25’inci M adde, basiretli bir denetimin yapılabilmesi için M adde 3.5’de anılan görevlerin yerine getirilmesi sırasında, AMB (ECB)nin yürütebileceği (faaliyeti) eylemleri belirtmektedir. AM B (ECB), denetim politikalarına ilişkin Topluluk mevzuatının yorumlanması ve uygulanması konularında bir tavsiye ve istişare (danışma) organı olarak hareket edecektir. Talilik ilkesi gereğince, M adde 25, M adde 14’e bağlı olarak ve Sistemin hedeflerine saygı çerçevesi içinde, milli merkez bankalarının ve yetkili diğer milli makamlann denetim işlevlerini yapmak ve sorumluluğunu taşıdıklan önlemleri almak konulanndaki yetkilerini ortadan kaldırmamaktadır. M adde 25.2, AM B (ECB)nin yetkili bir denetim makamı
olabilmesi ihtimaline işaret etmektedir. Bu durumda AMB (ECB), denetim politikalarını kesin ve açık bir şekilde belirleyecek, yorumlayacak ve uygulayacaktır. AMB (ECB)ye ileride yapılabilecek herhangi bir yetki devri, Topluluk mevzuatında özellikle belirtilmek gerekmektedir. Bu nedenle de Anlaşma, bunu olanaklı kılan bir hükmü ihtiva etmek durumundadır.
RÖI UM VI - SİSTEM İÇİN MALİ H Ü KÜ M LER
Bu hükümler, Sistemin mali temellerini atmakta ve onun mali özerkliğini sağlamaktadır. Bu da bağımsızlık ilkesinin önemli bir unsurudur (M adde 7’ye ilişkin Açıklamaya bakınız). Milli merkez bankalan ile AMB (ECB) arasında gelirin tahsis edilmesine ilişkin hükümler (M adde 32) üzerinde halen çalışmalar sürdürüldüğü için, tamamlandığında Hükümetlerarası Konferansa sunulacaktır. Bununla birlikte bu hükümlerin 28 ila 30’uncu M addeler yönünden önemli bağlantılar taşıyabileceği hatırda tutulmalı ve bu nedenle bunlar geçici hükümler olarak düşünülmelidir.
M adde 26 - Mali Hesaplar
Sistem tüzel kişiliğe sahip olmadığı için, işlemlerine ilişkin tüm alacak ve verecekleri, AM B (ECB)nin ve milli merkez bankalarının bilançolarında gösterilecektir. Bununla birlikte, tek bir para politikasının idaresi ve Topluluk içinde para yaratma kaynakları hakkında doğru bilgiye olan gereksinim bu alacak ve vereceklerin tek bir bilanço bünyesinde toplanarak gösterilmesini zorunlu kılacaktır (M adde 26.3). Mali yıl gerek AMB (ECB), gerek milli merkez bankalan için aynı olacaktır. Mali verilerin karşılaştırılabilmesinin temini için Konsey, milli merkez bankaları tarafından üstlenilen işlerin muhasebesinin tutulması ve haklarında bilgi verilmesi konularını uyumlu hale getirecek kurallan koyacaktır (M adde 26.4). 26’ıncı M adde, milli merkez bankalarının yürürlükte olan milli muhasebe uygulamalanna göre hazırlayacakları kendi bilançolannı sunmalarına engel değildir.
H er ne kadar M adde 26.3’de özellikle belirtilmedi ise de, konsolide bilanço, M adde 15.3’de bahsi geçen yıllık raporla birlikte yayımlanacaktır. Ayrıca, M adde 15.5 mali durum hakkındaki konsolide raporların düzenli bir biçimde yayımlanmasını ön görmektedir.
M adde 27 - H esaplann İncelenmesi
Hesapların, dışardan sağlanan bağımsız hesap uzmanları (m urakıplar) tarafından incelenmesi ve A nlaşm ada bütçe ile ilgili olarak yer alan hükümlerin Sisteme uygulanmayacak olması, AMB (ECB)nin ve milli merkez bankalannın mali özerkliği bakımından elzemdir. Hesap uzmanlarının atanması usulü, dem okratik sorumluluk ilkesi gereği Avrupa Topluluğu Konseyini ilgilendirmektedir. M adde 27.1 AM B (ECB) ile milli merkez bankalannın hesaplarının aynı hesap uzm anlan tarafından incelenmesi zorunluluğunu getirmiyor. Bununla
birlikte bütün hesap uzmanlan tarafından uygulanan ilkelerin bir - örnek olması ve hesap uzm anlannın sayılan, statüleri ve çalışma koşullan özellikle belirtilmek gerekiyor.
M adde 28 - Mali Konularda Oylama
Sermaye, kıymetler, gelir ve karlara ilişkin bütün kararlar için ağırlıklı oy getirilmek suretiyle, M adde 28'in. M adde 10.2’de hükme bağlanan "bir kişi bir oy" kuralından aynldığı görülmektedir. Kuraldan aynlışın gerekçesi ise şudur: Bu tür kararlar "mameleki" (patrim onial) nitelikte kararlardır (yani malik bulunulan bütün şeyleri ilgilendiren anlamında). Konseydeki Yönetim Kurulu üyelerinin hiç birisinin ağırlıklı oyu yoktur ve bu nedenle M adde 29’dan 30’a kadar düzenlenen durumlarla ilgili olarak alınacak kararlarda onlann payı olmayacaktır. Ağırlıklı oylar için kabul edilen anahtar, milli merkez bankalannın; AM B (ECB)nin sermayesine yönelik iştirak taahhütlerinde (M adde 29) ve döviz rezervlerinden yaptıklan katkılan AMB (ECB)ye devretmeleri sırasında (M adde 30) uygulanan anahtardan elde edilen aynı adil sistemi sağlamak amacı ile burada da uygulanmaktadır. Bu anahtar, gayri safi milli hasıla ve mümkünse nüfus ve mali kriterler gibi objektif kriterlere dayandırılmalıdır. Bu toplamlarla, her ülkenin total para baskı ücretine yaptığı katkılar arasında büyük bir bağ bulunmaktadır. Çünkü bu katkılar, Sistem içindeki ana gelir kaynağı olmak durumundadır. Ancak, anahtan belirleyen kriterlerde zamanla baş gösterebilecek değişiklikleri göz önüne alan M adde 28.2, bu nedenle anahtann zaman zaman yeniden incelenip ayarlanması olanağını tanımıştır. A nahtann tesbiti, yeniden inclemeye alınmasında uygulanacak zaman aralıkları ve usulü üzerinde çalışmalann sürdürülmesi gerekmektedir.
M adde 29 - AM B (ECB)nin Sermayesi
AM B (ECB)ye kendine has kılınan bir sermayenin tanınması, kurumun kendisine ait bilançosu ve işlemleri olan bir tüzel kişi statüsünde bulunduğunu belirlemektedir. Yalnızca milli merkez bankalan, AMB (ECB)nin sermayesine iştirak taahhüdünde bulunacaklar ve bu sermayeyi kendilerinde tutacaklardır (uhdelerinde bulunduracaklardır). Sermaye, milli merkez bankalannın sahibi olduğu kıymetlerden karşılanacaktır. Yani bu demektir ki, milli merkez bankalannın yüklemlerinde herhangi bir artış olmayacaktır. AMB (ECB)nin sermayesinin bir kısmı, altm olarak da ödenebilecektir. AM B (ECB)nin sermayesini zaman zaman arttırabilm esi için Konseye tanınan hak ve bu sermayenin ne ölçüde ve ne şekilde ödeneceği keyfiyeti, mali özerkliğin önemli bir unsurunu yansıtmaktadır. Sermaye paylarının dağıtımında (gerek başlangıç sermayesi için, gerek sermayedeki artışlar için olsun), ağırlıklı oylar için kullanılan aynı anahtann uygulanması, dengelenmiş haklar ve yükümlülüklerden oluşan adil b ir sistemi sağlayabilmek içindir. A nahtarda vaki olacak bir değişiklik, yeniden gözden geçirilmiş olan anahtara ve Konsey tarafından ihdas edilen metodlara göre, sermaye payı bakım ından yeniden tahsis yapılması sonucunu verecektir (M adde 29.5’e bakınız).
M adde 30 - AM B (ECB'lna Döviz Rezervlerinin Devri
Bir Para Birliğinde, üçüncü (m em leketlere ait) paralar karşısındaki kambiyo kuru politikası, bölünmeyi kabul etmediğinden, sonuç itibariyle herkesin ilgisi resmi döviz rezervlerinin yönetimi üzerinde odaklanmaktadır. AMB (ECB)na, milli merkez bankalarının, belli miktarlar itibariyle tevdi edecekleri döviz rezervlerini ödem e usulü, M adde 30.1’de düzenlenmiştir. İngiltere Bankası (Bank of England) y ab an a rezerv kıymetlerine ilişkin mülkiyetin AM B (EC B )na devri için bir neden görememektedir. Bu cüm leden olarak, her bir merkez bankasının önceden kararlaştırılmış m iktarlardaki rezervleri, AM B (ECB) emrine hazır bulundurmasının yeterli olacağı düşüncesindedir.
AMB (ECB)ye devredilmesi gerekli y ab a n a rezerv kıymetlerinin miktarım bu aşamada belirlemek güçlük arzetm ektedir. Bu husus, başkaca hususların yanı sıra, Topluluğun döviz kuru rejimine ve milletlerarası para ve finans koşullarının gelecekte alacağı duruma bağlı olacaktır. Bununla birlikte, AMB (ECB)nin emrine tahsis edilen y ab an a rezerv kıymetleri, Sistemin döviz kuru politikasının güvenilebilirliğini sağlamak için yeterince yüksek m iktarda tutulm ak gerekecektir. Tüm bu düşünceler M adde 30.1’e yansıtılmıştır. Bu cümleden olarak, yabancı rezerv kıym etlerinden, AMB (ECB)na başlangıç itibariyle ne m iktarda bir meblağın devredileceğini ve ileride talep edilecek olan miktarların ne ölçüde olacağım belirlemek hususunda Konsey’e karar verme hakkı tanınmıştır. AM B (ECB), M adde 30.1’de öngörülen sınırların üzerinde olacak şekilde y ab an a rezerv kıymetleri bakım ından katkılarda bulunulmasını da istiyebilir. Ancak, bu tür taleplerin hacmi bilinemeyeceğinden, M adde 30.4, bu tür devir işlemlerinin üzerine dayandırılacağı hukuki temelin Topluluk mevzuatı tarafından saptanmasını hüküm altına almıştır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, milli merkez bankalarının y ab a n a rezerv kıymetlerinin seviyesi ve terkibi muhtemelen farklılıklar gösterecektir. Kanun tasarısının
metninde milli merkez bankalarının 30’uncu Maddeye göre yükümlülüklerini
karşılayabilmelerini temin am aayla, düzenlemelerde bulunması için Konsey yetkili kılınmıştır.
M adde 30.1’e göre m üşterek vezneye (pul’a) zorunlu devirler yoluyla dahil edilecek yabancı rezerv kıymetleri içinde, y abana m emleket paralarına serbestçe çevrilebilen paralarla (serbest dövizle), m uhtem elen altın da bulunabilir. Ancak I M F e yönelik talepler (rezerv durumları, SD R ’ler) bu sayılanlara dahil edilemez. Bu anılan kıymetler, M adde 30.5’e göre müşterek vezneye (pul’a) dahil edilebilirler ve bu şekilde davranmanın asıl a m a a da, Topluluğa dahil ülkelerin IM F’le olan mali İlişkilerini bir merkezde toplayabilmektir. Bu durumda, zorunlu devirlerde uygulanan anahtarla bağlı olunmadan, tüm talepler müşterek vezneye (pul’a) dahil edilecektir. Bu hükmün uygulanabilmesi için, Üye Devletlerin, IM F nezdinde kendi temsilcileri olarak AM B (ECB)yi seçtiklerini belirten, ayrıca verilmiş kararlarına gerek vardır. Bu husus ya Anlaşmada yer alır, ya da, eğer m üşterek vezneye
(pul’a) dahil olma daha sonraki bir dönem için öngörülmüş ise, bu takdirde Topluluk mevzuatında düzenlenebilir. Son olarak şu da belirtilmelidir ki, AMB (ECB)ye devredilen
yabancı rezerv kıymetlerinin yönetiminde (idaresinde) ve döviz müdahalelerinin
uygulanmasında milli merkez bankalarının oynayacağı muhtemel rol açısından 30’uncu Maddenin ön yargılı olmadığı anlaşılmıştır.
M adde 31 - Milli Merkez Bankaları Nezdinde Bulunan Y abana Rezerv Kıymetleri
M adde 30.1’de yer alan sınırlamalar ve buradaki hükümler çerçevesinde yapılan taleplere göre, y abana rezerv kıymetlerinden bir kısmı milli merkez bankalarının nezdinde kalabilir. Y abana rezerv kıymetlerindeki değişiklikler yalnızca kambiyo kurlarını etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda ülke içindeki likidite (seyyaliyet akımı) koşullarını da etkisi altına aldığından; M adde 31.2, milli merkez bankalarınca üstlenilen tüm dış muamelelerin, AMB (ECB)nin onayına bağlı tutulduğunu özellikle belirtmiştir. (Ancak milletlerarası kuruluşlara karşı olan yükümlülüklerinin ifası bunun dışında tutulmuştur).
İngiltere Bankası (Bank of England) dışında. Topluluğa dahil tüm merkez bankaları, 31’inri M addenin uygulanabilmesi için, katılan ülkelerin içinde; yabana rezerv kıymetleri milli merkez bankaları dışındaki resmi kuruluşların ellerinde bulunanların, Üçüncü Devrenin başlamasından önce, bu kıymetlerin merkez bankasına devrini sağlayacak önlemleri almalarını, zorunlu görmüşlerdir. Bu, her bir milli merkez bankasının, devir eylemine ilişkin planda rol oynamasını ve Topluluktaki tüm y abana rezerv kıymetlerinin, Konseyin tesbit edeceği yol gösterici esaslara tabi kılınmasını sağlayacaktır. Şayet bu yaklaşım benimsenecek olur ise, tüm y ab an a rezerv kıymetlerinin, milli merkez bankalarına devrini öngören bir hükm ün Anlaşmaya konulması gerekecektir.
M adde 32 - Sistemin Gelirlerinin Dağıtımı ve AMB (ECBlnin Net Kar (Safi Kazanç) ve Zararlarının Tahsisi
V l’ın a Bölüme ilişkin açıklamanın giriş kısmında da belirtildiği gibi, bu M adde üzerinde çalışmalar sürdürülmektedir. Tamamlandığında, Hükümetlerarası Konferansa metin halinde sunulacaktır.