DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Kent Örnekleri - KADINSIZ KENTLER Toplumsal Cinsiyet Açısından Belediyelerin Pol

Kars

politika metin analizi

Stratejik Plan 2012-2014

K

ars Belediyesi tarafından hazırlanan stratejik plan 2012-2014 dö-nemine aittir. Plan Belediye’nin faaliyetlerini kurumsal alan, kentsel gelişim ve altyapı alanı ile sosyal ve kültürel gelişim alanı olmak üze-re üç temel alan üzerinden irdelemekte ve stratejik hedefler ile bu hedefleüze-re yönelik faaliyet ve performans göstergelerini yine bu üç alan temelinde sun-maktadır (Kars Belediyesi, 2012: 37-41).

Kars Belediyesi’nin stratejik planı YEEP imzalanmadan önce hazırlan-mış ancak YEEP Belediye Meclisi’nde 02.11.2012 tarihinde kabul edildikten sonra plana bir kısım eklenti yapılmıştır. Planın sunuş yazısında Başkan Nev-zat Bozkuş, Kars Belediyesi’nin “...özellikle kadın, çocuk ve gençlerin gözetil-diği sosyal projeleri de öncelikli olarak uygulama kararlılığında...” olduğunu belirtmektedir (Kars Belediyesi, 2012: ii). Bu kararlılığın YEEP imzalandık-tan ve Belediye Meclisi’nde de kabul edildikten sonra planın yeniden gözden geçirilmesiyle taahhüt edilmekte olduğu anlaşılmaktadır. Planda Kars Beledi-yesi’nin organizasyon şemasına ait bölümde, KDK statüsüne ilişkin kısa ta-rihçeyle Özel Kalem Müdürlüğü bünyesinde kurulan Kadın Çalışmaları Biri-mi’nin kuruluşu betimlenmektedir. Bu bağlamda “Kentsel hizmetlerde Kars

76 dördüncü bölüm

Belediyesi olarak imzalanmış bulunan taahhütnameler, ortağı olunan proje gereği Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini benimseyen çalışmalar, Kars si’nin imkânları doğrultusunda faaliyetlerinde yer alacaktır” (Kars Beledisi, 2012: 18) ifadesi plan metninde mevcuttur, ancak planın başka hiçbir ye-rinde bu faaliyetlere yönelik olarak doğrudan tanımlanmış bir hedef görün-memektedir. Öte yandan YEEP’in özellikle kentsel hizmetler alanında altya-pı ve kentsel tasarıma ilişkin ulaşım ve rekreasyon alanındaki faaliyetleri stra-tejik planda (ve performans programında) öngörülen faaliyetlerle örtüşüyor görünmektedir.

Planda Belediye’nin personel yapısına ilişkin veriler eğitim durumu ve personel kadrosu bazında sunulmasına rağmen hiçbir değişken için cinsiyet ayrımında kırılım bilgisine yer verilmemiştir (Kars Belediyesi, 2012: 19-21).

Fiziksel yapıya ilişkin sunulan verilere bakıldığında kadınların dirliğine etkisi olabilecek fiziki yapılardan park ve bahçeler toplam 15 adet olarak, sosyal-kültürel ve eğitsel tesisler adı altında da birer adet Kadın Dayanışma Merke-zi (tahsisli), Spor Sergi Sarayı ve Aynalı Köşk belirtilmektedir (Kars Belediye-si, 2012: 23). Ancak kadınların dirliğine etkileri her bir tesisin kullanım ya da işlevlerine bağlı olarak şekilleneceği için plan üzerinden bir yorum yapmak söz konusu olamamaktadır.

Her bir stratejik alan için tanımlanan sorunların arasında kurumsal hizmet içi eğitimin yetersizliği, uzman kadroların boş olması, deneyimli per-sonelin yerinde kullanılmaması gibi personele ilişkin genel sorunlar dile geti-rilmekte, bu açıdan da gerek eğitim ihtiyacı gerek personel dağılımının niteli-ği itibariyle toplumsal cinsiyete duyarlı bir bakış içeren hiçbir çözüm önerisi getirilmemiş olduğu görülmektedir (Kars Belediyesi, 2012: 27). Kentsel geli-şim ve altyapı alanına ilişkin sorunların başında bütçe yetersizliği belirtilmek-le birlikte altyapıya ilişkin sorunların da kentin gelişim düzeyini yansıtması açısından önemli olduğu görülmektedir (Kars Belediyesi, 2012: 28). Sosyal ve kültürel gelişim alanına ilişkin olarak ise ulaşım olanakları, park ve bahçeler, spor tesisleri vb. konulardaki yetersizliklerle birlikte yaşlılar, engelliler, yok-sul kesimler gibi farklı gruplara yönelik hizmetlerin eksiklikleri sorun olarak tespit edilmektedir (Kars Belediyesi, 2012: 29).

Planda kentte eğitim düzeyinin yetersizliği, göç, iklim şartları ve nüfu-sun genel gelir düzeyinin düşüklüğü kentin zayıf yönleri arasında belirtilmek-tedir. Güçlü yönler arasında kültürel, turistik ve coğrafi özellikler baskın ola-rak sıralanmakta, kentin 2006 yılından itibaren BMOP kapsamında KDK statüsüne sahip olması, sivil toplum ve diğer paydaşların bu süreçteki

katılı-kent örnekleri 77

mı ve toplumsal cinsiyet eşitliğini tesis etmeye yönelik taahütleri ve faaliyetle-ri dikkate alınmamaktadır. Bu planın YEEP’in Belediye Meclisi’ndeki onayın-dan sonra gözden geçirildiği ve revize edildiği bilindiğinden, KDK statüsü un-surunun güçlü yönler arasında sıralanmamış olması dikkat çekmektedir. Yi-ne bu gözlemden hareketle, fırsat penceresi içinde kültürel ve coğrafi nitelik-ler baskın görünmekte, YEEP’in Belediye’nin stratejik analizine etkide bulu-namamış olduğu anlaşılmaktadır (Kars Belediyesi, 2012: 32-34).

Planda, kurumsal gelişim, kentsel gelişim ve altyapı ile sosyal ve kültü-rel gelişim alanı olmak üzere üç temel alanda toplam 22 stratejik amaç tanım-lanmıştır. Kurumsal gelişim alanındaki stratejik amaçlar insan kaynaklarının geliştirilmesi, kurum içi iletişim ile birlikte yönetimin etkinliği ve verimliliği-nin geliştirilmesi, birim yönetmelikleriverimliliği-nin uygulamaya konması, belediye hiz-met binalarındaki çalışma mekânlarının iyileştirilmesi, mali yapının güçlendi-rilmesi, hukuki altyapının geliştirilmesi ve teknolojik bilişim altyapısının ge-liştirilmesini hedeflemektedir (Kars Belediyesi, 2012: 42-43). Ancak gerek eğitimler gerek personel istihdamına yönelik faaliyetlerde toplumsal cinsiyet eşitliği unsurlarının yer almamış olması dikkat çekmektedir. Kentsel gelişim ve altyapı alanında tanımlanan stratejik amaçlar kentsel altyapının, kent içi ulaşımın ve şehrin genel imarının geliştirilmesi ile birlikte kente yakışır bele-diye hizmet binalarının yapılması, kentsel dönüşüme destek olunması ve hiz-met binalarının inşaatının sürdürülmesine yönelik olarak kurgulanmıştır (Kars Belediyesi, 2012: 43-44). Sosyal ve kültürel gelişim alanındaki stratejik amaçlar ise Kars’ta toplumsal dayanışmanın geliştirilmesi, kültürel hayatın zenginleşmesinde destek olunması, ekonomi ve ticaretin geliştirilmesine kat-kıda bulunulması, toplum sağlığı ve güvenliğine yönelik çalışmaların yapıl-ması, çevre koruma bilincinin geliştirilmesi, kent temizliğinin sağlanyapıl-ması, sportif hayatın geliştirilmesine katkıda bulunulması, nitelikli yeşil alanların miktarının artırılması ile sel, yangın ve afetlere yönelik altyapının geliştirilme-sine işaret etmektedir (Kars Belediyesi, 2012: 44-45). Bütün bu amaçlar içeri-sinde kadınları doğrudan hedefleyen bir amaç bulunmamaktadır ancak ka-dınların dirliğini etkileyebilecek hedeflerin ve bu hedeflerin gerçekleştirilme-sine yönelik faaliyetlerin bulunduğu görülmektedir. Örneğin, kentsel altyapı-nın geliştirilmesine dair konulmuş olan stratejik amaç kapsamında içme suyu şebekelerinin yenilenmesi, kent temizliğinin sağlanmasına dair konulmuş olan stratejik amaç kapsamında katı atıkların toplanması, sokak ve kaldırım temizliğinin yapılması, nitelikli yeşil alan miktarının artırılmasına dair strate-jik amaç kapsamında parkların düzenlenmesi, parklara spor gereçlerinin

ko-78 dördüncü bölüm

nulması, toplumsal dayanışmanın geliştirilmesine yönelik olarak huzurevi ya-pımına destek sağlanması gibi çeşitli faaliyetler doğrudan kadına yönelik ola-rak tanımlanmasa da kadınların dirliğini olumlu yönde etkilemektedir.

Yerel Eşitlik Eylem Planı 2013-2015

Kars, 2005 yılında başlatılan BMOP’a 2006 yılında dâhil olmuştur.

BMOP’a ilişkin izleme, destek ve işbirliği sağlamak üzere 2007 yılında bir ko-misyon olarak Kadın Çalışmaları Birimi Kars Belediyesi Özel Kalem Müdür-lüğü’ne bağlı olarak oluşturulmuş, bu komisyon 2012 yılında resmi birim ha-line gelmiştir. Birimin kurulma amacı “BMOP’u desteklemek, Belediye tara-fından yapılacak kadın çalışmalarını bir başlıkta toplamak, kadın çalışmala-rına bütçe ayırmak, kadın kuruluşları ile işbirliğini arttırmak, ildeki kadın ça-lışmalarını izlemek, rapor ve öneri sunmak vb. faaliyetleri icra” olarak ifade edilmiştir (Şenol vd., 2010: 100).

Kars kenti için ilk YEEP 2008 yılında hazırlanarak Belediye Meclisi’nde kabul edilmiştir. Bu araştırma kapsamında incelenen 2013-2015 YEEP ise, 2012 yılında belediye meclisinde kabul edilmiştir.¹ Eğitim, sağlık, istihdam, şiddet, katılım ve kentsel hizmetler olmak üzere toplam altı alanda belirlenmiş stratejik hedefler ve bu hedefleri hayata geçirmeye yönelik tanımlanan faali-yetleri kapsayan YEEP, İl Kadın Hakları Koordinasyon Kurulu tarafından ha-zırlanmıştır. Planda özellikle kentsel hizmetler alanında kadınların kentsel alt-yapı ve hizmetlere erişiminin güçlendirilmesi hedefine yönelik tanımlanan faa-liyetler için temel sorumlu olarak Belediye tanımlanmaktadır. Belediye, ayrıca, sağlık ile şiddet alanlarındaki bilgilendirme ve farkındalık çalışmaları ile katı-lım alanında Belediye Meclisi’ndeki Eşitlik Komisyonu üzerinden kapsayıcı bir yaklaşımla toplumsal cinsiyet eşitliği tesis etmeye yönelik faaliyetlerde de diğer kurumlarla birlikte ortak sorumlu olarak belirtilmektedir.

YEEP’in kentsel hizmetler bölümü, öngörülen faaliyetlerin kapsamı itibariyle Kars Belediyesi’nin doğrudan sorumlu kılındığı bir alandır. Bu alan-da özellikle cinsiyete duyarlı kentsel altyapı ve hizmet sunumunun güçlendi-rilmesi hedefine ilişkin tanımlanan faaliyetlerde, hizmet birimlerindeki perso-nele toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimleri, bütçe ve planlama birimlerindeki personele ise ek olarak TCDB eğitimlerinin sunularak cinsiyete duyarlı bütçe planlaması ve uygulamasının gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. Ayrıca, ka-dınların kentsel altyapı ve hizmetlere erişimlerinin de güçlendirilmesi

amaç-1 YEEP metnine doğrudan erişim için bkz. http://www.kadindostukentler.com/content/docs/yeep-kars.zip (Son erişim tarihi: 7 Temmuz 2014).

kent örnekleri 79

landığından kentte öncelikli olarak altyapı ve diğer hizmetlerden kaynaklı so-runların kadınlara olumsuz etkisini gidermeye yönelik faaliyetler listelenmek-tedir. Bu faaliyetler; ulaşım alanında toplu taşıma hizmetinin tarife, durak, araç nitelikleri gibi konularda kadınların ihtiyaçlarına göre yeniden düzen-lenmesi, şehir içindeki kaldırımların rampalı, alçak ve geniş biçimde oluştu-rulması, çevresel düzenleme açısından kentin her yerinde yeterli düzeyde ay-dınlatmanın sağlanması, mevcut park ve bahçelerin yenilenmesi, yenilerinin yapılması, toplu konutların bulunduğu alanlarda kültürel ve kentsel tüm hiz-metlere erişim olanaklarının sunulması, boş zaman etkinliklerine yönelik ola-rak şehir merkezinde kadınların yararlanabilecekleri bir kültür ve sanat mer-kezinin açılması, spor salonlarında belirli günlerde kadınlar için ücretsiz spor faaliyetlerinin düzenlenmesi, bakım konusunda yaşlı bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması gibi hizmetleri kapsamaktadır.

Şiddet konusundaki çalışmalar kapsamında mahallelerde düzenlene-cek seminer ve eğitimler kadar, kadına yönelik şiddetle mücadele kanununun bilinirliğinin artırılması için okullar, görsel medya vs. gibi pek çok kanaldan tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri yer almaktadır. Bu alanda doğrudan so-rumlu kuruluş Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü olmakla birlikte, bilgi-lendirme ve farkındalık çalışmalarının yürütülmesinde kentteki çeşitli kurum ve kuruluşların ortak sorumlu olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, kent-te şiddet mağduru kadınlara yönelik bir ara istasyonun açılması için ASP İl Müdürlüğü sorumluluğunda yürütülecek olan çalışmaların Valilik ve Beledi-ye ile ortak gerçekleştirilmesi planlanmıştır.

Katılım konusundaki faaliyetlerin bir kısmı kadınların doğrudan siya-sal hayata katılımlarını sağlayabilmeye yönelik kadın muhtarların sayısının artırılması, siyasi partilere uygulanacak kotalar eliyle belediye meclisinde ka-dın temsilinin sağlanması, karar mekanizmalarında kaka-dın sayısının ve görü-nürlüğünün artırılması gibi hedefleri kapsamaktadır. Bir kısmı ise kadınların bizzat yerel yönetim işleyişi konusunda bilgilenmeleri sonrasında izleme me-kanizmaları ve aktif katılım biçimleri geliştirmeye yönelik faaliyetlerdir. Bu-nun önemli bir boyutunu yereldeki tüm kurumların stratejik planlarına YE-EP ile uyumlu olacak biçimde toplumsal cinsiyet eşitliğini dâhil etmeleri oluş-turmaktadır. Ayrıca katılım ve izlemenin sağlanabilmesine yönelik olarak meclis gündem ve içeriklerine ilişkin bilgi paylaşımının yapılması da önemli görülmektedir. Burada Valilik bünyesinde kurulmuş olan Eşitlik Birimi ile İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi’nde faaliyet göstermekte olan eşitlik komis-yonları temel sorumlu kurumlar olarak belirtilmektedir.

80 dördüncü bölüm

Kars YEEP’te, sağlık alanında temel sorumlu kurum İl Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak belirlenmiş bulunmaktadır. Kars Belediyesi ise yeni evle-necek olan çiftlere cinsel sağlık, üreme sağlığı, aile planlaması konularında sunulacak eğitimlerde ortak sorumlu kuruluş olarak belirtilmektedir.

YEEP’in, eğitim ve istihdam alanlarında Kars Belediyesi sorumlu kuru-luşlar içinde yer almamaktadır.

kars Belediyesi’nin Dirlik Temelli Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Denetimi: Bütçe matrisleri

Kars Belediyesi bütçesinin yapabilirlikler yaklaşımıyla toplumsal cinsiyet de-netimi, Belediye’nin 2013 Performans Programı esas alınarak yapılmıştır. Be-lediye’nin planlanan hizmet ve harcamalarının ne kadarının toplumsal cinsi-yet dirliğine katkıda bulunduğu, yöntem bölümünde ayrıntılı anlatıldığı gibi, üç farklı matris temelinde incelenmiştir.

i. Yapabilirlikler-Belediye Fonksiyonları

ii. Yapabilirlikler-Belediye’nin Organizasyon Yapısı

iii. Belediye’nin Organizasyon Yapısı-Belediye Fonksiyonları

Kars Belediyesi’nin 2013 için öngördüğü toplam bütçe 49.530.500 TL’dir. Yapabilirliklerle ilişkili harcamalar (30.809.000 TL) toplam bütçenin (% 62,2’si seviyesinde) oldukça yüksek bir bölümünü oluşturmaktadır (Tab-lo 4.1). Bu harcamaların fonksiyonel dağılımı içinde en büyük payı % 45,1 ağırlıkla ulaşımın aldığı görülür; bunu % 20,8 ağırlıkla imar ve şehircilik ve % 19,1 pay ile çevre fonksiyonu izler. Yapabilirlikler temelinde en büyük iki ka-lemin ise % 53,6 pay ile Güvenli ve Yeterli Yaşam Alanına Erişim ve % 33,8 pay ile Yeterli Hareketliliğe ve Çevresel Planlamaya Erişim olduğu gözlenmek-tedir (Tablo 4.2). Bu rakamlardan da anlaşılacağı gibi, toplam harcamaların yapabilirlik kırılımında önemli bir yoğunlaşma bulunmaktadır. Sadece iki ya-pabilirliğe ilişkin harcamalar toplam harcamaların % 87’sini geçmekte; kalan 8 yapabilirlik için planlanan harcama ise toplamın yaklaşık % 13’ü ile sınırlı kalmaktadır. Benzer şekilde, yukarıda sayılan 3 fonksiyonun payı % 85 olur-ken, geri kalan 6 fonksiyonun toplam ağırlığı % 15 olmaktadır.

En fazla kaynağın ayrıldığı Güvenli ve Yeterli Yaşam Alanına Erişim yapabilirliğine yönelik harcamaların toplam yapabilirlik harcamalarına oran-la fonksiyonel dağılımını ayrıntılı incelediğimizde (Tablo 4.2). bunun imar ve şehircilik (% 20,8), çevre (% 15,8), ulaşım (% 11,4), itfaiye ve afet yönetimi

kent örnekleri 81

(% 5,2) ve sağlık (% 0,5) işlevlerinden oluştuğunu görmekteyiz. İmar ve şe-hircilik faaliyetleri içinde içme suyu şebekesinin yenilenmesi ve 2015 yılına kadar atık su arıtma tesisi inşaatının tamamlanması öne çıkarken, çevre fonk-siyonu çerçevesinde evsel atık toplamada vatandaş memnuniyetinin artırıl-ması için kaynak ayrılartırıl-ması en büyük harcama kalemi olarak planlanmıştır.

Ulaşımla ilgili olarak tek ve büyük kalem 2015 yılına kadar imarlı ve yeni imara açılan bölgelerde yol ağının her yıl en az 20 km genişletilmesidir. Böl-genin coğrafi olarak afet potansiyeli taşıması nedeniyle itfaiye ve afet yöneti-mi için tek bir kalemde toplam yapabilirlik harcamalarının % 5,2’si oranın-da oldukça yüklü bir kaynak ayrıldığı gözlenmektedir. Bunun tamamı başka ayrıntılı açıklama olmadığı için çalışmamızda Güvenli ve Yeterli Yaşam Ala-nına Erişim yapabilirliği ile ilişkilendirilmiştir. Son olarak, bu yapabilirlikle ilgili sağlık fonksiyonu çerçevesindeki harcama kalemi hayvan barınağının kalitesinin yükseltilmesi ve bakım yapılan hayvan sayısındaki artışla ilgili az miktarda planlanan harcamalardır. Güvenli ve Yeterli Yaşam Alanına Erişim yapabilirliğine yönelik bütün bu harcamalar, Kars Belediyesi’nin Fen İşleri (% 25,6), Su İşleri (% 11,4), Temizlik İşleri (% 8,6), İtfaiye (% 5,2), İmar ve Şehircilik (% 2,3) ve Veteriner İşleri (% 0,5) müdürlüklerinin bütçelerinden yapılmaktadır (Tablo 4.4).

Burada sayılan altyapı harcamalarının çoğu kadınlarla doğrudan iliş-kili görünmese de, özellikle ev ve bakım hizmetlerinin sorumlusunun kadın-lar okadın-larak görüldüğü toplumumuzda, örneğin, içme suyuna erişimin, kadınla-rın, çocukların ve bakmakla yükümlü oldukları diğer kişilerin dirliğini artıra-cağı açıktır. İçme suyu şebekesinin yenilenmesi gibi atık su arıtma tesisi inşa-atının tamamlanması da bir altyapı etkinliği olmasına rağmen, kadınların te-miz bir çevrede yaşamasını olanaklı kılmaktadır. Bu nedenlerle bu faaliyetler çalışmamızda Güvenli ve Yeterli Yaşam Alanına Erişim yapabilirliği altında sayılmıştır.

İkinci önemli yapabilirlik Yeterli Hareketliliğe ve Çevresel Planlamaya Erişim sadece ulaşım fonksiyonu ile ilişkili görünmektedir (Tablo 4.1). Daha ayrıntılı incelendiğinde bu harcamaları oluşturan faaliyetlerin kaldırım ve tre-tuvarların bakımının yapılması, asfaltlama çalışmaları, trafik sinyalizasyon, her yıl birer tane kavşak ve meydan düzenleme çalışması yapılması, yönlendir-me tabelaları ve yol işaretleyönlendir-me gibi üst yapı çalışmaları olduğu görülyönlendir-mektedir.

Engellilere göre kaldırım yapılması, sokakların çıkılabilir ve yürünebilir hale gelmesi, sadece kent içinde kadınların hareketliliğini kolaylaştırması nedeniy-le değil, bakım işinin (yaşlı, çocuk, engelli) kadınların sorumluluğu olması

ne-82 dördüncü bölüm

deniyle de kadınların yapabilirliklerini artırmasını beklediğimiz önemli etkin-liklerdir. Bu yapabilirliğe yönelik harcamalar, Kars Belediyesi’nin Fen İşleri ve Ulaşım Hizmetleri müdürlüklerinin bütçelerinden yapılmaktadır ve toplam yapabilirlik harcamalarına oranla Fen İşleri Müdürlüğü’nün payı % 18,5 iken, Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü’nün payı % 15,3’tür (Tablo 4.4).

Boş Zaman ve Spor Etkinliklerine Erişim yapabilirliğine yönelik harca-maların toplam yapabilirlik harcamaları içindeki payı % 4,3 gibi oldukça dü-şük bir düzeydedir. Fonksiyonel dağılımı itibariyle, çevre (% 2,6), sosyal hiz-metler (% 1,3) ve kültür ve turizmden (% 0,4) oluşur (Tablo 4.2). Boş Za-man ve Spor Etkinliklerine Erişim içinde görece en fazla ağırlığa sahip çevre fonksiyonu temel olarak 2015 yılına kadar aktif yeşil alan miktarının % 10 oranında arttırılması ve park, bahçe ve refüjlerin düzenli olarak bakımlarının sağlanması etkinliklerini içermektedir. Sosyal hizmetler fonksiyonu ile ilişkili ise üç yeni parka spor gereçlerinin konması en önemli harcama kalemi olarak dikkat çekmektedir. Bunların yanı sıra her yıl en az bir sportif, en az iki kül-türel etkinlik düzenlenmesi, spor tesisleri ve stadyum yapımına destek olun-ması planlanmaktadır. “Boş Zaman ve Spor Etkinliklerine Erişim” yapabilir-liğine yönelik harcamaların düşük bir kısmı Kars Belediyesi’nin Özel Kalem Müdürlüğü (% 0,4), kalan kısmı ise Park ve Bahçeler Müdürlüğü (% 3,9) ta-rafından karşılanmaktadır (Tablo 4.4).

Toplumsal ve Siyasi Katılım yapabilirliği, toplam yapabilirlik harca-maları içinde aldığı % 3,6 pay ile Kars Belediyesi’nin, Güvenli ve Yeterli Ya-şam Alanına Erişim, Yeterli Hareketliliğe ve Çevresel Planlamaya Erişim ve Boş Zaman ve Spor Etkinliklerine Erişim yapabilirliklerinden sonra en çok önem verdiği yapabilirlik alanlarından dördüncüsüdür (Tablo 4.2). Diğer bir deyişle, demokrasi ve katılımcılık konusu sağlık, kültür ve turizm, sosyal hiz-metler ve emek ve istihdam işlevlerine göre, Belediye’nin daha fazla öncelik verdiği bir alan olarak öne çıkmıştır. Bu yapabilirlik, demokrasi ve katılımcı-lık fonksiyonunda tanımladığımız etkinliklerden etkilenmektedir. Ayrıntısına inildiğinde, bu yapabilirliğe ilişkin en büyük üç kalemin sırasıyla, 2015 yılına kadar Kars’ta Belediye çalışmalarını kamuoyuna aktarma, böylece toplumsal dayanışmayı güçlendirme çalışmaları; temsil ve ağırlama faaliyetleri ve birim yöneticileri, muhtarlar ve STK’larla yapılan toplantılar olduğu görülmekte-dir. Yine bu yapabilirlikle ilişkilendirilebilecek ancak ayrıntısı net bir biçim-de programda yer almayan “Kadın Çalışmaları Komisyonu çerçevesinbiçim-de ya-pılan çalışmalar” faaliyetinin karşısında herhangi bir bütçe olmaması da dik-kat çekmektedir.

kent örnekleri 83

Toplumsal ve Siyasi Katılım yapabilirliğine yönelik harcamalar, Özel Kalem (% 2), Basın Yayın ve Halkla İlişkiler (% 1,5) ve Bilgi İşlem (% 0,1) müdürlükleri tarafından karşılanmaktadır (Tablo 4.4). Özel Kalem Müdür-lüğü’nün diğer iki müdürlüğe göre bu yapabilirlik için ayırdığı kaynak göre-ce daha yüksektir ve bu durum, müdürlüğün kadınlara yakınlığı nedeniyle yapabilirlikler üzerinde etkili olma ihtimali açısından olumludur.

Bakım Hizmetlerine Erişim yapabilirliğine ilişkin harcamaların payı-nın düşüklüğü (% 1,3) dikkat çekidicir, çünkü bakım meselesi kadınların toplumsal, ekonomik ve siyasi hayata katılımının, dolayısıyla, kadınların dir-liğinin en önemli belirleyicilerindendir (Tablo 4.2). Kadınlar için yaşamsal olan bu yapabilirlik yalnızca sosyal hizmetler fonksiyonu ile ilişkili etkinlik-lerden etkilenmektedir. Bu alanda belediyenin en önemli kaleminin yaşlılara yardım yapılması olduğu, bunun yanı sıra az miktarda kaynağın üç engelli vatandaşa akülü araba temini, huzurevi yapımına destek olunması ve mezar-lığın bakımı ve düzenlenmesine ayrıldığı gözlenmektedir. “Bakım Hizmetleri-ne Erişim” yapabilirliğiHizmetleri-ne yöHizmetleri-nelik harcamalar da, “Boş Zaman ve Spor Etkin-liklerine Erişim” gibi, Kars Belediyesi’nin Özel Kalem ve Park ve Bahçeler Müdürlükleri’nin bütçelerinden yapılmaktadır. (Tablo 4.4). Bu müdürlüğün Kadın Çalışmaları Birimi’nin de bağlı olduğu müdürlük olması sebebiyle ka-dınların dirliği için özel bir önemi bulunmaktadır.

Kadınları oldukça yakından ilgilendiren bir alan olmasına rağmen, Sağlığa Erişim yapabilirliğine yönelik harcamaların toplam bütçe içindeki pa-yı ancak % 1,1’dir (Tablo 4.2). Bu harcamapa-yı oluşturan tek kalem ise 2015 yılına kadar mezbaha ve canlı hayvan denetiminde her yıl % 10 artış sağlan-masıdır. Bu da, sağlık alanında Belediye’nin doğrudan hizmetlerinin

Belgede KADINSIZ KENTLER Toplumsal Cinsiyet Açısından Belediyelerin Politika ve Bütçeleri (sayfa 94-155)