Belediye Harcamalarının Gruplandırılması

Belediyelerin hizmet alanları ve sorumlulukları geniş bir dağılıma sahiptir. Bu hizmet alanları bir önceki bölümde ifade edilmişti. Tüm bu alanlara yönelik olarak ayrılan bütçelerin ve harcamaların kaydedilmesinde belli bir çerçeve geçerlidir. Bu çerçeve 2003 yılında kabul edilen 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile belirlenen analitik bütçe sınıflandırma sistemidir. Bu sistemde gelir, finansman ve gider bütçeleri ve kullanımları belirli alt düzeylerde kaydedilmektedir. Bu çalışmada gider bütçesinin ekonomik sınıflandırmasının 2.düzeyindeki bütçe ve harcamalar esas alınmıştır. Aşağıdaki bölümde, çalışmadaki sosyal, ekonomik ve diğer harcama gruplarına hangi bütçe kalemlerinin dâhil edildiği ifade edilecektir.

Burada giderlerin ekonomik sınıflandırmasının birinci düzeyindeki 8 numaralı “Borç Verme” bütçe kalemi ile ilgili bir hatırlatma yapmak yararlı olacaktır. Bu bütçe kalemine, karşılığında herhangi bir mal ya da hizmet alınmayan borç verme işlemleri

-0,60% -0,50% -0,40% -0,30% -0,20% -0,10% 0,00% 0,10% 0,20% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 B ütç e D en ge si ni n G SY H İ çi nd ek i Y üz de si Yıl

79

kaydedilmektedir (BÜMKO, 2012). Tahsil edilen borçlar ise gelir bütçesinde gösterilmektedir. Bu kalemdeki tutarlar nakit işlemlere ait olup, harcama niteliği taşımadığı için araştırmanın uygulama kısmında dikkate alınmamıştır.

2.5.1. Sosyal Harcamalar Grubu

Sosyal harcamalar grubuna; yurtiçinde ve yurtdışında okuyan ya da okutulan öğrencilere verilen burslar ve harçlıklar; yurtiçinde okutulan yabancı öğrencilerin bursları ve harçlıkları; yiyecek yardımları, barınma yardımları, eğitim ve ısınma amaçlı yardımlar; ihtiyaç sahibi ailelere, yaşlılara, engellilere ve muhtaç asker ailelerine yapılan sosyal yardımlar gibi harcamalar kaydedilmektedir (BÜMKO, 2012). Bu harcama grubuna “5.4. Hane Halkına Yapılan Transferler” bütçe kalemi dâhil edilmiştir. 2.5.2. Ekonomik Harcamalar Grubu

Bu harcama grubuna giren bütçe kalemleri, “3.3.Ekonomik Harcamalar” bölümünde geniş bir şekilde ele alınacaktır.

2.5.3. Diğer Harcamalar Grubu

Diğer harcamalar grubunda sınıflandırılan, harcama kalemlerine ilişkin açıklamalar 2013 - 2015 Dönemi Bütçe Hazırlama Rehberindeki ilkelere göre aşağıda verilmektedir (BÜMKO, 2012).

Memur, sözleşmeli personel, sürekli ve geçici işçi ve diğer personellere ait ödenen ücret ve sosyal güvenlik giderleri kalemlerinde; kamu personeli ile kamu personeli olmayan ancak hizmetinden faydalanılan kişilere bordro ile ödenen ücret ödemeleri ile ücretler üzerinden hesaplanan işveren paylarından oluşan sosyal güvenlik giderleri kaydedilmektedir.

Yolluklar kaleminde; kamu personeli olsun olmasın görevlendirme yapılanlara ödenen yurtiçi ve yurt dışı görev yollukları ve yolluk tazminatları kaydedilmektedir.

Görev giderleri kaleminde; afet bölgesi tahliye giderleri; mülteci tahliye giderleri; kamu hizmetlerinin yürütülmesi veya hukuki hakların korunması için ödenen yasal giderler; kamu hizmetlerinin yürütülmesi esnasında zarar görenlere ödenen ancak, kamu görevlilerine rücu edilemeyen kusursuz tazminat giderleri; mahkeme harçları; kamu

80

personeli olmayanlara yapılacak ödül, ikramiye ve benzeri ödemeler; taşıt vergileri vb. vergi ödemeleri; taşıtlar ile bina ve tesislerin işletilmesine ilişkin vergi, resim ve harç ödemeleri ile kültür varlıkları alımı ve korunması giderleri kaydedilmektedir.

Temsil ve tanıtma giderleri kaleminde; hediye, çiçek, taşıma ücreti, çelenk vb. temsil ve ağırlamanın gerektirdiği giderler; tören, fuar ve organizasyon giderleri; temsil amaçlı fuarlarla ilgili yolluk, kira vb. giderler; ülkeye davet edilen yabancılar için yapılan ağırlama, konaklama ve gezi giderleri; plan, program ve bütçelerin tanıtılması amacıyla yaptırılan basın, yayın, broşür vb. giderler ve yatırım imkânlarının tanıtılması için yapılan toplantı, seminer, konferans vb. organizasyon giderleri kaydedilmektedir. Tedavi ve cenaze giderleri kaleminde; tutuklular, yükümlüler, er ve erbaşlar ve yabancı öğrenciler vb. gruplar için yapılan ve sosyal güvenlik kurumunun karşılamadığı ilaç giderleri; tedavi giderleri; mezarlık ve şehitlik yapım ve bakım giderleri, cenaze giderleri ve işçilerin portör muayeneleri için yapılan giderler kaydedilmektedir.

Görev zararları kaleminde; devlet tarafından kurumlara kendi görevleri dışında bir görev verilmesi durumunda müdahale alımları ve destekleme zararları için yapılan ödemeler ve bu görevlerin uygulanması sonucu oluşan karşılıksız ödemeler kaydedilmektedir.

Hazine yardımları kaleminde; sosyal güvenlik kurumlarına ödenen ek karşılık primleri gibi yönetim giderlerine katılma payı ödemeleri ve mahalli idarelere, fonlara ile diğerlerine yapılacak karşılıksız ödemeler kaydedilmektedir.

Kar amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler kaleminde; üyesi olunan ve kar amacı gütmeyen kuruluşlardan olan dernek, birlik, kurum, kuruluş, sandık, kamu işveren sendikaları vb. kuruluşlara ödenen katkı amaçlı transferler kaydedilmektedir. Yurtdışına yapılan transferler kaleminde; uluslararası kuruluşlara yapılan katkı, yardım, aidat veya diğer amaçlarla yapılan karşılıksız ödemeler; uluslararası kuruluşlar tarafından yürütülen ve ülkenin taraf olarak içinde bulunduğu proje, program gibi faaliyetlerin giderlerine gönüllü veya zorunlu olarak katkı yapılması veya gönüllü destek için yapılan yardım giderleri ve yurtdışında faaliyet gösteren ve devlete ait olmayan eğitim kurumlarına karşılıksız yapılan ödemeler kaydedilmektedir.

81

Gelirlerden ayrılan paylar kaleminde; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 37. maddesine göre, belediyenin topladığı vergi, resim, harç ve benzeri gelirlerden diğer idare, kurum ve kuruluşlara gönderilen paylar kaydedilmektedir. Bu harcama grubuna dâhil edilen bütçe kalemleri Tablo 23’den görülebilir.

Tablo 23

Diğer Harcamalar Grubundaki Bütçe Kalemleri Ekonomik Bütçe

Kodu

Bütçe Kaleminin Adı (2.Düzey)

1.1. Memur maaşları

2.1. Memurların sosyal güvenlik gideri 1.2. Sözleşmeli personel maaşları

2.2. Sözleşmeli personellerin sosyal güvenlik 1.3. İşçi ücretleri

2.3. İşçilerin sosyal güvenlik gideri 1.4. Geçici personel ücretleri

2.4. Geçici personellerin sosyal güvenlik gideri 1.5. Diğer personel ücretleri

2.5. Diğer personellerin sosyal güvenlik gide 2.99. Sosyal Güvenlik Kurumuna Ödenen Cezalar

3.3. Yolluklar 3.4. Görev giderleri

3.6. Temsil ve tanıtma giderleri 3.9. Tedavi ve cenaze giderleri 5.1. Görev zararları

5.2. Hazine yardımları

5.3. Kar amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler 5.6. Yurtdışına yapılan transferler

5.8. Gelirlerden ayrılan paylar

82

BÖLÜM 3: SOSYAL KAVRAMLAR, SOSYAL VE EKONOMİK