2.6 AB ÜYESĐ ÜLKELER ĐLE ĐLGĐLĐ BAZ
3.7.4 Banka Gözetim ve Denetim Yapısının Güçlendirilmesi
Bankacılık sisteminde yeniden yapılandırmanın temel unsurlarından birisi de düzenleme ve denetim sisteminin iyileştirilmesi, risk alma yönetme sürecinin ve yönteminin değişmesi, kurumsal altyapının güçlendirilmesi yönünde yasal ve kurumsal düzenlemelerin yapılması olmuştur. 1999 yılında başlatılan reformlarda bağımsız banka gözetim ve denetim sisteminin oluşturulması esas alınmıştır. 2000 yılında faaliyete başlayan BDDK tarafından yapılan düzenlemeler ile bankacılık mevzuatı uluslar arası düzenlemelere, tavsiyelere ve özellikle AB direktiflerine önemli ölçüde yaklaştırılmıştır. Banka bilançolarında şeffaflığın artırılması, uluslar arası muhasebe standartlarına uyum, banka mali bünyelerinin güçlendirilmesinin yanı sıra risk tanımı ve yönetim yapısında da uluslar arası uygulamaları dikkate alarak düzenlemeler yapılmıştır.
Bankaların kullandırdıkları kredilerde risk yoğunlaşmalarının önlenmesi için bir gruba kullandırılacak kredilerin hesabında doğrudan ve dolaylı kredilerin birlikte dikkate alınması yönünde yapılan düzenlemelerle banka kaynaklarının belirli gruplar üzerinde yoğunlaşmasının engellenmesi amaçlanmıştır.
Uluslar arası uygulamalar açısından bakıldığında bankacılık sisteminde yeniden yapılandırmanın başlıca öğeleri arasında düzenleme ve denetim sisteminin iyileştirilmesi, risk alma ve yönetme sürecinin ve yönetiminin değişmesi, sorunlu aktiflerin tanınması ve azaltılması, sermayenin güçlendirilmesi, bankacılık sistemine siyasi müdahalenin ortadan kaldırılması ve iyi yönetişim yer almaktadır.
Bankaların yeniden yapılandırılmasında iki temel yaklaşımdan söz edilebilir. Birinci yaklaşım, bankaların mali yapılarının iyileştirilmesi ve güçlendirilmesine yönelik olarak özkaynakların zaman içinde artırılmasını öngörmekte ve bu amaçla en etkin yol olan kar artışını sağlayacak bir ekonomik ortamın yaratılması için çaba sarf edilmektedir. Đkinci yaklaşım özkaynakların hemen artırılmasını öngörmektedir.137
136 http://www.bddk.org.tr/turkce/yayinlarveraporlar/yayinlarveraporlar.htm, a.g.r., s. 47. 137
Yeniden yapılandırma uygulamaları kamu ve bankacılık kesimi tarafından ancak başka çare kalmadığında kabul edilmektedir.138 Gerek kamu kesimi, gerekse bankalar çeşitli nedenlerle yeniden yapılandırma faaliyetlerine girişme konusunda isteksizdir.
Kamu kesiminin isteksizliği; bankaların yeniden yapılandırılmasının büyük bir maliyete yol açması, hukuki altyapıda geniş düzenlemeler gerektirmesi ve dikkatsiz müdahalelerin finansal sisteme güveni sarsıp bankalara hücuma yol açma ihtimalinden kaynaklanmaktadır. Bankacılık kesimi ise kamu müdahalesi ve bankalara hücumdan çekindikleri için zararlarını gizleme eğilimindedir.
Yeniden yapılandırma hareketine girişmeden önce kamunun yapması gereken eylemler vardır. Bunlar; önce iflasın sonra iflas etmiş/edecek olan bankaların tespiti, zararların miktar ve nedenlerinin araştırılması, hatalı banka yönetimlerinin mi, yoksa ekonomi politikalarının mı ortaya çıkan durumda daha etkili olduğunun belirlenmesi ve müdahale yöntemine karar verilmesidir.139
Yeniden yapılandırma faaliyetinin başarılı olabilmesi için gerekli ve ülkeden ülkeye değişmeyen bir dizi koşulu vardır. Bu koşullar;
• Siyasi destek ve istikrar,
• Đstikrarlı bir makroekonomik konjonktür,
• Uluslar arası kabul görmüş muhasebe standartları,
• Şeffaflık,
• Uygun hukuki altyapı,
• Etkin bir denetim ve gözetim mekanizması
• Etkin bir yeniden yapılandırma birimi,
• Yetişmiş insan gücü
• Reel sektörde büyüme ve rekabet için gerekli koşulların varlığı, olarak sıralanabilir.
138 http.//www.ceterisparibus.net/banka_finans/makaleler.htm., Aydın Aydan, Đnan Alpan, Tulay Burçak, Pelin
Ataman, “Bankacılık Sisteminde Mali Bünye Sorunları ve Yeniden Yapılandırmada Ülke Uygulamaları”, Ekim 2004, s. 79.
139
3.8 2005 YILINDA EKONOMĐYE VE BANKACILIK SEKTÖRÜNE GENEL BĐR BAKIŞ
2005 yılında reel ekonomik faaliyetlerdeki canlanma, enflasyonun ve nominal faiz oranının düşmesi bankacılık sektörünü de olumlu etkilemiştir. Bankacılık sektörü yeniden yapılandırma programının sağlıklı işleyebilmesi için gerekli olan istikrarlı makroekonomik ortama nispeten yaklaşılmıştır. Enflasyonda yıllar itibariyle yaşanan sürekli düşüş 2005 yılında da devam etmiş, yıllık ortalama TÜFE enflasyonu % 8,2 olarak gerçekleşmiştir.
Toplam tüketim ve yatırımda meydana gelen artışla beraber GSYĐH artmıştır. 2004 yılında tüketim %9, 2005 yılında ise %8,1 oranında artmıştır. 2001 krizi etkisiyle GSYĐH %7,5 azalmış; fakat daha sonraki yıllarda artışlar devam etmiştir.
Tablo 3.15: GSYĐH Bileşenlerinin Gelişimi
% Artış 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Toplam Tüketim 6.3 -9.1 2.5 5.6 9.0 8.1
Kamu 7.1 -8.5 5.4 -2.4 0.5 2.4
Özel 6.2 -9.2 2.1 6.6 10.1 8.8
Toplam Sabit Sermaye
Yatırımı 16.9 -31.5 -1.1 10.0 32.4 24.0 Kamu 19.6 -22.0 8.8 -11.5 -4.7 25.9 Özel 16.0 -34.9 -5.3 20.3 45.5 23.6 Stok Değişimi * 1.1 4.0 7.1 3.0 1.1 -2.5 Toplam Mal ve Hizmet Đhracatı 19.2 7.4 11.1 16.0 12.5 8.5 Toplam Mal ve Hizmet Đthalatı 25.4 -24.8 15.8 27.1 24.7 11.5 GSYĐH 7.3 -7.5 7.9 5.8 9.0 7.4
Kişi Başına Milli Gelir
(GSYĐH,$) 2.969 2.134 2.662 3.425 4.256 4.982
* Büyümeye Katkı
Kaynak: http://www.bddk.org.tr/turkce/yayinlarveraporlar/yayinlarveraporlar/veriler/veriler.asp,
BDDK, “Yıllık rapor–2005”, s. 12.
Toplam tüketim ve toplam yatırımlardaki artışla beraber GSYĐH artmış, bu artış ise beraberinde bankacılık sektörünün kullandırdığı kredi miktarını arttırmıştır. Bankacılık
sektörünün yurtiçine kullandırdığı toplam krediler 2004 Aralık ayında 94.680 milyon YTL iken Temmuz 2005’te bu oran 114.124 milyon YTL’ ye çıkmıştır. Yurtdışına kullandırılan krediler ise Aralık 2004’te 2.517 milyon YTL, Temmuz 2005’te 7.086 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir.
Toplam krediler 14 kalemden oluşmaktadır: 1. Đskonto ve Đştira Senetleri
2. Đhracat Kredileri 3. Đthalat Kredileri
4. Đhracat Garantili Yatırım Kredileri 5. Diğer Yatırım Kredileri
6. Đşletme Kredileri 7. Đhtisas Kredileri 8. Fon Kaynaklı Krediler 9. Tüketici Kredileri 10. Kredi Kartları
11. Müşteri Adına Menkul Değer Alım Kredileri 12. Kıymetli Maden Kredileri
13. Faktoring Đşlemlerinden Alacaklar 14. Diğer Krediler.
2005’te yabancı yatırımcıların bankacılık sisteminde doğrudan veya ortaklıklar yoluyla yaptıkları yatırımları açısından; 2004 yılında Türk Ekonomi Bankası ve BNP Paribas ortaklığı, Fortisbank’ın Dışbank’ın çoğunluk hissesini alması, Koç Holding ve Uno Credito Ortaklığının Yapı ve Kredi Bankası’nın çoğunluk hissesini alması, Şekerbank Rabobank ortaklığı, Garanti Bankası ve GE Consumer Finance ortaklığı, bankacılık sisteminin en önemli gelişmelerini oluşturmuştur. 140
140
Tablo 3.16: Bankacılık Sektörü Kredi Dağılımı(Dönemler Đtibariyle)
(Milyon YTL) Aralık 2004 Mayıs 2005 Haziran 2005 Temmuz 2005
Kamu kesimine kullandırılan krediler (Toplam Krediler)
4.758 4.092 4.216 4.203
Özel kesime kullandırılan krediler 92.439 109.926 115.186 117.006 Yurtiçine kullandırılan krediler 94.680 107.129 111.897 114.124 Yurtdışına kullandırılan krediler 2.517 6.890 7.506 7.086
Kaynak: http://bddk.org.tr/turkce/yayinlarveraporlar/veriler/veriler.asp, BDDK , “Aylık Bülten, Temmuz 2005 Dönemi”, s. 55.
Birleşme ve devirlerin özendirilmesi Bankacılık sektörü yeniden yapılandırılması programının çerçevelerinden birini oluşturmaktadır. Avrupa Birliği’ne üye ülkeler yapılandırma programlarında birleşme ve devirlere özel bir yer vermiştir. Birleşme ve devirler bankacılık sektörüne yabancı yatırımı çektiği gibi, sektörde büyümeyi de sağlamaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinde yeniden yapılandırma sürecinin bir sonucu olarak 1980’li yılların sonu ve 1990’lı yılların başında çok sayıda birleşme ve devralma yaşanmıştır.141 Bu birleşme ve devirler daha çok ulusal sınırlar içinde kalmış, sınır ötesi birleşme ve devirler finansal entegrasyonda önemli olsa da sınırlı düzeyde kalmıştır. AB’de 1999’da finansal piyasaların entegrasyonunun sağlanması amacıyla Mali Hizmetler Eylem Planı (FSAP) kabul edilmiştir. Amaç Avrupa bankacılık sektörünün önündeki yasal engellerin kaldırılmasına yönelik düzenlemelerin sağlanması ve finansal hizmetlerde tek pazar olmaktır.142
Birleşme ve devirlerin AB bankacılık yapısına bir etkisi de şube ve personel sayılarının azalması yönünde olmuştur.
Türkiye’de şube ve personel sayısını son yıllar açısından değerlendirirsek personel ve şube sayısında 2003’ten sonra başlayan artışın devam ettiğini görürüz. Şube sayısı 2004, 2005 ve Mart 2006’da sırasıyla; 6.106, 6.247, 6.308 olarak gerçekleşmiştir. Aralık 2004’te 127.163 olan personel sayısı Mart 2006’da 134.120 olmuştur.
Bankacılık sektörü 2003–2006 yılları arasında ekonomideki pozitif havayla beraber olumlu gelişmeler yaşamıştır. Artan toplam tüketim ve yatırımlarla kredi oranları da artmış,
141 http://tbb.org.tr/turkce/dergi/dergi55/Pelin.pdf, “Avrupa Bankacılık Sektöründe Piyasa Gelişmeleri”,
Mayıs 2006, s. 95.
142 http://www.tbb.org.tr/turkce/dergi/dergi50/AB.doc, Pelin Ataman, “Avrupa Birliği Finansal Entegrasyon
birleşme ve devirler bankacılık sektörünün büyümesi sonucunu doğurmuş ve yabancı sermayenin ülkeye çekilmesi açısından referans özelliği taşımıştır. Bankacılık sektöründeki bu iyileşmeler ekonomideki olumlu performanstan kaynaklanmış ve düzenlemeler açısından AB normlarına yakınlaşmıştır.
Tablo 3.17: Bankacılık Sisteminde Banka Sayısı
Aralık 2004 Aralık 2005 Mart 2006
Mevduat bankaları 35 34 34
Kamu bankaları 3 3 3
Özel bankalar 18 17 17
Fondaki bankalar 1 1 1
Yabancı bankalar 13 13 13
Kalkınma ve Yatırım Bankaları 13 13 13
Toplam 48 47 47
Kaynak: http://www.tbb.org.tr/turkce/bulten/3%20aylık/subepersonel/mart2006.zip, Türk Bankacılık
Sisteminde Banka, Şube ve Personel Bilgileri, Mart 2006, s. 1.
Tablo 3.18: Bankacılık Sisteminde Şube Sayısı
Aralık 2004 Aralık 2005 Mart 2006
Mevduat bankaları 6.088 6.228 6.289
Kamu bankaları 2.149 2.035 2.037
Özel bankalar 3.729 3.799 3.836
Fondaki bankalar 1 1 1
Yabancı bankalar 209 393 415
Kalkınma ve Yatırım Bankaları 18 19 19
Toplam 6.106 6.247 6.308
Kaynak: http://www.tbb.org.tr/turkce/bulten/3%20aylık/subepersonel/mart2006.zip, Türk Bankacılık
Tablo 3.19: Bankacılık Sisteminde Personel Sayısı
Aralık 2004 Aralık 2005 Mart 2006
Mevduat bankaları 122.630 127.857 129.737
Kamu bankaları 39.467 38.046 37.812
Özel bankalar 76.880 78.806 80.236
Fondaki bankalar 403 395 376
Yabancı bankalar 5.880 10.610 11.313
Kalkınma ve Yatırım Bankaları 4.533 4.401 4.383
Toplam 127.163 132.258 134.120
Kaynak: http://www.tbb.org.tr/turkce/bulten/3%20aylık/subepersonel/mart2006.zip, Türk Bankacılık
SONUÇ ve ÖNERĐLER
Türk ekonomisi finansal liberalizasyon hareketlerinin etkisiyle finansal ortamının riskli olduğu bir döneme girmiştir. Finansal sektörün kırılgan yapısı ve bankacılık sektörünün finansal sistem içindeki önemli yeri bankacılık sektöründe yapısal sorunları beraberinde getirmiştir. Yaşanan krizler bankacılık sektörünü olumsuz yönde etkilemiş, sermaye hareketlerinin daha çok kısa vadeli olması nedeniyle sorunlar derinleşmiştir.
Kısa vadeli sermaye hareketlerinin ülkeye girişi kolay olmakla birlikte çıkışı da o denli kolaydır. Bu nedenle piyasada olumsuz bir hava sezen yatırımcılar kolaylıkla sermayelerini çekebilmekte bu da hedeflenen büyüklüklerin değişmesi anlamına gelmektedir. Bu anlamda Türk bankacılık sektörü Basel sermaye yeterliliği uzlaşısına uyum sağlama yoluna giderek sektörün daha etkin işlemesini sağlayabilecektir. Basel sermaye uzlaşısının başarılı olabilmesi için diğer ülke uygulamaları sıkı bir şekilde takip edilmelidir.
Kamunun Türk ekonomisi içinde etkinliği fazladır ve bu etkinlik kamu bankalarının açıkları fonlaması sonucunu doğurmakta bankaların etkin çalışmasını engellemektedir. Çok sayıda büyük bankanın hakim olduğu ve bu nedenle rekabetin olumsuz etkilendiği bir ortam söz konusudur. Ayrıca bankacılık sektörünün belkemiğini oluşturan özkaynaklar yetersizdir. Özkaynaklar ne kadar güçlü olursa bankaların krizlere direnme gücü o kadar fazla olur. Asgari özkaynak seviyesi %8 olarak belirlenmiştir. Bu oranın altına düşen bankalar ciddi bir sorunla karşı karşıya demektir. Türk bankacılık sektörü bu oranın altına düşmemiştir. Bununla birlikte AB kriterlerine uyabilmesi için özkaynakları daha da güçlü olmalıdır. Çünkü AB kriterlerine göre sadece güçlü bir finansal yapı yeterli değildir. Aynı zamanda diğer ülkelerle rekabet edebilme gücünün yüksek olması gerekir. Bu nedenle bankaların güçlü bir yapıya kavuşturulması için yeniden yapılandırma sürecine girilmiş ve AB normlarına yaklaşılmıştır.
AB normları AB direktifleri ve Basel-I ve Basel-II ile şekillenmiştir. Avrupa birliği bankacılık mevzuatı ve Türk mevzuatı arasında önemli değişiklikler söz konusu değildir. Mevzuatlar arasındaki fark daha çok Türkiye’nin AB üyesi olmaması ile ilgilidir ve AB üyesi olduğu takdirde mevzuat farklılıkları büyük ölçüde giderilecektir.
Türk bankacılık sektörü yeniden yapılandırma çalışmaları sonucunda önemli aşamalar kaydetmiş ve AB normlarına en yakın sektör haline gelmiştir. Türk mevzuatının AB mevzuatına uyumlu olması ve bankacılık sektörünün AB üyesi ülkelerle rekabetini arttırmak için yeniden yapılandırmaya ciddi anlamda önem vermesi önemli bir avantajdır. Türk bankacılık sektöründe karlılık düzeyi AB üyesi ülkelerin karlılık düzeyinin üzerindedir. Bu da sektör için önemli bir avantaj sağlamaktadır. Yeniden yapılandırma çerçevesinde bankaların
mali bünyelerinin güçlendirilmesi amacıyla asgari sermaye miktarları arttırılmış, banka kredileri için genel karşılık ayrılmasına başlanmış, tahsilinde güçlük yaşanan krediler için ayrılacak özel karşılıklar ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Bununla birlikte Avrupa Birliği normları ve yasal çerçevesi ile Türk bankacılık sektöründe yer alan bankaların AB bankacılık sektörü ile rekabet edebilecek yapıya kavuşması sağlanmalıdır.
Avrupa Birliği ve Türkiye, bankacılık sektörü açısından karşılaştırılıp normlara uyum sağlanmaya çalışılırken birliğe üye ülkelerin reform çalışmaları önemli bir veri kaynağı olarak kullanılmalıdır. Bu şekilde reformlar gerçekleştirilirken bu süreçte nelere dikkat edilmesi gerektiği ve sektörün nelerle karşılaşabileceği gözlenebilecektir.
Düzenlemeler açısından AB kriterlerine en uygun sektör bankacılık sektörüdür. Yeniden yapılandırma kamu bankalarını kapsadığı gibi özel bankaları ve fondaki bankaları da kapsamıştır. Yapılandırma sonucunda amaçlara büyük ölçüde yaklaşılmakla birlikte kamunun finansal sistemdeki payı hala büyüktür.
AB ülkelerinde bankacılık sektöründe büyüme bankaların devir ve birleşmeleriyle sağlanmaya çalışılmaktadır. Türk bankacılık sektörünün yeniden yapılandırma programında devir ve birleşmelerin özendirilmesi de yer almaktadır. Bu kapsamda 2005 yılında yabancı yatırımların ortaklık şeklinde kendini gösterdiğini görmekteyiz. Sektörün krizden aldığı yaralar yeniden yapılandırma süreciyle giderilmeye çalışılmış ve büyük ölçüde başarı elde edilmiştir. Bankacılık sektörü AB normlarına yaklaştırılmıştır ve sektör, gücü giderek artan bir tablo çizmektedir.
KAYNAKÇA
AKGÜÇ, Öztin, “100 Soruda Türkiye’de Bankacılık”, 3. Baskı, Gerçek Yayınevi, Kasım 1992.
ATAMAN, Pelin, “Avrupa Bankacılık Sektöründe Piyasa Gelişmeleri”, Bankacılar Dergisi, Sayı 55, 2005.
ATAMAN, Pelin, “Avrupa Birliği Finansal Entegrasyon Sürecinde Bankacılık
Sektörü”, Bankacılar Dergisi, Sayı 50, 2004.
ATĐKER, Mustafa, “Basel-I ve Basel-II”, Konya Ticaret Odası Etüd Araştırma Servisi, Bilgi Raporu, sayı:2005-41/08, 04.07.2005.
ÇANKAYA, Fikret, ÖZ, Mehmet, “Türkiye’de Kamu Bankalarının Özelleştirilmesi”, Türkiye Bankalar Birliği Yayınları, Đstanbul, 2001.
EREN, Kasım, “Avrupa Birliği’nde ve Türkiye’de Bankacılık”, Beta Yayınları, Đstanbul, 1996.
GÜNAL, Mehmet, “Türk Bankacılık Sektörünün Sorunları ve Geleceği”, ATO Yayınları, Ankara, Mayıs 2001.
http.//www.ceterisparibus.net/banka_finans/makaleler.htm., Aydın Aydan, Đnan Alpan, Tulay Burçak, Pelin Ataman, “Bankacılık Sisteminde Mali Bünye Sorunları ve
Yeniden Yapılandırmada Ülke Uygulamaları”, Ekim 2004.
http//www.ydk.gov.tr/sayi_3_2.htm, Namık Aydemir, “Dünden Bugüne Bankacılık”, Nisan 2006.
http://bddk.org.tr/turkce/yayınlarveraporlar/rapor/bddk/arastirma/2005-7.pdf., Sedat Yetim, Ozan Gülhan “Avrupa Birliği’ne Tam Üyelik Sürecinde Türk Bankacılık
Sektörü”, Eylül 2005.
http://bddk.org.tr/turkce/yayınlarveraporlar/rapor/bddk/arastirma/yeniüyelerlekarsılastırm a.pdf., Sedat Yetim, Ozan Gülhan, “Türkiye ve Yeni Avrupa Birliği Ülkeleri
Bankacılık Sistemleri Karşılaştırması”, Mayıs 2005.
http://tbb.org.tr/turkce/ab/AMBS.doc., Melike Alparslan, “T.C. Merkez Bankası Statüsü
ile Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Statüsü’nün Bağımsızlığa Đlişkin Hükümlerinin Karşılaştırılması”, 1997.
http://tbb.org.tr/turkce/dergi/dergi55/bilanco.pdf, “Türk bankacılık sistemi 2005”. http://tbb.org.tr/turkce/dergi/dergi55/Pelin.pdf, “Avrupa Bankacılık Sektöründe Piyasa
http://tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/sinemucarkaya.pdf. , “Kamu Bankalarının
Bankacılık Sistemindeki Rolü”, Mart, 2006.
http://www.ambafrance-Fr.org/ecrire/upload/fis/fis33.htm., Joél Metais, “Fransız
Bankacılık Sistemi”, Ağustos 2002.
http://www.bddk.org.tr/turkce/yayinlarveraporlar/yayinlarveraporlar/veriler/veriler.asp, BDDK, “Yıllık rapor–2005”.
http://bddk.org.tr/turkce/yayinlarveraporlar/veriler/veriler.asp, BDDK , “Aylık Bülten,
Temmuz 2005 Dönemi”.
http://www.tbb.org.tr/turkce/bulten/3%20aylık/subepersonel/mart2006.zip, Türk
Bankacılık Sisteminde Banka, Şube ve Personel Bilgileri, Mart 2006.
http://www.bddk.org.tr/turkce/yayinlarveraporlar/yayinlarveraporlar.htm, “Bankacılık
Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı Gelişme Raporu (VII)”, Ekim 2003.
http://www.ceterisparibus.net/banka_finans/dokumanlar.htm#4, “Avrupa Birliği’nde
Mali Bütünleşme ve Türk Bankacılık Sektörü”, 2001.
http://www.ceterisparibus.net/banka_finans/dokumanlar.htm#4, Pelin Ataman, Burçak Tulay, “Avrupa Birliği’ne Üye Ülkelerin Bankacılık Sistemleri”, Ağustos 2006. http://www.deik.org.tr/genel/AB8Bilginotu-subat2006.pdf., “AB 8 - Baltık Ülkeleri ve
Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri Karşılaştırmalı Bilgi Notu”, Şubat 2006.
http://www.dtm.gov.tr/ead/DTDERGI/temmuz2003/sermaye%20hareketlerı.htm, Muhsin Kar, M. Akif Kara, “Türkiye’ye Yönelik Sermaye Hareketleri ve Krizler”, Nisan 2006. http://www.econturk.org/Turkiye-2002.html , Pelin Ataman, “Türkiye’de 2001 Yılındaki
Mali Kriz Sonrasında Kurumsal Sektörde Yeniden Yapılandırma” , Mart 2006.
http://www.econturk.org/Türkiyeekonomisi7krz.rtf, Aslan Eren, Bora Süslü, “Finansal
Kriz Teorileri Işığında Türkiye’de Yaşanan Krizlerin Genel Bir Değerlendirmesi”,
Nisan 2006.
http://www.geocities.com/uretkenogrenciler/anaframe.htm, Serkan Güçlü, “Bankacılık
Sektörü”, Nisan 2006.
http://www.politics.ankara.edu.tr/karatepe/ifinance/ABbank.pdf, Yalçın Karatepe,
“Avrupa Birliği’nde Bankacılık Sistemi”, Mayıs 2002.
http://www.tbb.org.tr/turkce/bulten/3%20aylık/mart2001/banka/mart%202001.doc,
“Türk Bankacılık Sistemi”, Ekim 2004.
http://www.tbb.org.tr/turkce/dergi/dergi48/ABfinansalhizmet.doc., Melike Alparslan,
http://www.tbb.org.tr/turkce/dergi/dergi50/AB.doc, Pelin Ataman, “Avrupa Birliği
Finansal Entegrasyon Sürecinde”, Mart 2006.
http://www.bddk.org.tr/turkce/basel/basel.htm, Sedat Yetim, “Yeni Sermaye Yeterliliği
Uzlaşısı Ülke Uygulamaları”, 2005.
http://www.tbb.org.tr/turkce/duyurular/tbb/bankacılık%20sektoru%20raporu.pdf, Ekrem Keskin, Melik Alparslan, Alpan Đnan, “Türk Bankacılık Sektörü”, Eylül 2004.
http://www.tbb.org.tr/turkce/duyurular/tbb/bankacılık%20sektoru%20raporu.pdf, Mali Piyasalar Çalışma Grubu, “Türk bankacılık sektörü raporu”, Ekim 2004.
http://www.bddk.org.tr/turkce/basel/basel_uygulama.pdf, Basel Bankacılık Denetim Komitesi, “Basel-II’nin Uygulanmasına Đlişkin Göz Önünde Tutulması Gereken
Hususlar”, 2004.
http://www.bddk.org.tr/turkce/basel/basel/Basel%20II%20Cevirisi-14102005-16_19.pdf, Basel Bankacılık Komitesi, “Sermaye Ölçümü ve Sermaye Standartlarının
Uluslararası Düzeyde Uyumlaştırılması”, 2005.
http://www.bddk.org.tr/turkce/basel/basel/Pillar2-Turkce-son_000.pdf, Basel Bankacılık Komitesi, “Sermaye Ölçümü ve Sermaye Standartlarının Uluslararası Düzeyde
Uyumlaştırılması-Đkinci Yapısal Blok”, 2004.
http://www.bddk.org.tr/turkce/basel/basel/Pillar3-TR.pdf, Basel Bankacılık Komitesi,
“Sermaye Ölçümü ve Sermaye Standartlarının Uluslararası Düzeyde Uyumlaştırılması-Üçüncü Yapısal Blok”, 2004.
http://www.tek.org.tr/dosyalar/serhar0303.pdf, Aysu Đnsel, Nesrin Sungur, “Sermaye
Akımlarının Temel Makroekonomik Göstergeler Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği–1989–1999”, Nisan 2006.
KARAÇOR, Zeynep, “Đstikrar Politikaları ve Uygulamaları-Ders Notları”, Konya, 2001.
KARLUK, Rıdvan, “Türkiye Ekonomisi”, 7.Baskı, Đstanbul, 2002.
KARLUK, Rıdvan, “Avrupa Birliği ve Türkiye”, Beta Basım Yayın, Đstanbul, 2005. KESPĐÇ, C. Yenal, ŞĐMŞEK, Hazma, “Türk Bankacılık Sektörünün Yapısı ve Avrupa
Birliği Bankacılık Sektörüyle Uyumlaşma Süreci”, D.E.Ü.Đ.Đ.B.F. Dergisi, Cilt:16,
2001.
KÖNE, Aylin Çiğdem, “Para-Sermayenin Yeniden Yapılandırılması: Türk Özel
Bankacılık Sektörü Örneği” , Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2)2003.
MAZIBAŞ, Murat, “Operasyonel Riske Basel Yaklaşımı: Üç Yapısal Blok
MUMCU, Melike, “Avrupa Birliği’nde Finansal Hizmetler Politikası”, Bankacılar Dergisi, Sayı 55, 2005.
PARASIZ, Đlker, “Para Banka ve Finansal Piyasalar”, 4. Baskı, Ezgi Kitabevi Yayınları, 1992.
TAKAN, Mehmet, “Bankacılık Teori, Uygulama ve Yönetim”, 2. Baskı, 2002.
TOPRAK, Metin, DEMĐR, Osman, “Türk Bankacılık Sektörü: Sorunlar, Krizler ve
Arayışlar”, Cumhuriyet Üniversitesi Đktisadi ve Đdari Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 2,
2001.
YAYLA, Münür, KAYA, Türker Yasemin, “Basel-II, Ekonomik Yansımaları ve Geçiş
Süreci”, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ARD Çalışma Raporları,