1. BÖLÜM
4.11. Coğrafya Öğretmenlerinin Coğrafya Dersinde Uygulanan Ürün Dosyası
Araştırmaya katılan coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde uygulanan ürün dosyası hazırlama sürecinde “öğretmenin yeri nedir?” sorusuna ilişkin görüşleri Tablo 19’da verilmiştir.
Tablo 19: Coğrafya Öğretmenlerinin Coğrafya Dersinde Ürün Dosyası Hazırlama Sürecinde “Öğretmenin Yeri Nedir” Sorusuna İlişkin Görüşleri
Ürün Dosyası Hazırlama Sürecinde “Öğretmenin” Yeri
Nedir?
Evet Kısmen Hayır X Ss
f % f % f %
Ürün dosyası hazırlama sürecini tam olarak açıklayabilir misiniz?
18 30.0 35 58.3 7 11.7 2.18 0.62
Ürün dosyası hazırlamadan önce öğretimin genel hedef ve kazanımlarını belirler misiniz?
41 68.3 15 25.0 4 6.7 2.61 0.61 Öğrenci ürün dosyasını öğrencilerinize yeterince tanıttığınıza inanıyor musunuz? 20 33.3 26 43.3 14 23.4 2.10 0.75 Öğrencilerinize ürün
dosyasında nelerin bulunması gerektiğini açıklar mısınız?
43 71.7 14 23.3 3 5.0 2.66 0.57
Öğrencilere ürün dosyasındaki her aşamanın nasıl
değerlendirileceğinizi açıklar mısınız? 33 55.0 20 33.3 7 11.7 2.43 0.69 Öğrencileriniz puanlamalardan, ölçeklerden ve derecelendirme ölçeklerinden haberdar mı? 28 46.7 22 36.7 10 16.6 2.30 0.74
72 Yapılan her çalışmanın
değerlendirilmesi ile ilgili dereceleme ölçeği, kontrol listesi ya da öz değerlendirme formları gibi araçlar
kullanabilir misiniz?
22 36.7 23 38.3 15 25.0 2.11 0.78
Öğrenci ürün dosyasıyla ilgili öğrencilerinize geri bildirimde bulunur musunuz?
41 68.3 16 26.7 3 5.0 2.63 0.58
Öğrencilerinizin ürün dosyasına bakarak profilini (güçlü ve zayıf yönlerinizi, yeteneklerinizi…) çıkarabilir misiniz?
25 41.7 30 50.0 5 8.3 2.33 0.62
Tablo 19’da görüldüğü gibi coğrafya öğretmenleri “Ürün dosyası hazırlama sürecini tam olarak açıklayabilir misiniz?” sorusuna %30’u “evet”, %58.3’ü “kısmen” ve %11.7’si “hayır” cevabını vermişlerdir. “Ürün dosyası hazırlamadan önce öğretimin genel hedef ve kazanımlarını belirler misiniz?” sorusuna öğretmenlerin %68.3’ü “evet”, %25’i “kısmen” ve %6.7’si “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrenci ürün dosyasını öğrencilerinize yeterince tanıttığınıza inanıyor musunuz?” sorusuna öğretmenlerin %33.3’ü “evet”, %43.3’ü “kısmen” ve %23.4’ü “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrencilerinize ürün dosyasında nelerin bulunması gerektiğini açıklar mısınız?” sorusuna öğretmenlerin %71.7’si “evet”, %23.3’ü “kısmen” ve %5’i “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrencilere ürün dosyasındaki her aşamanın nasıl değerlendirileceğinizi açıklar mısınız?” sorusuna öğretmenlerin %55’i “evet”, %33.3’ü “kısmen” ve %11.7’si “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrencileriniz puanlamalardan, ölçeklerden ve derecelendirme ölçeklerinden haberdar mı?” sorusuna öğretmenlerin %46.7’si “evet”, %36.7’si “kısmen” ve %16.6’sı “hayır” cevabını vermişlerdir. “Yapılan her çalışmanın değerlendirilmesi ile ilgili dereceleme ölçeği, kontrol listesi ya da öz değerlendirme formları gibi araçlar kullanabilir misiniz?” sorusuna öğretmenlerin %36.7’si “evet”, %38.3’ü “kısmen” ve %25’i “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrenci ürün dosyasıyla ilgili öğrencilerinize geri bildirimde bulunur musunuz?” sorusuna öğretmenlerin %68.3’ü “evet”, %26.7’si “kısmen” ve %5’i “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrencilerinizin ürün dosyasına bakarak profilini (güçlü ve zayıf yönlerinizi, yeteneklerinizi…) çıkarabilir misiniz?” sorusuna öğretmenlerin %41.7’si “evet”, %50’si “kısmen” ve %8.3’ü “hayır” cevabını vermişlerdir. Bu verilere göre katılımcı
73
öğretmenler, portfolyonun nasıl hazırlanacağı ve süreçte yapılması gerekenlere dair fikir sahibidirler.
Coğrafya öğretmenlerinin Coğrafya dersinde uygulanan ürün dosyası hazırlama sürecinde “öğretmenin yerine” ilişkin görüşlerinde, aritmetik ortalaması en yüksek olan “Öğrencilerinize ürün dosyasında nelerin bulunması gerektiğini açıklar mısınız? (=2.66) ve aritmetik ortalaması en düşük olan “Öğrenci ürün dosyasını öğrencilerinize yeterince tanıttığınıza inanıyor musunuz?” (=2.10) soruları olmuştur.
4.12. Coğrafya öğretmenlerinin Coğrafya dersinde uygulanan ürün dosyası hazırlama sürecinde “öğrencinin yeri nedir?” sorusuna ilişkin görüşleri
Araştırmaya katılan Coğrafya öğretmenlerinin Coğrafya dersinde uygulanan ürün dosyası hazırlama sürecinde “öğrencinin yerine” ilişkin görüşleri Tablo 20’de verilmiştir:
Tablo 20: Coğrafya Öğretmenlerinin Coğrafya Dersinde Ürün Dosyası Hazırlama Sürecinde “Öğrencinin Yeri Nedir?” Sorusuna İlişkin Görüşleri Ürün Dosyası Hazırlama
Sürecinde “Öğrencinin” Yeri
Evet Kısmen Hayır X Ss
f % f % f %
Öğrencilerinizin ürün dosyası hakkında yeterli bilgiye sahip olduğunu düşünüyor
musunuz?
11 18.3 32 53.3 17 28.4 1.90 0.68
Öğrencileriniz ürün dosyalarına bakarak hangi çalışmaları koyacağını biliyor mu?
17 28.3 33 55.0 10 16.7 2.11 0.66
Öğrencileriz yaptıkları
çalışmaları belgelendirir mi? 15 25.0 32 53.3 13 21.7 2.03 0.68 Öğrencilerinizde ürün dosyası
uygulamasından sonra iyi yönde gelişmeler olduğuna inanıyor musunuz?
34 56.7 22 36.7 4 6.6 2.50 0.62
Ürün dosyasının öğrenciler için çok yararlı bir uygulama olduğuna inanıyor musunuz?
29 48.3 23 38.3 8 13.4 2.35 0.70
Tablo 20’de görüldüğü gibi, “Öğrencilerinizin ürün dosyası hakkında yeterli bilgiye sahip olduğunu düşünüyor musunuz?” sorusuna araştırmaya katılan coğrafya
74
öğretmenlerinin %18.3’ü “evet”, %53.3’ü “kısmen” ve %28.4’ü “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrencileriniz ürün dosyalarına bakarak hangi çalışmaları koyacağını biliyor mu?” sorusuna öğretmenlerin %28.3’ü “evet”, %55’i “kısmen” ve %16.7’si “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrenciler yaptıkları çalışmaları belgelendirir mi?” sorusuna öğretmenlerin %25’i “evet”, %53.3’ü “kısmen” ve %21.7’si “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrencilerinizde ürün dosyası uygulamasından sonra iyi yönde gelişmeler olduğuna inanıyor musunuz?” sorusuna öğretmenlerin %56.7’si “evet”, %36.7’si “kısmen” ve %6.6’si “hayır” cevabını vermişlerdir. “Ürün dosyasının öğrenciler için çok yararlı bir uygulama olduğuna inanıyor musunuz?” sorusuna öğretmenlerin %48.3’ü “evet”, %38.3’ü “kısmen” ve %13.4’ü “hayır” cevabını vermişlerdir. Bu verilere göre katılımcı öğretmenler, öğrencilerinin portfolyo hakkındaki bilgi düzeylerinin orta derecede olduğunu ve portfolyonun öğrenci gelişimi üzerinde olumlu etkilere sahip olduğunu düşünmektedirler.
Coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde uygulanan ürün dosyası hazırlama sürecinde “öğrencinin yerine” ilişkin görüşlerinde, aritmetik ortalaması en yüksek olan “Öğrencilerinizde ürün dosyası uygulamasından sonra iyi yönde gelişmeler olduğuna inanıyor musunuz? (=2.50) ve aritmetik ortalaması en düşük olan “Öğrencilerinizin ürün dosyası hakkında yeterli bilgiye sahip olduğunu düşünüyor musunuz?” (=1.90) soruları olmuştur.
4.13. Coğrafya öğretmenlerinin Coğrafya dersinde uygulanan ürün dosyası hazırlama sürecinde “velinin yeri nedir?” sorusuna ilişkin görüşleri
Araştırmaya katılan coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde uygulanan ürün dosyası hazırlama sürecinde “velinin yerine” ilişkin görüşleri Tablo 21’de verilmiştir.
Tablo 21: Coğrafya Öğretmenlerinin Coğrafya Dersinde “Ürün Dosyası Hazırlama Sürecinde Velinin Yeri Nedir?” Sorusuna İlişkin Görüşleri
Ürün Dosyası Hazırlama Sürecinde “Velinin” Yeri
Evet Kısmen Hayır X Ss
f % f % f %
Öğrenci velilerinin ürün dosyası hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olduğuna inanıyor musunuz?
75 Öğrenci velilerinin ürün
dosyası uygulamasında size ve öğrencilere destek olacağına inanıyor musunuz?
11 18.3 31 51.7 18 30.0 1.88 0.69
Öğrenci velilerinin ürün dosyasının önemini bilip, yeterince değer verdiğini düşünüyor musunuz?
3 5.0 23 38.3 34 56.7 1.48 0.59
Öğrenci velilerine ürün dosyası hakkında yeterli açıklamalarda bulundunuz mu?
8 13.3 21 35.0 31 51.7 1.61 0.71
Tablo 21’de görüldüğü gibi, “Öğrenci velilerinin ürün dosyası hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olduğuna inanıyor musunuz?” sorusuna araştırmaya katılan coğrafya öğretmenlerinin %3.3’ü “evet”, %21.7’si “kısmen” ve %75’i “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrenci velilerinin ürün dosyası uygulamasında size ve öğrencilere destek olacağına inanıyor musunuz?” sorusuna öğretmenlerin %18.3’ü “evet”, %51.7’si “kısmen” ve %30’u “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrenci velilerinin ürün dosyasının önemini bilip, yeterince değer verdiğini düşünüyor musunuz?” sorusuna öğretmenlerin %5’i “evet”, %38.3’ü “kısmen” ve %56.7’si “hayır” cevabını vermişlerdir. “Öğrenci velilerine ürün dosyası hakkında yeterli açıklamalarda bulundunuz mu?” sorusuna öğretmenlerin %13.3’ü “evet”, %35’i “kısmen” ve %51.7’si “hayır” cevabını vermişlerdir. Tabloya göre katılımcı öğretmenler, öğrenci velilerinin portfolyo hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığı görüşündedirler.
Coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde uygulanan ürün dosyası hazırlama sürecinde “velinin yerine” ilişkin görüşlerinde, aritmetik ortalaması en yüksek olan “Öğrenci velilerinin ürün dosyası uygulamasında size ve öğrencilere destek olacağına inanıyor musunuz?” (=1.88) ve aritmetik ortalaması en düşük olan “Öğrenci velilerinin ürün dosyası hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olduğuna inanıyor musunuz?” (=1.28) soruları olmuştur.
76 5. BÖLÜM
SONUÇLAR VE ÖNERİLER
Bu bölümde, araştırma neticesinde elde edilen sonuçlara ve portfolyo hakkında araştırma yapmak isteyen araştırmacılara ve öğretmenlere yönelik önerilere yer verilmiştir.
5.1. Sonuçlar
Araştırmanın problem cümlesi “Orta öğretim kurumlarında görev yapan coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde portfolyo hakkındaki görüşleri nelerdir?” şeklinde ifade edildi. Araştırma 13 tane alt problemden oluşmaktadır. Bu alt problemler sonucunda ulaşılmak istenen genel sonuçlar;
a) Araştırmaya katılan ortaöğretim coğrafya öğretmenlerinin derslerinde portfolyo kullanıp kullanmadıklarını belirleyebilmek,
b) Katılımcı öğretmenlerin portfolyoyu ne kadar tanıdıklarını saptayabilmek,
c) Katılımcı öğretmenlerin, öğrencilerini değerlendirirken kullandıkları yöntemleri tespit edebilmektir.
Coğrafya dersinde ürün seçki dosyası (portfolyo) kullanımının öğretmen görüşlerine göre değerlendirildiği bu araştırmada, araştırmanın problemi ve alt problemleri doğrultusunda elde edilen bulgular ve bu bulguların yorumlanmasıyla ulaşılan sonuçlar şunlardır;
1. Coğrafya öğretmenlerinin “kişisel özellikleri” başlıklı bölüme yönelik sonuçlar
Coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde portfolyo uygulamaların ilişkin görüşleri “cinsiyet”, “mezun oldukları okul”, “mesleki deneyim yılı” ve “görev yaptıkları okullardaki sınıf mevcudu” değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermemiştir. Bu durumun nedeni erkek öğretmen sayısının kadın öğretmen sayısından daha fazla olmasından kaynaklanabilir.
Sırkıntı (2007)’nin çalışmasında ilköğretim matematik öğretmenlerinin derslerindeki portfolyo kullanımının öğretmenlerin mesleki deneyimlerine, mezun oldukları okullara göre farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.
77
2. Coğrafya öğretmenlerinin “Coğrafya dersinde en çok hangi ölçme aracını kullanıyorsunuz?” sorusuna ilişkin sonuçlar
Uygulamaya katılan ortaöğretim coğrafya öğretmenleri; en fazla kullandıkları ölçme aracının yazılı yoklamalar (% 53.3), en az kullanılan ölçme aracının ise proje çalışmaları ve portfolyo (% 1.7) olduğunu ifade etmiştir. Görüldüğü gibi alternatif değerlendirme metotlarından biri olan portfolyo, Karabük iline bağlı liselerde görev yapan coğrafya öğretmenleri tarafından, klasik değerlendirme yaklaşımlarına göre oldukça az kullanılmaktadır. Bu bulguyu destekleyen farklı disiplinlerde yapılmış araştırmalar vardır.
Baki ve Birgin (2002)’nın araştırmasında, ilköğretim matematik dersinde portfolyo değerlendirme metodunun kullanımının öğretmen ve öğrenci için faydalı olduğu bilinmesine rağmen çeşitli nedenlerden dolayı geleneksel değerlendirme yaklaşımlarının uygulandığı sonucuna ulaşılmıştır.
Kaptan ve Korkmaz (2003) araştırmalarında, uygulamaya katılan öğretmenlerin portfolyo değerlendirme yöntemine yabancı oldukları, öğretmenlerin bu konuda yeterli bilgiye sahip olmadıkları ve geleneksel değerlendirme yaklaşımlarından kopamadıkları sonuçlarına ulaşmıştır.
3. Coğrafya öğretmenlerinin “Sizce Coğrafya öğretiminde değerlendirme yöntemleri arasında hangisi diğerlerine göre bireysel gelişimi gösterme bakımından daha uygundur?” sorusuna ilişkin sonuçlar
Uygulamaya katılan coğrafya öğretmenlerinin %30.0’u öğrencinin bireysel gelişimini göstermeye en uygun olan yöntemin “portfolyo” olduğu cevabını vermişlerdir. Portfolyo cevabını (%28.3) yazılı sınavlar takip etmektedir. Coğrafya öğretmenleri bireysel gelişimi göstermesi bakımında en az uygun bulunan yöntemin doğru yanlış olduğunu ifade etmiştir.
Araştırmanın bulguları dikkate alındığında uygulamaya katılan coğrafya öğretmenleri portfolyo gibi alternatif değerlendirme metotlarının uygulanmasının doğru olduğunu kabul etmelerine rağmen uygulamamaktadırlar.
Okan (2005)’ın çalışmasında portfolyo değerlendirme çalışmalarının öğrenciye araştırma yapma, üretme, etkin iletişim kurabilme ve deney yapabilme becerilerinin gelişiminde olumlu katkılar sağladığı; portfolyo çalışmalarıyla öğrencilere verilmek istenen hedef davranışların daha kolay kazanıldığı ve portfolyonun öğrenci başarısını arttırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır.
78
Özyenginer (2006)’nın araştırmasında meslek lisesi bilgisayar bölümü öğrencileri, öğrenmelerinde portfolyo değerlendirmeleriyle hedef ve ölçütlerin kendileri tarafından belirlenmesinin, kendilerinde araştırma yapma ve teknolojiyi kullanma becerilerini arttırdığı ve öğrenmeyi daha hızlı yapabildiklerini belirtmişlerdir.
Çayırcı (2007)’nın araştırmasında web tabanlı portfolyo uygulamasının öğrenci başarısını arttırmada etkili bir yöntem olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Güngör (2007)’ün çalışmasında geometri dersinde elle materyal üretmenin ve portfolyo hazırlamanın geleneksel yaklaşımlarla öğrenmelerden daha etkin bir yöntem olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Mıhladız (2007)’ın çalışmasında fen bilgisi dersinde portfolyonun öğretim materyali ve yöntemi olarak kullanımının dersin ve öğrencinin başarısını klasik yöntemlere oranla daha fazla arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır.
Barootchi ve Keshavarz (2002)’ın İran’da 60 16 yaş grubu lise ikinci sınıf öğrencisi üzerinde yapılan çalışmalarının sonucunda portfolyonun öğrenciler üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu görüşüne ulaşmıştır.
4. Coğrafya öğretmenlerinin “alternatif ölçme araçları ve değerlendirme yöntemleri” sorusuna ilişkin sonuçlar
Coğrafya dersi öğretim programındaki alternatif ölçme araçları ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki bilginiz yeterli olduğunu düşünüyor musunuz? sorusuna katılımcıların %58.3’ü “kısmen” , %26.7’si “evet” ve %15’i “hayır” cevabını vermişlerdir. Araştırmaya katılan coğrafya öğretmenlerinin alternatif ölçme araçları ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki bilgileri “kısmen” düzeyindedir. Bu durum öğrencilerin kişisel gelişimlerinin tamamlanması ve öğrenci öğrenmelerinin kontrolünün doğru yapılabilmesi için giderilmesi gereken bir eksikliktir.
Araştırmaya katılan coğrafya öğretmenleri, “Coğrafya öğretimindeki alternatif ölçme araçları ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin hizmet içi eğitim seminerine katıldınız mı?” sorusuna %73.3’ü “hayır”, %26.7’si “evet” cevabını vermişlerdir. Coğrafya öğretmenlerinin büyük bir çoğunluğu coğrafya öğretimindeki alternatif ölçme araçları ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin hizmet içi eğitim seminerine katılmamışlardır. Coğrafya öğretmenlerinin alternatif ölçme ve değerlendirme araçları hakkındaki bilgilerinin yeterli olmamasında, öğretmenlerin bu konuda hizmet içi eğitim, konferans, seminer gibi bilimsel aktivitelere katılmamış ya da bu tür etkinliklerin düzenlenmemiş olmasından kaynaklanabilir.
79
Araştırmaya katılan coğrafya öğretmenleri, “Coğrafya öğretimindeki alternatif ölçme araçları ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin hizmet içi eğitim seminerine ihtiyaç duyuyor musunuz?” sorusuna %70’i “evet”, %30’u “hayır” cevabını vermişlerdir. Bu verilere göre, coğrafya öğretmenlerinin büyük bir çoğunluğu coğrafya öğretimindeki alternatif ölçme araçları ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin hizmet içi eğitim seminerine ihtiyaç duymaktadır.
Mamur (2009)’un çalışmasında, öğretmenlerin ölçme ve değerlendirmeye yönelik bilgilerinin sadece lisans programı içerisindeki ders sürecinde aldıkları eğitimle sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle öğretmenlerin, ölçme ve değerlendirmeye yönelik bilgilerinin yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
5.Coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde uygulanan “ürün dosyasının tanımı” başlıklı sorulara ilişkin sonuçlar
Uygulamaya katılan coğrafya öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu, portfolyonun anlamının, yararlarının, ürün dosyasında bulunması gerekenlerin ve öğrenci ve öğretmenin portfolyo hazırlama aşamasında neler yapılması gerektiğinin bilindiğini ifade etmiştir. Bununla beraber öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu portfolyonun uygulanmasını ve portfolyo değerlendirmenin nasıl yapılacağını kısmen bildiğini belirtmişlerdir.
Gözüm (2008)’in çalışmasında katılan öğretmenlerin ürün dosyasının tanımlanmasında yeterli oldukları sonucuna ulaşılmıştır.
6. Coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde uygulanan “ürün dosyasının amacı” sorusuna yönelik sonuçlar
Uygulamaya katılan öğretmenlerin büyük bir kısmı portfolyonun öğrencide öz disiplin ve sorumluluk bilinci geliştirdiğine inandığını, öğrencinin gelecekteki öğrenmelerine bilgi sunduğunu ve öğrencinin kendi çalışmalarını değerlendirmelerine imkan sağladığını düşünmektedirler. Bununla beraber öğretmenler portfolyoyla öğrencinin gelişimini kanıtlarla ve sağlıklı olarak izlenebildiğine kısmen inanmaktadırlar. Katılımcı öğretmenler tarafından portfolyonun öğrenci yeteneklerini sergileme ve ilgi alanlarının geliştirilmesine uygun bir metot olduğu görüşüne aynı oranda evet ve kısmen cevabı verildiği sonucuna ulaşılmıştır.
80
Baki ve Birgin (2002) çalışmalarında öğretmenlerin portfolyo değerlendirme yöntemiyle öğrencilerini daha ayrıntılı ve objektif olarak izleyebildikleri ve eğitim sistemimizde değerlendirme yöntemi olarak kullanımının, dersin amaçlarına hizmet edeceği sonuçlarına ulaşmıştır.
Korkmaz ve Kaptan’ın çalışmalarında, portfolyonun amaçlarını ve öğrencilerin eğitimine katkılarını saptayabilmek için öğrencilere bazı formlar sunmuştur. 2001-2002 öğretim yılında yapılan bu çalışmada portfolyo değerlendirme metodunun nitelikli öğrencileri belirlemek, desteklemek ve öğretme-öğrenme sürecinin kalitesini arttırmak amacıyla kullanımının yararlı olacağı sonucuna ulaşılmıştır.
7. Coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde uygulanan “ürün dosyasının içeriği” ile ilgili görüşlerine yönelik sonuçlar
Uygulamaya katılan coğrafya öğretmenlerinin büyük bir çoğunluğu öğrencilerin coğrafya ile ilgili yazılmış ödevlerinin ürün dosyasında bulunmasının, öğrencilerin araştırmaları, problemleri, stratejilerinin ürün dosyasında olmasının gerekliliğine inanmaktadırlar. Öğretmenler portfolyo dosyasında öğrenciler tarafından yapılan resim, diyagram ve fotoğrafların bulunmasını, öğrenciler tarafından hazırlanan ilgili video ve ses kasetlerine yer verilmesini, öğrencilerce hazırlanan grup ödevleri ve proje çalışmalarının, öğretmen anekdotlarının, öğretmen kontrol listelerinin, öğrencinin tekrar yapmak istediği ödevlerin, deneylerin ve deney raporlarının, coğrafyayla ilgili hazırlanan kavram haritaları ve çalışmaları ile değerlendirme aşamasını içeren form ve kağıtların ürün dosyasında yer almasını uygun bulmaktadırlar. Öğretmenler portfolyonun içeriğine öğrenci ile birlikte karar verilmesinin doğru olduğunu düşünmekteler ve öğrencilerin çalışmak istedikleri konularının seçiminde objektif oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Bununla beraber öğretmenler öğrencilerin ürün dosyasına istedikleri her çalışmayı koymalarını; ürün dosyasında her zaman öğrenci çalışmalarının en iyi örneklerinin yer almasını, yazılı kağıtlar dışındaki sınavlar, testler ve bunlara ait kağıtların bulunmasını uygun bulmamaktadırlar. Tüm bunlara ek olarak öğretmenler ürün dosyasına konulacak ürünleri sadece öğrencilerin belirlemesini ve ürün dosyasında ürün çokluğunu benimsememektedirler.
Kışla ve Uzun (2005) Sabancı Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir konferansta portfolyonun özelliklerinin ve dosya içinde yer alması gereken çalışmaların neler
81
olduğuna değinmişler ve portfolyo kullanımının öğrencide olumlu değişiklikler oluşturduğunu belirtmişlerdir.
8. Coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde ürün dosyasının uygulamasına ilişkin görüşleri başlıklı sorularla ilgili sonuçlar
Uygulamaya katılan öğretmenlerin büyük bir kısmı ürün dosyasının kendi sınıf ortamlarında ve tüm okullarda tam olarak uygulanmadığı görüşüne sahiptirler. Katılımcıların büyük bir kısmı ürün dosyası uygulamasının fazla vakit aldığına ve ürün dosyası uygulamasının öğretmen, veli ve öğrenci açısından kısmen yararlı olduğuna inanmaktadırlar. Bununla beraber öğretmenlerin büyük bir kısmı ürün dosyası uygulamasının gerekli olduğunu düşünmektedirler.
Güven (2007)’nin çalışmasında portfolyonun geleneksel öğretim metotlarına göre öğrenmeyi ve dolayısıyla başarıyı arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca portfolyonun öğrenci başarısızlıklarının tespitini kolaylaştırdığı düşünülmektedir.
Karamanoğlu (2006)’nın çalışmasında sorgulamanın temel alınarak oluşturulduğu portfolyo çalışmalarının öğrencilerin duyuşsal becerilerine ve başarılarına olumlu yönde katkısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Coğrafya Öğretmenlerinin Coğrafya Dersinde Uygulanan Ürün Dosyası Hazırlama Sürecinde Öğretmenin Yeri Nedir? Sorusuna İlişkin Görüşleri
9. Coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde uygulanan ürün dosyası hazırlama sürecinde “öğretmenin yeri nedir?” sorusuna ilişkin görüşleri
Uygulamaya katılan coğrafya öğretmenlerinin büyük bir kısmı, ürün dosyası hazırlanmadan önce öğretimin genel hedef ve sonuçlarının saptanmasının, ürün dosyasında bulunması gerekenlerin belirlenmesinin, ürün dosyasının her aşamasının nasıl değerlendirileceğinin öğrencilere açıklanmasının, puanlama ve ölçeklerle ilgili olarak öğrencilerin bilgilendirilmelerinin ve öğrencilere yaptıkları çalışmalara dair geri bildirimde bulunulmasının doğru olacağı kanaatindedirler. Bununla beraber öğretmenler ürün dosyasının hazırlanma sürecini, ürün dosyasının öğrencilere yeterince tanıtımını kısmen açıklayabilmektedir. Öğrencilerin çalışmalarının değerlendirilmesiyle ilgili olarak dereceleme ölçeği, kontrol listesi ya da öz değerlendirme formları gibi araçları öğretmenlerin kısmen kullanabildikleri ve öğrencilerin profillerinin ürün dosyasından yararlanılarak çıkarabilmeyi kısmen yapabilecekleri sonuçlarına ulaşılmıştır.
82
10. Coğrafya öğretmenlerinin coğrafya dersinde uygulanan ürün dosyası hazırlama sürecinde “öğrencinin yeri nedir?” sorusuna ilişkin görüşleri
Uygulamaya katılan coğrafya öğretmenlerinin büyük bir kısmı öğrencilerinin, ürün dosyası hakkında yeterli bilgiye kısmen sahip oldukları ve ürün dosyasına bakarak konulacakları kısmen bildiklerini düşünmektedirler. Öğretmenlerin büyük bölümü, öğrencilerin yapılan çalışmaları kısmen belgelendirdikleri görüşünü desteklemektedir. Yine öğretmenlerin büyük bir bölümü ürün dosyasının öğrencilere olumlu değişiklikler kattığına ve öğrenciler için yararlı bir uygulama olduğuna inanmaktadırlar.
Baki ve Birgin (2002)’nın ilköğretim öğrencileri üzerinde uyguladığı klasik portfolyolarla ilgili çalışmasında, portfolyo evraklarının saklanmasının zor olduğu,