Algının Özellikleri

Algı, ferdin çevresine yaptığı anlamlı, sistemli ve toptan bir tepki olarak tanımlanmaktadır. Bunun bu şekilde olması, rasgele değil, belirli ilkeler çerçevesinde olmaktadır. bunlara “algının özellikleri” denir. Algının özelliklerini dört grupta inceleyebiliriz [Binbaşıoğlu, 1992].

Seçicilik

Fert, kendisine gelen uyarıcıların hepsini seçmeye muktedir değildir. Algılamanın olabilmesi için kendisine gelen uyarıcılardan bir kısmını seçer, bir kısmını seçmez.

Seçilecek algıları etkileyen başlıca iki faktör vardır; Bunlardan biri ferdin ilgisi diğeri ise fedin dikkatidir.

Değişmezlik

Bu özelllikte ferdin zihninde yer almış bir nesnenin ya da şeklin değişik durumlarda da olsa hep aynı biçimde algılanmasıdır.

Örgütlenme ve gruplanma

Bir nesne ya da şekil algılanırken, anlamlı hale getirme sonucu, zihin ayrıntılar üzerinde durmaz. Kişinin tepkisi bütüne aittir ve toptandır.

Derinlik

Gözün ağ tabakası, fiziki olarak gördüğümüz nesneleri sağ, sol, yukarı-aşağı gibi iki boyut üzerine görme kabiliyetine sahiptir. Fakat, buna rağmen biz üç boyutlu olarak algılarız. Bunun sebebi zihnimizin görme ile ilgili bir takım ip uçlarından

yararlanmasıdır. Bunların başlıcaları gölgelerin varlığı, görülen nesne ile göz arasında başka nesnelerin varlığı, ışık etkisiyle nesnelerin açık ve sisli olarak görülmeleri, değişik yüksekliklerin olması ve nihayet, iki gözün birlikte çalışmasının verdiği sonuçtur.

5.3 Üç Boyutlu Görselleme

Bir mekansal nesnenin tasarım, uygulama ve uygulama sonrasında, insan zihninin algılayabileceği tarzda semboller, benzetişim ve animasyonlarla düzenlenerek iki veya üç boyutlu modellere dönüştürülmesine canlandırma (visualization) denir [Goldermans ve Hoogenboom, 2000].

Görselleştirme kişinin bilgiyi daha kolay algılamasını amaçlayan grafiksel bilgi sunumudur. Bunun için bilginin daha etkin bir şekilde sunulması için görselleştirmeye ihtiyaç vardır. Görselleştirme etkili iletişimin ve daha doğru karar ve sonuçların alınmasında önemli bir yere sahiptir. Gerçek dünya üç boyutlu olduğu için, günümüzde üç boyuta doğru bir eğilim vardır. Bu artan eğilim sayesinde belli bir coğrafyada bulunan şehirleri risksiz ve maliyetsiz olarak çaba harcamadan üç boyutlu olarak incelenmesi mümkün olacaktır.

5.4. Görselleştirme Yöntemleri

Dünyada görselleştirme için uygulanan farklı yöntemler bulunmaktadır [Akçın ve Erkan, 2002]. Bu yöntemler kısaca şunlardır;

Birinci yöntemde; grafik haritalar taranarak, harita detayları iki boyutlu hücre formatta bilgisayar ortamına aktarılmaktadır. Hücre görüntü üzerine üçüncü boyut bilgileri değişik algoritmalarla eklenerek modellemesi yapılır.

İkinci yöntem ise fotogrametrik yöntemle elde edilmiş ortofotolar üzerinden geçirilmiş sayısal yükseklik modelleri verileri kullanılarak üç boyutlu modeller elde

edilebilir. Ayrıca, ortofotolar için, laser profilleme tekniği kullanılarak arazinin sayısal yükseklik modellemesi ve nesnelerin yükseklik değerleri elde edilebilir.

Günümüzde üç boyutlu şehir modellerinin elde edilmesinde sıkça kullanılan diğer bir yöntem ise taşınabilir video görüntülerinin işlenmesi ve analiz edilmesi yöntemidir.

Yersel jeodezik yöntemlerle nesne için iki ve üç boyutlu detayların toplanması, üç boyutlu modelleme de kullanılabilecek başka bir yöntemdir. Bu uygulamada, bina yükseklikleri ölçülürken gerçeği daha iyi yansıtması için bina yüzeyindeki karakteristik noktalarda benzer bir yöntemle ölçülebilmektedir.

Obje yüzeylerinin kaplanmasında kullanılan sayısal kamera görüntülerinin yersel fotogrametrik tekniklerle işlenerek kullanılması sanal ortamda gerçekçi bir görünümün oluşmasında önemli bir uygulama aşaması olacaktır.

Kentsel durumun bölgesel planlarda ve parselasyon planlarında üç boyutlu olarak ele alınması yasal güvenliğin sağlanması açısından önemlidir.

Özellikle altyapı planlamasında ve kentlerin dikey gelişiminin planlanmasında üç boyutlu mülkiyet önem kazanmaktadır.

Örneğin; kentlerde park, bahçe ve yolların altı ve üstü mülkiyet açısından kayıt dışıdır ve kamuya ait alanlardır. Ancak, bu tür alanların altına inşa edilen yapılar, ya da gökyüzünden bu alanlar üzerine taşmalar üç boyutlu görselleştirme etkin bir yüzey görüntüleme ve analiz imkanı doğuracaktır.

5.5.Üç Boyutlu Görselleştirme ve KBS İlişkisi

Dünyada ve ülkemizde KBS uygulamaları kentin planlanması, afet yönetimi, ulaşım planlaması, adres sorgulama gibi faaliyetlerde öncelikle kullanılmaktadır. Ancak gerek dünyada gerek ülkemizde görselleştirmeye yönelik çok sayıda çalışma olmasına karşın KBS’nin üç boyutlu görselleştirilmesine yönelik çok az sayıda

çalışma yer almaktadır. Burada KBS ile ilişkili üç boyutlu görselleştirmenin amacı sununun sadece görsel bir grafik olmasının engellenmesi ve bunun yanında sorgulanabilir olmasının da sağlanmasıdır. Bu sayede üç boyutlu görselleştirilmiş KBS uygulaması ile sorgulanan nesnenin grafik ve sözel bilgisine de ulaşılabilmektedir. Aslında KBS ile üç boyutlu görselleştirme birbirini bütünleyen iki grafiksel uygulama olarak karşımıza çıktığı görülmektedir. KBS ile bu garafiksel uygulamalara sözel bilgiler de eklenmektedir. Bu sayede oluşturulacak uygulamalar ile kentsel tasarım çalışmalarında yapılara ilişkin tüm bilgiler dışında mekanın bire bir görselleştirilmiş mevcut durumu da gözlemlenebilecektir. Ayrıca yapılacak çalışmalara yönelik bilinmeyen bir mekanın sorgulanmasında ve bulunmasında mekanın daha iyi tanımlanabilmesi üç boyutlu görselleştirme sayesinde olacaktır.

Bununla birlikte koruma amaçlı yapılan çalışmalarda tarihi dokunun ön plana çıkarılması ve korunması bu sayede daha etkin bir şekilde sağlanabilecektir. Yine afet yönetiminde, turizm bölgelerinin tanıtımında, emlak bilgi sistemlerinde, emniyet bilgi sistemleri gibi bir çok alanda üç boyutlu görselleştirilmiş KBS uygulamaları önemli bir yere sahip olacaktır.

Görselleştirilmiş üç boyutlu kent bilgi sisteminin bir diğer önemi ise algılanabilirliği arttırarak, algılamadan kaynaklanacak hataları asgariye düzeye indirmesidir. Bu durumda mekanın ve zamanın en iyi şekilde kullanarak, verilerden daha doğru ve nitelikli analizler yapmamıza ve daha doğru sonuçlar çıkarmamıza olanak sağlayacaktır.

İki boyutlu kent bilgi sistemi ile üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemi arasındaki farklılıklarda Şekil 5.1 ve Şekil 5.2’de açıkça görülmektedir. Şekil 5.1’de iki boyutlu sistemde kırmızı çerçeve alınan alan Şekil 5.2’de 3 boyutlu olarak yer almaktadır. Kaldı ki her iki şekilde incelendiğinde aradaki farklılıklar algılama yönünden hemen göze çarpmaktadır. Buradaki temel yaklaşım ise algılamanın ne kadar artığının ve kolaylaştığının tespiti ile ilgilidir.

Şekil 5.1.İki boyutlu kent bilgi sistemi

Şekil 5.2.Üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemi

5.6. Üç Boyutlu Görselleştirilmiş KBS’nin Uygulama Alanları ve Faydaları

Ülkemizdeki yapılaşma ve kentsel hizmetlerin-gelişimin sağlıklı bir yapıya kavuşturulması için zengin bir “bilgi bankası”na ihtiyaç vardır. KBS gelişmiş ülkelerde kentsel planlamada vazgeçilmez bir aracı olmaktadır. Gelişmiş ülkeler göz önüne alınarak, mevcut kentsel alanların korunmasında, yenilenmesinde bilgisayar ortamına aktarılmış veriler ile çalışmak hata oranını sıfıra indirmektedir. Yeni kentsel alanların tasarlanmasında ve kent plancısı ile mimarın bu tasarımın geliştirilmesinde diğer disiplinlerle de koordinasyonlu bir çalışma yapılabilmesi için bilgisayar ağları üzerinde çalışabilecek yazılımlar ve veritabanları önemli olmaktadır. Bu sistem ile,

• Görüntünün üç boyutlu olarak işlenmesi,

• Planlama ve tasarım,

• Altyapı şebeke tasarımı ve projelendirme,

• Ulaşım modellemesi ve projelendirme,

• Teknik bilgi yönetimi,

• Kamu hizmetleri yönetimi ,

• Haritacılık,

• Kadastro.

hizmetleri hızlı ve kolay bir şekilde sağlanabilir.

Bu durumda,

• Çevrenin ekolojik yapısı korunması,

• Doğal kaynakların verimli kullanımı,

• Kentsel dokunun daha gerçekçi tasarlanması,

• Özellikle yaşlı ve engelli insanlar için mevcut veya yaratılan çevrenin kullanılır- lığının değerlendirilmesi,

• Kaçak yapılaşmanın tespit edilmesi kolaylaşmaktadır.

Üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemi ile, hazırlanan planlar bilgisayar ortamında çeşitli analizler ile sınanabilir. Örneğin üç boyutlu modelleme, görsel

benzetişimler, sanal gerçeklik, gölge analizleri, her açıdan yeni kurgunun veya mevcut kurgunun sanal ortamda dolaşılarak analizi gibi detaylı bir çözümleme yapılabilmektedir.

CBS ve KBS- bilgi sistemleri, mevcut idarelere hız kazandırıcı ve aynı durumda doğru sonuçlara ulaşılmasını sağlayan bir yardımcı araçtırlar. Bilgisayar destekli simulasyonlar yardımı ile mevcut veya bağımsız çevrede tasarlanabilecek gelecekteki yapılaşma senaryoları daha gerçekçi ve gelişmeye açık projelerle oluşturulmaktadır. Bu çalışmanın başarısında tasarımcılar/ kent plancıları/kullanıcılar vb. arasında hızlı ve doğru bilgi iletişiminin sağlanması /koordinasyonu önemli bir etkendir.

Bunun yanında ülkemizde kent bilgi sistemi belediyelerde, kamu kurum ve kuruluşlarında ve özel sektörde kuruluşlarında aktif olarak kullanılmaktadır. Ancak kent bilgi sisteminin kullanıldığı çoğu sektörlerde mevcut kent bilgi sistemlerinin iki boyutlu olmasından kaynaklanan bazı eksiklikler bulunmaktadır. Özellikle oluşturulan adres bilgi sistemlerinde, itfaiye bilgi sistemlerinde, emlak bilgi sistemlerinde, 112 acil arama sistemlerinde, turizm bilgi sistemlerinde vb.

sistemlerde üçüncü boyutun eksikliği gün yüzüne çıkmaktadır. Kaldı ki görselliğin ön planda olduğu bu sistemlerde ne yazık ki gerçekçiliği oluşturacak üçüncü boyutun eksikliği hemen göze batmaktadır. Çünkü bu sistemlerin temel amacı istenilen bilgilere en kolay ve hızlı bir şekilde zaman kaybetmeden ulaşmaktadır. Ancak üçüncü boyutun sistemde kullanılmamasından dolayı temel amaç olan hız ve kolaylık kavramlarında aksamalar yaşanmaktadır.

Örnek verecek olursak, itfaiye ile ilgili bilgi sisteminde yer alan grafiksel verilerin incelenmesi, algılanıp, çeşitli analizlerinin yapılması iki boyutlu ortamda zaman kaybına neden olmaktadır. Oluşacak bir yangında yanan binaya ve çevresindeki binalara ait yapı malzemesinin ne olduğu, binanın kaç katlı olduğu, binaların giriş kapıları ve pencerelerin yerleri ile ilgili bilgilere, arazinin eğim durumu ile ilgili bilgilere, binalardaki çıkmaların altenatif yollar ile ilişkisinin ne olduğu gibi hayati

önem taşıyacak bilgilere tek bir ekranda üçüncü boyut ve görselleştirme ile çok kısa sürede ulaşılabilecektir (Şekil 5.3).

Şekil 5.3. Üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemi ile görselleştirilmiş görüntü

Üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemi ile kentlerin tarihsel gelişimlerini, yeni yapı biçimlerini ve kentin yapılaşmanın yoğunlaştığı alanları gözlemleme imkanı olmaktadır. Kaldı ki iki boyutlu kent bilgi sistemi ile bunun gösterimi oldukça zayıf olmaktadır (Şekil 5.4). Şekil 5.4.a, c, e, g’da Kyoto kentinin 1928 – 2000 yılları arasındaki kentsel değişiminin iki boyutlu görünümü yer alırken, Şekil 5.4.b, d, f, h’de yine aynı yerleşim yerinin 1928-2000 yılları arasında üç boyutlu görselleştirilmiş görünümü yer almaktadır. Her iki şekilden de anlaşılacağı üzere iki boyutlu kent bilgi sistemi ile kentsel değişimin tam olarak anlaşılmasında zorluklar yaşanmaktadır. Şekiller tarihsel sıra ile incelendiğinde iki boyutlu sistemde bütünsel yapı, alan içinde yer alan yapıların çokluğu ve düzensizliği nedeniyle algılamada karmaşa yaşanmaktadır. Yapılarda yaşanan değişimde de farklılıkların olması nedeni ile mekanın algılanması iyice zorlaşmaktadır. Halbuki üç boyutlu görselleştirilmiş sisteme bakılacak olursa, kentsel değişimler en iyi şekilde çabuk bir

Bina Giriş Yerleri

Balkon Yerleri

Pencerelerin Yerleri

Bina Kat Adedi

biçimde gözlemlenebilmektedir. Bunun yanında hem yapı biçimleri, kat yükseklikleri ve yapılaşmanın yoğunlaştığı alanlar net bir şekilde görülebilmektedir.

(a) (b)

(c) (d)

(e) (f)

Şekil.5.4 Kyoto kentinin 1928–2000 yılları arasındaki kentsel değişiminin iki boyutlu ve üç boyutlu görünümü [Y. Takase, A. Sone, T. Hatanaka ve M.

Shiroki, 2004].

(a) 1928 yılı Kyoto kentini iki boyutlu görünümü (b) 1928 yılı Kyoto kentini üç boyutlu görünümü (c) 1948 yılı Kyoto kentini iki boyutlu görünümü (d) 1948 yılı Kyoto kentini üç boyutlu görünümü (e) 1974 yılı Kyoto kentini iki boyutlu görünümü (f) 1974 yılı Kyoto kentini üç boyutlu görünümü (g) 2000 yılı Kyoto kentini iki boyutlu görünümü (h) 2000 yılı Kyoto kentini üç boyutlu görünümü

(g) (h)

Şekil.5.4 (Devam) Kyoto kentinin 1928–2000 yılları arasındaki kentsel değişiminin iki boyutlu ve üç boyutlu görünümü [Y. Takase, A. Sone, T. Hatanaka ve M. Shiroki, 2004].

(a) 1928 yılı Kyoto kentini iki boyutlu görünümü (b) 1928 yılı Kyoto kentini üç boyutlu görünümü (c) 1948 yılı Kyoto kentini iki boyutlu görünümü (d) 1948 yılı Kyoto kentini üç boyutlu görünümü (e) 1974 yılı Kyoto kentini iki boyutlu görünümü (f) 1974 yılı Kyoto kentini üç boyutlu görünümü (g) 2000 yılı Kyoto kentini iki boyutlu görünümü (h) 2000 yılı Kyoto kentini üç boyutlu görünümü

İki boyutlu kent bilgi sistemlerinin üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemlerinden bir diğer eksikliği de iki boyutlu kent bilgi sistemlerinde konut alanları, ticaret alanları, turizm tesis alanları vb. alanların mevcut veya öneri yapılaşma koşullarının mevcut topografya ile uyumunu görme olanağı yoktur. Çünkü söz konusu topografyanın algılanmasında üçüncü boyut çok önemlidir. Yeryüzünde yer alan tüm nesnelerin “x”, “y” ve “z” düzlemlerinde bir koordinat değeri vardır.

Ancak bunu iki boyutlu kent bilgi sistemi ile tam olarak görme olanağımız yoktur.

Çünkü sistem, nesneleri sadece “x” ve “y” düzleminde (iki boyutlu) görme olanağı sağlamasına rağmen, nesnelerin “z” düzlemindeki değerleri yapılacak sorgulamada görülecek veritabanı tablosundan öğrenilebilmektedir. Bu nedenle yapıların topografya ile uyumunun görülmesi için üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemi gerekmektedir.

Şekil 5.5’de iki boyutlu kent bilgi sisteminde kırmızı çerçeve içinde yer alan alanda yapıların topografya ile birlikte uyumunu kavramada zorluklar yaşanmakta ve genelde topografya genel çerçeveleri ile anlaşılmasına karşın kat yüksekliklerine göre sınıflandırılmış yapıların topografya ile uyumu anlaşılamamaktadır. Buna karşın Şekil 5.6’da ise Şekil 5.5’de kırmızı çerçeve içine alınan aynı alanın üç boyutlu

görselleştirilmiş kent bilgi sisteminde gösterimi yer almaktadır. Burada yapıların gerek yükseklikleri gerekse de topografyanın şekli hakkında hiçbir sorgulama ihtiyacı duymadan çok kolay ve hızlı bir şekilde algılama imkanı doğmaktadır.

Şekil 5.5.Yapıların iki boyutlu kent bilgi sistemi üzerinde görünümü

Şekil 5.6. Yapıların üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemi üzerinde görünümü

Bu durumda planlama aşamasında oluşabilecek farklı veya yanlış algılamalar ortadan kalkacaktır. Bu sayede de yanlış algılamadan kaynaklanacak hatalar asgariye düşürülerek palanlama sürecinde hatalı kararlar alınması engellenerek zaman ve maliyetten tasarruf edilecektir.

Bunun yanında kent planlamada iki boyutlu KBS’nin kullanımından kaynaklanan bazı eksiklikler de yaşanmaktadır. Çünkü iki boyutlu KBS ile planlamada altlık oluşturacak bir kaç harita, üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemi ile tek ekranda daha çabuk ve kolay algılanabilir bir şekilde gösterilmesi mümkündür. Kent planlama çalışmalarından önce Şekil 5.7’de yapılan mevcut arazi kullanım kararlarında yapıların kat yükseklikleri ( 1 kat, 2 kat v.b.), yapı cinsleri (betonarme, karkas, ahşap, yığma vb.) yapı kaliteleri (iyi, orta, kötü), Şekil 5.8.’de gösterilen yapı kullanım kararı ( konut, ticaret, ibadet yeri vb.) ve yapı tipleri (Şekil 5.9) gibi bilgilere ait çeşitli analizler yapılarak, bu çeşitli durumlar için ayrı ayrı tematik harita yapılmaktaydı ve ancak bu şekilde mevcut durumun anlaşılması zorlaşmaktaydı. Bu durumda bize planlama aşamasına geçmeden önceki sürecin uzamasına, planlama sürecinde de zaman ve para kaybına neden olmaktadır.

Şekil 5.7. İki boyutlu kent bilgi sisteminde yapıların kat adedine göre tematik gösterim

Şekil 5.8. İki boyutlu kent bilgi sisteminde yapıların kullanıma göre tematik gösterim

Şekil 5.9. İki boyutlu kent bilgi sisteminde yapıların tiplerine göre tematik gösterim

Ancak bu tür çalışmada üçüncü boyut kullanılması durumunda gerek bina yükseklikleri, gerekse de yapıların kullanım biçimleri bir arada görme imkanı doğacaktır (Şekil.5.10). Bunun yanında yapılar bire bir fotografları ile kaplanarak ve

binalar bire bir modellenerek yapıları kullanım biçimleri, kat yükseklikleri, yapı kaliteleri, yapı cinsleri gibi bir çok bilgiye sorgulama yapmaya ihtiyaç duymadan hızlı ve kolay bir biçimde ulaşmak mümkün olacaktır.

Şekil 5.10. Üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sisteminde yapıların gerçek görünümleri

Bunun yanında tarihi mekanların irdelenmesinde ve ortaya çıkarılmasında üç boyutlu görselleştirilmiş KBS tercih edilebilir. Kent içinde ve dışında kalan tarihi ve kültürel mekanların üç boyutlu görselleştirilmesi yapılarak mekan daha iyi algılanabilir ve bu durum planlama sürecinde de kullanılabilir. Gerek mimari restorasyon çalışmalarında gerek de yapılara ilişkin yapılacak cephe kaplamalarının mevcut dokuya uyumu bu sayede test edilebilir. Ayrıca üç boyutlu veriler, iki boyutlu verilere göre hayatın ve bilimsel verilerin kavranmasında algıyı daha fazla kolaylaştırmaktadır.

Üç boyutlu görselleştirilmiş KBS ile turizm amaçlı mekanların tanıtımında da kullanılabilir. Çünkü tanıtımın iki boyutlu bir harita üzerinde yapılması durumunda mekanın gerçeklikten uzak bir şekilde kişinin kendi yaşadığı çevre doğrultusunda algılamasına neden olunabilir. Bu nedenle de tanıtımla istenilen sonuç sağlanamayabilir. İşte üç boyutlu görselleştirilmiş KBS ile mekan daha gerçekçi ve

Bina tipleri Bina kat

adetleri

Binaların Kullanım Biçimleri

sorgulanabilir şekilde tanıtılabilir. Bu şekilde internet üzerinden hem mekanın tanıtımı tüm dünyadaki kullanıcılara hızlı bir şekilde ulaştırılabilir hem de mekanı kullanacak insanlar için fonksiyonlar sorgulanabilir hale getirilebilir. Tüm bu şekilde üç boyutlu görselleştirilmiş KBS ile gerek üniversite kampüs yapıları gerek büyük rekreasyon alanları gibi büyük mekanlar tanıtılarak hedef kitlelere daha doğru bir şekilde ulaşılabilir ve tanıtımlarda asıl istenen amaca ulaşılabilir.

Ayrıca peyzaj çalışmalarında da üç boyutlu görselleştirilmiş KBS kullanılabilir. Bu sayede yapılacak çalışmalarda iki boyutlu çalışmalarda tespit edilemeyen eksiklikler tespit edilebilir. Örnek olarak çalışma alanında önerilen bitkilerin yıllar itibariyle mekanda nasıl bir görsellik yarattığını ancak üç boyutlu görselleştirilmiş KBS ile sağlayabiliriz (Şekil 5.11).

Bu sayede ileride karşılaşacağımız sorunları önceden tespit ederek, zamanında müdahale etme olanağımız bulunacaktır. Bunun yanında çalışma alanında önerilen bitkilere ilişkin gerekli bilgilerde veri tabanında ayrıca depolanabilir.

Şekil.5.11 Üç boyutlu görselleştirilmiş rekreasyon alanı

Bir diğer kullanım sahası da emlak alım, satım ve tanım işlemleridir. Bu sayede emlak işlerinin daha hızlı ve sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi sağlanabilir. Örnek

olarak iki boyutlu KBS ile gerçekleştirilen tanıtım ile üç boyutlu görselleştirilmiş KBS ile gerçekleştirilen tanıtım arasında farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklardan en önemlisi görselliğin ancak üçüncü boyutta gerçekleştirilmesidir (Şekil.5.12). Bunun yanında yapıların cephe kaplamasında kullanılan yapının ön,arka ve yan cephelerinden çekilmiş gerçek fotoğraflar sayesinde yapıyı veya mekanı yerine gitmeden hızlı ve maliyetsiz bir şekilde görme ve sorgulama imkanı oluşacaktır. Bu sayede alıcı veya kiracıda ön fikir oluşacak ve buna göre davranışını gerçekleştirecektir. Bununla birlikte gayrimenkulün çevresi ile ilişkisi üç boyutlu olarak irdelenebilecektir. Emlak işlemlerinde üç boyutlu görselleştirilmiş KBS kullanılarak zaman ve maliyet bakımından tasarruf sağlanabilecektir.

Şekil 5.12 Üç boyutlu görselleştirilmiş KBS ile binaların gösterimi

5.7. Üç Boyutlu Görselleştirmede Yaşanan Sorunlar

Yapıların dış cephe fotograflarının çekiminde yaşanan sıkıntılar nedeniyle üç boyutlu görselleştirme bazen gerçekçiliğini kaybetmektedir. Kaldı ki binaların dış cephe kaplamasında kullanılan fotografların düzenlenmesinde yaşanacak sıkıntılar bu

durumun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu da algılamada zaman zaman karmaşaya neden olmaktadır.

Üç boyutlu görselleştirmede yapıların tek tek modellenmesi oldukça uzun zaman alması ve yoğun bir emek gerektirmesi nedeniyle yerel yönetimlerce tercih edilmesinde soru işaretleri oluşturmaktadır. Ancak günümüzde çoğu mimari projeler CAD ortamında hazırlanmaktadır. Ama yine de gerekli donanım ve yazılım eksikliği ile kalifiye eleman eksikliği sistemin kurulumunda karşılaşılan bir sorun olarak yer almaktadır.

Oluşturulan üç boyutlu görselleştirmenin her ne kadar iyi amaçlarla kurulmasına rağmen iyi niyetli olmayan kişilerce de kullanılması durumunda emniyet ve güvenlik açısından bazı zaaflar oluşturabilecektir.

İki boyutlu oluşturulan KBS’nin kurulumu ve düzenlemesi üç boyutlu görselleştirilmiş KBS’ye göre daha hızlı olması nedeniyle genelde üç boyutlu görselleştirilmiş KBS tercih edilmemektedir. Ancak üç boyutlu görselleştirilmiş KBS’nin oluşturulmasında altlık olarak iki boyutlu KBS’yi kullanması da dikkate alındığında hem zaman hem de maliyet yönünden dezavantaj oluşturmamaktadır.

Kaldı ki bu durumda gerekli veriler iki boyutlu kent bilgi sistemine entegre edildiğinde üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemine geçiş hızlanabilecektir.

Kaldı ki bu durumda gerekli veriler iki boyutlu kent bilgi sistemine entegre edildiğinde üç boyutlu görselleştirilmiş kent bilgi sistemine geçiş hızlanabilecektir.