VI. Dönem de TBMM yasama faaliyetlerini bitirerek VII. Dönem Seçimleri ile ilgili karar almıştır. 1943 yılında Genel Seçimler yapılmıştır. Daha önce girişte bahsedildiği gibi 1942 yılında kabul edilen 4320 sayılı kanun Cumhuriyet tarihinin ilk seçim yasasıdır.
1931 ve 1935 seçimlerinde CHP üyesi olmayan adayların seçilmesine imkân tanıyan “müstakil mebuslar” uygulaması, 1939 seçimlerinden sonra toplanan V. CHP Kurultayı’nın aldığı bir kararla değiştirilmiştir. Yeni düzenlemeye göre parti milletvekilleri arasından CHP Meclis Grubu dışında faaliyet göstermek üzere “Müstakil Grup” uygulamasına geçilmiştir188.
1943 Seçimleri CHP’nin son kez tek parti olarak girdiği seçimlerdir. Dolayısıyla bu seçimleri de CHP kazanmıştır. Bu seçimler aynı zamanda tek parti döneminin de son seçimleridir.
VII. Dönem TBMM’ne seçilen Kütahya Milletvekilleri; Ahmet Besim Atalay, Halil Benli (ara seçimler), Ali Süha Delilbaşı, Muhlis Erkmen, Sadri Ethem Ertem (Dönem içersinde 13.11.1943 tarihinde vefat etmiştir), Selahaddin Kutman, Hamid Pekcan, Mehmet Recep Peker, Alaettin Tiritoğlu, Emin Toktar (29.4.1946’da meclise
187 TBMM Zabıt Cerideleri VI. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir. 188 Esat Öz, a.g.e., s. 107.
katılmıştır),Ömer Bedrettin Uşaklı (23/24.02.1946’da vefat etmiştir) ve Vedit Uzgören’dir.
Halil Benli
1898 yılında Tavşanlı’da dünyaya gelmiştir. İstanbul Sultanisinde okurken 2. sınıfta okulunu bırakmıştır. Ticaret ve ziraat ile uğraşmıştır. Milli Mücadele Dönemi’nde Tavşanlı Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nde çalışmıştır. 9,5 yıl Tavşanlı Belediye Başkanlığı yapmıştır189. 1931 Seçimlerinde Kütahya’dan Milletvekili seçildiği
halde, belediye başkanlığından zamanında istifa etmediği için 29 Haziran 1931 tarih ve 637 sayılı kararla milletvekilliği reddedilmiştir.
Uzun yıllar CHP’nin çeşitli organlarında görev yapmıştır. Vilayet Umumi Meclis azalığı görevlerinde bulunmuştur. VII. ve VIII. Dönem Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Ticaret Komisyonu’nda görev yapmıştır190. 28 Mayıs 1950 tarihinde vefat
etmiştir191.
Selahaddin Kutman
1904 yılında Geyve’de doğmuştur. İstanbul Darülfünunu Eczacılık Mektebi’ni bitirmiştir. Kütahya Hastanesi’nde eczacılık görevinde bulunmuştur. 1942 yılında Kütahya Belediye Başkanlığı’na seçilmiş, Halkevi Reisliği ve CHP Kütahya İl Başkanlığı yapmıştır192. Mecliste Ticaret Komisyonu’nda çalışmıştır. Bir kanun teklifi
vermiştir193. 21 Şubat 1976 tarihinde vefat etmiştir.
Hamid Pekcan
1903 yılında İstanbul’da doğmuştur. Mülkiye’yi bitirmiş, İstanbul Belediyesi’nde çalışmıştır. Paris’e giderek sigortacılık ve mali konularda staj yapmıştır. Ülkeye döndüğünde Ticaret Bakanlığı’nda Sigorta Şirketleri Komiserliği’nde çalışmıştır. Ziraat Bankası’nda müdürlük yapmıştır194. Sermaye Hareketleri ile ilgili
kitaplar yazmıştır195.
189 Halil Benli’nin Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil No. 817. 190 TBMM Zabıt Cerideleri VII. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir. 191 Kalemli, a.g.e., s. 56-57.
192 Selahaddin Kutman’ın Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil No.1257, Kalemli, a.g.e., s. 58-59. 193 TBMM Zabıt Cerideleri VII. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir.
194 Hamid Pekcan’ın Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil No. 1258, Kalemli, a.g.e., ss. 60-61. 195 Kalemli, a.g.y.
VII. Dönem Kütahya’dan milletvekili seçilmiştir. Bütçe Komisyonu’nda çalışmış, CHP Müstakil Grup’ta yer almış ve Genel Kurul’da bir kez söz196 almıştır. 15
Haziran 1967’de vefat etmiştir.
Emin Toktar
1887 yılında Köstence’de dünyaya gelmiştir. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur. Konya Ereğli ve Kütahya’da adliye de çalıştıktan sonra istifa ederek Kütahya’da avukatlık yapmıştır197. Müdafa-i Hukuk Cemiyeti’nde ve CHP’de çalışmıştır198. VII. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili olarak seçilmiştir. Ekim 1972 ‘de vefat etmiştir.
Ömer Bedrettin Uşaklı
1904 yılında Uşak’ta doğmuştur. Mülkiye mezunu olup çeşitli devlet memurluklarında çalışmıştır. Mudanya, Manavgat, Ünye, Şavşat, Artvin ve Edremit ‘te Kaymakamlık görevlerinde bulunmuştur. Daha sonra Mülkiye Müfettişliğine terfi etmiştir199. 1925 yılından itibaren Milli Mecmua’da çıkan şiirleriyle edebiyat
dünyasında tanınmıştır. Hayat ve Varlık dergilerinde eserleri yayınlanmıştır. Fransız şiirinden etkilenmiştir200.
VII. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Mecliste Dâhiliye Encümeni’nde çalışmıştır. Genel Kurul’da bir kez söz almıştır201. 1946 yılında vefat
etmiştir.
Ahmet Besim Atalay
VII. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili olarak seçilmiştir. Mecliste Ticaret Komisyonu’nda çalışmış, Genel Kurul’da sekiz kez söz almıştır202.
196 TBMM Zabıt Cerideleri VII. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir. 197 Emin Toktar’ın Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil No. 1332. 198 Kalemli, a.g.e., s.61.
199 Ömer Bedrettin Uşaklı’nın Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil No. 1259. 200 Kalemli, a.g.e., s. 63.
201 TBMM Zabıt Cerideleri VII. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir. 202 TBMM Zabıt Cerideleri VII. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir.
Ali Süha Delilbaşı
VII. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Mecliste Muavenet Komisyonu’nda ve Yardım Komisyonu’nda çalışmıştır. Genel Kurul’da bir kanun teklifi, bir de önerge vermiştir203.
Muhlis Erkmen
VII. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Mecliste; Teşkilat-ı Esasiye ve Anayasa Komisyonu’nda çalışmıştır204.
Sadri Ethem Ertem
VII. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Dönem içerisinde 13.11.1943 tarihinde vefat etmiştir.
Mehmet Recep Peker
VII. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Ulaştırma Komisyonu’nda çalışmıştır. II. Saraçoğlu Hükümeti’nde üç ay kadar Dâhiliye Vekâlet’inde bulunmuştur205.
Alaattin Tiritoğlu
VII. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Mecliste Bütçe Komisyonu’nda çalışmış, Genel Kurul’da bir kez söz almıştır206.
Vedit Uzgören
VII. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili olarak seçilmiştir. Bu dönem mecliste bir etkinliği yoktur.
1.7.1. VII. Dönem Milletvekillerinin Genel Durum Değerlendirilmesi
Bu dönem TBMM’ne seçilen Kütahya milletvekillerinin hiç birisi merkez doğumlu değildir. Beş milletvekili Uşak doğumlu olup, bir milletvekili Tavşanlı doğumludur. Kütahya’nın kazalarındandır. Diğer milletvekilleri bölge dışındandır.
203 TBMM Zabıt Cerideleri VII. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir. 204 TBMM Zabıt Cerideleri VII. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir. 205 TBMM Zabıt Cerideleri VII. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir. 206 TBMM Zabıt Cerideleri VII. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir.
Milletvekillerinin Meclis faaliyetleri oldukça sınırlıdır. En aktif Milletvekili Besim Atalay’dır. Ülkenin en önemli gündemi ise II. Dünya Savaşı ve Türkiye’nin durumudur.
Bu dönem tek parti döneminin sonudur. 1945 yılından itibaren çok partili dönem başlayacaktır. II. Dünya Savaşı’nın galibi devletlerin Türkiye üzerindeki çok partili hayata geçilmesi için baskısı iyice hissedilecektir. Bunun yanında Rusya’nın Türkiye üzerindeki baskısı ve Boğazlar, Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki toprak talepleri ortaya çıkmıştır. Bu gelişmeler Türkiye’yi zorunluluktan batıya yaklaştırırken, onların isteklerine de boyun eğmek zorunda bırakmıştır.