Cumhuriyet Dönemi Ders Kitapları ve Üniteler

Eğitim, bilim insanlarının ve düşünürlerin insanlığın ortaya çıkışından bu yana odaklandıkları önemli bir konudur. İnsanlar doğumdan itibaren sürekli bir eğitim sürecinden geçer ve yaşamın her anında eğitim ile kenetlenmiş durumdadır. Ders kitapları eğitim etkinliklerinin en önemli öğretim materyalleridir. Ders kitabı, “öğretmenler ve öğrencilere belirli bir okul, sınıf ve ders için belirli bir ölçüde incelendikten sonra temel bir kaynak olarak önerilen bir kitaptır. ” olarak açıklanabilir (Oğuzkan, 1993: 83).

Ders kitaplarını yürürlükte olan müfredatlara dayandırılması, bireyin ve toplumun ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak hazırlanması, önerilen etkinliklerle teorik olarak uyumlu olmak, öğretimin merkezini bireyi alacak etkinliklerle donatılması, etkinliklerde disiplinler arası ilişkiler kurulması, ders kitaplarının daha işlevsel olmasına katkı sağlayacaktır (Epçaçan ve Okçu, 2010: 41).

Ders kitapları, öğrencinin kelime haznesini besleyen en önemli kaynaklardan biridir. Bu kitaplarla öğrencilere verilmesi amaçlanan kelimeler önceden belirlenmeli ve aşamalı olarak eğitim seviyesine göre metinlere yerleştirilmelidir. Ancak, bu

kitaplara dâhil edilmesi gereken kelime / kavram sayısının üst ve alt sınırları, müfredatta ve program kılavuzlarında belirtilmemiştir (Demir, 2006: 220).

Ders kitapları, çalışma kitapları, kitaplar, kasetler ve CD'ler ile ilgili özel sözlükler, Türkçe öğretimi alanındaki uzmanlar tarafından yazılmalı ve çocuklar ve yetişkinler için ayrı ayrı hazırlanmalıdır. Ders kitabı, ilk ünitesinden dört ana beceri olarak adlandırılan dinleme-okuma-konuşma ve yazmaya eşit oranda yer vermelidir. Kurgu metinleri ayrıca kitabın ilk bölümüne dâhil edilmelidir. Çünkü buradaki amaç, öğretilmesi gereken bilgilerin verilmesi gereken metinlere sahip olmaktır. Daha fazla kelime öğretme açısından ders kitabındaki örnek cümleler ve çalışma kitabındaki örnek cümleler aynı olmamalı, daha fazla kelime öğretme açısından farklılık göstermelidir (Barın, 2004 :22).

2.2.5.1. Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti

Türkçe Eğitim Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Yedi İklim Türkçe Seti” her düzey için bir ders kitabı, bir çalışma kitabı, bir öğretmen kılavuz kitabı, bir dinleme kitapçığı ve bir dinleme CD’si olmak üzere 30 materyalden meydana gelmektedir. Seti oluşturan 6 ders kitabından her biri "Diller için Avrupa Ortak Öneriler Metni’nde verilen A1, A2, B1, B2 ve C1, C2 seviyesinin kazanımlarını içermektedir. Yedi İklim Türkçe Öğretim Setinde yetişkinlerin yabancı dil olarak Türkçe öğrenme gereksinimlerine uygun metin ve görsel seçimine önem verilmiştir. Yunus Emre Enstitüsü'nün Türk Kültür Merkezlerinde, üniversitelerin işbirliği içinde bulunan üniversitelerinin Türkoloji bölümlerinde ve Türkiye'deki pek çok paydaş Türkçe öğretim merkezinde, Türkçe dersleri yedi iklim seti ile yürütülmektedir (YEE, 2019).

2.2.5.2. Haydi Türkçe Öğrenelim Seti

Bosna Hersek'te Türkçe öğretimi Yunus Emre Enstitüsü aracılığıyla yürütülmektedir. Kurumun kültürel merkezleri Saraybosna ve Mostar'da bulunmaktadır. Türkçe öğrenmek isteyenler buralarda Türkçe kurslarına katılabilmektedir. Ayrıca, bu merkezler okullarda seçmeli Türkçe dersleri alan öğretmenlerin ücretlerini karşılamaktadır. Üniversite seviyesine kadar eğitim ilkokul ve lise olarak iki bölüme ayrılır. İlkokul dokuz yıl, lise türüne göre üç veya dört yıldır. Türkçe her iki düzeyde de zorunlu seçmeli bir derstir. Bu derslerin eğitim ihtiyaçları Saraybosna, Tuzla, Zenica ve Mostar'daki üniversitelerin Türkoloji bölümlerinin

mezunları ile karşılanmaktadır. Ülke genelinde 6120 öğrenci, anadili Boşnakça olan 46 öğreticiden Türkçe öğrenmektedir (Balcı ve Melanlıoğlu, 2016: 989).

Ders işleme sürecinin ana kaynağı ders kitaplarıdır. Dersin amacı, öğrencinin ders kitapları aracılığıyla ulaşabileceği kazanımları elde etmektir. Yunus Emre Enstitüsü Bosna Hersek'te yabancılara Türkçe öğretmek amacıyla Haydi Türkçe Öğrenelim setini hazırlamıştır (Balcı ve Melanlıoğlu, 2016: 995).

2.2.5.3. Türkçe Öğreniyorum Seti

Türkçe Eğitim Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Türkçe Öğreniyorum Seti” ders kitabı, çalışma kitabı, dinleme metinleri kitapçığı ve ses kayıtlarından meydana gelmektedir. Kitaplar A1 ve A2 seviyelerinin kazanımlarını içermektedir. Setteki 1. ve 2. Ders ile çalışma kitapları A1; 3. ve 4. ders ile çalışma kitapları ise A2 düzeyine göre olup Türkçenin seçmeli ya da zorunlu ikinci yabancı dil olarak okutulduğu ülkelerde, Enstitünün Türk Kültür Merkezlerinde (çocuk grupları için) ve Türkiye'ye farklı nedenlerle gelen 10-15 yaş hedef kitleye göre düzenlenen kurslarda kullanılmak için hazırlanmıştır (YEE, 2019).

2.2.5.4. Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Seti

Yeni Hitit Yabancılar için Türkçe setleri, Ankara Üniversitesi Türkçe ve Yabancı Dil Uygulama ve Araştırma Merkezi TÖMER tarafından hazırlanmıştır. Türkçe öğrenim seti, Öğretim seti, Temel (A1-A2), Orta (B1) ve Yüksek (B2-C1) düzeylerde, ders kitabı, çalışma kitabı, kitaplarda bulunan dinleme metinlerinin ses kayıtlarını içeren CD'lerden oluşur. Ayrıca Yeni Hitit 1 ve 2 setlerinde öğretmen kitapları bulunmaktadır (Akbulut ve Yaylı, 2015: 43).

2.2.5.5. Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti

Gazi Üniversitesi TÖMER öğretim görevlileri tarafından hazırlanan yabancılar için Türkçe Öğretimi seti, A1, A2, B1, B2 ve C1 seviyeleri için beş farklı ders kitabından ve beş dinleme CD'sinden oluşmaktadır. Avrupa Dil Öğretimi Ortak Çerçeve Programına göre hazırlanan set okuma, dinleme, konuşma ve yazma becerilerine göre görsel ve işitsel etkinlikler ile desteklenmektedir (Akbulut ve Yaylı, 2015: 40-41).

2.2.5.6. İstanbul Yabancılar İçin Türkçe

İstanbul'daki yabancılar için Türk seti Ferhat Aslan tarafından hazırlanmış ve İstanbul Üniversitesi Dil Merkezi tarafından basılmıştır. Avrupa Konseyi'nin Avrupa dillerini öğretmek için Avrupa Çerçeve Programı kriterlerine göre hazırlanmış öğrenim seti A1, A2, B1, B2 ve C1 / + ders kitabı, çalışma kitabı ve dinleme CD'sinden oluşmaktadır.

Kitap sadece dile dayalı bir öğretme yaklaşımı benimsemekle kalmıyor, aynı zamanda metin tabanlı bir öğretme modeline dayanmaktadır. Diğer kitaplardan farklı olarak, ünite sonunda öğrencilerin kendilerini değerlendirebilmeleri için öz değerlendirme formları oluşturulmuştur. Ayrıca, konular İngilizce olarak da açıklanmaktadır, böylece öğrenciler dil konularını daha kolay anlayabilir. Kitapların son bölümünde, öğretilecek kelimelerin bir listesi verilmiştir (Akbulut ve Yaylı, 2015: 41-42).

2.2.5.7. İzmir Yabancılar İçin Türkçe Ders ve Alıştırma Kitapları

İzmir'de Yabancılara Yönelik Dokuz Eylül Üniversitesi Dil Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (DEDAM) tarafından hazırlanan Türkçe kitaplar A1, A2, B1, B2 ve C1 seviyeleri için ayrı ayrı hazırlanmıştır. Avrupa Dil Eğitimi Ortak Çerçeve Programına göre belirlenen seviyelere göre hazırlanan kitaplar; ders kitapları, uygulama kitapları, öğretmen kitapları ve dinleme etkinliklerinden oluşmaktadır. Her birimde 5 ders vardır, sekizer üniteden oluşan kitaplarda dinleme, okuma, konuşma, yazma ve dil öğrenme etkinlikleri vardır. Ayrıca, akademik Türkçe için" İzmirli İktisadi İdari Bilimler Türkçesi "kitabı hazırlanmıştır. (Akbulut ve Yaylı, 2015: 42).