Dışarıdan Görünürlük ve Yasaklı Yerlerde satış

4250 sayılı Kanunun 6’ncı maddesi yedinci fıkrasında “Alkollü içkiler, işletme dışından görülecek şekilde perakende olarak satışa arz edilemez.” hükmü yer almaktadır. Hükme aykırılık durumunda da yine aynı kanunun “Cezalar” başlıklı 7’nci maddesi birinci fıkrası (c) bendinde yer alan “Bu Kanunun 6 ncı maddesinin yedinci fıkrasına aykırı hareket edenlere beş bin Türk Lirasından elli bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.” hükmü çerçevesinde idari yaptırım uygulanabilecektir.

Hükümde, perakende alkollü içki satışı yapılan işyerlerinde satışa arz edilen alkollü içkilerin işyeri dışından görülmemesi gerektiği belirtilerek, tüketicilerin alkollü içki kullanımına teşvik edilmesi ile dolaylı da olsa reklam ve tüketicilere yönelik tanıtımın önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Söz konusu hüküm sadece perakende satış yapılan yerler ile sınırlandırılmış, açık alkollü içki sunumu yapılan işyerleri kanunun kapsamı dışında bırakılmıştır.

Kabahatin failli:

Dışarıdan görünürlük kabahatinin işlenebilmesi için kanunda özel bir faillik şartı bulunmaktadır. Kanun metninden de anlaşılacağı üzere kabahati faili perakende alkollü içki satıcısı olabilir. Bu satıcıların belgeli ya da belgesiz satıcı olması mümkündür. Kabahatler sonucunda idari yaptırımların öngörülmesinde temel amaç kamu düzeninin bozulmasını engellemek olduğundan dışarıdan görünürlük kabahatinin kabahatinin mağduru kamudur.

113 Kabahatin maddi unsuru:

Kabahatin işlenmiş kabul edilebilmesi için gerekli olan tipiklik unsurunun gerçekleşmiş sayılabilmesi, perakende alkollü içki satışı yapılan işyerlerinin dışından alkollü içkilerin görülmesi gerekmektedir. Dışarıdan görünürlük tek hareketli kabahatlerden olup netice bakımından da sırf hareketli kabahatler sınıfına girmektedir.

Kabahatin manevi unsuru:

Kabahatinin manevi unsurunu inceleyecek olursak; Kabahatler Kanunu’nun 9’uncu maddesinde açıkça bir hüküm bulunmaması durumunda kabahatlerin kasten ya da taksirle işlenebileceğinin belirtilmiş olması, dışarıdan görünürlük yasağını düzenleyen mevzuat hükmünde fiilin işlenmesinde kast ya da taksir ayrımı yapılmaması sebepleriyle söz konusu kabahat hem kasten hem de taksirle işlenebilecektir.

Kanunun 6’ncı maddesi yedinci fıkrasında belirtilen hükme aykırılık halinde uygulanacak olan idari para cezası “Alt ve Üst Sınırları Gösterilmek Suretiyle Belirlenen” idari para cezalarından olup alt ve üst sınır olarak belirlenen miktarlar, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun “İdari Para Cezası” başlıklı 17’nci maddesi yedinci fıkrası uyarınca her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298’inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılır.

4250 sayılı Kanun’un “Cezalar” başlıklı 7’inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca işyerinde satışa sunulan alkollü içkilerin işyeri dışından görülebilecek şekilde konumlandırılması fiili hakkında idari yaptırım uygulama yetkisi mahalli mülki amirlerdedir.

Yine 4250 sayılı Kanunun 6’ncı maddesi onbirinci fıkrasında “Meskun mahaller ve konaklama yerleri hariç olmak üzere, otoyollardaki ve devlet karayollarındaki yapı ve tesislerde alkollü içki satışına ve tüketimine izin verilmez.

Öğrenci yurtları, sağlık hizmeti verilen yerler, spor müsabakası yapılan stadyum ve

114 kapalı spor salonları, her türlü eğitim ve öğretim kurumları, kahvehane, kıraathane, pastane, bezik ve briç salonları ile akaryakıt istasyonlarının mağaza ve lokantalarında alkollü içkilerin satışı yapılamaz.” hükmü yer almaktadır. Hükme aykırılık durumunda da yine aynı kanunun “Cezalar” başlıklı 7’nci maddesi birinci fıkrası (c) bendinde yer alan “Bu Kanunun 6 ncı maddesinin on birinci fıkrasındaki yasakları ihlal eden satıcılara on bin Türk Lirasından elli bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.” hükmü çerçevesinde idari yaptırım uygulanabilecektir.

Hükümde, devlet karayolları üzerinde bulunan işletmelerde alkollü içkilerin satış ve sunumuna engel bir düzenleme getirilmiştir. Şayet devlet karayolu üzerinde bulunan işletme, meskun mahal içerisinde buluyorsa ya da devlet karayolu üzerinde bulunan konaklama tesisi bu hükümden müstesna tutulmuştur. Bununla birlikte, öğrenci yurtları, sağlık hizmeti verilen yerler, spor müsabakası yapılan stadyum ve kapalı spor salonları, her türlü eğitim ve öğretim kurumları, kahvehane, kıraathane, pastane, bezik ve briç salonları ile akaryakıt istasyonlarının mağaza ve lokantalarında alkollü içkilerin satışı kesin olarak yasaklanmıştır. Bu hükmün temel amacı, toplum sağlığının ve gelecek nesillerin alkollü içkilerin zararlarından korunması, genel asayiş ve trafik güvenliğinin sağlanması ile genel kamu düzeninin tesisidir.

Kanunun 6’ncı maddesi onbirinci fıkrasında belirtilen hükme aykırılık halinde uygulanacak olan idari para cezası “Alt ve Üst Sınırları Gösterilmek Suretiyle Belirlenen” idari para cezalarından olup alt ve üst sınır olarak belirlenen miktarlar, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun “İdari Para Cezası” başlıklı 17’nci maddesi yedinci fıkrası uyarınca her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298’inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılır.

4250 sayılı Kanun’un “Cezalar” başlıklı 7’inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca alkollü içkilerin kanunen yasaklı yerlerde satışa sunulması fiili hakkında idari yaptırım uygulama yetkisi mahalli mülki amirlerdedir.

115 2.2.1.9. Diğer Kabahatler

4250 sayılı Kanunun 6’ncı maddesi altıncı fıkrasında “Alkollü içkiler sunum izni verilen yerlerde açık olarak tüketilebilir ve bu yerlerde tesis sınırları dışında tüketilmek üzere alkollü içki satışı yapılamaz.” hükmü yer almaktadır. Hükme aykırılık durumunda da yine aynı kanunun “Cezalar” başlıklı 7’nci maddesi birinci fıkrası (b) bendinde yer alan “Bu Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü, dördüncü ve altıncı fıkralarında belirtilen yasaklara aykırı hareket edenlere on bin Türk Lirasından beş yüz bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.” hükmü çerçevesinde idari yaptırım uygulanabilecektir.

Ayrıca konu ile ilgili olarak 07/01/2011 Tarih ve 27808 Sayılı Yönetmeliğin 10’uncu maddesi yedinci fıkrasında “Ruhsat veya diğer izin belgelerini düzenlemeye yetkili merci tarafından işyerinin faaliyetine izin verilen alanlar işyeri sınırları içi kabul edilir.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinde, açık alkollü içki sunum belgesini haiz işletmelerde, alkollü içki sunumunun ancak faaliyet gösterilen işyeri sınırları içerisinde tüketilmek üzere yapılabileceği, işyeri sınırları dışında tüketilmek üzere satış yapılması durumunda ise idari yaptırıma tabi tutulacağı belirtilmektedir.

Kabahatin faili:

Söz konusu kabahatin işlenebilmesi için kanunda özel bir faillik şartı aranmaktadır. Kabahati düzenleyen kanun hükmünde de açıkça belirtildiği üzere kabahatin faili ancak açık alkollü içki satış belgesi sahibi gerçek ya da tüzel kişiler olabilmektedir. Burada yine kabahatler sonucunda idari yaptırımların öngörülmesindeki temel amacın kamu düzeninin bozulmasını engellemek olması sebebiyle söz konusu kabahatin mağduru kamudur.

Kabahatin maddi unsuru:

Kabahatin işlenmiş kabul edilebilmesi için gerekli olan tipiklik unsurunun gerçekleşmiş sayılabilmesi, açık alkollü içki satış belgesi bulunan işyerlerinin

116 sınırları dışında tüketilmek üzere satış yapılmasına bağlıdır. Söz konusu fiil tek hareketli kabahatlerden olup netice bakımından da sırf hareketli kabahatler sınıfına girmektedir.

Kabahatin manevi unsuru:

Kabahatin manevi unsurunu inceleyecek olursak; Kabahatler Kanunu’nun 9’uncu maddesinde açıkça bir hüküm bulunmaması durumunda kabahatlerin kasten ya da taksirle işlenebileceğinin belirtilmiş olması, işyeri sınırları dışında tüketilmek üzere satışı satışı düzenleyen mevzuat hükmünde fiilin işlenmesinde kast ya da taksir ayrımı yapılmaması sebepleriyle söz konusu kabahat hem kasten hem de taksirle işlenebilecektir.

4250 sayılı Kanunun 6’ncı maddesi altıncı fıkrasında belirtilen hükme aykırılık halinde uygulanacak olan idari para cezası “Alt ve Üst Sınırları Gösterilmek Suretiyle Belirlenen” idari para cezalarından olup alt ve üst sınır olarak belirlenen miktarlar, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun “İdari Para Cezası” başlıklı 17’nci maddesi yedinci fıkrası uyarınca her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298’inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılır.

4250 sayılı Kanun’un söz konusu düzenlemesi işyeri dışında satışın, açık alkollü içki satışı yapan işyerleri için düzenlenmiş özel bir hali olup ayrı bir idari yaptırımla müeyyidelendirilmiştir.

4250 sayılı Kanun’un “Cezalar” başlıklı 7’inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca alkollü içkilerin açık olarak sunuma izin verilen işyeri dışında tüketime sunulması fiili hakkında idari yaptırım uygulama yetkisi mahalli mülki amirlerdedir.

2.2.2. Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesine Yol Açan Kabahatler

İşlenen bir kabahat neticesinde kabahatin nesnesini oluşturan alkollü içkilerin mülkiyetinin kamuya geçirilmesi idari yaptırımı temelde iki nedenle uygulanmaktadır:

117 - Yasal ürünleri elinde bulunduran satıcının, elindeki yasal ürünleri mevzuata uygun şekilde satışa konu etmesine imkan yoksa ürünlerin mülkiyeti kamuya geçirilir. Bu durumda satışa konu edilen ürünler yasal olmakla birlikte, satıcı faaliyet türüne uygun satış belgesine sahip değildir.

- Satışa konu edilen ürünler piyasada bulunmaması gereken, ürün mevzuatı ile istenen tüm özellikleri taşımayan ürünlerdir.

Bu iki nedenle, kabahati işleyen kişi tarafından ürünlerin yasal olarak satışa konu edilmesi mümkün olmadığından, ürünlerin mülkiyeti kamuya geçirilir.

Böylelikle aynı ürünlerin yeni bir kabahatin nesnesi olmasının önüne geçilir.

2.2.2.1. Belgesiz Satış

Yukarıda belirtildiği üzere alkollü içkilerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin düzenlemelerden satış belgesi alma zorunluluğu 4733 sayılı Kanunun 8’inci maddesi beşinci fıkrası (g) bendinde yer almaktadır. Söz konusu hükümde “Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından satış belgesi almadan tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin toptan satışını yapanlara ellibin Türk Lirası Türk Lirası; perakende satışını yapanlara ise beşbin idari para cezası verilir.” esasına yer verilmiştir. Bunun yanı sıra yine 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesi dokuzuncu fıkrasında yer alan “Beşinci fıkranın (f), (g), (h), (ı) ve (j) ile (o) bentlerinde yazılı fiiller hakkında idarî yaptırım uygulamaya ve bu fiillerin konusunu oluşturan her türlü eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesi kararını vermeye mahalli mülkî amirler, diğer bentlerde yazılı fiiller hakkında idarî para cezası vermeye Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilidir. Mahalli mülkî amirlerce uygulanan idarî yaptırımlar onbeş gün içinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına iletilir.” hükmü gereği sayılan kanun hükümlerinde belirtilen yasaklara aykırı faaliyet gösterilmesi durumunda idari yaptırım olarak öngörülen para cezasının yanı sıra idari yaptırıma esas fiilin konusunu oluşturan veya işlenmesi suretiyle elde edilen eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesine de karar verilebileceği, kararı vermeye ise yine idari para cezasını uygulayan merciin yetkili olduğu anlaşılmaktadır.

118 2.2.2.2. İşyeri Dışında Satış

Satış yeri olarak belirlenen işyeri sınırları dışında satışa ilişkin yaptırımı öngören mevzuat yukarıda da belirtildiği üzere 4733 sayılı Kanunun 8’inci maddesi beşinci fıkrası (f) bendinde yer almaktadır. Buna göre “Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından belge almamış kişilerden ürün alan veya bu kişilere ürün satan ya da belgesinde belirtilen işyeri dışında satış yapan toptan veya perakende tütün mamulü, etil alkol, metanol veya alkollü içki satıcıları ya da açık içki satıcılarına bin Türk Lirasından onbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.” Bunun yanı sıra yine 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesi dokuzuncu fıkrasında “Beşinci fıkranın (f), (g), (h), (ı) ve (j) ile (o) bentlerinde yazılı fiiller hakkında idarî yaptırım uygulamaya ve bu fiillerin konusunu oluşturan her türlü eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesi kararını vermeye mahalli mülkî amirler, diğer bentlerde yazılı fiiller hakkında idarî para cezası vermeye Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilidir. Mahalli mülkî amirlerce uygulanan idarî yaptırımlar onbeş gün içinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına iletilir.” hükmü yer almaktadır. Buna göre işyeri sınırları dışında başka bir yerde alkollü içki satışı yapılması, belgesiz olarak faaliyet gösteren kişilerden ürün temin edilmesi ya da belgesiz olarak faaliyet gösteren kişilere ürün satılması gibi yasaklara aykırı faaliyet gösterilmesi durumunda öngörülen para cezasının yanı sıra idari yaptırıma esas fiilin konusunu oluşturan eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesine de karar verilebileceği, kararı vermeye ise yine idari para cezasını uygulayan merciin yetkili olduğu anlaşılmaktadır.

Mülkiyeti kamuya geçirme yaptırımının amacının kabahati işleyen kişi tarafından ürünlerin yasal olarak satışa konu edilmesi mümkün olmadığından, aynı ürünlerin yeni bir kabahatin nesnesi haline getirilmesinin önüne geçmek olduğundan bahsetmiştik. Ancak satış belgesi ile satışa izin verilen işyeri dışında satış söz konusu olduğunda, bu amaçtan uzaklaşıldığı görülmektedir. Keza kabahatin işleyen kişinin satışa izin verilen bir adres için düzenlenmiş bir satış belgesi bulunduğundan yasal ürünleri yine yasaya uygun olarak satışa sunma imkanı bulunmaktadır. Kanımızca, işyeri dışında satış gerçekleşmesi halinde ürünlerin mülkiyetinin kamuya geçirileceğine ilişkin düzenleme, yaptırımın amacını aşmaktadır.

119 2.2.2.3. Uyarı Mesajları Bulundurmayan Alkollü İçkilerin Satışı

Yukarıda bahsedildiği üzere 4250 sayılı Kanunun 6’ncı maddesi sekizinci fıkrasında “İhraç amaçlı üretilenler hariç olmak üzere, Türkiye’de üretilen veya ithal edilen alkollü içkilerin ambalajları üzerine, zararlarını belirten Türkçe yazılı uyarı mesajları konulur. Uyarı mesajları resim, şekil veya grafik biçimlerinde de olabilir.

Uyarı mesajlarını taşımayan alkollü içkiler satışa arz edilemez, satılamaz. Uyarı mesajlarının şekli, boyutu ve içeriği Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından belirlenir.” hükmü yer almaktadır. Yine Kanunun 7’inci maddesi birinci fıkrası (ç) bendinde yer alan “Bu Kanunun 6 ncı maddesinin sekiz, dokuz ve onuncu fıkralarındaki yükümlülük ve yasakları ihlal eden üretici ve ithalatçılara, yüz bin Türk Lirasından aşağı olmamak kaydıyla, bu yükümlülük ve yasaklara aykırı olarak piyasaya sürülen malların piyasa değeri kadar idari para cezası verilir.” hükmü ve dördüncü fıkrasında yer alan

“Birinci fıkranın (ç) bendinde tanımlanan kabahatin konusunu oluşturan ürünlerin ayrıca mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. Bu kararı vermeye Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu yetkilidir.” hükmü gereği üzerinde zorunlu kılınan uyarı mesajları bulunmayan ürünlerin satışa sunulması durumunda öngörülen para cezasının yanı sıra idari yaptırıma esas fiilin konusunu oluşturan eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesine de karar verileceği, kararı vermeye ise Bakanlığın yetkili olduğu anlaşılmaktadır.

2.2.3. Diğer Yaptırım Türleri

İdari para cezası ve kabahatin konusunu oluşturan alkollü içkilerin mülketinin kamuya geçirilmesi yaptırımları dışında mevzuatta bazı diğer yaptırımlar da öngörülmüştür.

Alkollü içki piyasasında faaliyet gösteren satıcılara, bazı piyasa düzenlemelerine aykırı faaliyette bulunmaları halinde yazılı uyarı, belge iptali ve internet adresine erişimin engellenmesi yaptırımları da uygulanabilmektedir.

120 2.2.3.1. Yazılı Uyarı

Satıcıların piyasa düzenlemelerine riayetinin sağlanmasının bir aracı olan

“yazılı uyarı” idari yaptırımı 4733 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin altıncı fıkrasında düzenlenmiştir.

Söz konusu hüküm “Yukarıda sayılan fiiller dışında, bu Kanun ile 4250 sayılı Kanuna veya bu kanunlara göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere ya da Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca verilen belgelerde yer alan şartlara uyulmadığının tespiti halinde, ilgili gerçek ve tüzel kişiler uyarılır ve aykırılığın giderilmesi için uygun bir süre verilir. Her işlem için verilecek süre Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca belirlenir. Verilen süre sonunda aykırılığın devam etmesi halinde veya aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hallerde süre verilmeksizin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca verilen belgeler iptal edilir.” şeklinde kaleme alınmış olup, işlenen bir fiil hakkında bu hüküm uyarınca yazılı uyarı yaptırımı uygulanabilmesi için fiilin;

- 4733 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinde sayılan fiillerden olmaması,

- 4733 sayılı Kanun, 4250 sayılı Kanun ve bu kanunlara istinaden çıkarılmış yönetmeliklere aykırı olması veya düzenlenen satış belgesi üzerinde yer alan şartları ihlal eder nitelikte olması,

- Karşılığı olarak başkaca bir idari yaptırım öngörülmemiş olması gerekmektedir.

Yazılı uyarı idari yaptırımının amacı satıcıların faaliyetlerinin düzenlemelere uygun hale getirilmesi olduğundan, yazılı uyarı yaptırımının uygulanmasına neden olan düzenlemeye uygunluğun sağlanabilmesi için Bakanlık tarafından satıcıya uygun bir süre verilmektedir. Bakanlık bu sürenin takdirinde tamamen serbesttir.

Yazılı uyarı idari yaptırımı uygulanan satıcının faaliyetini ilgili düzenlemeye uygun hale getirmemesi ya da fiilin tekrarı halinde, satıcı ikinci kez uyarılmaz ve satış belgesi iptal edilir.

121 2.2.3.2. Belge İptali

Alkollü içkilerin satış faaliyetleri ile ilgili olarak 4733 sayılı Kanunda yer alan ve idari para cezası uygulanacağı belirtilen hükümlere ilişkin olarak Kanunun 8’inci maddesi yedinci fıkrasında “İdarî para cezaları, fiillerin tekrarı halinde, bir önceki cezanın iki katı olarak verilir. Beşinci fıkranın (c) bendinde sayılan fiillerin tekrarı halinde ayrıca ihlale konu ürünün piyasaya arzının bir yıla kadar durdurulmasına; (a), (b), (d), (e), (f), (j), (k), (1), (m) ve (n) bentlerinde sayılan fiillerin, ilk fiilin işlenmesinden sonraki beş yıl içinde üçüncü defa işlenmesi halinde ise belgelerin iptaline karar verilir. Satış belgesi iptal edilen satıcılar, satış belgesi iptaline konu işyerinde aynı işletme adı altında faaliyette bulunan üçüncü kişiler ile satış belgesi iptal edilen satıcılarca belge iptaline konu işyerinin farklı işletme adı altında fiilen işletilmesi halinde, bu işletme üzerine kayıtlı görünen üçüncü kişiler adına iki yıl süreyle yeni belge başvurusunda bulunulamaz.” hükmü yer almaktadır.

Buna göre yukarıda belirtilen kanun hükümlerine ilişkin aynı fiilin beş yıl içerisinde üçüncü kez işlenmesi durumunda, idari para cezası uygulanmasının yanı sıra satış belgesinin iptali yoluna da gidilecektir. Ayrıca satış belgesi iptal edilen kişilerce dolaylı veya doğrudan işletilen işyerlerine, iptal tarihinden itibaren iki yıl süreyle yeni satış belgesi verilmeyecektir.

Bunun yanında yukarıda da belirtildiği üzere 4733 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca, yazılı uyarı idari yaptırımı gerektiren bir fiilin ikinci kez işlenmesi, uyarıya rağmen aykırılığın giderilmemesi veya aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hallerde şahsa ait satış belgesi iptal edilir.

2.2.3.3. Erişimin Engellenmesi

Alkollü içkilerin satış faaliyetlerinde uygulanan diğer yaptırımlara ilişkin bir düzenleme de 4733 sayılı Kanunun 8’inci maddesi beşinci fıkrası (k) bendinde bulunmaktadır. Söz konusu hükümde “Tütün mamulleri veya alkollü içkilerin tüketicilere satışını; internet, televizyon, faks ve telefon gibi elektronik ticaret araçları ya da posta ile sipariş yöntemi kullanarak yapmak üzere satış sistemi kuran

122 veya faaliyette bulunanlara yirmibin Türk Lirasından yüzbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Satışın internet ortamında yapılması halinde, 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda öngörülen usullere göre erişimin engellenmesine karar verilir ve bu karar hakkında da anılan Kanun hükümleri uygulanır.” esasına yer verilmiştir.

Alkollü içkilerin satışının internet ortamında yapılması durumunda uygulanması gereken idari para cezasının yanı sıra ilgili kanun gereği satışın yapıldığı internet adresine erişimin engellenmesine karar verilmesi gerekecektir. Söz konusu erişimin engellenmesine dair karar Bakanlık tarafından alınır ve yine ilgili kanun gereği yetkilendirilen Erişim Sağlayıcılar Birliği tarafından yerine getirilir.

123

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

İnsanların bir arada yaşamalarını sağlamak için toplumsal düzeni sağlayan kurallar koyma yetkisi bulunan idare bu kuralların bireyler tarafından ihlali halinde yaptırım uygulama yetkisine sahiptir. İdarece, toplumsal kurallara muhalefet edilmesi durumunda uygulanan bu yaptırımlar niteliklerine göre ceza hukuku ilkelerine göre verilmekte veya idare tarafından doğrudan uygulanabilmektedir.

İdare tarafından mahkeme kararına gerek olmaksızın doğrudan uygulanan yaptırımlar idari yaptırımları oluşturmaktadır. İdarenin yaptırımlarla bireylerin yaşamına müdahale etmesinin haklı gerekçesi bir ihlalin varlığıdır. Toplumsal düzeni bozmaya yönelik bir ihlalin varlığı halinde idare yaptırım uygulayarak bireylere idare karşısındaki borç ve yükümlülüklerini yerine getirmeyi hatırlatmayı böylece idari düzene aykırı eylemleri engellemeyi, toplumun huzur ve sükûnu ile bireylerin can ve mal güvenliğini sağlamayı amaçlamaktadır. İdarenin faaliyet alanının gün geçtikçe genişlemesiyle birlikte uygulanma alanı da genişleyen idari yaptırımlar, günlük hayatımızda sürekli olarak karşılaştığımız idari işlemler haline gelmişlerdir.

Bireylerin malvarlığı üzerinde etkili olan veya doğrudan bireyin malvarlığı üzerinde etki doğurmayan ancak belirli bir hakkın veya özgürlüğün kısıtlanması sonucunu doğuran ve park yasağına uymayanlara kesilen para cezalarından ruhsatsız yapılan binanın yıkılmasına, sigara içilmemesi gereken yerlerde sigara içilmesi

Bireylerin malvarlığı üzerinde etkili olan veya doğrudan bireyin malvarlığı üzerinde etki doğurmayan ancak belirli bir hakkın veya özgürlüğün kısıtlanması sonucunu doğuran ve park yasağına uymayanlara kesilen para cezalarından ruhsatsız yapılan binanın yıkılmasına, sigara içilmemesi gereken yerlerde sigara içilmesi