CumhurbaĢkanı

Anayasa‟nın 105/3‟üncü maddesine göre, CumhurbaĢkanı vatana ihanet suçlamasıyla TBMM üye tam sayısının en az üçte birinin teklifi üzerine ve TBMM üye tam sayısının en az dörtte üçünün vereceği bir kararla Yüce Divan‟a sevk edilebilir. Bu teklifi içeren önerge bir takip Ģartıdır ve ancak bu Ģartın yerine getirilmesinden sonra

2.5.DĠĞER KĠġĠLER HAKKINDA YAPILAN YÜCE DĠVAN YARGILAMASI

117

CumhurbaĢkanı hakkında vatana ihanet suçlamasıyla, TBMM tarafından takibat yapılabilir. TBMM‟nin bu faaliyeti bir iddia faaliyetidir233

.

TBMM Ġçtüzüğü‟nün aynı konuyu düzenleyen 114‟üncü maddesine göre ise; “Anayasa‟nın 105‟inci maddesinin son fıkrası gereğince görevde bulunan veya görevden ayrılmıĢ olan CumhurbaĢkanının vatana ihanetten dolayı suçlandırılmasını isteyen önerge, TBMM üye tamsayısının en az üçte birinin imzasıyla TBMM BaĢkanlığına verilir. Bu önerge derhal TBMM‟nin bilgisine de sunulur. Ayrıca hakkında suç isnat edilen CumhurbaĢkanına da bu durum bildirilir. Bu önergenin TBMM‟nin bilgisine sunulmasından baĢlayarak yedi gün sonraki ilk birleĢimin gündemine alınır. Bu birleĢimde hakkında suç isnadında bulunulan CumhurbaĢkanı da dinlenebilir veya CumhurbaĢkanı isterse savunmasını yazılı olarak da gönderebilir. ġayet CumhurbaĢkanı tarafından yazılı olarak savunma yapılırsa, bu savunma Genel Kurulda aynen okunur. CumhurbaĢkanının da dinlendiği bu görüĢme veya savunmadan sonra, TBMM üye tam sayısının en az dörtte üçü ile suçlandırılması istenen CumhurbaĢkanının Yüce Divan‟a sevkine karar verilebilir.”

Görüldüğü üzere TBMM Ġçtüzük‟ü “görevde olsun veya olmasın” diyerek, görevden ayrılmıĢ olsalar bile eski CumhurbaĢkanlarının vatana ihanetle suçlanabileceğini hükme bağlamıĢtır. Dolayısıyla, görevden ayrılmıĢ olsa da, görevi sırasında vatana ihanet suçunu iĢlediği iddia olunan bir CumhurbaĢkanını yargılama yetkisi Yüce Divan‟a aittir234

.

Ġçtüzük‟ün 114‟üncü maddesinin son fıkrası uyarınca; gerek önergede gerekse Yüce Divan‟a sevk kararında hangi ceza hükmüne dayanıldığı ve suçlandırılması istenen CumhurbaĢkanınca iĢlendiği iddia olunan suçun hangi gerekçeyle vatana ihanet sayılması gerektiği belirtilir.

233 _{YANIK, a.g.e., s. 123.}

234 _{Nurdan OKUR ve AyĢegül ATALAY, Yüce Divan Yargılaması, Anayasa Yargısı Ġncelemeleri, Anayasa}

118

1982 Anayasası, CumhurbaĢkanının ancak vatana ihanet suçu ile suçlanabileceğini kabul etmiĢ olmakla beraber, vatana ihanet suçunun tanımlamasını yapmamıĢtır. Bu durumda hangi fiillerin vatana ihanet olarak kabul edildiği belli değildir. Her ne kadar bazı görüĢlere göre; Yüce Divan‟ın, isnat olunan fiilin suç olup olmadığına ve CumhurbaĢkanının bu suçtan sorumlu tutulup tutulamayacağına karar verebileceği ancak hangi fiillerin vatana ihanet suçu olduğunu belirleme yetkisinin TBMM‟ye ait olduğu235

ileri sürülmüĢ, bazı görüĢlere göre ise vatana ihanet suçu ve unsurlarını niteleme yetkisinin TBMM‟ye ait olduğunun kabul edilmesi mahkumiyet kararının önceden ilan edilmesi anlamına geldiği gerekçesi ile hangi fiillerin vatana ihanet suçunu oluĢturacağının belirleme yetkisinin Yüce Divan‟a ait olduğu236

iddia edilmiĢ ise de; mevzuatımızda vatana ihanet fiilleri ve vatana ihanet suçunun unsurları net olarak belirlenmediği için ve 6216 sayılı Kanunun 57‟nci maddesinin “Yüce Divan yürürlükteki kanunlara göre duruĢma yapar ve hüküm verir” hükmü doğrultusunda yukarıda da belirtildiği üzere vatana ihanet suçu adı altında bir suç olmadığından CumhurbaĢkanının, Yüce Divan‟da yargılanmasının mümkün olmadığı kabul edilebilir. Bu yüzden CumhurbaĢkanının, Yüce Divan‟da vatana ihanet suçundan yargılanabilmesi için vatana ihanet suçu ile ilgili olarak bu eksikliğin giderilmesi amacıyla yasama organı tarafından gerekli yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

Ayrıca vatana ihanetle suçlandırılıp Yüce Divan‟a sevk edilen CumhurbaĢkanının görevine devam edip edemeyeceği hususuna da değinmek gerekir. Bazı görüĢlere göre237_{, göreviyle ilgili bir suçtan dolayı Meclis tarafından Yüce Divan‟a sevk edilen bir}

bakan, bakanlıktan düĢmüĢ sayıldığına göre, TBMM‟nin çok daha büyük bir çoğunluğuyla ve çok daha ağır bir suçla suçlanan CumhurbaĢkanının görevine devam edebileceğini düĢünmek güçtür. Bu sebeple, CumhurbaĢkanının vatana ihanetle suçlanması durumunda CumhurbaĢkanlığı sıfatının sona ereceğini kabul etmenin yerinde

235 _{Sulhi DÖNMEZER ve Sahir ERMAN, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım, C. I, 14. Baskı,}

Beta Yayınevi, Ġstanbul 1997, s. 243.

236 _{ÖZTÜRK, a.g.e., s. 92.} 237

119 olacağı ileri sürülmüĢ, bazı görüĢlere göre238

ise her ne kadar siyasal olarak parlamentonun büyük çoğunluğu bakımından vatana ihanetle suçlandırılan bir CumhurbaĢkanının görevine devam edemeyeceği düĢünülse de, Anayasada vatana ihanetle suçlanan CumhurbaĢkanının görevinin sona erdiğini belirten bir hüküm ya da bu durumda olan CumhurbaĢkanının görevine son verilmesi neticesini doğuracak bir usul öngörülmediğinden bakanlar için öngörülmüĢ olan Anayasa‟nın 113/3‟üncü maddesindeki hükmün CumhurbaĢkanına uygulanamayacağı iddia edilmiĢtir.

Gerçekten de vatana ihanetle suçlanan CumhurbaĢkanının görevine devam edip etmeyeceğine dair bir düzenleme bulunmamakta ancak bakanlar için Anayasa‟da buna iliĢkin bir düzenleme bulunmaktadır. Bakanlar hakkında bir düzenleme olmasına rağmen devletin en üstünde yer alan bir kiĢinin vatana ihanet gibi bir suçla suçlanması durumunda hangi müeyyide ile karĢılaĢacağının düzenlenmemesi büyük bir eksikliktir. Yasama organı tarafından ise bu eksikliğin giderilmesi için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

Yüce Divan tarihinde yargılanan bir CumhurbaĢkanı olmamıĢtır.