Dördüncü Alt Probleme İlişkin Sonuçlar

öğretmenleri alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinden portfolyo, rubrik, kavram haritası ve yapılandırılmış grid tekniklerini nasıl kullanmaktadır?

Araştırmanın bu alt problemine ilişkin bulguları değerlendirildiğinde, portfolyoya tekniği uygulanırken yapılması gerekenlerin tümünün örneklemdeki öğretmenlerin büyük çoğunluğu tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Çalışma grubundaki öğretmenlerden portfolyoya ilişkin bilgilerini puanlamaları istendiğinde kendilerine yüksek puanlar verdikleri görülmüştür. Ancak bu tekniği nasıl uyguladıklarını anlatmaları istendiğinde yeterli ve uygun açıklamaları yapamadıkları belirlenmiştir. Görüşme bulguları anket bulgularını destekler nitelikte değildir. Yurt içinde ve yurt dışında yapılan çalışmalar da bu bulguyu destekler nitelikte sonuçlara ulaşılmıştır. Örneğin, Simon ve Giroax (2000), yaptıkları araştırma sonucunda özellikle deneyimi sınırlı öğretmenlerin konuların seçimi, zamanlama ve planlama konusunda yeterince titiz davranmadıkları sonucuna ulaşmışlardır.

Korkmaz ve Kaptan (2003a) da, yaptıkları araştırma sonucunda benzer sonuçlar elde etmişlerdir. Araştırmalarının sonucunda İlköğretim öğretmenlerinin fen eğitiminde portfolyoların kullanılabilirliğine yönelik güçlükler hakkındaki düşüncelerinin en fazla ‘portfolyolar hakkında mevcut bilgi eksikliği ( % 94 )” ve “portfolyo değerlendirme süreci hakkındaki eğitim eksikliği ( %96 )” konusunda olduğu tespit edilmiştir. Bunun nedeninin öğretmenlerin portfolyo değerlendirme süreci ve portfolyolar hakkında daha önce hiç eğitim almamış olmaları ve deneyim eksikliğinden kaynaklanabileceği belirtilmiştir. Araştırmacılar; portfolyo değerlendirme sürecinin uygulanabilmesi için en önemli etkenin öğretmen yeterlikleriyle ilgili olan boyut olduğunu vurgulamışlardır.

Buna benzer bir diğer çalışmada Bekiroğlu (2000) tarafından gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, öğrencinin kapasitesini ölçmekte rol oynayan öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme konularındaki bilgilerinin artırılması ve alternatif ölçme ve değerlendirme yöntemlerine karşı olumlu görüş geliştirmeleri gerektiği vurgulanmıştır.

Rubrik yöntemi ile ilgili bulgular değerlendirildiğinde, rubrik yöntemi ile ilgili uygulama basamaklarının çoğunun örneklemdeki öğretmenler tarafından yapıldığı görülmüştür. Ancak çalışma grubundaki öğretmenler rubrik ile ilgili bilgilerine iyi puanlar verirken onun özelliklerini ve hazırlanışını açıklayamamışlardır. Çoruhlu ve arkadaşları (2008), yaptıkları araştırmada öğretmenlerin kurs süresinde yapmış oldukları etkinliklerde en fazla analitik puanlama anahtarı hazırlamada zorlandıklarını belirlemişlerdir.

Kavram haritası ile ilgili bulgular değerlendirildiğinde, örneklemdeki öğretmenlerin çok büyük bir kısmının öğrencilerine kavram haritalarıyla ilgili açıklama yaptıkları görülmüştür. Örneklemedeki öğretmenlerin genellikle kavramların boş bırakıldığı ve çapraz bağlantıların boş bırakıldığı kavram haritalarını kullandıkları görülmüştür. Öğrencilerin kendilerinin hazırladıkları kavram haritalarını ise bunlara göre daha az kullanmakta oldukları görülmüştür. Çalışma grubundaki öğretmenlerin ise genellikle boşluklu olan kavram haritalarını ya da öğrencilerine çizdirdikleri kavram haritalarını kullandıkları belirlenmiştir. Şahin (2001), öğretmen adaylarıyla ilgili yaptığı çalışma, görüşme bulgularını destekler niteliktedir. Çalışmada öğretmen adaylarının büyük çoğunluğu kavram haritasının ders sırasında öğrencilerle birlikte adım adım yapılmasının öğrenciye daha yararlı olacağı konusunda görüş bildirmişlerdir.

Öğretmenlerin en çok fikrim yok ve hiçbir zaman seçeneğini işaretledikleri kısım kavram haritalarının değerlendirme aşamasında kullanılan yöntemlerle ilgili kısım olmuştur. Görüşme bulgularını değerlendirecek olursak öğretmenler kavram haritalarıyla ilgili bilgilerine yüksek puanlar vermişlerdir. Ancak kavram haritalarının özellikleriyle ya da değerlendirme aşamasıyla ilgili açıklama yapamamışlardır.

Yapılandırılmış grid yöntemi ile ilgili bulgular değerlendirildiğinde, araştırmaya katılan öğretmenlerin yarısından çoğu bu yöntemin uygulama basamakları için fikrim yok şeklinde cevap vermişlerdir. Bu bulgu öğretmenlerin yapılandırılmış grid yöntemi konusunda kendilerini yetersiz gördüklerini göstermektedir. Gözütok ve arkadaşları (2005), yapmış oldukları çalışmaların da yapılandırılmış grid yöntemini öğretmenlerden bazılarının hiç kullanmadıklarını söyledikleri, bazılarının da bu tekniği kullandıkları fakat ismini yapılandırılmış grid olarak bilmediklerini belirlemişlerdir. Görüşme sonuçları da bu bulguları destekler niteliktedir. Öğretmenler bu yöntem için bilgilerinin

orta düzeyde olduğunu belirtmişlerdir. Bu yöntemi çok fazla kullanmadıklarını ifade etmişler ve yine yapılandırılmış gridin hazırlanışı, değerlendirilmesi ile ilgili bir açıklama yapmamışlardır. Gözütok ve arkadaşları (2005), araştırmalarının sonucunda yeni öğretim programında kullanılması önerilen alternatif ölçme-değerlendirme teknikleri konusunda öğretmenlere yeterli bilgilendirmenin yapılmadığı ve ‘yapılandırılmış grid’, ‘tanılayıcı dallanmış ağaç’ gibi yeni programlarda kullanılan tekniklerin öğretmenler tarafından anlaşılmadığını ifade etmişlerdir.

Bütün bu bulgular değerlendirildiğinde örneklemdeki öğretmenlerin büyük çoğunluğunun yapılandırılmış grid yöntemini kullanmadıkları ya da fikrim yok şeklinde görüş bildirdikleri belirlenmiştir. Çalışma grubundaki öğretmenlerden ankette bu yöntemin uygulanış basamaklarını yerine getirdiklerini belirtenler görüşme de bu yöntemin uygulanışına ilişkin yeterli açıklamaları yapamamışlardır. Örneklemdeki öğretmenlerin yapılandırılmış grid yöntemi dışındaki diğer yöntemlerin, uygulama basamaklarını genellikle gerçekleştirdikleri belirlenmiştir. Anket bulgularına göre öğretmenler bu yöntemleri başarılı bir şekilde uygulamaktadırlar. Ancak görüşme sonuçları bu bulguları destekler nitelikte değildir. Çalışma grubundaki öğretmenler bu yöntemlerle ilgili bilgilerine yeterli puan verirken, bu yöntemlerin uygulanışını doğru bir şekilde ifade edemedikleri görülmüştür. Öğretmenlerin uyguladıklarını belirttikleri ile uyguladıkları arasında bir ilişki bulunamamıştır.