Dil ve Dünya ya da Düşünce ve Uzam

gürasyon kavramı, dil ve dünya ilişkisinin çözümlenmesinde anahtar bir role sahiptir. Wittgenstein'a göre önermeler, temel önerme ya da ad tamlaması olarak anlayabile- ceğimiz elemanter önermelerden, elemanter önermelerde adlardan oluşurken, dünya- nın belli zamanlarda aldığı belli halleri betimleyen şey durumları olgulardan, olgu- larda dünyanın tözünü oluşturan nesnelerden meydana gelir. Resim teorisine göre, önerme ile şey durumu birbirine benzer atomik bileşenlerden meydana gelen yapılar- dır. Yani önermelerin çözümlenmesi toplam gerçeklik olan dünyanın çözümlenme- siyle aynıdır. Çünkü önermenin yapısı, dünyayı oluşturan şey durumlarının bağıntıla- rından doğmuş olmak anlamında dünyanın yapısı ile aynı düzene sahiptir.

Spinoza felsefesinde de, düşünen varlık olarak zihin, yer kaplayan varlık ola- rak bedenin, dış dünyadan edindiği etkilenmeler yoluyla çeşitli düşünceler oluşturur.

334

Bu düşüncelerin yapısı bedenin yapısı ile benzer düzen ve bağlantılara sahiptir. Baş- ka bir deyişle beden ve düşünce bedenin dış dünyadan edindiği deneyimlerden doğan etkilenmeler ve bu etkilenmelerin kavramsallaştırmalarıyla birbirlerini karşılıklı ola- rak bir araya getiren, düzen ve bağlantıları aynı dizilerdir. Bedenin bütün tavır ve etkilenmelerini çözümleyen düşünce, aynı zamanda bedenle düzen ve bağlantıları aynı olan kendi özünü de çözümleyerek dünyanın tam bir idrakine kavuşabilecektir.

İşbu iki süreçte zihnin bilincin mistik formundan, sonsuzluğun ufku altın- da/ezeli-ebedi bir bakışla idrak ve temaşa ettiği dünya tecrübesinde buluşmaktadır.

KAYNAKÇA

Arıcan, Musa Kazım, Panteizm, Pan-enteizm ve Ateizm Bağlamında Spino-

za'nın Tanrı Anlayışı, Birinci Baskı, Hece Yayınları, Ankara, Ağustos 2015.

Baykan, Erdal, Düşünceye Gelmeyen Tanrı Sorunu ve Mevlana, Birinci Bas- kı, Bilge Adam Yayınları, Van, 2005.

Cevizci, Ahmet, Felsefe Tarihi, Dördüncü Baskı, Say Yayınları, İstanbul, 2012.

Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Sekizinci Baskı, Paradigma Yayınları, İs- tanbul, 2005.

Çelik, Sara, Yeniçağda Bilgi Felsefesi, Birinci Baskı, Doruk Yayınları, İstan- bul, Şubat 2015.

Çelebi, Vedat, "Çağdaş Mantıkçı Anlam Kuramında Dil-Dünya İlişkisi ve Metafiziğin Yadsınması", Kaygı, Sayı: 26, Bahar 2016.

De Spinoza, Benedictus, Ethica, Üçüncü Baskı, çev: Çiğdem Dürüşken, Alfa Yayınları, İstanbul, Eylül 2016.

De Spinoza, Benedictus, Tractatus de Intellectus Emendatione, Anlama Yeti- sinin Düzeltilmesi Üzerine İnceleme, İkinci Baskı, çev: Emine Ayhan, Dost Yayınla- rı, İstanbul, 2017.

Demir, Ömer, Bilim Felsefesi, Birinci Baskı, Sentez Yayınları, İstanbul, 2015.

Ergül, Savaş, "Bedenin Düşüncesi ve Düşüncenin Bedeni", Spinoza ile Karşı-

laşmalar içinde, Birinci Baskı, Derleyenler: Güçlü Ateşoğlu, Eylem Canaslan, Ay-

rıntı Yayınları, İstanbul, 2015.

Franses, Moris, Spinoza'nın Tao'su, Birinci Baskı, Kabalcı Yayınları, İstan- bul, Eylül 2012.

Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, Dokuzuncu Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul, Nisan 1998.

Gözkan, H. Bülent, "Spinoza'nın Üçüncü Tür Bilgi Anlayışı ve Kant'ın Eleşti- risi", Spinoza ile Karşılaşmalar içinde, Derleyenler: Güçlü Ateşoğlu, Eylem Canas- lan, İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 2015.

Gündoğan, Ali Osman, www.aliosmangundogan.com

Greisch, Jean, Wittgenstein'da Din Felsefesi, Birinci Baskı, çev: Zeki Özcan, Asa Yayınevi, Bursa, 1999.

Hadot, Pierre, Wittgenstein ve Dilin Sınırları, Üçüncü Baskı, çev: Murat Er- şen, Doğu-Batı Yayınları, İstanbul, Şubat 2015.

İmamoğlu, Tuncay, "Mantıkçı Pozitivizm Wittgenstein ve Din", Atatürk Üni- versitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:35, Erzurum, 2011.

James, Williams, Dinsel Deneyimin Çeşitleri, Birinci Baskı, Çev: İsmail Hakkı Yılmaz, Pinhan Yayınları, İstanbul, 2017.

Johnson, Derek, Felsefenin Kısa Tarihi, Birinci Baskı, çev: Burcu Yalçınka- ya, İnkılap Yayınları, İstanbul, 2016.

Kant, Immanuel, "Aydınlanma Nedir Sorusuna Cevap", yavuzdemir.com Küçük, Hülya, Tasavvufa Giriş, Birinci Baskı, Değerler Eğitimi Merkezi Ya- yınları, İstanbul, Ocak 2011.

Monk, Ray, Ludwig Wittgenstein-Dahinin Görevi, Birinci Baskı, çev: Berna Kılınçer, Tülin Er, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2005.

Özgen, Mehmet Kasım, "Spinoza'da Aşk Felsefesi", Beytülhikme Dergisi, Sayı:3, Temmuz 2013.

Revonsuo, Antti, Bilinç Öznelliğin Bilimi, Birinci Baskı, çev: Selim Değir- menci, Küre Yayınları, İstanbul, Ekim 2016.

Richard H. Popkin, "Metafiziğin Kısa Tarihi", Metafiziğe Giriş içinde, İkinci Baskı, Tercüme: Ahmet Cevizci, Paradigma Yayınları, İstanbul, Ekim 2005.

Solomon, R.C., Higgins, K.M., Felsefenin Kısa Tarihi, Birinci Baskı, çev: Mustafa Topal, İletişim Yayınları, İstanbul, 2013.

Soykan, Ömer Naci, Felsefe ve Dil-Wittgenstein Üstüne Bir Araştırma, Birin- ci Baskı, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2016.

Scruton, Roger, Modern Felsefenin Kısa Tarihi, Birinci Baskı, çev: Utku Özelmas-Ümit Hüsrev Yolsal, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015.

Stace, Walter, Mistisizm ve Felsefe, Birinci Baskı, çev: Abdüllatif Tüzer, İn- san Yayınları, İstanbul, Ocak 2004.

TDK, http://www.tdk.gov.tr

Timuçin, Afşar, Felsefe Sözlüğü, Beşinci Baskı, Bulut Yayınları, İstanbul, 2004.

Topakkaya, Arslan, Felsefe, Din ve Kültürde Zaman, Birinci Baskı, Say Ya- yınları, İstanbul, 2017.

Tubbs, Nigel, Batı Felsefesi Tarihi, Birinci Baskı, çev: Doğan Barış Kılınç, Doğu Batı Yayınları, Ankara, Ağustos 2017.

Türkyılmaz, Çetin, "Sınır, Sessizlik ve Felsefe", www.viraverita.org

Utku, Ali, Wittgenstein, Erken Döneminde Dilin Sınırları ve Felsefe, İkinci Baskı, Doğu-Batı Yayınları, İstanbul, Mart 2014.

Ülkü, Vural, Almanca-Türkçe Büyük Sözlük, Yayına Hazırlayan: Candan Ül- kü, İnkılap Yayınları, Ankara, 2005.

Yavuz, Hilmi, İslam'ın Zihin Tarihi, Beşinci Baskı, Timaş Yayınları, İstanbul, 2014.

Yılmaz, Ömer, Alman Mistik Düşüncesi, Birinci Baskı, İnsan Yayınları, İs- tanbul, 2014.

Yılmaz, Hüseyin, Ezeli Hikmet ve Dinler, Birinci Baskı, İnsan Yayınları, İs- tanbul, Mart 2003.

Wittgenstein, Ludwig, Defterler, Birinci Baskı, çev: Ali Utku, Doğu-Batı Yayınları, Ankara, Kasım 2017.

Wittgenstein, Ludwig, Tractatus Logico-Philosophicus, Sekizinci Baskı, çev: Oruç Aruoba, Metis Yayınları, İstanbul, Mayıs 2016.

ÖZGEÇMİŞ

1990 yılında Konya'da doğdu. Meram Dr. Ali Rıza Bahadır İmam Hatip Lise- si'nden 2007 yılında mezun oldu. 2010-2014 yıllarında Cumhuriyet Üniversitesi Eği- tim Fakültesi'nde (Sivas) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği okudu. 2014 yılında Milli Eğitim Bakanlığı'nda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni olarak çalışmaya başladı. Halen bu görevine devam etmektedir.