Bayramlar ve Kutlamalar

Katılımcılara ““Dini bayramlarınız nelerdir? Bayram kutlamaları ve diğer kutlamalar nasıl yapılmaktadır?” sorusu yöneltilmiş, verilen cevaplar doğrultusunda Süryanilerin dini bayramları ve diğer kutlamaları belirlenmeye çalışılmıştır. Katılımcılar bu soruya benzer cevaplar vermiştir.

“Bizim dini bayramlarımız ve kutlamalarımız çok güzel oluyor.” diyen E10 sözlerine “Ama tabii ki bu kutlamalar eskiden daha güzeldi. Süryaniler dışındaki Müslüman halk da bayram kutlamaları için yanımıza geliyor ve bayramımızı kutluyor. Midyat’ta bayram geleneklerimiz devam ediyor fakat bildiğim kadarıyla

140 Avrupa’da yaşayan Süryaniler bu kadar coşkulu kutlayamıyorlar.” diye eklemiş fakat bayram ve kutlamalara herhangi bir örnek vermemiştir (E10, 58, İlkokul).

Katılımcı E1 bu soruya detaylı cevap vererek şunları söylemiştir: “Birçok dini bayramımız var ama iki büyük bayramımız var. Bunlardan biri 25 Aralık İsa Mesih’in doğum günü olan Doğuş Bayramı. Diğer ise Paskalya Bayramı. O da Nisan ve Mayıs arasında kutlanıyor. İsa’nın doğum günü yani diğer adıyla Christmas Bayramı’nın günü sabittir ama Paskalya Bayramı’nın belirli bir günü yok. Bayramlarda hem dinsel hem sosyal kutlamalar yapılır. Her bayram muhakkak ayinle kutlanır. Önce kilisede ayin düzenlenir. Ayin esnasında okunan tüm ilahiler o bayramla ilgili olan İncil bölümlerinden okunur. Kilisede hangi bayram kutlanıyorsa o an canlandırılır. Bu ayinlerin bereketi kiliseden sonra dışarı verilir. Kilise dışında tebrikler ve kutlamalar olur. Özellikle İsa’nın Doğuş Bayramı’nda doğuş müjdesi adını verdiğimiz durum vardır. Bu, kilise dışında tüm Süryanilere de verilir. Diğer bayram ve kutlamalarımızı ise şöyle sıralayabiliriz: 1 Ocak yeni yıl kutlaması, ayrıca Aziz Mor Basilius ve Mor Grigorius’un anma günü. 6 Ocak İsa’nın vaftiz oluşu. 3 gün bayram kutluyoruz. 2 Şubat İsa’nın mabede girişi. 25 Mart İsa’nın Meryem Ana’nın karnına düştüğü gün. Bu günü yeryüzüne indiği gün olarak da kutluyoruz. İsa’nın göğe yükselişi de kutladığımız günlerden biri. Bu günü Paskalya’dan kırk gün sonra kutluyoruz. Diğer bayram 6 Ağustos İsa Mesih’in tecelli bayramı, yani Tanrısal görüntüsünü havarilere gösterdiği gün. 15 Ağustos Meryem Ana’nın ölüm günü. 14 Eylül ise haçın bulunuş bayramıdır. Bunların yanında bir de bizler için önemli olan azizlerin anma günü oluyor ve bu günleri de bayram olarak kutluyoruz.” (E1, 45, İlkokul).

Başka bir katılımcı E6 da bayram ve kutlamaları hakkında detaylı bilgiler vermiştir. E6 “Bizde çok fazla bayram var. Tüm Hristiyan âlemi bu bayramları kutlar. Bunlardan biri 25 Aralık’ta kutlanan Doğuş Bayramı. 3-6 Ocak İsa Mesih’in vaftiz günü, sonrasında ise 6-7-8 Ocak bayram olarak kutlanıyor. 15 Ocak, 15Mayıs ve 15 Ağustos Meryem Ana’yla ilgili özel günlerdir ve bu günleri de yılda üç kere bayram olarak kutluyoruz. Paskalya Bayramımız var. Bu bayram Hz. İsa’nın kıyam yani diriliş günüdür. Paskalya’nın belirli bir günü yok, Nisan-Mayıs arasında kutluyoruz ama bu bayram en geç 5 Mayıs’a denk gelir. Paskalya Bayramı üç gün

141 üst üste kutlanıyor. Birinci gün kiliselerde ayinler yapılır ve bayramlaşmalar olur. Kilise salonunda bir protokol şeklinde herkes metropolitin ve papazın bayramını kutlar. Kutlama sonrası herkes evine dağılır fakat metropolit olan ya da din adamı olarak görevli olan kişi, üç gün boyunca sabah saat dokuzdan güneş batıncaya kadar kilise salonunda durmak zorundadır. Paskalya’nın ikinci günü Midyat’ta bulunan Mor Abrohom Manastırı’nda kutlanıyor, ayin bu manastırda yapılıyor. Orada bulunan mezarları ziyaret ediyoruz. Biz mezar ziyaretlerimizi bayramın ikinci günü yapıyoruz. O manastırda Süryani cemaatinin mezarlıkları olduğu için sabah metropolit ve din adamlarımızla beraber ayinler yapılır, sonrasında toplu olarak mezarlıklara geçilir. Bu geçiş esnasında Süryaniler yanlarında kahvaltı için yiyecek bir şeyler getirir yumurta, ekmek, peynir gibi. Daha sonra metropolit mezarlıklara girer ve tüm mezarları dolaşarak onlar için dualar okur. Metropolitin bu ziyaretinden sonra Midyat’a bağlı din görevlimiz yani papazımız da tüm mezarları tek tek dolaşarak dua okur. Bu esnada herkes kendi mezarlığının başında durmak zorundadır. Mezarlık ziyaretinden sonra gençler arasında çeşitli eğlenceler ve kutlamalar olur. Örneğin gençler yumurta tokuşturur. Paskalya ayinleri sabah 6 buçukta başlar ve ayinin sonlanması bayramlaşmalarla birlikte öğlen 12 gibi olur. Midyat’ta yaşayan Türk, Kürt, Arap halkından herkes yanımıza gelerek Paskalya bayramımızı kutlar” demiştir (E6, 55, İlkokul).

Katılımcılardan bazıları esas anlamda iki tane dini bayramları olduğunu söylemiştir. Bu katılımcılardan biri olan E2 birçok bayram ve kutlamaları olduğunu ama büyük bayramlarının iki tane olduğunu söylemiş, bunlardan birinin Doğuş Bayramı diğerinin ise Paskalya Bayramı olduğunu belirtmiştir (E2, 38, Üni). K5 de E2 ile benzer ifadelerde bulunmuştur (K5, 40, İlkokul). “Temel olarak iki tane dini bayramımız var, Doğuş Bayramı ve Kıyam yani Paskalya Bayramı.” diyen E3 sözlerine şunları eklemiştir: “Bunların yanı sıra bayram gibi kutladığımız bazı özel günlerimiz var. Örneğin kilise akşamları bunlardan biridir. Her kilisenin bir günü var ve o kiliseye hangi azizin adı verildiyse o günde o azizi de anıyoruz. İlahiler okuyoruz, ölen kişinin hayrı için bir şeyler dağıtıyoruz ekmek, bisküvi gibi. Yani hayır kavramı bizim inancımızda da var.” (E3, 44, Ortaokul). Bayram gibi kutladıkları birçok gün olduğunu söyleyen katılımcı E4 ise şöyle devam etmiştir:

142 “Asıl bayram diyebileceğimiz iki önemli gün var. Bunlardan biri 25 Aralık Doğuş Bayramı, diğeri ise Paskalya Bayramı. Böyle günlerde bütün Süryanilerin bir araya geliyoruz, önce ayin yapıyoruz ardından tıpkı İslamiyet’te bayram namazları sonrası gibi herkes birbirinin bayramını kutluyor.” (E4, 36, Ortaokul). E5 de en çok bilinen iki önemli bayramları olduğunu ifade ederek “Bu bayramlar Doğuş Bayramı ve Paskalya Bayramı. Doğuş Bayramı’nı 25 Aralık’ta kutluyoruz ama genelde yılbaşıyla karıştırılıyor. Paskalya ise İsa’nın ölülerin arasından diriliş bayramıdır. Bunların dışında Meryem Ana’nın özel günleri oluyor, azizlerin özel günleri oluyor. Bunların hepsi bizim için birer bayramdır ve aynı zamanda ayin günüdür.” demiştir (E5, 18, Lise Öğr.). Başka bir katılımcı K1 “İki bayramımız var. İlki İsa Mesih’in doğum günü olan Doğuş Bayramı yani Christmas, diğeri ise Paskalya adını verdiğimiz İsa Mesih’in kıyam yani diriliş bayramı. Bunlar en önemli bayramlarımız.” demiştir (K1, 22, Lise). E8 de iki dini bayram üzerinde durmuştur. Bu bayramların Doğuş ve Paskalya olduklarını ifade eden E8, tüm Süryani cemaatinin bayram günlerinde ayin yaptıklarını, bu ayinlerden sonra kilise ya da manastır avlusunda bayramlaştıklarını söylemiş ve kendi aralarındaki bu bayramlaşmadan sonra Midyat’ta yaşayan Süryani halkı dışındaki halkların yanlarına gelerek bayramlarını kutladıklarını sözlerine eklemiştir (E8, 24, Üni. Öğr). Başka bir katılımcı olan E12 soruya şöyle cevap vermiştir: “İki tane dini bayramımız var. Birisi Hz. İsa’nın Doğuş Bayramı yani Noel Bayramı’dır. Bu bayramın tarihi sabittir ve her yıl 25 Aralık’ta kutlanır. Diğeri ise kıyam bayramıdır. Paskalya Bayramı da deniliyor. Paskalya’da yumurta dağıtıyoruz ve bu bayramın tarihi ise takvimimize göre değişiyor. Doğuş Bayramı’nda çocuklara şeker dağıtılır, eş dost ve akraba ziyaretleri yapılır. Paskalya Bayramı’nda ise şeker ve yumurta dağıtıyoruz. Paskalya üç gün sürüyor.” (E12, 66, Ortaokul).

Katılımcılardan K2 “Birden çok bayramımız var. Hz. İsa için özel günlerimiz var, Meryem Ana için özel günlerimiz var. Bunların dışında kilise günlerimiz oluyor. Ama bu günlerden bizim için en önemlileri Hz. İsa’nın doğumu için kutlanan Doğuş Bayramı ve yine İsa’nın tekrar dünyaya gelişini simgeleyen Diriliş yani Paskalya Bayramı.” demiştir (K2, 18, Lise Öğr.). E15 yine Süryaniler için önemli olan iki bayramdan söz etmiş ve bunların Doğuş Bayramı ile Paskalya Bayramı olduğunu

143 belirtmiştir (E15, 50, Ortaokul). E9 da kendileri için en önemli denilebilecek iki bayramları olduğunu söyleyerek K2 ve E15 ile benzer ifadelerde bulunmuştur (E9, 35, İlkokul). Bir diğer katılımcı E11 ise iki büyük bayramları olduğunu, bunların Doğuş Bayramı ve Paskalya Bayramı olduğunu söylemiş ve sözlerine şöyle devam etmiştir: “Doğuş Bayramı 25 Aralık’ta kutlanıyor. Paskalya ise bahar aylarına denk geliyor yani belirli bir günü yok. Dini bayramlarda genellikle ev ziyaretlerimiz oluyor, bu ziyaretler iki bayram için de geçerli. Büyüklerimizi ve akrabalarımızı ziyaret ediyoruz. Uzaktaki akrabaları telefonla arıyoruz. Bir de tanıdık olsun ya da olmasın bütün Süryaniler bayramlaşıyor, o günlerde küsler barışıyor.” (E11, 30, Üni). E14 de Süryanilerin iki önemli bayramı olduğunu söyleyen katılımcılardan biridir. Katılımcı sonrasında şunları söylemiştir: “Bu bayramlar Noel yani Doğuş Bayramı ve Paskalya Bayramı. Doğuş Bayramı’nda kiliseye gidiyoruz ve yaklaşık üç saat kadar süren bir ayin oluyor. Tanıdıklarımızın ve akrabalarımızın evlerini ziyaret ediyoruz. Ama bu ziyaret geleneğinin Süryanilerin yaşadığı diğer yerlerde pek kalmadığını düşünüyorum. Paskalya Bayramı da üç gün sürüyor. Paskalya’nın ikinci günü mezarlık ziyaretleri yapıyoruz ve bir sembol olarak yumurta tokuşturuyoruz. Bunların yanı sıra kiliselerin özel günleri oluyor, kilise azizlerinin doğum ya da ölüm yıldönümleri oluyor. Bu günlerde de kutlamalar yapıyoruz.” (E14, 30, Lise).

Katılımcı K3 şunları söylemiştir: “25 Aralık’ta kutladığımız Doğuş bayramımız var. Bu bayramda sabah kiliseye gider ayin yaparız ve ayin sonrası eve döneriz. Yemekler yapılır, ziyaretler olur. Bir diğer bayramımız ise Paskalya Bayramı. O biraz daha renkli geçiyor. Örneğin yumurtaları renkli renkli boyuyoruz ve yumurta tokuşturuyoruz.” (K3, 20, Üni). “Her dinde ve toplumda olduğu gibi Hristiyanlık dinine mensup biz Süryanilerin de bayramları var.” diyen E7 verdiği örneklerle şu açıklamalarda bulunmuştur: “Örneğin bizim Doğuş Bayramımız var. Bu bayram İsa’nın doğuşunu simgeler. Bu bayramda çocuğundan yaşlısına kadar herkes kilisede bulunur ve çok güzel kutlamalar yapılır. Yani diğer bir deyişle ayin yapılır. Bir diğer önemli bayramımız Paskalya Bayramı’dır. Bu bayramda da yumurtalar rengârenk boyanır. Paskalya’nın ikinci günü burada yani Midyat’ta bulunan Mor Abrohom Manastırı’nda kutlanır. İkinci gün de orada mezarlık ziyaretleri yapılır ve herkes hayır için orada bulunan bütün Süryanilere bir şeyler

144 dağıtır. Yine ikinci gün de gençler yumurta tokuşturur. Üçüncü gün ise özellikle gençler arasında eğlenceler ve kutlamalar yapılır. Bunların yanı sıra bayram olarak kutladığımız bazı özel günlerimiz de var. Bir de bizde her kilise mumlarını kendileri üretir ve bu mumlar için özel bir günümüz vardır. Bu gün 2 Şubat Mor Şemun Bayramı’dır. 2 Şubat’ta kiliseler kendi yaptığı mumları ayin için gelen Süryanilere dağıtır.” (E7, 31, Üni). Süryanilerin Doğuş Bayramı ve Paskalya Bayramı olarak adlandırılan iki bayramları olduğunu ifade eden K4 ise “Bayram günlerinde sabah kiliselere gidip ayin yapıyoruz. Daha sonra ise büyüklerimizi ziyaret ediyoruz. Bu gelenek bence biraz da Müslümanların bayram geleneklerine benziyor.” demiştir (K4, 43, İlkokul). İki önemli dini bayramları olduğunu söyleyen E13 de bayram ayinleri hakkında bilgiler vermiş ve şunları söylemiştir: “Bayram ayinlerimiz sabah beş gibi başlar. Şamas dediğimiz görevlilerimiz ayin esnasında kilisede hazır bulunurlar. Şamaslar ayin ve ibadetlere dair şeyleri bilenler ve bunları kilisedeki cemaate okuyan kişilerdir. Kilise ve manastırda yerleri olur ve rütbeleri vardır. Şamaslar ilahi söyleyip dua ederler.” (E13, 30, Lise).

Hristiyanlık dinine mensup Süryanilerin tüm Hristiyan âleminin kutladığı iki büyük bayram olan Doğuş (Christmas/Noel) Bayramı ve Paskalya (Kıyam/Diriliş) Bayramı’na çok önem verdikleri, bu iki günde ibadetler ve etkinler yaptıkları anlaşılmaktadır. Ayrıca bu iki büyük bayramın dışında Süryaniler için başka bayram ve kutlamaların olduğu da anlaşılmaktadır. Diğer özel gün kutlamalarına önem verilmekte ve bunlar da bayram gibi kutlanmaktadır. Verilen cevaplar sonucunda Süryanilerin birden çok dini bayramı olduğu, bayramların ve özel gün kutlamalarının Süryanilik kültüründe yeri ve öneminin büyük olduğu söylenebilir.