
B tipi yatırım fonu 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 4 10,0 <0,001 Yatırımlarınızı hangi sıklıkla gözden geçiriyorsunuz?
Her gün 3 13,6 15 21,7 12 15,4 23 29,1 11 19,3 7 17,5
<0,001 Haftada birkaç gün 3 13,6 10 14,5 24 30,8 16 20,3 13 22,8 22 55,0 Her hafta 0 0,0 4 5,8 4 5,1 8 10,1 9 15,8 4 10,0
Ayda birkaç defa 5 22,7 15 21,7 16 20,5 7 8,9 9 15,8 3 7,5 Her ay 2 9,1 12 17,4 7 9,0 11 13,9 6 10,5 4 10,0
Birkaç ayda bir 9 40,9 13 18,8 15 19,2 14 17,7 9 15,8 0 0,0 Bilgi kaynaklarından hangisini baz alıyorsunuz?
ġirket Raporları 1 4,5 4 5,8 6 7,7 6 7,6 6 10,5 18 45,0 <0,001 Yatırımlarınızdan kazanç sağladığınızda, bu kazançta yandaki oyunculardan kim etkilidir?
Takip ettiğiniz gazete, dergi ve programlar
2 9,1 10 14,5 13 16,7 18 22,8 18 31,6 15 37,5 0,013
Kendi bilgi, beceri ve
değerlendirmeleriniz
6 27,3 18 26,1 26 33,3 29 36,7 32 56,1 22 55,0 0,002
OluĢturduğunuz portföyde kaç tane yatırım aracı bulundurmaktasınız?