Cruise (Seyir) Füzeleri:

“Cruise” füzesi uçuş süresinin tamamında veya büyük bir kısmında normal bir uçak gibi uçan ancak pilotu olmayan güdümlü silah sistemlerine verilen genel bir isimdir. “Cruise” füzelerini oldukça eski bir geçmişleri vardır, kolay yapımları, diğer füze sistemlerine nazaran daha ucuz olmaları ve değişik yerlerden, havadan, karadan ve denizden fırlatılabilmeleri onları cazip hale getirmiştir.

SF’leri nokta hedeflerine karşı kullanılabilen ve aynı zamanda hava savunma sistemini işba haline getirebilen bu tip füzeler kara, deniz ve hava platformlarından fırlatılabilirler.

(1) Karadan, denizden ve havadan çeşitli platformlar üzerinden fırlatılabilen seyir füzeleri;

(a) 50 metrenin altında çok alçak irtifalardan uçabilen,

(b) Küçük radar kesitleri ve düşük IR izlerinden dolayı tespitleri zor, (c) Uzaktan atma mesafeleri oldukça uzun (30–3.000 Km.),

(ç) Kitle imhasına yönelik değişik harp başlıklarının kullanılacağı,

(d) Nokta hedeflerine taarruzda çok hassas isabet oranına sahip tehdit olarak karşımıza çıkacaktır.

(2) Günümüzde, gemilere karşı kullanılan seyir füzelerinin modifikasyona tabi tutulması suretiyle “imaging infrared” (füze üzerinde bulunan sensör tarafından tespit edilen görüntünün önceden hafızaya yüklenmiş olan görüntü ile karşılaştırılması), mikrodalga radar gibi güdüm teknolojilerini kullanan kara taarruz seyir füzeleri birkaç ülke tarafından geliştirilmektedir.

(3) Gün geçtikçe boyutları küçülen kara taarruz seyir füzelerinin dizaynları, bu füzeleri SU-24 FENCER ve F-1 MIRAGE gibi uçaklardan fırlatmaya imkan sağlamaktadır.

(4) Seyir füzeleri, geliştirilmiş güdüm ve seyir sistemi ile 3.000 Km.’ye kadar menzildeki kara hedeflerine bir metrelik dairesel hata ile isabet imkan ve kabiliyetine sahip olacaktır.

Seyir Füzeleri sürat yönünden iki kategoriye ayrılmaktadır. Bunlar; (1) Düşük süratli seyir füzeleri (SF);

(a) Tespit ve takibi zordur,

(b) Düşük süratli oldukları için önlenmeleri kolaydır,

(c) Aynı menzil ve tahrip gücüne sahip Taktik Balistik Füzelere (TBF) göre 10 ila 20 kat daha ucuzdurlar.

(2) Yüksek süratli SF’leri;

(a) 20-30 km irtifada 2-3 Mach hızla uçarlar, (b) Tespit ve takibi kolaydır,

(c) Önlenmeleri zordur.

Dünyanın modern ordularında bugün 2000 kilometre mesafeden hedefe fırlatılabilen ve hedefi birkaç metre hatayla vurabilen “Cruise” füzeleri mevcuttur.

“Cruise” füzeleri gelişen teknolojilerin sağladığı üstünlükler sayesinde son derece alçaktan uçabilen, arazi konturlarını ve düşey kesitini izleyebilen, birkaç metre hata ile hedefi vurabilen, bu işlemleri yaparken radarlara ve düşman uçaklarına yakalanmayan, uçucu personelin kaybına neden olmayan en ucuz çözümlerdir.

“

Denizden fırlatılan “Tomahawk” füzeleri destroyerlerden, kruvazörlerden ve denizaltılardan fırlatılmaktadır. Bu füzeler havadan atılan füzeleri ile ilk hareket açısından farklılık göstermekle birlikte aralarında büyük benzerlik bulunmaktadır. Her iki tipte ilk fırlatma işlemi için metal bir gömlek içine alınmış bulunmaktadır. Gemiden fırlatılanlar ilk hareketi roket motoru ile almakta, bunun hemen akabinde gömlek parçalanıp kuyruk kanatçıkları ortaya çıkarıp füzeyi kontrol altına almaktadır. Roket motorunun çalışma süresi yalnız on iki saniyedir. Bu süre içinde kuyruk kumanda kanatlarına ilaveten ana kanatlar açılmakta ve F–107 turbo fan motoru devreye girmektedir.

Şekil: 25”Tomahawk” füzesi Donanmaya ait bir zırhlıdan fırlatılıyor

Deniz altından fırlatılan “Tomahawk”ların tek farkı daha kalın bir zırha sahip olmaları ve bunun neticesi 36 kilo daha ağır olmalarıdır. Fırlatma işlemi bir torpido kovanından su jeti vasıtasıyla yapılmakta, roket su sathına gelir gelmez roket motoru devreye girmektedir. Bundan sonraki işlemler satıhtan fırlatılan “Tomahawk”larla benzerlik göstermektedir.

Şekil:26 Denizaltından fırlatılan bir “Tomahawk”

Havadan atılan AGM-86’larda ise füze daha B-52H’ın kanat altındaki pilonu veya gövde içindeki yuvasını terk ederken turbo fan motoru çalışmaya başlamakta, füze gövdeden ayrıldıktan sonra ana kanatlar açılarak kontrollü uçuşa geçmektedir.

Modern “Cruise” füzeleri üç ana tipten oluşmaktadır.

1. GLCM: Ground Launched Cruise Missile- Yüzeyden Fırlatılan Cruise Füzesi 2. ALCM: Air Launched Cruise Missile: Havadan Fırlatılan Cruise Füzesi 3. SLCM: Surface Launched Cruise : Yüzeyden Fırlatılan Cruise Füzesi

Donanmanın elindekilerin tamamı SLCM kategorisine girmektedir. “Tomahawk” olarak adlandırılan bu “Cruise” füzeleri dört ana modelden oluşmaktadır.

1. BGM-109A... Kara taarruz, nükleer başlık taşıyabilir 2. BGM-109B (RGM-109B)... Gemilere karşı

3. BGM-109C (RGM-109C)... Kara taarruz, konvansiyonel başlık

4. BGM-109D (RGM-109D)... Kara taarruz, konvansiyonel çoklu başlık [4]

Yukarıdaki “Tomahawk” füzelerinin tamamı iki varyant halinde üretilmişlerdir: Satıhtan ateşlenebilenler, denizaltından ateşlenebilenler.

Hava Kuvvetlerinin elindeki “Cruise füzeleri ise “ALCM” ve bunun geliştirilmiş modeli olan “ACM” (Advanced Cruise Missile- Gelişmiş Cruise Füzesi) versiyonlarından oluşmaktadır ve aşağıdaki modelleri içermektedir.

Şekil: 28 Cruise Füzesinin Parçaları

1. AGM-86B... Nükleer başlıklı

2. AGM-86C... Konvansiyonel başlıklı

3. AGM-86D... Konvansiyonel başlıklı, AGM- 86C’nin geliştirilmiş modeli

4. AGM-129... Nükleer veya konvansiyonel başlıklı, Radara görünmeyen (Stealth)

Bunlardan ilk üç model “ALCM”, sonuncusu ise “ACM” olarak sınıflandırılmaktadır. Bunların tamamı B–52H’lar tarafından 6’sı kanat altında ve 14’ü gövde içinde olmak üzere taşınabilmektedir. B–2’ler de AGM-86D ve AGM–129 taşıyacak tarzda modifiye edilmişlerdir

Tomahawk füzelerinin maliyeti 600.000 ila 1.000.000 ABD Doları arasında değişmektedir. Boş ağırlığı 1588 kilogram olan bu füze 452 kilogram konvansiyonel silah başlığı taşıyabilmektedir. Menzili 1600 kilometrenin üzerinde olup uzunluğu 5.56 metre, kanat açıklığı ise 2.67 metredir.

ABD yapısı olan AGM-86'lar ve "Tomahawk"ların hızı yüksek subsonik hızdır. Yani modeline göre 880–960 km/saat (550–600 mil/saat) arasıdır.

Şu an hizmette olan Rus yapımı cruise füzelerinin süratleri ise süpersonik veya yüksek

süpersonik hızdır. Örneğin SS-N-12’nin hızı 2,5 Mach (2750 km/saat)’dir. B-52H’ların taşıdığı AGM-86’ların ise maliyetleri yaklaşık 600,00 ABD Doları civarındadır. 1469 kilogram boş ağırlığı olan bu füzeler 678 ila 1356 kilogram konvansiyonel savaş başlığı

taşıyabilmektedir. Menzilleri de taşıdığı başlığa bağlı olarak 1000 kilometre civarında değişmektedir.

Konvansiyonel başlıklı "Cruise" füzeleri çarpma patlamalı başlıklara sahiptir. Bu başlıklar iki tiptir; parça tesirli başlık ve delici başlık. Nükleer başlıklı olanlar ise hedefin üzerinde belirli bir yükseklikte "proximity fuse" veya benzeri bir sistemle patlar.

Cruise füzelerine karşı önlemler, çok alçaktan uçabilen uçaklara karşı alınan önlemlerle aynıdır. Tomahawk ve AGM–86 gibi Cruise füzeleri hedefe çok alçaktan uçarak gelmekte, belirli bir yakınlığa yaklaşınca da yükselmekte ve bilahare pike yaparak hedefe dalışa geçmektedir. Yakalanabileceği en uygun an bu andır. Bu anda uçaksavar ateşi ve kısa menzilli SA (yerden havaya) füzeler ile vurulabilmektedirler.