V. Dönem TBMM dört yıllık yasama süresini bitirince 1939 yılında VI. Dönem TBMM için seçimler yapılmıştır. Bu seçimlere tek parti olarak CHP katılmıştır. Seçim yasasında herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Yapılan seçimler sonucunda 424 milletvekili seçilmiş167, Bunlardan 13 tanesini kadınlar oluşturmuştur.
Bu dönem TBMM’ne Kütahya’dan seçilen milletvekilleri; Alaattin Tiritoğlu, Ahmet Besim Atalay, Ali Süha Delilbaşı, Aşir Atlı, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Muhlis Erkmen, Mustafa Bacak, Mehmet Recep Peker, Sadri Ethem Ertem ve Vedit Uzgören’dir.
165 Mustafa Vedit Uzgören’in Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil No. 1007. 166 TBMM Zabıt Cerideleri V. Dönem, Tutanaklarından Derlenmiştir. 167 Çavdar, a.g.e., s. 356.
AlaattinTiritoğlu
1903 yılında Uşak’ta doğmuştur. Paris Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirmiştir168.Kuvayı Milliye Hareketi’nin Uşak Bölgesi’nde örgütlenmesinde önemli
hizmetlerde bulunmuştur. İzmir İktisat Kongresi’ne katılmıştır. Halk Fırkası’nda aktif olarak görev almıştır. Uşak Belediye Başkanlığı yapmıştır. V. TBMM Dönemi’nde 1936 yılında Maraş’tan milletvekili seçilmiştir. VI. ve VII. Dönem TBMM’de Kütahya Milletvekili seçilmiştir169.
TBMM’de Bütçe Encümeni Azalığına seçilmiştir. Ayrıca Matbuat Umum Müdürlüğü’nün Teşkili ’ne, asker ailelerine yapılacak yardım, yüksek mühendis ve teknik okulların Maarif Vekâlet’ine devri hakkında ki muvakkat encümenlerinde azalık, mazbata muharrirliği görevlerinde bulunmuştur. Genel Kurul’da, iki kez söz almıştır170.
29 Aralık 1969 tarihinde vefat etmiştir.
Besim Atalay
VI. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Mecliste İktisat Encümeni Azalığı görevinde bulunmuştur. Genel Kurul’da 16 kez söz almıştır171.
Ali Süha Delilbaşı
1887 yılında İstanbul’da doğmuştur. 1911 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuştur. Devlet doktoru olarak göreve başlamıştır. I. Dünya Savaşı’nda orduya katılmış, savaş sonunda ve Cumhuriyet Dönemi’nde Anadolu’nun çeşitli vilayetlerinde doktorluk ve yöneticilik yapmıştır. Hekimliğin yanında edebiyat ile de meşgul olmuştur172.
Fecr-i Ati Edebiyat topluluğu içinde yer almıştır. Küçük hikâyeler, şiirsel düz yazılar yazmış, Fransızcadan birçok eser tercüme etmiştir173.
168 Alaattin Tiritoğlu’nun Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil No. 413, Tiritoğlu, IV. Dönem TBMM’ne
Kütahya’dan Milletvekili seçildiği halde, zamanında Belediye Başkanlığı görevinden istifa etmediği için, IV. Dönem Milletvekilliği red olunmuştur. V. Dönem ise Maraş’tan Milletvekili seçilmiştir. Hal Tercümesi ile ilgili verilen Arşiv Numarası Maraş Milletvekilleri olarak, arşivlenen numaradır. Hal Tercümesi bu sicil numarasındadır. Kütahya Milletvekili olarak ise TBMM Arşiv Numarası 815’tir.
169 Güneş, a.g.e., C. II, ss. 554-555.
170 TBMM Zabıt Cerideleri VI. Dönem, Tutanaklarından Derlenmiştir. 171 TBMM Zabıt Cerideleri VI. Dönem, Tutanaklarından Derlenmiştir. 172 Ali Süha Delilbaşı’n Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil No. 1091. 173 Kalemli, a.g.e., ss. 51-52.
VI. ve VII. Dönem’de Kütahya’dan Milletvekili seçilmiştir. Dönem içerisinde Meclis’te; Sıhhat ve İçtimai Muavenet Encümeni Azası olarak görev yapmıştır. Ayrıca Memurin Kanunu, köy okulları ve enstitülerini teşkilatlandırma kanunun müzakeresi için kurulan encümenlerde aza olarak görev yapmıştır. Genel Kurul’da, bir kanun teklifi vermiş ve 32 kez söz almıştır174. 1960 yılında vefat etmiştir.
Aşir Atlı
1881 yılında Kilis’te doğmuştur. Erkânı Harbiye’den 1906 yılında mümtaz yüzbaşı olarak mezun olmuştur175. I. Dünya Savaşı’nda çeşitli cephelerde bulunmuş,
1920 yılından itibaren Milli Mücadele’de İzmir Bölgesi’nde Kuvayı Milliye Komutanlığı görevini yapmıştır. Ankara Valiliğine atanmış, 2. ve 3. Ordu Kurmay Başkanlığı yapmıştır. Milli Savunma Bakanlığı Müsteşar yardımcılığında bulunmuş, Trablusgarp Savaşı’na katılmıştır176.
VI. Dönem ara seçimlerde TBMM’ne Kütahya Milletvekili olmuştur. Meclis’te; Milli Müdafaa Encümeni’ne üye seçilmiştir177.
VII. Dönem TBMM’ne Bursa’dan, VIII. Dönem TBMM’ne ise Gaziantep ‘ten Milletvekili seçilmiştir. Çok sayıda madalyası vardır. 23 Ekim 1957’de vefat etmiştir.
Hüseyin Rahmi Gürpınar
VI. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Meclis’te, Teşkilatı Esasiye Encümeni Üyeliği178 yapmıştır.
Muhlis Erkmen
VI. Dönem TBMM’de Kütahya Milletvekili olmuştur. Meclis’te, Teşkilatı Esasiye Encümeni’ne üye olarak seçilmiştir. 3 Nisan 1939 tarih ve 4/456 sayılı Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi ile Ziraat Vekâlet’ine atanmıştır. 9 Temmuz 1942 tarihine kadar bakanlık yapmış, Genel Kurul’da; 17 kez bakan olarak söz179 almıştır.
174 TBMM Zabıt Cerideleri VI. Dönem, Tutanaklarından Derlenmiştir. 175 Aşir Atlı’nın Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil no. 1156.
176 Hal Tercümesi, İsmet Binark-Ş. Şenal Günay, Türk Parlamento Tarihi, TBMM VI. Dönem (1939- 1943), C. V, s. 504.
177 TBMM Zabıt Cerideleri VI. Dönem, Tutanaklarından Derlenmiştir. 178 TBMM Zabıt Cerideleri VI. Dönem, Tutanaklarından Derlenmiştir. 179 TBMM Zabıt Cerideleri VI. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir.
Mustafa Bacak
1876 Uşak doğumludur. Rüştiye mezunu olup, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nde ve mütareke sonrası Uşak Redd-i İlhak Cemiyeti’nde, Milli Mücadelede aktif olarak görev almıştır. Ticaretle uğraşmış, Uşak Belediye Başkanlığı yapmıştır180.
VI. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Mecliste Gümrük ve İnhisarlar Encümeni’nde görev yapmıştır181.18 Mart 1942 tarihinde vefat etmiştir.
Recep Peker
VI. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Meclis’te, dönem içerisinde Teşkilatı Esasiye Encümeni Reis’liği görevinde bulunmuştur. 17 Ağustos 1942 tarih ve 4/671 numaralı Riyaset-i-Cumhur tezkeresi ile Dâhiliye Vekilliği’ne atanmıştır. Genel Kurul’da, 19 kez söz182 almıştır.
Sadri Ertem
1898 İstanbul doğumludur. Darülfünun, Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nden mezundur. Çeşitli eğitim kurumlarında hocalık yapmıştır. Çok sayıda yazılı eser bırakmıştır183.
Dâhiliye Vekâleti Matbuat Umum Müdürlüğü Müşavirliği görevinde bulunmuştur. I. Dünya Savaşı’nda görev yapmış,184 İstiklal Savaşı’na katılmıştır.
Hâkimiyet-i Milliye, Öğüt ve Yeni Gün Gazetelerinde Yazı İşleri Müdürlüğü yapmıştır. Son Telgraf Gazetesi’nde başyazarlık yaparken muhalefette bulunduğu gerekçesiyle, İstiklal Mahkemesi’nde yargılanmış ve beraat etmiştir185.
VI. ve VII. Dönem Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Bu dönem Meclis’te; Nafia ve Dâhiliye Encümeni azalığında bulunmuş, Üçüncü İçtimai senesinde kâtiplik görevi yapmıştır186. 12 Kasım 1943 yılında Ankara’da vefat etmiştir.
180 Mustafa Bacak’ın Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil No. 818. 181 TBMM Zabıt Cerideleri VI. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir. 182 TBMM Zabıt Cerideleri VI. Dönem Tutanaklarından Derlenmiştir. 183 Sadri Ertem’in Hal Tercümesi, TBMM Arşivi, Sicil No. 1092. 184 Binark-Günay, a.g.e., C. V, s. 511.
185 Kalemli, a.g.e., ss. 54-55.
Vedit Uzgören
VI. Dönem TBMM’ne Kütahya Milletvekili seçilmiştir. Dönem içerisinde Divanı Riyaset Kâtipliği görevinde bulunmuştur187.
1.6.1. VI. Dönem Milletvekillerinin Genel Durum Değerlendirilmesi
VI. Dönem TBMM Kütahya Milletvekillerinin yerellik oranı düşüktür. Eğitim seviyeleri yüksektir. Bu dönem, Tek Parti ve Milli Şef İsmet İnönü’nün her şeye hâkim olduğu ve II. Dünya Savaşı dolayısıyla ülkede baskıcı rejim söz konusudur. Savaş ekonomisi uygulanmış, Dış politikada savaştan uzak kalmak için denge korunmaya çalışılmıştır.