Osmanlı Devleti’nin Karaman bölgesindeki yerleşmesi dönemsel olarak farklı özellikler taşımaktadır. Bunun nedeni devletin kendi yararlarını göz önünde bulundurması ve dönemsel kaygılarla hareket etmesidir. Bu defterin kapsadığı dönemde dirlikler yerel unsurlara ayrılırken bu durum diğer dönemlerde nasıldı sorusu akla getirmektedir. Bu sorunun cevabı için bu dönemden önceki tahrir defterlerine dayanarak yapılan araştırmalara baktığımızda bu farklılığı daha net görmekteyiz. Yapılan araştırmalarda Osmanlının bölgeye yerleşmesinin kademeli bir şekilde olduğunu görüyoruz. Bu kademeler yapılan araştırmalarla dönemsel hale getirilmiştir. Bu dönemlere baktığımızda su sonuçlar ortaya çıkmaktadır. 1466 yılına ait bir araştırmada bu tarihten önce yerel unsurların dirliklerine dokunulmadığı fakat bu
311 Reındl-kıel, 1996, s. 543-544 312 TD.392, s. 109
97
tarihten itibaren Karaman askerlerinin dirliklerinin elinden alındığı bunların yerlerine ise Osmanlı sipahilerinin yerleştirildiği görüyoruz.313 Örneğin 1465-66 yılları arasında yapılan bir
tahrirde Karaman sipahilerden 130 kişinin dirlikleri ellerinden alınmıştır. Dirlikleri alınan sipahiler ya bu bölgeden uzaklaştırılıp başka bir bölgede Osmanlı sipahisi yapılmaya çalışılmış ya da askerlikten uzaklaştırılarak farklı bölgelere gönderilmişlerdir.314
Diğer bir döneme ait olan 1483 tahrir defterine göre yapılan araştırmadan ise şu sonuçlar çıkmaktadır. Bu tarihten itibaren Karamanlılar kısmen de olsa artık dirlik almaya ve sisteme dahil edilmeye başlanmıştır. Bu dönem 501 sipahiden 167’si yerel, 205’i Osmanlı, 129’un kökeni belirsizdir.315 Özellikle bölgenin aşiret reislerine ve nüfuzlu ailelerine zeamet
ve tımarlar verilmiştir. Turgud, Şeyhullah, Yapa, Adalu gibi aşiretler buna birer örnektir. Bu araştırmalar ve elimizdeki defter Karaman bölgesine Osmanlı Devlet’inin dönemsel olarak yerleştiğini göstermektedir. İlk fetih yıllarında siyasi kaygılarla devlet, bölgenin yerel askerlerini uzaklaştırmış ve kendi askerlerini yerleştirmiştir. Zaman içinde sistemin oturması ve yerel unsurların artık tehdit unsuru görülmemesi bölgede dirlik dağılımını yerel unsur lehine değiştirmiştir. Karaman sipahileri açısından baktığımız da ise onlarında artık Karamanlılara yaptığı hizmeti Osmanlı Devleti’ne karşı sürdürdüğünü görüyoruz. Nitekim devletin önemli savaşlarında Karaman sipahileri de bulunmuştur.
313 Yörük, 2006, s. 170
314 Yörük, 2011, s. 199 315 Yörük, 2006, s. 193
98 SONUÇ
Tımar sistemi ve tımarlı sipahi teşkilatı hakkında yapılan araştırmalar şunu göstermiştir ki tımar sistemi ne başka devletlere ait bir sistem ne de Osmanlıya ait bir sistemdir. Osmanlı Devleti İslami Türk devletlerinden ve Bizans İmparatorluğundan etkilenerek aldığı bu sistemi kendine özgü bir üslupla süzgeçten geçirmiş ve kendine has mükemmel işleyen bir sistem ortaya çıkarmıştır. Bunun nasıl olduğu ihtimali hep tartışılmıştır. Fakat unutulmamalıdır ki aynı coğrafyada yaşayan devletler muhakkak birbirlerini etkileyecek ve birbirlerine bir şeyler katacaktır. Osmanlı Devleti hem merkezi otoriteyi sağlamak ve en uç köşesine kadar ulaşmak hem de iyi bir ordu beslemek için bu sistemi yıllarca düzenli bir şekilde kullanmıştır. Bu sistem ile devlet hiç para harcamadan bir ordu oluşturmuş ve toprakların devamlı olarak üretimde bulunmasını sağlamıştır.
Osmanlı Devleti’nin birçok eyaletinde uygulanan bu sistem Karaman Eyaleti’nde de başarı ile uygulanmıştır. Osmanlı Devleti’nin bölgede bu sistemi kurması elbette kolay olmamış, Karamanoğulları ile olan mücadelesinde oldukça uzun ve zor bir süreçten geçmiştir. Osmanlı Devleti bölgeyi ele geçirdikten sonra sadece bu toprakları değil oralarda yaşayan aşiret ve cemaatleri de kendi bünyesine almış oldu. Bölgede yaşayan cemaatler ve aileler, Karamanlılara olan bağlılığından dolayı buldukları her fırsatta isyan ederek Osmanlı egemenliğini kabul etmekte zorlandılar. Osmanlı Devleti ise bölgede dönemsel olarak oluşan kaygılarla hareket ederek siyasi politikasını bu yönde uygulamıştır. Bunun en güzel örnekleri bölgede verilen dirliklerdir. Dirliklerin dönemsel olarak kimlere verildiği büyük önem arz etmektedir. Kimi zaman tehlike arz eden yerel unsurlar bölgeden uzaklaştırılırken kimi zaman dosthane bir şekilde davranılarak devlet hizmetine alınmışlardır. Bu defterde bunun izlerini görmek mümkündür. Özellikle yerel unsurun dirliklerde ağır bastığı bu dönemde Karaman bakiyeleri tehlike unsuru görülmemiş birer Osmanlı eri haline getirilmişlerdir.
Bu araştımada Başbakanlık arşivi tapu-tahrir tasnifinde 392 numarada kayıtlı olan icmal defterine göre Karaman Eyaleti’ne ait 7 sancakta bulunan dirlikler incelenmiştir. Çalısmamızda elde ettiğimiz sonuçları şu şekilde özetlemek mümkündür. Karaman Eyaleti klasik Osmanlı idari düzeni içinde sancaklardan oluşmaktadır. Bu sancakların alt kısmında ona bağlı olarak nahiye ve köyler bulunmakta olup bu dönem eyaletin paşa sancağı Konya Sancağı’dır ve Beylerbeyi burada bulunmaktadır. İncelenen sancaklarda toplam 996 dirlik tespit edilmiştir. Ayrıca hisseli tımar içinde bulunan zeamet ve hisseli zeamet içinde bulunan tımar olarak 9 kişi daha bulunmaktadır. Bunlar diğer hisselilerden farklı olarak birbirlerine geçiş sağladığı için ayrı ele alınmıştır. Bu dirliklerin 6’sı has, 69’u zeamet 921’i tımardır.
99
Zaimler hissedarları ile birlikte 79 kişi olmaktadır. Tımarların ise 771’i müstakil, 111’i hisseli, 39’u ise müşterek tımardır. Hisseli tımarların 188 hissedarı, müşterek tımarların ise 68 ortağı bulunmaktadır. Bu durumda hisseli tımarlar hissedarlarıyla birlikte 299 kişi, müşterek tımarlar ise ortaklarıyla birlikte 107 kişi olmaktadır. Toplam tımar sayısına bunları eklediğimiz zaman 1179 kişi tımar tasarruf etmektedir. Eyalet genelinde ise bu durumda 1264 kişi ortaya çıkmaktadır. Tımarların toplam geliri 4535644 akçe, zeametlerin toplam geliri ise 1846511 akçedir. Hasların ise sadece iki kişiye ait geliri mevcuttur. Onun toplamı ise 911996 akçedir. Eyalette en fazla gelir ve dirliğin tımarlara ait olduğunu görüyoruz. Fakat has gelirleri mevcut olmadığı için net bir değerlendirme mümkün olmamaktadır.
Tımarları tasarruf eden sipahilerin menşei durumuna baktığımızda dirliklerin 629’u yerel (68,2), 265’i Osmanlı (28,7), 27’si tanesi ise kimliği tespit edilemeyen kişilerdir. Yerel unsurlar hissedar ve ortakları ile birlikte 810 olurken, Osmanlı unsuru olarak saydığımız kişiler ise 336 kişi olmaktadır. Bu durum incelenen dönemde Karaman bakiyelerinin dirliklere hakim olduğunu göstermektedir. Özellikle bölgede bulunan önemli aileler bu sırada başı çekmektedir. Turgud, Yapa, Şeyullah, Kökez, Yahyalu, Dündarlu, Adalu gibi cemaatleri buna birer örnek gösterebiliriz. Karaman Beyliği’ne bağlı olan bu aileler bu dönem Osmanlı Devleti için tehlike görülmemiş çeşitli hizmetlere alınmışlardır. Bundan önceki dönemlere ait araştırmalara baktığımız zaman yerel askerlerin ellerinden dirliklerin alındığını veya başka bölgelere gönderildiklerini görüyoruz. Bu defterde ise başka eyaletlerden gelen Karaman askerlerine rastlamaktayız. Dikkat çeken bir başka nokta da defterde sürekli geçen Karaman ifadesi, özellikle sipahi adının önünde Karaman sipahisi olarak yazmasıdır. Bunun dışında Karaman benamlarından, Karaman kadimlerinden ifadeleri de sık rastlanılan ifadelerdir. Bu durum eski bakiyelerin açıkca ifade edildiğini göstermektedir. Karaman askerlerinin ayrıca Osmanlı Devleti için önem arz eden Şam, Belgrad, Mısır, Irakeyn gibi seferlere katıldığını da görmekteyiz. Bütün bu örnekler bize Osmanlı Devleti’nin bölgede tam anlamıyla hakimiyet kurduğu ve tımar sistemini yerleştirdiği için Karamanoğlu tehlikesi kalmadığı düşüncesiyle hareket ettiğini ve bölgedeki askerlere olan güvenini göstermektedir.
Sancakta tımar tasarruf eden sipahiler terakki, feragat, tahvil, tayin, savaşta yararlılık, sefere eşme veya asker gönderme, gibi nedenlerle dirlik sahibi olmuşlardır. En fazla olan gerekçe ise yerel unsur fazla olduğu için devamlılıktır. Defterde kadimden tımar tasarruf eder ifadesi ile devamlılık vurgulanmıştır. Yerel olmayan unsurlarda ise daha çok babanın sipahizade olması, savaşta yararlılık gibi nedenler ön plandadır. Tımar sisteminin unsurları olan savaşa katılma ve asker besleme görevlerini de defterde sıkça görmek mümkün.
100
Sonuç olarak şunları ifade edebiliriz ki Osmanlı Devleti stratejik bir konuma sahip Karaman bölgesini ele geçirdikten sonra tımar sistemini burada başarı ile uygulayarak hakimiyeti sağlamıştır. Bunu yaparken dönemsel politikalar izlemiştir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi kimi zaman tehlikeli unsurları bölgeden uzaklaştırılırken kimi zaman devlet hizmetine alınmıştır. İncelediğimiz dönem yerel Karaman askerlerinin ve ailelerinin etkin olduğu bir dönemdir. Devlet onlara çeşitli görevler vererek birer Osmanlı askeri konumuna getirmiştir. Defterde geçen mahlül tımarların hiç boş bırakılmadan birilerine devredilmesi, tahvil tımarlarda görülen yine devir işlemleri, sancakbeyinin görevini kötüye kullanları görevinden alması gibi örnekler sistemin işleyiş olarak düzenini ve sürecin işlemesinde gösterilen süratı belirtmektedir. Bu durumda hem sistemin düzenini hem de bulunduğu dönemde yaşanan siyasi düzenin varlığını görmekteyiz.
101 KAYNAKÇA A.ARŞİV KAYNAKLARI
Tahrir Defterleri (TD) :Nr. 392
B.ARAŞTIRMA VE İNCELEME ESERLER
Acun, Fatma, (2002), “Klasik Dönem Eyalet İdare Tarzı Olarak Tımar Sistemi ve Uygulaması”, Türkler, C.IX, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s.899-908.
Aköz, Alaaddin, (1987), Şeriye Sicillerine Göre XVI.Yüzyıl Sonu İle XVII.Yüzyıl Başlarında
Karaman, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Konya
_______________, (2015), “Turgutoğulları”, Konya Ansiklopedisi, Editör; Muhammed Ali Orak, Erman Ofset Matbacılık, Konya, s.350-353
Aköz Alaaddin-Emre Koç, (2016)“Vakıf ve Tımar Sistemlerinin Tatbiki ve Kurumsallaşma Açısından Karamanoğlu- Osmanlı İlişkilerine Farklı Bir Bakış”, II. Uluslar Arası Orta
Anadolu ve Akdeniz Beylikleri Tarihi, Kültürü ve Medeniyeti Sempozyumu, Editör;
Mehmet Şeker, Mehmet Mercan vd., Erman Ofset Matbacılık, Konya, s. 100-125
Baltacı, Cahit, (1991), “Arpalık”, DİA, C.III, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.392-393
Barkan, Ömer Lütfi, (1979), “Tımar”, İA, XII/1. MEB. Yayınları, İstanbul, s.286-333.
________________, (1980), “Feodal Düzen ve Osmanlı Tımarı”, Türkiye’de Toprak
Meselesi, Toplu Eserler I, Gözlem Yayınları, İstanbul, s.873-895.
Baykara, Tuncer, (2002), “Konya”, DİA, C.XXVI, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.182-187
Beldiceanu, Nicora, (1985), XIV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Devletinde Tımar,
(Çeviren:Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara.
Cin, Halil, (1992), Osmanlı Toprak Düzeni ve Bu Düzenin Bozulması, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya.
Çakar, Enver, (2003), “XVI. Yüzyılda Şam Beylerbeyiliğin İdari Taksimatı”, F.Ü Sosyal
Blimler Akademisi, C.13, S.1, s. 351-374, Elazığ
Demirci, Mustafa, (2000), “İkta”, DİA, C.XXXXIII, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.43-47.
Doğan, Mehmet,(2011), “Osmanlı Tımar Sistemi’nde Tevcih Prosedürü”, Çankırı
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1): s.1-11.
Emecen, Feridun, (2004), “Mercıdabık Muharebesi”, DİA, C.XXIX, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, s.174-176
______________, (2009), “Selim”, DİA, C.XXXVI, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.407-414
______________, (2010), “Süleyman”, DİA, C.XXXVIII, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.62-74
102
Erdoğan Özünlü, Emine, (2010), “Osmanlı Ordusunda Bir Motivasyon ve Terfi Kaynağı: “Terakki” Tevcihi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (The Journal Of
International Social Research), Volume:3, Issue:11, s.238-244.
________________, (2011), Ayıntab Sipahileri Bir Osmanlı Sancağında Tımarlı Sipahi
Olmak(1530-1647), Berikan Yayınevi, Ankara.
Erdoğdu, Mehmed Akif, (1989), XV ve XVI. Yüzyıllarda Beyşehir Sancağı (1466-1584) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara
_______________, (1992),”Beyşehir” DİA, C.VI, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.84-85
Ertürk, Volkan, (2007), XIV. Yüzyılda Akşehir Sancağı(Tahrir Defterine Göre), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara
Güldüoğlu, Emine, (2011), Osmanlı Merkez-Taşra İlişkileri Çerçevesinde XVII. Yüzyılda
Kayseri Sancağı, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Kayseri
Gümüşçü, Osman, (1997), XVI.Yüzyıl Larende (Karaman) Kazasında Yerleşme ve Nüfus, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara
Halaçoğlu, Yusuf, (1989), “Osmanlı Devlet Teşkilatı”, Doğuştan Günümüze Büyük İslam
Tarihi, C.XII, Çağ Yayınları, İstanbul, (Editör, Hakkı Dursun Yıldız), s.312-453.
Hüseynikoğlu, Ayşegül,(2008), Karaman Beylerbeyliği’nde Konar-Göçer Nüfus(1500-1522), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Elazığ
İhsanoğlu, Ekmeleddin, (1999), Devlet ve toplum, C.I, Ircıca Yayınları, İstanbul.
İnalcık, Halil,(2012), “Tımar”, DİA, C.XXXXI., Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.168-173.
________________, (2009), Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600),(Çev.:Ruşen Sezer), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
İpşirli, Mehmed, (2002), “Kayseri”, DİA, C.XXV, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, s.96-101
_______________, (2003), “Lütfi Paşa”, DİA, C.XXVII, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, s.234-236
Karaboğa, Durmuş Volkan, (2010), Klasik Dönemde Osmanlı Devletinde Tarım, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
Kaynakçı, Ahmet Gökhan, (2007), XVII. Yüzyılın İlk Yarısında Larende, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara
Kıvrım, İsmail, (1997), Kanuni Dönemi Sonları ile III. Murad Dönemi Başlarında Konya
Sancağının Tımar Düzeni, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Koç, Erkan, (2005), XIX. Yüzyılda Osmanlı’da Tarım, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
103
Köprülü, M.Fuad, (1986), Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Kurt, Yılmaz, (1999), “Osmanlı Toprak Yönetimi”, Osmanlı, C.III, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s.59–65.
Küçükdağ, Yusuf, (2007), “Piri Mehmed Paşa”, DİA, C.XXXIV, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.280-281
Miroğlu, İsmet, (1993), “Akkoyunlu Beylerinden Ferruhşad Bey’in Vakfiyesi”,Belleten, C.XV,S. 19, s.183-204
Oflaz, Mustafa, (2007), “Niğde”, DİA, C.XXXIII, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.92-95
Orhonlu, Cengiz- Nejat Göyünç, (1997), “Has”, DİA, C.XVI, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.268-270.
Ortaylı, İlber, (2008), Türkiye Teşkılat ve İdare Tarihi, Cedid Neşriyat, Ankara.
Özbilgen, Erol, (2003), Bütün Yönleriyle Osmanlı Adab-ı Osmaniye, İz Yayınları, İstanbul. Özcan, Abdülkadir, (1999), “Hüsrev Paşa, Deli”,DİA, C.XIX, Türkiye Diyanet Vakfı
Yayınları, İstanbul, s.40-41
Öztürk, İbrahim, (1995), Niğde Sancağı’nın İdari Ve Demoğrafik Yapısı (1868-1923), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri
Pakalın, M.Zeki, (1983), Osmanlı Tarihi Deyimler ve Terimler Sözlüğü, MEB.Yayınları, İstanbul.
Reındl-krel,Hedda, (1996), “Gedik Ahmed Paşa”, DİA, C.XIII, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.543-544
Sümer, Faruk, (2001), “Karamanoğulları”, DİA, C. XXIV, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.454-460
________________, (2001), “Kasım Paşa”, DİA, C. XXIV, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.547
________________, (2012), “Turgutlular”, DİA, C. XLI, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.420-421
Şahin, Harun, (2013), “Osmanlı Tımar Sistemi’nin Menşei Meselesi”, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, C.4, S. 12, s.58-74.
Şahin, İlhan, (1989), “Aksaray”, DİA, C.II, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.291- 292
_______________, (1989), “Akşehir”, DİA, C.II, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.298-299
_______________, (2009), “Sancak”, DİA, C.XXXVI, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.97-99
Tabakoğlu, Ahmet, (2009), Türkiye İktisat Tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul.
________________, (1999), “İktisat Sistemi”, Osmanlı Dünyayı Nasıl Yönetti, İz Yayıncılık, İstanbul, s.159-242.
104
Topkaya, Adem, (2007), Salnamelere Göre Konya Vilayeti (Sosyo-Ekonomik ve Kültürel
Yapı), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Konya
Tuncel, Metin, (2001), “Karaman”, DİA, C.XXIV, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.444-447
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1995), Osmanlı Tarihi, C.2, TTK Yay. Ankara
Üçok, Çoşkun, (1944), “Osmanlı Devlet Teşkilatından Tımarlar”, AÜHF Dergisi, C.I, s.525- 551.
Ünal, Mehmet Ali, (2010), Osmanlı Müesseseleri Tarihi, Fakülte Kitabevi, Isparta.
Ünlü, Eser, (2012), Klasik Dönem Osmanlı Devleti Tımar Sisteminin Taşra İdaresine Etkisi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu
Yelkovan, Fahri, (1996), XVI.Yüzyılın İkinci Yarısında Malatya Sancağına Ait Tımar
Tevcihlerinin Mufassal Defterle Karşılaştırılması, Balıkesir Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir
Yıldız, Suat, (2010), (H.984) 1576-1577 Tarihli Tımar Ruznamçe Defterine Göre Karaman
Eyaleti, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Konya
Yınanç, Refet, (1994), “Dulkadiroğulları”, DİA, C.IX, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.553-557
Yörük, Doğan, (2002), XVI.Yüzyılda Aksaray Sancağı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya
______________, (2006), “1466 Tarihli Mufassal Deftere Göre Beyşehir ve Çevresindeki Osmanlı Tımar Düzeni Hakkında Görüşler” I.Uluslar Arası Beyşehir ve Yöresi
Sempozyumu, s. 163-172
_____________, (2006), “Karaman Eyaletinde Osmanlı Tımar Düzenin Tesisi (1483)”,
Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, II/1, s. 177-202
____________, (2007), “Karaman Eyaletinde Tımara Çevrilen Vakıf ve Mülkler (1476- 1483)”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyet Araştırmaları Dergisi, S.6, s. 61-74
____________, (2011), “Karaman ve Dulkadir Beylikleri Bakiyelerinin Osmanlı İlhak Sürecine Verdiği Tepkiler” (1483)”, Uluslar Arası Dulkadir Sempozyumu, s. 193-209 ____________, (2016)“Vakıf ve Tımar Sistemlerinin Tatbiki ve Kurumsallaşma Açısından
Karamanoğlu- Osmanlı İlişkilerine Farklı Bir Bakış”, II. Uluslar Arası Orta Anadolu ve
Akdeniz Beylikleri Tarihi, Kültürü ve Medeniyeti Sempozyumu, Editör; Mehmet Şeker,
105
106
KARAMAN EYALETİ’NE AİT TIMAR KAYITLARI T.T.392-2/1
Livâ-i Konya Hâsshâ-i Hazret-î Lütfî Pâşâ Mîr-mîrân-ı vilâyet-i Karaman Nefs-i Konya ve nefs-i Lârende ve nâhiye-i Develü ve gayrihümâ
Hâsıl-ı heme 710526 berât-ı evvel 609194 terakkî ber mûceb-i hükm 100000 ziyâde-i ‘an emir 1332 Fî 22 Receb 929
2/2
Ze‘âmet-i Mahmud veled-i Turgud
Karye-i Kubbearas ve karye-i Kestel ve karye-i Hâtun ve karye-i Said tâbi‘-i Sa‘id-ili ve gayrihîm
18521
Mezkûr Mahmud vilâyet-i Karaman’ın benâmzâdelerinden olup kadîmden ze‘âmet tasarruf eder
3/1
Tetimme Livâ-i Konya
Ze‘âmet-i Turgud veled-i Turgud
Mezra‘a-i Atlıçökez ve mezra‘a-i Avcıkaya ve mezra‘a-i Sekizağıl ve gayrihîm tâbi‘-i Sa‘idili Hâsıl 6038 berât-ı evvel 39545 noksân 33505
Mezkûr Turgud Karaman’ın benâmlarından olub kadîmden ze‘âmet tasarruf edub otuz üç bin beşyüz akçelük ber mûceb-i hükm-i şerîf mir-mirân hâslarına ilhâk olundu
107 3/2
Ze‘âmet-i Musa bin veled-i Yapa
Karye-i Sülehisâr ve karye-i Uçmaz ve karye-i Kadriye ve gayrihîm tâbi‘-i İnsuyu Hâsıl-ı heme 35205
Mezkûr Musa Karaman’ın benâmlarından olup vilâyet-i Anadolu’da ze‘âmet tasarruf edub vilâyet-i Karaman olmağa hükm-i şerîf ibrâz etmeğin 10 yıl miktârıdır ki ze‘âmet tasarruf eder
3/3
Ze‘âmet-i Mehmed veled-i Kandık Sinan
Karye-i İnköyü ve karye-i Derecik ve karye-i Düzar tâbi‘-i İnsuyu ve karye-i Hammelik tâbi‘- i Konya gayrihîm
Hâsıl-ı heme 24688 ber vech-i iltizâm 26684
Mezkûr Mehmed Karaman’ın benâmlarından olup kadîmden ze‘âmet tasarruf eder 4/1
Tetimme-i livâ-i Konya
Ze‘âmet-i Hızır veled-i Ağa Bey
Karye-i Zengicek ve karye-i Akçaşehir ve karye-i Gilat ve gayrihîm tâbi‘-i Zengicek Hâsıl-ı heme 16490 ber vech-i iltizâm 16615
Mezkûr Hızır Karaman’ın benâmlarından olub kadîmden ze‘âmet tasarruf eder 4/2
Ze‘âmet-i Kâtib Hayreddin
Karye-i Suvarik ve mezra‘a-i Kermuz ve mezra‘a-i Karadiğin tâbi‘-i Zengicek ve gayrihîm Hâsıl-ı heme 18106 ber vech-i iltizâm 18190
108
Mezkûr Hayreddin Şehzâde Şehinşâh Bey’den ‘ulûfe tasarruf edub kızına kitâbet edub mezkûr Şehzâde fevt olduktan sonra hükm-i şerîf ile tımara çıkub on beş yıl miktârıdır ki tımar tasarruf eder
4/3
Tımar-ı Abdullah veled-i Kâtib Ali
Mezra‘a-i Emir Yavi ve mezra‘a-i Kesikpınarı
Hâsıl-ı heme 2317 berât-ı evvel 3613 berât-ı noksân 1296
Mezkûr Abdullah Hüsrev Pâşâ’da sipâhîzâde olmağın tımara çıkub bin iki yüz doksan altı akçelik elinden gidub tımarın noksânı vardır
5/1
Tetimme-i Livâ-i Konya
Tımar-ı Emirza veled-i Balıkçı Mir-alay-ı livâ-i Lârende Karye-i Saraycık tâbi‘-i Belvirân
Hâsıl-ı hisse 6171 berât-ı evvel 13617 berât-ı noksân 6446
Mezkûr Emirza Karaman’ın benâmlarından olub kadîmden tımar tasarruf edub hâliyaaltı bin dört yüz kırk altı akçalık elinden gidub noksânı vardır
5/2
Tımar-ı Hüseyin veled-i Hasan Kethüdâ
Karye-i Rüstem ve karye-i Virâncık tâbi‘-i Hâtunsarây ve gayrihümâ Hâsıl-ı heme-i hisse 4030
Mezkûr Hüseyin Şehzâdenin sipâhi oğlanları Kethüdâsı oğlu olub babası ber mûceb-i hükm-i şerîf tımar tasarruf edub kendûsu dâhi altı yıl miktârı vardır ki tımar tasarruf eder
109 5/3
Tımar-ı Emirza veled-i Balıkçı ber vech-i cebelû ber mûceb-i mukarrernâme-i pâdişâhî Karye-i Karaöyük tâbi‘-i Hâtunsarây mezkûr karye-i beş yüz dönüm yer mülk-i Emirza bin Seyyid Ahmed bin Balıkçı Baki hisse-i örfiyye ile mezkûrun elinden ber vech-i cebelû
Hâsıl-ı hisse 3136
Mezkûr Emirza’ya iş bu üç bin yüz otuz altı akça karyeyi vilâyet-i Karaman’a kitabet eden sefere cebelû eşdüre deyu defter kayd edub defter-i mûcebince berât-ı pâdişâh verilmiştir 6/1
Tetimme
Tımar-ı Aydın veled-i Mahmud
Karye-i Çeltek ve karye-i Halil Hacı tâbi‘-i Sudirhemi ve gayrihîm Hâsıl-ı heme 3521 ber vech-i iltizâm 3600
Mezkûr Aydın vilâyet-i Karaman’ın benâmzâdelerinden olub hâliya babası dâhi tımar tasarruf edub kendû yarar olmağın Hüsrev Pâşâ’dan berû berât-ı pâdişâh ile tımar tasarruf eder
6/2
Tımar-ı Seydi veled-i Mehmed bin Seydi Bey Karye-i Soğan ve karye-i Konsula Kışlası
Hâsıl-ı heme 3000 ber vech-i iltizâm 3598
Mezkûr Seydi Bey’in babası Şehzâde Şehinşâh Bey’in kullarından olub tımar tasarruf edub babası fevt olduktan sonra kendû dâhi on yıl miktârı vardır ki tımar tasarruf edub berât-ı hümâyun ibrâz etti
6/3
Tımar-ı Pir Ömer birâderi Kâtib Yahya
110 Hâsıl-ı heme 4726
Mezkûr Pir Ömer’in babası Şehzâde Şehinşâh Bey’in kullarından olub on yıl miktârı vardır ki hükm-i şerîf mûcibince tımar tasarruf edub berât-ı hümâyun ibrâz etti
7/1
Tetimme-i Livâ-i Konya
Tımar-ı Mesud veled-i Peykari Karye-i Sultân Çiftliği tâbi‘-i Konya Hâsıl 2513
Mezkûr Mesud’un babası Karaman’ın benâmzâdelerinden olub bilfiil tımar tasarruf edub mezkûr Mesud dâhi yarar yiğit olmağın Hüsrev Pâşâ’dan berû tımar tasarruf eder
7/2
Tımar-ı Musa veled-i Turfal
Karye-i Çaybulak ve karye-i Alpkara ve gayrihümâ Hâsıl-ı heme 3138
Mezkûr Musa’nın babası Karaman’ın benâmlarından olub bilfiil tımar tasarruf edub mezkûr Musa dâhi on yıl miktârı vardır ki Hemdem Pâşâ’dan berû tımar tasarruf eder
7/3
Tımar-ı Kubad