CMK’nın 128 inci Maddesi Kapsamında Yapılan Çalışmalar

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 128 inci maddesinde 21.02.2014 tarihli ve 6526 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler neticesinde Mali Suçları Araştırma Kurulu taşınmaz, hak ve alacaklara el koyma kararı alınması için “Suçtan Elde Edilen Değere İlişkin Rapor” alınacak kurumlar arasında sayılmıştır.

2014 yılı içerisinde Başkanlığımıza bu kapsamda 70 adet talep intikal etmiş olup söz konusu taleplerin 62 adedi 2014 yılı içerisinde neticelendirilmiştir. 2014 yılı içerisinde

49 neticelenen dosyaların % 93’ü ek süreye ihtiyaç olmaksızın CMK’nın 128 inci maddesinde öngörülen üç aylık süre içerisinde tamamlanmıştır.

4. Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri 4.1. Yükümlülüklere Uyum Denetimleri

Yükümlülük denetimi faaliyetleri, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili mevzuata göre münferiden veya bir denetim programı kapsamında yürütülmektedir.

2014 yılı programlı yükümlülüklere uyum denetimi kapsamında; kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi, uyum programı oluşturulması (uyum programı oluşturmak zorunda olan yükümlülerle sınırlı olarak) ve münhasıran uyum görevlisi atanması (münhasıran uyum görevlisi atamak zorunda olan yükümlülerle sınırlı olarak) yükümlülükleri yönünden denetim gerçekleştirilmiştir. Program kapsamında 90 yükümlü nezdinde denetim başlatılmış olup, 78 yükümlünün denetimi 2014 yılında tamamlanmıştır.

Bunun yanı sıra 2013 yılı programlı yükümlülüklere uyum denetimi kapsamında, 2 banka şubesi, 5 sermaye piyasası aracı kurumu, 1 emeklilik şirketi ve 2 yetkili müessese olmak üzere toplam 10 yükümlünün denetimi ise 2014 yılında bitirilmiştir.

Başkanlığımızca 2010-2014 yılları arasında gerçekleştirilen yükümlülük denetimleri kapsamında denetime alınan yükümlülere ilişkin istatistiki bilgileri gösteren tablo aşağıda yer almaktadır.

50 Tablo 26- Yükümlülüklere Uyum Denetimlerinin Yıllar İtibarıyla Dağılımı (2010-2014)

Yükümlü Grubu Yıllara Göre Dağılımı

2010 2011 2012 2013 2014

İş Makineleri Dahil Her Türlü Deniz, Hava ve Kara Nakil Vasıtalarının

Alım Satımı ile Uğraşanlar - - - - 7

Kargo Şirketleri - - - 5 -

Kıymetli Maden, Taş veya Mücevher

Alım Satımı Yapanlar - - - 5 6

Kıymetli Madenler Borsası Aracı

Kuruluşları - 11 8 - -

Talih ve Bahis Oyunları Alanında

Faaliyet Gösterenler - 6 1 - -

Tarihi Eser, Antika ve Sanat Eseri Alım Satımı ile Uğraşanlar ve

Müzayedecileri - - - 5 2

Ticaret Amacıyla Taşınmaz Alım Satımıyla Uğraşanlar ile Bu

İşlemlere Aracılık Edenler - - 2 5 -

Varlık Yönetim Şirketleri - 6 2 - -

Yetkili Müesseseler - - 3 11 11

Diğer - 1 - 2 1

Toplam 69 120 53 130 88

4.2. Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve Kesilen İdari Para Cezaları

Yükümlülük ihlal incelemesi, uyum denetimi sırasında belirlenen veya MASAK Başkanlığına bildirilen ya da Başkanlıkça tespit edilen yükümlülük ihlallerine ilişkin olarak 5549 sayılı Kanun’da sayılan denetim elemanları vasıtasıyla gerçekleştirilen münferit bir denetimdir.

Söz konusu incelemeler sonucunda yükümlülüğe aykırı bir davranışla karşılaşılması halinde yükümlülüğün türüne göre 5549 sayılı Kanun’un 13 üncü maddesi ile Kabahatler

51 Kanunu’na istinaden idari para cezası veya Kanun’un 14 üncü maddesine göre adli ceza uygulanmaktadır.

İdari para cezaları, Kanun’un 3 ve 6 ncı maddeleri ile 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan kimlik tespiti, devamlı bilgi verme ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüklerinden herhangi birini ihlal eden yükümlülere karşı uygulanmaktadır.

5549 sayılı Kanun’un 5 inci maddesinde yer alan yükümlülüklere uyulmaması durumunda, eksikliklerin giderilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması için yükümlülere Başkanlıkça 30 günden az olmamak üzere süre verilmektedir. Verilen süre içinde eksikliklerini gidermeyen ve gerekli tedbirleri almayan yükümlüler hakkında bahse konu madde uyarınca idari para cezası uygulanmaktadır.

Aynı şekilde, 5549 sayılı Kanun’un (28.06.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6545 sayılı Kanunun 87 nci maddesi ile eklenen) 9/A maddesi ile getirilen elektronik tebligata ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği tespit edilen kişi, kurum ve kuruluşlara karşı aynı madde uyarınca idari para cezası verilmesi öngörülmektedir.

2010-2014 yıllarında idari para cezası uygulanan yükümlü sayısı, yükümlülüğe aykırı fiiller ve uygulanan idari para cezası tutarlarına ilişkin tablolar ve grafikler aşağıda yer almaktadır.

Tablo 27 - İdari Para Cezasına Konu Yükümlülerin Yıllar İtibarıyla Dağılımı (2010-2014)

YILLAR 2010 2011 2012 2013 2014

Yükümlü Sayısı 12 15 21 27 49

Grafik 20 - İdari Para Cezasına Konu Yükümlülerin Yıllar İtibarıyla Dağılımı (2010-2014)

0 10 20 30 40 50

2010 2011 2012 2013 2014

12 15

21 27

49

52 Tablo 28 - İdari Para Cezasına Konu Fiillerin Yıllar İtibarıyla Dağılımı (2010-2014)

Yükümlülüğe Konu Fiiller 2010 2011 2012 2013 2014

Kimlik Tespiti Yükümlülüğü 127 66 1.275 1.239 504

Şüpheli İşlem Bildirimi Yükümlülüğü 5 23 1 12 72 Eğitim, İç Denetim, Kontrol ve Risk Yönetim

Sistemleri ile Diğer Tedbirler Yükümlülüğü - - - 3 1

Toplam Fiil Sayısı 132 89 1.276 1.254 577

Grafik 21 - İdari Para Cezasına Konu Fiillerin Yıllar İtibarıyla Dağılımı (2010-2014)

Tablo 29 - İdari Para Cezası Tutarlarının Yıllar İtibarıyla Dağılımı (2010-2014)

YILLAR 2010 2011 2012 2013 2014

Ceza Tutarı (TL) 1.452.441 1.292.284 14.369.887 10.973.207 9.354.671

Grafik 22 - İdari Para Cezası Tutarlarının Yıllar İtibarıyla Dağılımı (2010-2014)

0 500 1000 1500

2010 2011 2012 2013 2014

127 66

Eğitim, İç Denetim, Kontrol ve Risk Yönetim Sistemleri ile Diğer Tedbirler Şüpheli İşlem Bildirimi

2010 2011 2012 2013 2014

1.452.441 1.292.284

53 4.3. Adli Cezalar

5549 sayılı Kanun’un 7 ve 8 inci maddeleri ile 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; bilgi ve belge verme, muhafaza ve ibraz ile şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğunu yükümlülük denetimi ile görevlendirilen denetim elemanları ile yargılama sırasında mahkemeler dışında, işleme taraf olanlar dahil hiç kimseye açıklamama yükümlülüklerinden herhangi birini ihlal eden kişilere anılan Kanun’un 14 üncü maddesine istinaden adli ceza uygulanmaktadır.

Aklama ve terörün finansmanı suçları ile mücadelede önleyici tedbirler kapsamında düzenlenen yükümlülüklerden kimlik tespiti ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğü gerek önleyici tedbirlerin gerekse yükümlülük denetiminin temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle, yükümlülük denetimlerinde öncelik bu iki yükümlülüğe verilmekte olup söz konusu yükümlülüklere aykırı davranışların cezası idari para cezasıdır. Diğer taraftan, adli cezayı gerektiren fiiller denetimlerde çok sıklıkla rastlanılabilecek türden fiiller değildir. Dolayısıyla, hakkında adli ceza uygulanan kişi sayısı idari para cezalarına göre düşüklük göstermektedir.

Bu kapsamda, 2014 yılında Başkanlığımız nezdinde yapılan bir inceleme kapsamında, bilgi ve belge verme yükümlülüğünü ihlal etmeleri nedeniyle üç kişi hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulmuştur.

Diğer taraftan 2011-2014 yılları arasında Başkanlığımızca savcılıklara yapılan suç duyuruları, dosya ve kişi bazında aşağıdaki tabloda yer almakta olup, 2010 yılında suç duyurusunda bulunulmamıştır.

Tablo 30 - Savcılıklara Yapılan Suç Duyurularının Yıllar İtibarıyla Dağılımı (2011-2014)

YILLAR 2011 2012 2013 2014

Dosya Sayısı 2 1 2 1

Kişi Sayısı 2 2 7 3