DEĞERLENDİRME 1.Her öğrencinin sürece katılıp katılmadığı değerlendirilir.

2. Öğrencilerin açık uçlu sorulara verdikleri yanıtlardan yola çıkarak araştırma yapıp yapmadıkları sonucuna varılır.

3. Öğrencilerin“Öz Değerlendirme Formu” nu doldurmaları sağlanır.

4.5.

Alt probleme İlişkin Bulgu ve Yorum

Üslup bir toplumun ve çağın sanat yapıtlarında ortak olan biçimlendirme, tasarım ilke ve anlayışlarının bütünüdür. Sanatta üslup kavramı, sanat yapıtını oluşturan biçimsel öğelerin sistematik kurgusudur. Üslup bir anlamda sanatçının kendine özgü biçimlendirme ve tasarım anlayışı, bireysel nitelikteki sanat ürünü yaratma tutumudur. Bu noktada üslubun, üsluplaştırma ile karıştırılmaması gerekiyor. Üsluplaştırma; bitki ve hayvanların doğadaki biçimlerinin şematikleştirilip yalınlaştırılarak betimlenmesidir. Üsluplaştırma sonucu ortaya çıkan sanat ürünü doğadaki gerçekliği aynen yansıtmaz ancak onu anımsatır. Bireysel değil toplumsal bir kararın sonucu olması üsluplaştırmanın ana özelliğidir. Yani, bir dönem ve toplumda hangi varlığın hangi biçimde üsluplaştırılacağı konusunda verilen kararlar bireysel nitelikte olamaz tüm ürünler ve sanatçılarda aynı üsluplaştırma biçimi görülür. Savaş zamanında savaşın sanata ve sanatçıya yansımasının; farklı mekanlarda farklı sanatçılar tarafından benzer temalı resimlerin eş zamanlı yapılması gibi.

Bir bölgenin sanat üslubunu belirleyen etkenler arasında, o bölgedeki öncü üsluplar kadar; iklim, yüzey şekilleri, madenler (ham madde kaynakları), hayvan ve bitki örtüsü, insan ve toplum yapısı, ekolojik denge, jeopolitik konum gibi belirleyici öteki etkenleri de sayabiliriz. Savaşlar ve göç gibi ani ve beklenmedik değişmeler dışında her bölgenin içinde bulunduğu konumdan dolayı başlı başına bir üslup kazanabilecekleri kabul edilmektedir.” ( Read, 1967: 62-64).

Üslup, sanat eserleri arasındaki ortaklık ya da benzerliklere kişilik kazandırma sürecini kapsar. Sanatçının alanındaki yetkinliği, analiz-sentez gücü ve kişiliği üslubunu oluşturur. Her gerçek sanatçının kendine özgü sanatsal anlayışı vardır. İlgili araç gereçleri kullanım metot ve yöntemlerine ilişkin bu anlayışı sanatçının üslubunu ortaya çıkarır. Örneğinin Gauguin, Cezanne, Van Gogh gibi ünlü sanatçıların hemen hepsi de resimlerinde doğayı işlemişlerdir. Fakat hiç birinin resimlerinde aynı özellikleri aynı etkiyi ve anlamı görmek olası değildir. Çünkü her birinin kendine

40 özgü bir üslubu olmuştur. Bu üslup bireysel olduğu gibi, bir dönemin veya bir grubun üslubu da olabilir.

İnsan faaliyetlerinin genel tablosu ve anlık görünüşleri zaman zaman belirli bir karakter kazanarak özel biçimler sunar. Bu özelleşme, oluş ve odaklanma, davranış biçimlerini benzerlerinden ayıran, türdeşlerine göre yeni biçimlere sokan bir değişmedir. Günlük konuşmalarımızda; futbol üslubu, konuşma tarzı, hayat üslubu vb. ifadeler, bazı faaliyet alanlarının yeni ve özel biçimler kazandığını anlatmak için başvurulan deyimlerdir. Buna göre, bir iş, bir hareket ya da durumun üslup kazanması için; kendi doğrultusunda yetkinleşmesi, süzülüp denenerek ayıklanması, kısaca özellik kazanması gerekmektedir.” ( Mülayim, 1983: 97)

İnsanın ortaya koyduğu her yapıt gibi sanat yapıtı da biçim ve varoluş özellikleriyle bir ifadeyi somutlaştırır. Sanat yapıtında insanın hissettiği ya da düşündüğü bir realite olarak hakikat somutluk kazanır. Bu bakımdan ifade, görünenden çok görünenin bizde uyandırdığı duygu ve düşüncedir; göstergede gösterilendir denebilir. İnsan duyan ve düşünen canlı bir organizma olarak elbette temas ettiği hakikati dışa yansıtmak ve iletişime geçmek zorundadır. Bu bakımdan belli araçlar yardımıyla ortaya koyduğumuz şeyler bir beğeni yargısı olarak bizi belgeleyecek ve bizi ifade edecektir. “İfade sanat yapıtının dile getirdiği anlam ve hakikatse, üslup da bu anlam ve hakikati ortaya koyuş biçimi olarak anlaşılmalıdır. Diğer bir deyişle ifade içerikte somutlaşan anlamsa, üslup da biçimde somutlaşan anlatım dili ve şeklidir.”( Sakızcı, 2007: 98).

Sanatsal anlamda üslubun karakterize edilmesinde özgünlük ve çaba ön koşuldur. Üslüpsal anlamda bir kimlik kazanmanın yolunu, özenti ve taklidin dışında aramak gerekir. Sanatta yeni olmak başkalarının karakterize ettiği yapıların değişik türevlerini üretmek veya taklit etmek, belirlenmiş mekanik tekrarlarla değildir. Belki başlangıçta bu durum geçici bir özenme olarak kabul edilebilir. Ancak gerçek sanatçı, üslubunun gerçekleşmesinde kendine özgü olan duygularının, estetiksel birikim ve deneyimlerini kullanarak yapıtının özgün biçimsel yapısını oluşturabilir.( Artut, 2002 :31).

Sonuç olarak, plastik sanatlarda üslup, pekçok belirleyici faktöre rağmen esas olarak bağımsız bir kimlik gösterir. Bütün güçlüğüne ve karmaşıklığına rağmen,

üslup dediğimiz anlatım biçmindeki özel durumu karakterize eden iki ana çizgiyi söylece belirleyebiliriz:

Üslup bir bütünlük içindedir; Üslubu oluşturan faktörler, üslup bütünü içine katılınca, ilk yapılarından ayrılarak özel bir fonksiyon kazanırlar. Üslubu oluşturan ve her biri ötekine dönüştürülemeyen bu faktörler, katıldıkları bütün içinde yeni ve özel bir kimliğe bürünürler. Bu yeni birleşme, süzülüp ayıklanma sonunda bir senteze ulaşabilmişse üslup kimliğini kazanır; yapay ve mekanik bir toplanma söz konusu ise eklektik bir karakter belirir. ( Mülayim 1983:112-113) Yani diğer bir ifadeyle kitsch’leşir.

Üslubun gelişmesi organik bir süreç gösterir; başlangıç halindeki bir üslupta netleşme süreci yaklaşınca, yapıyı oluşturan onu ayakta tutan elemanlar toptan nitelik değiştirirler. Gelişme ve yükselme evresinde billurlaşma artar; düşüşle birlikte bulanıklık görülür. Her üslubun zirve noktada gelişme doruğuna varması beklenmez; ani kesilmeler olabilir. Ancak genel olarak üsluplu sanat devrelerinde belirli gelişme basamakları izlenebilir. Üslubun gelişme hızı farklı sanat türlerinde ve bölgelerde aynı ritmi göstermez. ( Mülayim 1983:112-113)

a) “İlköğretim 4-8.sınıflar görsel sanatlar dersi günlük planları dikkate alınarak üslup ve ifade sorununun uygulamada ele alınışı nasıldır?”

Sanatsal anlatımı, onun özel dilini kullanmayı öğrenen kişi, aynı zamanda bu dil yardımıyla geçmiş ve çağdaş sanat yapıtlarına değer yargısıyla ulaşabilir. Gördüğü yapıtları niteliksel olarak ayrımsar. Sanatın insana kazandırdığı bu niteliksel zenginlik, değerlerle düşünme gücü her yapıt incelemede biraz daha gelişir. Buna görsel duyarlılık ya da görsel okuryazarlık denebilir. Sanat eğitimi kişiye görsel okur-yazarlık kazandırır.( Kırışoğlu, 2005;48-50). Bu bağlamda aşağıda okul programlarındaki uygulama örneklerine bakarak üslup sorununun çözümüne yönelik beklenen kazanımlar doğrultusunda hazırlanan günlük planlara yer vermekteyiz.

(*)Bu yıllık plan, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 351 sayı ve 11.09.2006 tarih ile yayımladığı İlköğretim Görsel Sanatlar (1–8.Sınıflar) Dersi Öğretim Programı esas alınarak hazırlanmıştır.

42 Etkinlik Motiflerin Dili Konu Motif tasarımı 15 Mart – 02 Nisan

DERS Görsel Sanatlar

SINIF 4/A-B-C-D-E-F

YAKLAŞIK SÜRE 3 Ders saati

TEMEL BECERİLER Araştırma, Karar verme, Bilgi teknolojilerini kullanma, Millî, manevi

ve evrensel değerlere duyarlı olma.

ÖĞRENME ALANI Görsel Sanatlarda Biçimlendirme, Görsel Sanatlar Kültürü.

KAZANIM

4.Bulunduğu yöreye ait bir el sanatı ürününü ifade-biçim-renk- özgünlük açılarından inceler. (G.S.K.)

5. Yöresel el sanatları ürünlerinin hangi açıdan önemli olduğunu tespit eder(G.S.K.)

6. Bulunduğu yöreye ait bir el sanatı ürününden yola çıkarak görsel tasarımlar yapar (G.S.K.)

13. Duygu, düşünce ve izlenimlerini çeşitli görsel sanat teknikleriyle ifade eder (G.S.B.)

14. Çalışmalarını sergilemekten ve arkadaşlarının yaptığı eserleri izlemekten zevk alır(G.S.B.)

ARAÇ ve GEREÇLER Resim kâğıdı, sünger, karton, suluboya, Suluboya fırçası, su, su kabı,

palet.

TEKNİKLER Şablon baskı Tekniği

YÖNTEMLER Araştırma, Gezi-Gözlem, Anlatım, Uygulamalı Çalışma.

DUYUŞSAL ve DÜŞÜNSEL HAZILIK

Öğrencilerden, Halı kilim takı, seramik, örneklerinin üzerindeki motifleri araştırıp inceleyerek gelmeleri istenir.

SÜREÇ

Öğrencilerden, Halı kilim takı, seramik, örneklerinin üzerindeki motif araştırmalarını sınıfta sunarlar.

Öğrenciler, Halı, kilim, yazma, takı, seramik vb. yöresel ürünlerin motif, renk, biçimlerini inceledikten sonra kendi özgün motiflerini oluşturur.

Oluşturdukları motiflerini karton üzerine çizerek keserler. Şablon kalıplarını oluştururlar.

Şablon kalıbı resim kâğıdı üzerine yerleştirirler.

Suluboyayı fırçayla veya süngerle alarak baskı yaparlar. Tamamlanan öğrenci Çalışmaları sergilenerek değerlendirilir.

DEĞERLENDİRME

1. Her öğrencinin sürece katılıp katılmadığı değerlendirilir.

2. Öğrencilerin açık uçlu sorulara verdikleri yanıtlardan çalışmalarından yola çıkarak görsel sanatlar alanında, soyut ve somut ifade biçimlerini ayırt etme becerisine ulaşma düzeyleri değerlendirilir.

Etkinlik

Haydi, Farklı Anlatalım Konu

08 - 26 Şubat

DERS Görsel Sanatlar

SINIF 5/A-B-C-D-E-F

YAKLAŞIK SÜRE 3 Ders saati

TEMEL BECERİLER Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, Kendini ifade etme, Eleştirel düşünme, Yaratıcı düşünme,

ÖĞRENME ALANI Görsel Sanatlar Kültürü, Görsel Sanatlarda Biçimlendirme.

KAZANIM

2. Aynı konunun değişik teknik, malzeme ve anlatım biçimleriyle ifade edilebileceğini bilir(G.S.K.)

10. Duygu, düşünce ve izlenimlerini çeşitli görsel sanat teknikleriyle ifade eder(G.S.B.)

ARAÇ ve GEREÇLER Resim kâğıdı, pastel boya

TEKNİKLER Pastel Tekniği

YÖNTEMLER Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Anlatım, Tartışma. DUYUŞSAL ve