Birim Kök Testi Sonuçları

5.3.1.1. ADF, Phillips-Perron ve DF-GLS Birim Kök Testi Sonuçları KiĢi baĢınaGSYĠH ve kadın eğitimi değiĢkenlerinin bütünleĢme düzeylerinin belirlenmesi ve birim kök içerip içermediklerinin tespiti için yapılan ADF, PP ve DF- GLS birim kök testleri sonucunda elde dilen bulgular Tablo 14‟de özetlenmiĢtir.

110

Tablo 15: ADF, PP ve DF-GLS Birim Kök Testi Sonuçları

DeğiĢkenler

Düzey Değeri Birinci Fark

Sonuç ADF PP DF-GLS ADF PP DF-GLS Test Ġstatistiği LNGDP -2.754 (0) -2.754 (0) -2.838 (0) -6.449 (0) -6.548 (4) -6.455 (0) I(1) LNCPRI -2.576 (0) -2.862 (3) -2.468 (0) -4.615 (0) -4.582 (1) -4.505 (0) I(1) LNCSEC -2.239 (0) -2.371 (2) -1.984 (0) -4.778 (0) -4.781 (1) -4.644 (0) I(1) LNCTER -4.311 (1) -2.851 (3) -4.287 (1)  -3.633 (10)  I(0) Kritik Değerler %1 -4.192 -4.192 -3.770 -4.198 -4.198 -3.770 %5 -3.520 -3.520 -3.190 -3.523 -3.523 -3.190 %10 -3.191 -3.191 -2.890 -3.192 -3.192 -2.890

Not: ADF ve PP testleri için MacKinnon (1996) tarafından oluĢturulmuĢ aynı kritik değerler kullanırken, DF-GLS testi için Eliot, Rothenberg ve Stock

(1996) tarafından geliĢtirilen tablo kritik değerleri kullanılmıĢtır. ADF ve DF-GLS testleri için parantez içindeki rakamlar Schwarz bilgi kriterine göre seçilmiĢ olan uygun gecikme uzunluklarıdır. PP testinde ise parantez içindeki değerler, Newey West optimal uyarlama gecikmeleridir. ADF ve DF-GLS birim kök testlerinde maksimum gecikme sayısı ise 9‟dur.

111

Çizim incelemesine göre dört seri de hem trend hem de kesme terimi içerdiği için test istatistikleri sabit ve eğilimi kapsayacak Ģekilde teste tabi tutulmuĢtur. Birim kök analiz sonuçlarının yer aldığı Tablo 15‟e göre düzey değerleri itibariyle LNGDP, LNCPRI ve LNCSEC değiĢkenleri için ADF, PP ve DF-GLS test istatistiklerinin mutlak değerleri, tablo kritik değerlerinin mutlak değerlerinden küçük oldukları için bu değiĢkenler düzey değerlerinde durağan değildirler. DeğiĢkenlerin birinci farkları alındığında ADF, PP ve DF-GLS test istatistiği değerleri, tüm anlamlılık düzeylerindeki kritik değerlerinden büyüktür. Dolayısıyla LNGDP, LNCPRI ve LNCSEC değiĢkenleri düzeyleri itibariyle birim kök içermekte olup, birinci farkları alındığında durağan hale gelmektedirler. Yani bu değiĢkenler, birinci dereceden I(1) bütünleĢiktirler. Ancak Tablo 15‟e bakıldığında, LNCTER değiĢkeni için ADF, PP ve DF-GLS testlerin sonuçlarının farklılaĢtığı görülmektedir. Hesaplanan ADF ve DF-GLS istatistikleri, LNCTER değiĢkeninin düzey değeri için kritik tablo değerlerinden (mutlak değerleri itibariyle)büyük iken, PP test istatistiği için küçüktür. PP testinde değiĢkenin birinci farklı alındığında %5 anlamlılık düzeyinde durağan hale gelmektedir. Fakat LNCTER değiĢkeni için iki test aynı sonucu verdiğinden düzeyde durağan I(0) olduğuna karar verilmiĢtir.

Yapısal kırılma olduğu halde bu kırılmalara izin vermeyen ADF, PP ve DF- GLS testleri serinin birim köklü olduğu yönünde sapmalı sonuçlar verebilir. ÇalıĢmada, bu eksikliği gidermek için yapısal kırılmalara izin veren Lee-Strazicich (2003) birim kök testi uygulanmıĢtır.

5.3.1.2. Lee-Strazicich (2003) Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testi Sonuçları

Kadın eğitimi ve ekonomik büyüme değiĢkenlerine ait Lee ve Strazicich (2003) birim kök testi (sabitte ve trendde iki kırılmaya izin veren Model C) sonuçları Tablo 16‟da yer almaktadır.

112

Tablo 16: Lee-Strazcich (2003) Birim Kök Test Sonuçları

DeğiĢkenler λ Değeri _Uzunluğu Gecikme Kırılma Tarihleri Test Ġstatistiği Kritik Değerler %1 %5 %10 LNGDP λ1: 0.581 _{λ2: 0.744} 5 1995 2002 -5.407 -6.32 -5.73 -5.32 LNCPRI λ1: 0.535 _{λ2: 0.907} 0 1993 2009 -6.568 -6.32 -5.73 -5.32 LNCSEC λ1: 0.372 _{λ2: 0.860} 12 1986 2007 -5.585 -6.42 -5.65 -5.32 LNCTER λ1: 0.512 _{λ2: 0.744} 12 1992 2002 -8.138 -6.32 -5.73 -5.32

Not: Kritik değerler Lee ve Strazicich (2003)‟ten alınmıĢtır. Uygun gecikme uzunlukları

Akaike Bilgi Kriteri ile belirlenmiĢtir. λkırılma noktasını göstermektedir.

Tablo 16‟da özetlenen sonuçlara göre, LNGDP serisinin test istatistik değeri mutlak değerce %1 ve %5 anlam düzeylerinde, kritik değerlerden küçük olduğu için 1995 ve 2002 yıllarında meydana gelen iki yapısal kırılmayla birlikte birim köklüdür. Aynı Ģekilde, LNCSEC serisi için de %1 ve %5 anlam düzeylerinde 1986 ve 2007 dönemlerinde yapısal kırılma yaĢandığı ve serinin birim köklü olduğu tespit edilmiĢtir.AncakLNCPRI ve LNCTER değiĢkenleri için tüm anlamlılık seviyelerinde temel hipotez reddedilmektedir. Yani bu seriler, yapısal kırılma ile birlikte durağandır.

Testin tespit ettiği yapısal kırılma tarihleri, genellikle Türkiye ekonomisinde krizin yaĢandığı yıllardır. Ancak kırılmanın yaĢandığı 1986 yılı, 1980‟li yıllarda Türkiye‟de de yaĢama geçirilen neoliberal politikaların eğitim sistemine ve anlayıĢına getirdiği temel değiĢim yıllarından birisidir. Özellikle Turgut Özal döneminde daha önce Türkiye‟de olmayan okul türleri açılarak eğitim sisteminde önemli reformlar yapılmıĢtır. 1994 yılında yaĢanan kriz nedeniyle 5 Nisan Kararları alınmıĢ ve bu kararlar eğitim alanında da etkili olmuĢtur. Örneğin, farklı eğitim kurumlarında bölgelerarası geliĢmiĢlik farklılıklarını azaltmaya yönelik tahsisat düzenlemeleri gibi çalıĢmalar yapılmıĢ ve bu çalıĢmalar serileri etkileyerek yapısal kırılmalara neden olmuĢtur. Yine, 2001‟de yaĢanan ekonomik kriz nedeniyle açıklanan Güçlü Ekonomiye GeçiĢ Programı çerçevesinde yeni üretim tekniklerine vehızlı teknolojik değiĢime uyum sağlayabilecek kiĢilerin sayısını artıracak, beĢeri sermayeyi ön planda tutacak eğitim politikaları öngörülmüĢtür. Son olarak, 2008 Küresel Ekonomik Krizi‟ne karĢı Türkiye‟de alınan önlemler arasında iĢsizliği

113

azaltmak için mesleki eğitimi yaygınlaĢtırması vardır. ĠĢte kriz yıllarında alınan bu tedbirler, kadın eğitim serilerinde yapısal değiĢime neden olmuĢtur.

Ġki kırılmalı Lee ve Strazicich birim kök testinden elde edilen sonuçlar, LNCPRI değiĢkeni hariç, geleneksel birim kök testlerinin sonuçları ile tutarlıdır. Bu durumda, LNGDP ve LNCSEC değiĢkenleri I(1) düzeyinde durağan iken, LNCTER ve LNCPRI değiĢkenlerinin ise I(0) düzeyinde durağan oldukları sonucuna ulaĢılabilir.

Birim kök testleri sonucunda değiĢkenlerin farklı bütünleĢme derecelerine sahip oldukları tespit edilmiĢtir. Bu doğrultuda kadın eğitimi ve ekonomik büyüme arasındaki uzun dönemli iliĢkinin araĢtırılmasında kullanılacak yöntem olan Sınır Testinin uygulanması aĢamasına geçilecektir.