Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar

İzmir Büyükşehir Belediyesi Bilişim Sistemleri, bilgi toplumuna dönüşümde; bilgiye dayalı olarak üretilen hizmetlerde daha etkin ve verimli olabilmek için bilginin üretilmesi, işlenmesi, erişilmesi, paylaşılması, doğru ve hızlı kullanılmasının sağlanarak kentlinin sayısal yaşama dâhil edilmesini sağlamak üzere, bilim ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak, sürekli bir gelişim içindedir.

Coğrafi Bilgi Sistemleri Şube Müdürlüğümüz Dünya’da ve Ülkemizdeki gelişmelere paralel olarak Belediye Meclisinin 13.07.2004 tarih ve 05.68 sayılı kararı ile kurulmuş olup bu kısa çalışma süresi içerisinde birçok kurum ve kuruluşun paydaşı olduğu Coğrafi Bilgi Sistemlerinin oluşturulmasına yönelik projelerini önceliklerine göre gerçekleştirmek için çalışmalarını sürdürmektedir.

Ancak halen tüm Türkiye’de olduğu gibi İzmir kentimizde de farklı kurum ve kuruluşlar ve özel sektör tarafından farklı kaynak, yöntem ve kalitede coğrafi bilgi/veri üretiminin yapıldığı ve söz konusu coğrafi bilgi/veri üretimi ve paylaşımı konusunda hem belirli bir standardın olmaması hem de eşgüdüm (koordinasyon) sağlayacak teknik ve idari altyapı olmaması nedeni ile tekrarlı üretimlerin olduğu bilinmektedir. Bu durum doğal olarak küçümsenmeyecek ölçüde işgücü, zaman ve para kaybını da beraberinde getirmektedir.

Ayrıca birimlerimiz ile kamu kurum ve kuruluşlarının genelinde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin öneminin tam olarak bilinememesi, geçmişten günümüze gelen söz konusu bilgi güncelleştirme ve arşivleme konusundaki eksiklikler ve/veya standart dışı uygulamalar, bilişim teknolojilerinin üst düzeyde kullanılması nedeni ile eğitim gerektirmesi ve bu konuda eğitimli personelin azlığı, kurumların bilgilerini paylaşmak istememesi vb. gibi nedenler İzmir’de Kent Bilgi Sistemleri kurulması için yürütülen projeleri olumsuz etkilemektedir.

Türkiye’deki Durum:

Ülkemizde 58. Hükümet tarafından hazırlanan Acil Eylem Planında e-Dönüşüm Türkiye Projesi’ne yer verilmiş, söz konusu projenin koordinasyonu, izlenmesi, değerlendirilmesi ve yönlendirilmesi ile ilgili olarak DPT Müsteşarlığı görevlendirilmiştir.

Bu görevin yerine getirilmesi amacıyla DPT bünyesinde Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı kurulmuştur. Ayrıca, 27 Şubat 2003 tarihinde yayımlanan 2003/12 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile e-Dönüşüm Türkiye Projesi’nin amaçları, kurumsal yapısı ve uygulama esasları belirlenmiştir.

2003 yılı Mart ayında DPT bünyesinde Bilgi Toplumu Dairesinin (BTD) kurulmuş olması, başta e-Dönüşüm Türkiye Projesi’nin koordinasyonu olmak üzere, kamu kurumlarının bilgi ve iletişim teknolojisi yatırımları arasında eşgüdüm sağlanması ve bilgi toplumu olma yolunda atılması gereken adımlara ilişkin stratejilerin belirlenmesi amacıyla yapılacak çalışmalar açısından önemli bir gelişmedir.

2003/12 sayılı Başbakanlık Genelgesi’nde belirtildiği üzere, e-Dönüşüm Türkiye Projesi’nin başlıca hedefi; vatandaşlarımıza daha kaliteli ve hızlı kamu hizmeti sunabilmek amacıyla; katılımcı, şeffaf, etkin ve basit iş süreçlerine sahip olmayı ilke edinmiş bir devlet yapısı oluşturacak koşulların hazırlanmasıdır.

e-Dönüşüm Türkiye Projesi’nin yürütülmesinde, günümüze kadar yapılan çalışmalardan, bilgi birikiminden ve oluşumlardan yararlanma yaklaşımı benimsenmiştir. Bu yaklaşım çerçevesinde, daha önce ülkemizin e-Avrupa Girişimine taraf olmasını takiben başlatılan e-Türkiye Girişimi kapsamında oluşturulan çalışma grupları koordinatörleriyle 28 Mart 2003 tarihinden itibaren yapılan çalışmalar, Kısa Dönem Eylem Planının (KDEP) hazırlanması ile sonuçlanmıştır. Söz konusu Kısa Dönem Eylem Planında yer alan 47 no.lu eylem kapsamında Ocak 2005’ de, Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemini (TUCBS) oluşturmak için ön çalışma raporu hazırlanmıştır. Bu raporun oluşturulmasında İzmir Büyükşehir Belediyesi Bilgi Teknolojileri Dairesi Başkanlığı Belediyemizi temsil etmiştir. Raporda Dünyada ve Türkiye’de Coğrafi Bilgi Sistemleri faaliyetleri araştırılarak Eylem 47 planının uygulanması için Yasal, Kurumsal, Teknolojik, Mali, Koordinasyon ve Uygulama Planı önerileri belirlenmiştir. Bu öneriler içerisinde Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi (TUCBS) çalışmalarını doğrudan etkileyen çalışma, Avrupa Birliği Konumsal Bilgi Altyapısı’nı kurmak amacıyla geliştirilmekte olan INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in the European Community) projesidir. 2005 yılında Eylem 47, Kısa Dönem Eylem Planı içerisinde birleştirilen ve tamamlanan eylemler nedeni ile Eylem 36 adı altında yürütülmüştür. Ulusal düzeyde tüm kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite ve özel sektör temsilcilerinin katıldığı söz konusu eylemde Kurumumuz temsilcileri Bilgi Teknolojileri Dairesi Başkanlığımız Standartlar Komisyonu Başkanlığını, Coğrafi Bilgi Sistemleri Müdürlüğümüz Komisyon Sekreterliği görevlerini yürütmüşlerdir. 2007 yılında Eylem 75 adı altında başlayan “Ulusal CBS Altyapısı Kurulumu”, e-Dönüşüm Türkiye projesi kapsamında halen yürütülmektedir.

Avrupa’daki Durum:

Bugün Ülkemizin Avrupa Birliğine adaylığı kabul edilmiştir. Bu noktada çalışmaları devam eden Eylem 36’da referans proje olarak benimsenen ve Eylem 47 raporunda değinilen INSPIRE projesi, TUCBS çalışmaları açısından yüksek önem taşımaktadır.

Çünkü INSPIRE projesi, birliğe üye tüm ülkeleri, bu direktif içinde yer alan teknik ve idari düzenlemelere uyma zorunluluğunu beraberinde getirmektedir.

Avrupa Komisyonu bünyesinde, TUCBS çalışmalarına benzer çalışmalara 1995 yılında başlanmış, 23 Temmuz 2004 tarihinde, Avrupa Komisyonu Coğrafî Bilgi Altyapısı (INSPIRE) isimli proje kapsamında onaylanan ve yayınlanan taslak direktif ile AB’ deki CBS faaliyetleri yasal zemine oturtulmuştur. Amacı Avrupa’da herhangi bir kullanıcının gerçek zamanlı olarak güncel konumsal veriye ulaşmasını sağlamak olan projenin yasal altyapısını oluşturan bu taslak direktifin yanı sıra, INSPIRE uygulama esaslarını içeren Teknik Altyapının hazırlanması konusunda farklı ülkelerden yaklaşık 140 uzman çalışmaktadır.

dokümanları 2006 yılının sonlarında tamamlanarak Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanıp yürürlüğe girmiştir.

Buna göre Proje direktifi ve uygulama esaslarının, uygulamaya konulabilmesi için Üye ülkeler direktif konusunda yetkili bir kamusal otorite (kurul, kuruluş, kurum) atamaları ve direktifin uygulanması konusunda Avrupa Komisyonuna yazılı rapor vererek, direktif ile ilgili ulusal yasal düzenlemeleri yapmaları gerekmektedir.

İzmir’deki Durum:

Bu noktada Ülkemizde Ulusal Konumsal Veri Altyapısı kurulması sürecinde İzmir Büyükşehir Belediyesinin 50 kilometrelik sınırları içerisinde yapılan Coğrafi Bilgi çalışmalarının belirli kalite ve standartta yürütülmesi konusunda tüm ilçe ve belde belediyelerinde gerekli planlama ve eşgüdümü sağlamak üzere İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinde bulunan Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığına bağlı Coğrafi Bilgi Sistemleri Müdürlüğünün kurulması Kentimiz için oldukça önemli ve anlamlı bir kazanımdır.

Yine 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 69. maddesine istinaden çıkarılan 31.Temmuz 2006 tarih ve 26245 sayılı Adres ve Numaralamaya İlişkin Yönetmelik doğrultusunda, İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisince alınan 14.01.2011 tarih ve 74 sayılı kararı doğrultusunda Adres ve Numaralama Şube Müdürlüğü’nün kurulması ile adres bileşenlerinin, adres değişiklikleri ve ilaveler nedeniyle sürekli güncel tutulması, düzenli ve planlı kentleşme için vazgeçilmez unsur olan numarataj çalışmalarının yasalara uygun şekilde oluşturulması, veri tabanının tutulması, takibi, sorgulanması, verilerin güncellenmesi ve sunulması ile harita üzerinde görüntülenmesi işleminin sürekliliğinin hızlı ve güvenilir durumda olması sağlanmaktadır.

Ayrıca, Adres ve Numaralama Şube Müdürlüğü ile Coğrafi Bilgi Sistemleri Şube Müdürlüğü konuma dayalı veri üreten tüm diğer kamu kurum ve kuruluşları için de önemli bir referans oluşturmaktadır.

Keza 2007 yılı içerisinde İçişleri Bakanlığı’nın Valilikler aracılığı ile Belediyelere bildirerek uyulmasını istediği “COĞRAFİ TABANLI İL-KENT BİLGİ VE YÖNETİM SİSTEMİ TEKNİK KILAVUZU”NDA da INSPIRE projesi referans proje olarak alınmış ve Coğrafi Bilgi Sistemlerinin oluşturulmasına yönelik tüm kurumları bağlayıcı bir takım standartlar getirilmiştir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi yetki alanındaki 21 İlçe ve merkezde çalışan personelimiz tarafından veri güncelleme çalışmaları devam etmektedir. Veriler, Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT) ile eşleştirilmektedir. 2009 yılında tüm ilçe ve köylerdeki bulvar, cadde, sokak, meydan vs. için levha üretimi ve montajı işi ve 2012 ve ve 2013 yıllarında gerçekleşen ihaleler ile yeniden güncellenmeleri tamamlanmıştır. Dış kapı numarası levha üretimi ve montajı işi 20 ilçede tamamlanmıştır. 2 ve 3 Boyutlu Kent Rehberlerinde yer alan Coğrafi Adres Bilgi Sistemi verileri, Adres ve Numaralama Şube Müdürlüğü tarafından sürekli güncel, gerçek zamanlı, bütünleşik ve çevrimiçi olarak halkımıza sunulmaktadır. 2014 mahalli seçimlerinden sonra yetki alanımıza dahil olacak 9 ilçe ile birlikte, toplam 30 ilçede 6360 sayılı yasa kapsamında esasları belirlenecek ve Büyükşehir Belediye Meclisi’nin onayından sonra uygulanacak yöntemle Adres ve Numaralama çalışmaları (numarataj işlemleri dahil olmak üzere) belli bir esasta, tüm yetki alanımızda uygulamaya geçilmesi planlanmaktadır.

İzmir Büyükşehir Belediyesi stratejik planında belirtilen projelerini hayata geçirerek, Ülkemizdeki diğer tüm büyükşehir belediyelerinden farklı olarak yetki alanındaki tüm ilçe ve ilk kademe belediyeleri ile bütünleşik aynı standartta, kullanıcı yetkilerinin ve sistem güvenliğinin sağlandığı bir Coğrafi Bilgi Sistemine sahip olmuştur. Kurulan Coğrafi Adres Bilgi Sistemi, İmar Bilgi Sistemi, ve Araç Takip Sistemi, Mobil Uygulama birbirleri ile bütünleşik konuşabilen sistemlerdir. 2012 yılında devreye alınan ve geliştirilmeye devam edilen Mezarlık Bilgi Sistemi de bu sistemler ile bütünleşik bir şekilde kurularak vatandaşların kullanımına sunulmuştur. Çalışmaları devam eden Ulaşım Bilgi Sistemi Projesi ile vatandaşlar ulaşıma ait bilgilere sistem üzerinden hızlı, güncel ve doğru şekilde ulaşabilecekler ve seyahat planlamalarını etkin bir şekilde gerçekleştirebileceklerdir. Kent içinde hayatı olumsuz etkileyen altyapı kazı çalışmalarının, ilgili kurum ve kuruluşlar ile eşzamanlı ve hızlı yapılabilmesi amacı ile, altyapı bilgilerinin erişimine ve kullanımına imkan veren Altyapı Bilgi Sistemi Projesi paydaş müdürlüklerle birlikte devam etmektedir. İzmir Büyükşehir Belediyesi sunucularındaki ortak havuzda tutulan tüm veriler yakın gelecekte İzmir’e artı değerler katması için ilgili kamu kurum ve kuruluşlar ile paylaşılmaya başlanmıştır. Mevcut sunuculara, ilgili kurum ve kuruluşların web servisleri aracılığı ile erişim sağlanarak mevcut veriler üzerinden üretilen yeni bilgiler ve projelerin kullanılması, verilerin kalite ve güncelliğinin sağlanması, tekrarlı veri üretiminin önlenmesi, kurumların kendi arşivinde kalan, farklı ölçek, standart ve altlıkta olmaları nedeni ile kullanılamayan projelerin bütünleştirilmesi vb.

sorunlar ortadan kaldırılması planlanmış, İzmir, Belediyemizin sağladığı bu altyapı ile projelerini sağlıklı ve doğru bir şekilde

“Ulusal Kaynak İsrafı”na neden olmadan üretebilmesi hedeflenmiştir.

Bilgi-İletişim Altyapısı

e-Devletten başlamak üzere e-belediye hizmetlerinin kusursuz verilmesi ve bütünleşik ağ yapısı içerisinde kentlinin ihtiyaç duyacağı her türlü e-servisinin kademeler halinde devreye alınması hedefi ile İşbirliği protokolü düzenlenen 21 ilçe Belediye ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının güncel bilgilerine anlık ulaşımının sağlanması fiber optik bilişim ağı İzmirNET ile yürütülmektedir.

Bu proje ile;

1. Şehrin çeşitli yerlerine dağılmış İzmir Büyükşehir Belediyesi ve kuruluşlarının bilgisayar ağları üzerinden iletişim ve paylaşım imkânlarının genişletilmesi, birimler arası koordinasyon ve uyum için gerekli sayısal zeminin oluşturulması, 2. İzmir Büyükşehir Belediyesi yetki alanındaki belediyeler ve birimlerinin İzmir Büyükşehir Belediyesi ile bütünlük içinde

hareket edebilmelerine olanak sağlayacak teknolojik altyapının oluşturulması,

3. Kent yönetiminde ve kentliye hizmette etkin olan İzmir Büyükşehir Belediyesi ile ilçe belediyelerin sayısal ortamda buluşmasının sağlanması,

4. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin sorumlu olduğu anakent alandaki trafik kontrolünde, sinyalizasyon sistemlerinin hızlı, güvenli ve gerektiğinde ilgili birimlere paylaştırılabilen bağlantılarının sağlanması,

5. Kentte Kriz Yönetim Sistemi için gerekli bilgi teknolojileri altyapısının oluşturulması,

6. Bu sayısal ağı işletmek ve çağdaş - teknolojik hizmetlerin gelişmesi ve yaygınlaşması amacıyla kazanç sağlanması, hedeflenmektedir.

Bilgi Teknolojileri Merkezi

Diğer taraftan yine İtfaiye Eğitim Tesislerinde, 400 metrekarelik bir alana iki katlı olarak inşa edilen Bilgi İşlem Daire Başkanlığı, Bilgi Teknolojileri Merkezi binası, “İzmir’in kara kutusu” olması amacıyla tasarlanmıştır.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Veri Merkezi olarak hizmete başlayan Bilgi Teknolojileri Merkezi, bünyesinde İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bilgisayar sunucu sistemlerini, veri ambarlarını, İzmirNet yönetim merkezini, Afet Koordinasyon Merkezi de dahil olmak üzere çeşitli görüntüleme sistemlerinin toplanma, yönlendirme ve yönetim sistemlerini barındırmaktadır.

Türkiye’de bir ilk olan, 13 Telsiz Röle istasyonu ile 21 ilçede Geniş alan haberleşme imkânı sunan 2010 yılında projelendirilerek 2011 yılında tamamlanan Geniş alan Sayısal Trunk Telsiz Sisteminin de merkezi olan yapı, afetlere karşı dayanıklı olarak üretilmiştir ve İzmirNet ağı ve diğer iletişim sistemleri ile birden çok bağlantısı bulunmaktadır. Böylelikle afet anı ve sonrasında Afet Yönetimi’nin, bunun yanında afet anı ve sonrasında Kriz komitesinin afet yönetimi çalışmalarında etkin ve doğru karar verebilmesi ve afete müdahale gruplarının çalışmalarına destek olabilecek bilgiye hızlı erişim ve etkin kullanımı da mevcut coğrafi bilgi sistemimiz kapsamındaki Coğrafi Adres Bilgi Sistemi ve İmar Bilgi Sistemi sayesinde oluşturulan güçlü bir veri tabanı ile ve en güncel verilerle mümkün olacaktır.

Bu sayede olay yerine en yakın ve önem arz eden bilgilerden;

• Eğitim Yerleri

• Yangın vanaları

• Akaryakıt istasyonları

• Hastaneler

• Trafolar

• Engelli vatandaşımızın bilgileri,

gibi veriler Sistem üzerinden sorgulanabilecek adres tespitleri hızlı bir şekilde yapılarak, Araç Takip Sistemimiz sayesinde ilgili araçlarımız olay yerlerine hızla intikal ettirilecektir.

Yine afet sonucu oluşan enkazlarda arama kurtarma çalışmalarında kullanılmak üzere, yapıların mimari projeleri de ilgili yapıyla eşleştirilerek veri tabanına aktarılmaktadır.

Ayrıca kriz anında kriz merkezlerinin, İlk toplanma alanları ve çadır alanlarının, helikopter pist alanlarının, araç park sahalarının, fırınlar gibi kritik öneme sahip yerlerin aynı anda sistem üzerinde görülmesinin sağlanması, yangın, ambulans araçlarının, kurtarma ekiplerinin hangi güzergâhları kullanarak hangi binalara en hızlı şekilde gitmesi gerektiği analiz ve sorgulamaları da coğrafi bilgi sistemi verileri ile mümkün olabilecektir.

Belediye Otomasyon Sistemi, Bilgisayar Sistemi Yönetimi ve Web siteleri

Birimler yürüttükleri görevlerle ilgili faaliyetlerine göre belediyeye ait bilgisayar otomasyonunun (İBB Uygulamaları) parçası olarak ortak bir yazılım kullanmaktadırlar. Ağ bağlantısı ile uzak birimlerde de İBB uygulamaları kullanılarak bilgi paylaşımı ve bütünlüğü sağlanmaktadır. IBB otomasyonunda yaklaşık olarak 50 adet uygulama bulunmakta ve bu uygulamalar birimlerden gelen yeni ihtiyaçlar ve mevzuat değişiklikleri doğrultusunda sürekli dinamik olarak güncellenerek kullanıcı desteği verilmektedir. Tüm belediyede bütünleşik bir yönetim bilgi sistemi kullanılmakta ve ortak veri alanları ile birlikte bilgi tekrarı önlenerek genel bilgilerin farklı programlar tarafından paylaşılması sağlanmaktadır.

Kurum içinde kullandığımız tüm yazılım uygulamalarının Daire Başkanlığımız tarafından üretilmesi ve yazılımsal değiştirme hakkının Belediyemize ait olması kurum için büyük bir avantaj sağlamaktadır. Böylelikle veri paylaşımı ve birimler arasında entegrasyon kolaylıkla yapılabilmekte ve istenilen her türde raporlar üretilebilmektedir. Bazı bilişim projeleri kuruma ve birimlere özgü işleyiş özelliği gösterdiğinden uygulamaların esnek olarak geliştirebilmesi kuruma özgü çözümlerin geliştirilebilmesini sağlamaktadır.

Kurumumuz içinde yayınlanan intranet servisi sayesinde hızlı bilgilendirme ve personellerin kendileri ile ilgili bilgileri sorgulaması sağlanmaktadır. Tüm personelimiz için izmir.bel.tr uzantılı e-posta oluşturularak iletişimin kurumsal düzeyde elektronik olarak yapılması teşvik edilmiştir. Ayrıca VPN teknolojisi yardımıyla belediye dışından sisteme bağlanabilme imkânı sağlanarak yöneticilere esnek bir çalışma imkânı sunulmuştur. Kurumsal verinin depolandığı Veri Depolama Sisteminin kapasite ve performans artışı yapılmış ve 2013 yılı içinde IBB Sunucularının sanallaştırılması yaygınlaştırılmıştır. 8 adet fiziksel sunucunun üzerinde 60 adet sanal sunucu iç ve dış ağ üzerinde farklı görevler yürütmektedir. Ayrıca 28 fiziksel sunucu çeşitli görevler yürütmek üzere aktif olarak kullanılmaktadır. Bilgi güvenliğini sağlamak amaçlı tüm kurumsal ağ için güvenlik taraması yapılarak güvenlik açıklarını kapatmak amaçlı çalışmalara devam edilmiştir.

yeni teknolojiler araştırılarak programlarımız bu teknolojilerde çalışır hale getirilmektedir. Kurumsal web sayfalarındaki e-işlem sayfalarında belediye borçlarının ödenmesine ek olarak elektronik beyanname verilme hizmeti de devam etmektedir.

e-devlet entegrasyonu içerisinde diğer devlet kurumları ile iletişimde bulunmak üzere devlet tarafından sunulan elektronik hizmetlerin entegrasyonu sağlanmıştır. İleride diğer devlet kurumları ile entegrasyonun artacağı ve vatandaşların gereksiz bürokratik işlemlerinin azaltılacağı düşünülmektedir.

Belediye ile vatandaş arasındaki iletişimin arttırılması, belediye hizmetlerinin vatandaşlara elektronik olarak verilmesi, belediye faaliyetlerinin duyurulması amacıyla resmi belediye sitesi www.izmir.bel.tr sürekli güncellenmekte ve yenilenmektedir.

Vatandaşlara verilen elektronik hizmetler teknolojinin olanakları izin verdiği ölçüde arttırılmaktadır. Belediye faaliyetlerinin haricindeki tüm kente dair bilgilerin yayınladığı portal sitesi www.izmir.com.tr güncellenerek yayınına devam etmektedir.

Tüm birimlerimizin ihtiyaç duyduğu bilgisayar, yazıcı, dizüstü bilgisayar, tarayıcı, vs. donanım ihtiyaçları değerlendirilerek alım yapılmakta ve kurulumları yapılarak teslim edilmekte, böylelikle donanım yapısı güçlü ve kaliteli hale getirilmektedir. Ancak donanım stoku için yeterli depolama alanı bulunmamaktadır.

Belediye hizmet yerel ağının genişlemesi, teknolojinin sürekli gelişmesi, daha fazla hizmetin elektronik olarak verilmesi ve artan iş yükü nedeniyle nitelikli personel sıkıntısı yaşanmakta ve ar-ge çalışmalarına yeteri kadar zaman ayrılamamaktadır.

Ayrıca fiziksel çalışma yeri sıkıntısı nedeniyle birim çalışma alanlarının birbirinden farklı yerlerde olması, uygun çalışma koşullarının sağlanamaması çalışma performansını olumsuz yönde etkilemektedir.