4. HAZİNEYE AİT TARIM ARAZİLERİNİN SATIŞI VE UYGULAMALARI:
4.2 Bilecik İlinde 6292 Sayılı Kanunun 12. Maddesi Kapsamında Yapılan
Türkiye’de Hazineye ait tarım arazilerini doğrudan satın almak isteyenlerin 27.04.2015 tarihine kadar Defterdarlıklara ve Mal Müdürlüklerine yapılan başvurulara MEOP iş zekası programından alınan veriler doğrultusunda bakıldığında (Çizelge 4.1); 285.000 başvuru sayısına ulaşıldığı anlaşılmaktadır. Ancak, Kanun kapsamında satışı mümkün olmayan taşınmazlara ilişkin yapılan başvuruların reddedilmesi gerekeceğinden bu başvuru sayısının yaklaşık 219.036olacağı tespit edilmiştir. Türkiye genelinde başvuru yapılan taşınmaz sayısı ise 136.013 olarak belirlenmiştir. Başvuru yapılan taşınmaz yüzölçümünün ise, 3,6 milyar m2 olduğu tespit edilmiştir. Rayiç bedeli belirlenen taşınmaz sayısı 114.366 olmakla birlikte toplam yüzölçümleri 2 milyar m2 civarında olduğu belirlenmiştir. Türkiye genelinde rayiç bedel belirleme oranı % 80’dir. Toplam belirlenen rayiç bedel 8,2 milyar TL’dir, ortalama m2 birim bedeli ise 4,10 TL’dir.
Çizelge 4.1 Tarım arazileri talep-kıymet takdir istatistiği (Anonim 2016)
İller Sayısı Talep (Adet)
Taşınmaz Sayısı (Adet)
Talep Yapılan Taşınmaz Yüzölçümü (m2)
Kıymet Takdiri Yapılan Taşınmaz Yüzölçümü
(m2)
Tahmin Edilen Bedel (TL/m2)
Ortalama Birim Değeri (TL/m2) Adana 8.840 5.169 115.947.633 115.894.103 917.913.087 8,11 Adıyaman 2.917 1.652 76.334.492 72.919.131 167.904.343 2,56 Afyonkarahisar 1.479 1.309 11.804.588 11.768.708 13.948.673 1,45
Ağrı 1.202 1.103 27.806.031 27.806.031 39.451.813 1,43
Aksaray 2.375 1.336 41.939.094 22.693.833 217.837.080 9,73
Amasya 626 534 3.856.505 3.835.502 14.446.812 3,73
Ankara 10.181 6.675 189.999.948 165.167.374 398.853.394 2,41 Antalya 6.334 2.604 44.231.925 43.830.417 406.767.299 9,40
Ardahan 486 484 2.769.232 2.712.609 7.381.820 2,73
Artvin 92 65 267.981 267.981 3.054.679 20,14
Aydın 2.562 1.995 23.527.711 17.621.463 75.748.568 4,77
Balıkesir 6.135 5.161 22.114.385 21.414.693 133.454.308 7,10
Bartın 426 239 1.247.177 1.247.177 10.417.999 8,37
Batman 2.531 921 76.556.049 212.237 593.940 2,80
Bayburt 827 578 7.488.918 7.488.918 11.901.860 1,59
Bilecik 1.140 1.038 5.610.327 5.590.409 7.142.490 1,32
Çizelge 4.1 (Devam) Tarım arazileri talep-kıymet takdir istatistiği (Anonim 2016)
İller Sayısı Talep (Adet)
Taşınmaz Sayısı (Adet)
Talep Yapılan Taşınmaz Yüzölçümü (m2)
Kıymet Takdiri Yapılan Taşınmaz Yüzölçümü
(m2)
Tahmin Edilen Bedel (TL/m2)
Ortalama Birim Değeri (TL/m2)
Bingöl 387 241 3.609.610 3.240.302 11.204.716 3,75
Bitlis 1.914 1.451 35.845.173 28.968.551 42.753.914 1,60
Bolu 314 270 3.306.971 3.302.926 3.022.761 2,97
Burdur 1.053 749 7.807.438 7.673.198 22.771.110 4,84
Bursa 1.238 1.142 5.186.923 5.186.923 24.144.612 4,78
Çanakkale 1.105 1.010 5.981.332 5.886.850 17.815.288 3,03
Çankırı 1.649 999 30.791.565 30.790.470 50.288.628 1,78
Çorum 3.880 3.221 40.998.634 40.972.186 60.107.949 1,48
Denizli 2.913 2.406 16.669.183 16.669.183 53.271.663 2,26 Diyarbakır 11.916 3.269 276.936.404 136.793.184 377.760.719 2,48
Düzce 681 446 2.602.085 2.602.085 13.051.632 5,09
Edirne 5.703 4.420 38.118.763 36.077.346 166.967.191 4,67 Elazığ 1.991 1.877 24.707.375 24.680.250 111.600.818 6,91
Erzincan 451 415 5.526.665 4.438.398 10.926.397 2,49
Erzurum 2.464 2.073 26.102.809 26.085.443 34.923.762 1,35 Eskişehir 2.689 2.214 35.524.273 35.522.700 46.667.663 1,38 Gaziantep 2.728 1.767 44.605.439 44.593.839 250.335.063 7,46
Giresun 673 524 1.410.785 1.392.225 6.958.628 5,20
Gümüşhane 833 775 1.759.503 1.690.148 9.355.844 5,54
Hakkâri 58 57 1.081.439 1.057.723 5.323.216 5,03
Iğdır 3.088 1.752 125.655.567 43.619.740 130.881.601 3,08
Isparta 929 549 4.171.229 3.969.354 36.830.718 9,04
İzmir 1.922 1.564 9.751.871 9.604.980 68.384.937 7,23
Kahramanmaraş 3.889 2.805 82.513.051 14.200.294 118.566.481 8,56
Karabük 21 15 141.573 141.573 802.439 22,30
Karaman 715 621 8.739.559 8.473.980 24.459.446 2,90
Kars 1.218 1.111 17.447.529 17.345.950 69.844.783 4,05
Kastamonu 397 334 2.751.748 2.562.765 8.812.292 3,68
Kayseri 3.162 2.843 41.463.907 39.032.600 61.303.087 1,62 Kırıkkale 1.178 900 15.783.635 14.454.093 25.391.255 1,92 Kırklareli 6.164 5.161 41.786.340 41.741.609 276.691.883 6,64 Kırşehir 3.769 3.121 68.784.602 65.577.515 78.855.436 1,21
Kilis 902 763 5.268.713 5.268.713 39.095.840 7,85
Çizelge 4.1 (Devam) Tarım arazileri talep-kıymet takdir istatistiği (Anonim 2016)
İller Sayısı Talep (Adet)
Taşınmaz Sayısı (Adet)
Talep Yapılan Taşınmaz Yüzölçümü (m2)
Kıymet Takdiri Yapılan Taşınmaz Yüzölçümü
(m2)
Tahmin Edilen Bedel (TL/m2)
Ortalama Birim Değeri (TL/m2) Konya 8.676 6.675 210.273.649 210.273.649 419.961.122 2,02 Kütahya 3.092 2.350 15.148.483 15.148.483 31.664.130 2,21 Malatya 1.931 1.264 32.293.212 27.791.056 95.408.505 3,73
Manisa 1.117 778 7.845.623 7.819.880 77.877.804 10,34
Mardin 3.781 1.580 169.564.331 144.004.510 637.111.535 4,81 Mersin 7.152 4.826 49.429.447 29.701.704 239.545.722 8,15 Muğla 5.986 3.277 29.962.961 28.545.269 249.947.367 8,92
Muş 4.065 2.877 62.221.494 26.797.996 160.772.926 6,38
Nevşehir 377 330 3.906.504 3.906.504 6.744.796 1,93
Niğde 708 652 10.821.901 10.821.901 20.060.929 2,43
Ordu 754 511 1.661.577 982.815 9.563.419 10,51
Osmaniye 2.560 970 32.089.498 27.212.014 331.879.874 12,20
Rize 244 170 2.456.882 2.407.384 3.427.680 3,82
Sakarya 1.191 699 5.951.337 5.892.457 37.125.544 6,30
Samsun 10.958 5.499 46.364.393 22.643.682 86.132.839 3,69
Siirt 693 475 33.042.672 31.683.601 49.773.272 2,34
Sinop 200 133 580.565 580.565 5.336.209 9,19
Sivas 1.889 1.780 25.395.867 25.395.867 34.260.839 1,66
Şanlıurfa 26.892 7.713 945.306.588 92.680.286 601.447.504 6,64
Şırnak 940 219 42.388.937 2.822.803 5.579.156 1,98
Tekirdağ 2.531 1.980 14.976.341 14.786.562 185.897.302 12,99
Tokat 3.491 2.144 20.536.350 20.536.350 79.825.621 3,89
Trabzon 72 57 347.974 279.821 1.322.219 5,34
Tunceli 558 476 12.000.427 2.894.460 7.501.215 2,61
Uşak 1.314 1.169 10.922.706 10.911.783 28.631.611 2,73
Van 2.688 1.948 38.047.185 26.512.898 80.054.621 3,09
Yalova 551 198 527.195 527.195 18.940.883 35,93
Yozgat 4.401 3.486 52.201.795 49.743.155 52.731.555 1,13
Zonguldak 77 49 269.183 200.324 2.199.474 12,58
Toplam 219.036 136.013 3.560.868.768 2.087.592.659 8.246.715.613 4,10
Tarım arazilerini satın almak isteyen hak sahiplerinin başvuru süresi olan 27.04.2015 tarihine kadar Bilecik Defterdarlığına yapılmış 1.140 talep, 1.038 adet de taşınmaz
bulunmaktadır. Talep edilen taşınmazların toplam yüzölçümü 5.610.327 m2 olup, ortalama olarak taşınmazların satış bedeli ise 1,32 TL/m2 olmuştur. Bilecik İlinde Pazaryeri İlçesi hariç olmak üzere diğer İlçeler için 6292 Sayılı Kanun’un 12. maddesi kapsamında tarımsal amaçlı olarak işgal edilen Hazine taşınmazlarının satışı ile ilgili MEOP iş zekâsı programından alınan veriler ve Bilecik İlinden elde edilen bilgiler üzerinde (Ek-1, Ek-2, Ek-3, Ek-4, Ek-5, Ek-6 ve Ek-7) yapılan analiz sonucunda aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır.
Pazaryeri İlçesi hariç olmak üzere satışa konu toplam yüzölçümü 2.812.587,57 m2 olan 703 adet taşınmaz bulunmakta olup, bu taşınmazların 684 adedinin tamamı Hazine mülkiyetinde, 19 adedi ise hisseli taşınmazdır. Diğer bir ifade ile taşınmazların % 97’si Hazine mülkiyetinde yer almakta iken % 3’ü şahıslarla hisselidir. Pazaryeri İlçesinde anılan Kanun kapsamında satışa konu taşınmaz olmayışının nedeni, alanda orman ve meşelik vasıflı taşınmazların yoğun olması olarak görülmesidir.
Satışa konu taşınmazların ilçe düzeyinde dağılımına bakıldığında taşınmaz sayısının en fazla olduğu ilçenin Söğüt İlçesi olduğu, bu durumun ilçenin coğrafi şartlar itibariyle tarıma en elverişli bölgede yer almasından ve nüfusun en yoğun olan ilçe olmasından kaynaklandığı bilinmektedir. Söğüt İlçesini, Gölpazarı ve İnhisar İlçeleri izlemektedir.
Taşınmaz sayısı açısından iki İlçe arasında çok farklılık olmamakla birlikte, yüzölçümleri açısından kıyaslandığında İnhisar’daki taşınmazların yüzölçümünün iki katı Gölpazarı’nda yer almaktadır. Bunun nedeni ise İnhisar’daki taşınmazların Gölpazarı’na göre daha küçük parsellerden oluşması, ayrıca Gölpazarı’nın İstanbul’a daha yakın oluşunun talebin daha çok olmasında oluşturduğu etken olarak görülmektedir (Çizelge 4.2).
İlçe bazında metrekare bedellerine bakıldığında ise genel olarak İlçe geçişleri arasında ortalama metrekare bedelleri arasında büyük farklılıklar bulunmamaktadır. Rayiç bedellerin hesaplanmasında İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün görüşleri ve taşınmazların fiili ve hukuki durumları dikkate alınmıştır. Gölpazarı İlçesinde taşınmazların metrekare satış değerleri 1,5 TL ile 4,0 TL arasında değişmekte olup, en düşük ve en yüksek bedeller arasında büyük bir farklılık bulunmamaktadır. Merkez
İlçede yer alan toplam 21 adet taşınmaz içinde ise sadece 2 adet taşınmazın metrekare bedelleri diğerlerine göre farklılık göstermiş, taşınmazlardan birine metrekarede 5,5 TL ve diğerine ise 7,75 TL takdir edilmiştir (Çizelge 4.3).
Çizelge 4.2 Satışa konu taşınmazların dağılımı*
İlçeler Satışa Konu Taşınmaz Sayısı
(Adet)
Toplam Taşınmaz Yüzölçümü (m2)
Hisseli Taşınmaz Sayısı (Adet)
Hazine Mülkiyetindeki Taşınmazların Sayısı
(Adet)
Gölpazarı 65 319.466,44 15 50
Merkez 21 155.825,91 4 17
Bozüyük 16 50.490,00 - 16
Osmaneli 12 45.229,83 - 12
Söğüt 538 2.071.314,92 - 538
Yenipazar 1 1.132,01 - 1
İnhisar 50 169.128,46 - 50
Toplam 703 2.812.587,57 19 684
(*) Ek-1, Ek-2, Ek-3, Ek-4, Ek-5, Ek-6 ve Ek-7 verilerinden alınan bilgilerle bu çalışma dahilinde araştırmacı tarafından oluşturulmuştur.
Bozüyük İlçesinde metrekare bedelleri 2,0 - 3,0 TL arasında yer alıp, 16 adet taşınmazın bedelleri hem kendi içinde hem de İl bazında ortalama metrekare bedelleri ile uyumluluk göstermektedir. Osmaneli İlçesinde ortalama m2 bedellerinin üzerinde yer alan 3 adet taşınmaza m2’si 9,00 TL takdir edilmiştir. Söz konusu parsellerin yerleşik alan olan Ciciler Köyünde yer alması, Sakarya Nehri kenarında bulunması, üzerlerinde zeytin ağaçlarının olması ve bu bölgenin Akdeniz iklimi yansıtması etkili olmuştur.
Satışa konu taşınmazların % 75’inin yer aldığı Söğüt İlçesine bakıldığında ise;
taşınmazların büyük bir bölümüne 1,0 TL metrekare bedeli takdir edilmiştir. Üç adet Çaltı-Şen mahallesinde yer alan taşınmaza metrekarede 10,0 TL takdir edilmesinin nedeni ise taşınmazların hem yerleşim yerine yakın olması hem de fide üretim tesislerinin yanında yer alması ve Akdeniz iklimini yaşatmaları nedeniyle taşınmazların arsa vasfı özelliğine sahip olduğundan hareketle bedel takdirlerinin yapılmış olduğu görülmektedir. İnhisar İlçesinde ise metrekare bedelleri 0,6 TL ile 1,2 TL arasında takdir edilmiş olup, iki adet taşınmaz için 6,04 TL bedeli belirlenmiştir. Söz konusu iki taşınmaz Muratça ve Hisacıkköy yerleşim alanı içinde kaldığından bedellerin tespitinde taşınmazların arsa vasfı özelliğine sahip olduğundan hareketle bedel takdirlerinin yapılmış olduğu anlaşılmıştır.
Çizelge 4.3 İlçe bazında satış bedelleri İlçe En Yüksek-En Düşük m2
Satış Bedeli (TL)
Ortalama m2 Satış
Bedeli (TL) Nihai Satış Bedeli (TL)
Gölpazarı 1,23 - 3,8 2,06 181.530,99
Merkez 1,00 - 7,75 2,94 126.566,54
Bozüyük 2,00 - 3,00 2,53 47.484,40
Osmaneli 3,00 - 9,00 5,83 106.255,67
Söğüt 0,65 - 10,0 1,17 882.903,59
Yenipazar 1,18 1,18 534,31
İnhisar 0,63 - 6,04 1,34 82.273,96
Söz konusu 703 adet taşınmazın 21 adedi taksitle, 682 adedi ise peşin olarak satışa konu olmuştur. Gölpazarı İlçesinde 54 adet taşınmazın peşin, 11 adet taşınmazın taksitli;
Merkez İlçede 18 adet taşınmazın peşin, 3 adet taşınmazın taksitli; Bozüyük İlçesinde 13 adet taşınmazın peşin, 3 adet taşınmazın taksitli; Osmaneli İlçesinde 10 adet taşınmazın peşin, 2 adet taşınmazın taksitli, Söğüt İlçesinde yer alan 538 adet taşınmazın tamamının peşin, Yenipazar ilçesinde yer alan 1 adet taşınmazın peşin ve İnhisar İlçesinde yer alan 48 adet taşınmazın peşin ve 2 adet taşınmazın da taksitli olarak satışı gerçekleştirilmiştir (Şekil 4.2).
Şekil 4.2 İlçe bazında satış şekli (Peşin/Taksitli)
Taşınmazların yaklaşık % 97’sinin satışı peşin kalan % 3’ünün satışı ise taksitli olarak gerçekleştirilmiş ve toplam 1.427.538,46 TL satış bedeli elde edilmiştir (Şekil 4.3).
0 100 200 300 400 500 600 700 800
Gölpazarı Merkez Bozüyük Osmaneli Söğüt Yenipazar İnhisar Toplam Peşin satış (Adet) Taksitli satış (Adet)
Şekil 4.3 Taşınmazların satış dağılımı (Peşin/Taksitli)
İnceleme kapsamına alınan toplam 703 adet taşınmazın satış işlemleri birinci kez de gerçekleştirilmiş olup, bu taşınmazlardan 698 adedi kullanıcısına, 4 adedi paydaşa ve 1 adedi ise kullanıcısı olan kiracısına satış işlemi yapılmıştır (Çizelge 4.4).
Çizelge 4.4 Taşınmaz bazında hak sahipliği durumu
İlçeler Paydaş Kiracı Kullanıcı
Gölpazarı 65
Merkez 4 17
Bozüyük 16
Osmaneli 1 11
Söğüt 538
Yenipazar 1
İnhisar 50
Toplam 4 1 698
Taşınmazların satış amaçlı değerleme işlemlerinde öncelikle cins ve nevilerinin analizinin yapılması gerekmektedir. Bu amaçla taşınmazın kullanım biçiminin; 3191 Sayılı Kanun ve 4706 Sayılı Kanun hükümlerine göre arsa ve arazi olarak gruplanması ve daha sonra da arazilerin nevilerine göre sınıflandırılması zorunlu olacaktır (Tanrıvermiş 2017). İncelenen taşınmazların büyük bir bölümünün buğday ekilmek üzere işgal edildiği, meyve bahçesi ve fidanlık olarak kullanılan taşınmazların sayısının
Peşin satış (Adet) Taksitli satış (Adet)
12 adet olduğu ve toplam taşınmazların % 1,7’sine karşılık geldiği tespit edilmiştir (Çizelge 4.5).
Çizelge 4.5 İl bazında taşınmazlarının fiili durumları
İlçeler Taşınmazların İşgal Şekli
Fidanlık Meyvelik Hububat ekimi
Gölpazarı 7 1 57
Merkez 4 17
Bozüyük 16
Osmaneli 12
Söğüt 538
Yenipazar 1
İnhisar 50
Toplam 7 5 691
6292 Sayılı Kanunun 12. maddesinin uygulanmasını düzenleyen 355 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin 8. maddesinin ikinci fıkrasında; “İdarece taşınmazların 31.12.2011 tarihinden önceki tarımsal amaçlı kullanımının tespitinin bu tarihten sonra yapılması da mümkündür. Taşınmazların 31.12.2011 tarihi itibariyle en az üç yıldan beri tarımsal amaçla kullanıldığının belirlenmesi işlemi; milli emlak veya muhakemat birimlerinin kayıtlarında bulunan ve birbirini doğrulayan bilgi veya belgeler (tespit tutanağı, ecrimisil ihbarnamesi, ecrimisil tahsilat makbuzları, mahkeme kayıtları, kamu kurum ve kuruluşlarının yazıları, muhtar ve bilirkişilerin yazılı beyanları, kadastro veya tapulama kayıtları, varsa hava fotoğrafları, tapu kütüğünde yer alan şerh, belirtmeler vb.) dikkate alınarak yapılır” şeklinde düzenleme yer almaktadır. Ayrıca; hak sahiplerinin, doğrudan satışa konu edilen taşınmazlar için son beş yılda ödedikleri ecrimisil ve kira bedelleri başvuru tarihinden itibaren satış bedelinden mahsup edilmektedir. Söz konusu madde uygulaması ile ilgili olarak; 31.12.2011 tarihinden önceki tarımsal amaçlı kullanımın tespiti için Bozüyük, Söğüt ve İnhisar İlçelerinde herhangi bir ecrimisil takibatının bulunmadığı, bu İlçelerde daha çok muhtar ve bilirkişilerin yazılı beyanlarının dikkate alındığı tespit edilmiştir. Ayrıca; Gölpazarı, Merkez, Osmaneli ve Yenipazar İlçelerinde 2003-2016 tarihleri arasında takibatı yapılan dolayısıyla satış bedelinden mahsup edilmiş olan bedellerin de yüksek olmadığı anlaşılmıştır (Çizelge 4.6).
Çizelge 4.6 İlçe bazında ecrimisil tahsilatı
İlçeler Ecrimisil Tahsilatı (TL)
Gölpazarı 17.481,55
Merkez 9.279,92
Bozüyük -
Osmaneli 20.067,22
Söğüt -
Yenipazar 121,9
İnhisar -
6292 Sayılı Kanun 26.04.2012 tarih ve 28275 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe girmiş olup, Kanun’da geçen iki yıllık başvuru süresi 28.04.2014 tarihi itibariyle sona ermiştir.
01.03.2014 tarihli ve 28928 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6527 Sayılı Kanun’la 6292 Sayılı Kanun’a eklenen geçici 2. maddesinde yer alan “Kanunun 12. maddesi gereğince Hazineye ait tarım arazilerini satın almak isteyenlere, aynı maddenin birinci fıkrasında belirtilen sürenin sona erdiği tarihten itibaren bir yıl başvuru süresi verilir” hükmü gereğince başvuru süresi bir yıl daha uzatılmış olup, bu süre 27.04.2015 tarihinde sona ermiştir.
Daha sonra; bu Kanun’dan haberi ve bilgisi olmaması nedeniyle veya başkaca sebeplerle bu Kanun hükümlerinden yararlanmak için İdareye başvuramayan çok fazla hak sahibi olduğu dikkate alınarak; halen başvuruda bulunmayan hak sahiplerinin satışa başlanmasından sonra da başvurularını sürdürebilmeleri amacıyla, 07.09.2016 tarihli ve 29824 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 20.8.2016 tarihli ve 6745 Sayılı Kanun’la 6292 Sayılı Kanun’a eklenen geçici 4.madde ile de; 1 yıl daha süre uzatılmış ve bu kapsamda Hazineye ait tarım arazilerinin satışına ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle; süresi içinde başvurmayanlar, bir yıllık ek başvuru süresi içerisinde 06.09.2017 tarihine kadar başvuruda bulunabileceklerdir. Bakanlar Kurulu’nun 2017/10842 Kararı ile söz konusu süre 1 yıl daha uzatılarak 07.09.2018 tarihinde sona erecektir.
07.09.2016 tarih ve 29824 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6745 sayılı Yatırımların Proje Kapsamında Desteklenmesi İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 69. maddesi uyarınca, 2B ve tarım arazilerinin satışını düzenleyen 6292 sayılı
“Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanuna eklenen geçici madde ile süresi içerisinde başvuru yapmayan kullanıcılara ek başvuru süresi verilerek, 6292 sayılı Kanun’un 12. maddesinin üçüncü fıkrasına “26.04.2012 tarihinden sonra belediye ve mücavir alan sınırları dışına çıkarılan yerler de bu maddeye göre değerlendirilir.” hükmü eklenmiştir.
İnceleme sonuçlarına göre süre uzatımları çerçevesinden bakıldığında; hak sahipliği başvuru sürecinin yaklaşık % 84’ünün 2014 ve 2015 yıllarında, % 10’unun 2013 yılında, % 5’inin ise 2016 ve 2017 yıllarında yapıldığı görülmektedir. Kanun’un yürürlük tarihi olan 26.04.2012 tarihinden önceki başvuruların ise 4070 sayılı Kanun kapsamında hak sahipliği şartlarını taşıyanları gösterdiği anlaşılmaktadır (Çizelge 4.7).
Çizelge 4.7 Yıllara göre ilçe bazında başvuru sayısı
İlçeler Gölpazarı Merkez Osmaneli Yenipazar Bozüyük Söğüt* İnhisar*
2012 - - 1 - - 1
2013 - 8 - - - 61 7
2014 60 8 5 1 4 205 25
2015 3 4 6 - 12 242 12
2016 2 1 - - - 11 2
2017 - - - - - 11 2
Toplam 65 21 12 1 16 531 48
(*) 6292 Sayılı Kanunun yayımından önce 2007-2011 tarihleri arasında 4070 sayılı Kanun kapsamında Söğüt İlçesinde 7, İnhisar İlçesinde 2 adet başvuru olmuştur.
Mülga 4070 Sayılı Kanun ile getirilmiş olan başvuru süresi 2006 yılında sona ermiş, ancak 6292 saylı Kanun’un 14. maddesinin 4. fıkrası ile bu Kanun’a göre hak sahibi olanlar 6292 sayılı Kanun kapsamına almıştır. Satılamayacak taşınmazlardan olmaması şartıyla; 6292 sayılı Kanun’un 14.maddesinin 4. fıkrası gereğince mülga 4070 sayılı Kanunun 5., 6. ve 7. maddelerine göre süresi içerisinde başvuruda bulunanlardan mülga 4070 Sayılı Kanun’a göre hak sahibi olduğu anlaşılanlar, 6292 Sayılı Kanun’un 12.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen kullanım şartlarını taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın hak sahibi sayılmıştır.
355 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin 13. maddesinin 10. fıkrasında; “Mülga 16.02.1995 tarihli ve 4070 sayılı Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanunun 5., 6. ve 7. maddelerine göre süresi içerisinde İdareye başvuruda bulunanlardan halen hak sahipliği şartlarını taşıyanlar Kanun’un 12.maddesine göre hak sahibi sayılır ve Kanun’da yer alan satış bedeli ve ödeme koşullarından taşınmazın varsa imar planında tarımsal kullanım dışındaki amaçlara ayrılmaması ve fiilen tarımsal amaçlı olarak kullanılması şartıyla aynen yararlanır. Kanun’un 12. maddesinin yedinci fıkrasında başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl için tahsil edilen ecrimisil ve kira bedellerinin satış bedelinden mahsup edileceği belirtildiğinden; bu kapsamda kalan hak sahiplerinin daha önce yaptıkları başvurular Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla yapılmış kabul edilir” şeklinde düzenleme yer almaktadır. Dolayısıyla 2012 tarihinden önceki 9 adet başvuru mülga 4070 sayılı Kanun’dan gelmektedir. Bunun yanında Gölpazarı, Merkez, Osmaneli, Yenipazar ve Bozüyük İlçelerinin tamamı ile İnhisar ve Söğüt İlçelerinde hak sahiplerinin büyük çoğunluğunun başvurusu 6292 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılmıştır. Özellikle Söğüt İlçesinde başvuruların yarısının Kanun’un ilk uzatıma gittiği ve hak sahipliğinin 27.04.2015 tarihinde sona erdiği dönem içine rastladığı anlaşılmaktadır.
İl genelinde satışa konu olan 703 adet taşınmazın 35 adedi hariç 668 adedinin tapuda ferağ işlemleri de tamamlanmıştır. Diğer bir ifade ile taşınmazların % 95’inin satış işleminin de gerçekleştirildiği tespit edilmiştir (Çizelge 4.8).
Çizelge 4.8 Yıllara göre ilçe bazında satışı gerçekleştirilen taşınmazların tapuda devir sayısı
İlçeler Gölpazarı Merkez Osmaneli Yenipazar Bozüyük Söğüt İnhisar
2012 - - - - - -
2013 - - - - - -
2014 - - - - - -
2015 - - - - - -
2016 53 18 10 1 13 223 45
2017 1 - - - - 299 5
Devredilmeyenler 11 3 2 - 3 16 -
Toplam 65 21 12 1 16 538 50
Tapuda devir işlemi yapılan yani şahıslar adına mülkiyetin tescil edildiği tarih aralıklarına bakıldığında ise; 2016 yılı itibariyle toplam taşınmazların % 52’sinin, 2017 yılı itibariyle de yine toplam taşınmazların % 43’ünün tapuda işlemlerinin tamamlandığı görülmektedir. Tapuda henüz şahıslar adına tescil edilmeyen taşınmaz sayısı 35 olup, bu durumun % 5’e karşılık geldiği anlaşılmaktadır. Ayrıca; Ek-1, Ek-2, Ek-3, Ek-4, Ek-5, Ek-6 ve Ek-7 çizelgelerde hak sahipliği başvuru tarihleri ile taşınmazların tapuda ferağ işlemlerinin tamamlanmasının ortalama süresine bakıldığında ise; Gölpazarı İlçesinde 30 ay, Merkez İlçede 28 ay, Bozüyük ve Osmaneli İlçelerinde 21 ay, Söğüt İlçesinde 29 ay, Yenipazar 36 ay, İnhisar İlçesinde ise 25 ay olduğu, İl bazında ise bu sürecin ortalama olarak 27 ay sürdüğü anlaşılmıştır. Söğüt İlçesinde hak sahipliğinin 4070 sayılı Kanundan kaynaklanması nedeniyle 1 adet taşınmazda bu süre 127 aya uzamıştır. Yine Söğüt İlçesinde 4 adet taşınmazda ise bu süre 1 ay içinde tamamlanmıştır.