Cumhurbaşkanının Görevleri

2709 sayılı Kanunun 104 üncü maddesi aşağıdaki şekildeki gibi değiştirilmiştir.

Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde yapılan düzenlemeyle birlikte Cumhurbaşkanının görevleri, “MADDE 104- Cumhurbaşkanı devletin başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir. Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini

ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder. Gerekli gördüğü taktirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapar. Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verir. Kanunları yayımlar. Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir. Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açar. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanları atar ve görevlerine son verir. Üst kademe kamu yöneticilerini atar, görevlerine son verir ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenler. Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul eder. Milletlerarası andlaşmaları onaylar ve yayımlar. Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü taktirde halk oyuna sunar. Milli güvenlik politikalarını belirler ve gerekli tedbirleri alır. Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder. Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir. Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır. Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanı kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda Cumhurbaşkanı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanı kararnamesi çıkarılamaz. Cumhurbaşkanı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir. Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilir. Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmi Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer. Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır” şeklinde düzenlenmiştir (Bülbül, 2017: 42-43-44).

1982 Anayasasının 104 üncü maddesine göre Cumhurbaşkanının yasama ile ilgili görevleri şunlardır (Yüzbaşıoğlu, 2006: 180-181):

“1- Gerekli gördüğü taktirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapmak,

2- Türkiye Büyük Millet Meclisini gerektiğinde toplantıya çağırmak, 3- Kanunları yayımlamak,

4- Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri göndermek,

5- Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü taktirde halkoyuna sunmak,

6- Kanunların, kanun hükmündeki kararnamelerin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün, tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinde iptal davası açmak,

7- Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin yenilenmesine karar vermek.”

1982 Anayasasının 104 üncü maddesine göre Cumhurbaşkanının yürütme ile ilgili görevleri şunlardır (Özbudun, 2005: 309-310).

“1- Başbakanı atamak ve istifasını kabul etmek,

2- Başbakanın teklifi üzerine bakanları atamak ve görevlerine son vermek, 3-ıGerekli gördüğü hallerde Bakanlar Kuruluna başkanlık etmek veya Bakanlar

Kurulunu başkanlığı altında toplantıya çağırmak,

4-ıYabancı devletlere Türk Devletinin temsilcilerini göndermek, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul etmek,

5- Milletlerarası andlaşmaları onaylamak ve yayımlamak,

6-ıTürkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil etmek,

7- Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar vermek, 8- Genelkurmay Başkanını atamak,

9- Milli Güvenlik Kuruluna Başkanlık etmek,

10-Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu kararıyla sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan etmek ve kanun hükmünde kararname çıkarmak,

11- Kararnameleri imzalamak,

12-ıSürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak,

14- Devlet Denetleme Kuruluna inceleme, araştırma ve denetleme yaptırmak, 15- Yükseköğrenim Kurulu üyelerini seçmek,

16- Üniversite rektörlerini seçmek”.

1961 anayasasının 97 inci maddesine göre Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri şunlardır: “Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Bu sıfatla, Türkiye Cumhuriyetini ve

Milletin birliğini temsil eder. Cumhurbaşkanı, gerekli gördükçe, Bakanlar Kuruluna başkanlık eder; yabancı Devletlere Türk Devletinin temsilcilerini gönderir ve Türkiye’ye gönderilen yabancı Devlet temsilcilerini kabul eder; milletlerarası andlaşmaları onaylar ve yayınlar; sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle belirli kişilerin cezalarını hafifletebilir veya kaldırabilir” (Yüzbaşıoğlu, 2006: 67-68).

1924 Anayasasının 32 inci maddesine göre Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri,

“Cumhurbaşkanı, Devletin başıdır. Bu sıfatla törenli oturumlarda Meclise ve gerekli gördükçe Bakanlar Kuruluna Başkanlık eder ve Cumhurbaşkanı kaldıkça Meclis tartışma ve görüşmelerine katılamaz ve oy veremez” şeklinde düzenlenmiş. 1924 Anayasasının 36 ıncı maddesinde, “Cumhurbaşkanı her yıl Kasım ayında Hükümetin geçen yıldaki çalışmaları ve giren yıl içinde alınması uygun görülen tedbirler hakkında bir söylev verir. Yahut söylevini Başbakana okutur” şeklinde düzenlenmiş ve 1924 Anayasasının 37 inci maddesinde, “Cumhurbaşkanı, yabancı Devletler yanında Türkiye Cumhuriyetinin siyasi temsilcilerini tayin eder ve yabancı Devletlerin siyasi temsilcilerini kabul eder” şeklinde

düzenlenmiştir (Yüzbaşıoğlu, 2006: 13-14).