Başkasının Eşi veya İddet Bekleyen Kadınla Evlenme

1.2.10.2.3.1.Doktrinde

“Evli kadınlarla evlenmeniz de haram kılındı. Mâliki bulunduğunuz câriyeler müstesna, bunlar, Allah'ın üzerinize farz kıldığı hükümlerdir.”399 _{Âyeti hükmünce} başkasının eşi olan kadınlarla evllilik haram kılınmıştır. Çünkü bir kadın aynı anda birkaç erkeğin nikâhında bulunamaz.

Evli bir kadın kocasından boşanmış veya evlenme kocanın ölümü ile sona ermişse yasak ortadan kalkar. Bu yönden kadının evli olmasını geçici veya nisbî evlenme engelleri arasındadır.

395 _{Hind, halası ile aynı nikahda cem edilmez.}

396 _{Hind, kız kardeşinin kızı olan yeğenin kızı ile cem edilemez.} 397 _{Hind, yeğeninin kızı Zeyneb ile cem edilemez.}

398 _{Hind, kardeşinin kızı Zeyneb le yani yeğeniyle aynı nikah altında cem edilemez.} 399 _{Nisâ, 4/24.}

Gebe bir kadınla, doğuruncaya kadar evlenmek yasaktır. Yeter ki gebelik meşrû bir münâsebetin neticesinde olsun. Fakat zinâ teşkil eden birleşmelerle hamile kalmış olan kadınla evlenmek mümkündür. Şu kadar ki, evlenme akdine rağmen, bu kadınla cinsî münasebette bulunulamaz. Meğer ki kadın suç ortağı olan kimse ile evlenmiş olsun. Görülüyor ki gebelik de geçici bir evlenme engeli teşkil etmektedir.400

Uzak bir diyara giden kocanın karısını boşadığı haberi gelse veya kocanın vefat ettiği haberi gelirse bu durumda kadın iddetin bitimiyle birlikte başka biriyle evlenebilir. Bu durumda haberin güvenilir kişiler yoluyla gelmesi gerekir. Bununla birlikte eğer bu haber doğru değilse şu şekilde bir yol izlenmiştir:

1-Öldüğü haber verilen koca geri gelirse daha önceki nikahı sona ermemiş sayılır. Dolayısıyla evlilikleri devam eder. Evli bir kadın bir erkekle evlenemeyeceğinden yaptığı ikinci evlilik geçersiz olur.

2-Karısını boşadığı söylenen koca bunu inkâr ediyorsa bu durumda da boşama gerçekleşmemiş sayılır. Fakat bu boşama şahitlerle veya yazı ile ispat edilebilirse bu takdirde boşama geçerli sayılmaktadır.

Fetâvâ-yı Abdurrahim'deki fetvâlara baktığımızda konuyla ilgili meselelerde o günün şartları çerçevesinde uzak bölgelere gidip kocasından haber alamayan kadınların mevcut olduğunu ve bu durumda o günün imkanları içinde gâib kocayla ilgili kendisine güvenilen sîka olan kişilerin kocanın ölüp ölmediğine veya karısını boşayıp boşamadığına dair şehâdetlerinin delil olarak kabul edildiğini görüyoruz.

1.2.10.2.3.2.Uygulama

Âhar diyarda olan Zeyd’in zevcesi Hind’e sîkatten (güvenilir kimseler) Amr ve Bekr biz Zeyd’in meyyitini muâyene eyledik diye haber verdiklerinde Hind inanıp mu’tede olup ba’de inkıdâil-idde nefsini Amr’a tezvîc edip ba’dehü bir sene mürûrunda Hind hâmil iken Zeyd hayyen gelip Hind’i talak-ı bâin ile tatlîk edip ba’dehü bir kaç gün mürûrunda Hind vad’ı haml ettikte bir iki gün mürûrunda Amr’a

400 _{Cin, a.g.e., s.130}

Hind’i tezevvüc câiz olur mu? el-Cevap : Olur. (s.176)401

Hind’in zevci Zeyd âhar diyarda iken Amr gelip Zeyd fevt oldu diye Hind’e ihbâr eylese Amr adl olup Hind inanınca ba’de inkıdâil-idde nefsini âhara tezvîce kâdire olur mu ?

el-Cevap : Olur. (s.176)402

Bu surette Hind inanıp ba’de inkıdâi’l-idde nefsini Bekr’e tezvîc ettikte mahallesi ahâlisinden bir kaç kimseler Zeyd’in vefâtını işitmedik deyip Hind’i Bekr’den tefrîk ettirmeğe kâdir olur mu ?

el-Cevap : Olmazlar. (S.176)403

Hind’in zevci Zeyd âhar diyarda olmağla adûl müslimînden bazı kimseler Hind’e Zeyd seni tatlîk eyledi diye haber verdiklerinde Hind inanıp nefsini ba’de inkıdâi’l- idde Amr’a tezvîc etmiş olsa halen hâkim benim huzurumda echv -i şer'i üzere sâbit olmadı deyû Hind’i Amr’dan tefrîk etmeğe kâdir olur mu ?

el-Cevap : Olmaz. (s.176)404

Zeyd âhar diyâra gittikde zevcesi Hind zevcim Zeyd beni âhar diyarda tatlîk ettğini sîkattendan bazı kimseler haber verdiler deyû iddet çıktıkta sonra nefsini Amr’a tezvîc edip ba’dehü Zeyd gelip Hind’i tatlîk eylediğini inkâr edip Hind’i Amr’dan tefrîk murad edip Amr ile Hind dahi Zeyd’in tatlîkini isbâta kâdir olamasalar halen Zeyd tatlîk etmediğine Amr ve Hind’in talepleriyle huzûr-u kâdîda yemin edincek

401_{Uzaktaki kocasının vefâtını güvenilir iki kişinin şehâdetiyle haber alan kadın iddetini bekledikten sonra}

evlenebilir. Böyle bir durumda kadın evlenip hâmile kaldığı bir sene müddetinde kocası sağ olarak çıkıp gelse bu hanımın ikinci evliliğinin geçersiz olduğunu dolayısıyla birinci evliliğin devam ettiği anlaşılmaktadır. Bu yüzden ilk kocası zeyd karısını baîn talakla boşadıktan sonra hanım çocuğunu doğurunca iddeti sona erer. Bu durumda çocuğun babasıyla evlenebilir. Hamilenin nikahı çocuğu doğurunca biter. Nikahlının başkasına nikahlanması fâsittir.

402 _{Kocası uzakta olup haber alamayan kadın güvenilir birinin haberiyle onun öldüğünü öğrenince dört ay on gün}

iddet bekledikten sonra bir başkasıyla evlenebilir. Burada iki şahit şartı aranmamıştır.

403_{Güvenilir kişininin ihbarıyla eşinin öldüğünü öğrenip evlenen kadın başkalarının bu haberi iştmedik}

demeleriyle evliliğine mani olamazlar.

404_{Uzaktaki kocasının kendisini boşadığını adaletli güvenilir bir kisiden işiten kadın başkasıyla evlenebilir. Hâkim}

Hind’i Amr’dan tefrîk ettirip almağa kâdire olur mu ? el-Cevap : Olur. (s.176)405

Zeyd âhar diyara gittikten sonra zevcesi Hind’e ma'nun ve mersum (unvanlı ve yazılmış) mektup tahrîr edip mektubunda benden üç talak boş ol deyû kitâbet ve Hind’e irsâl edip ba’dehü Hind dahi Zeyd’den iddet çıkıp ba’de inkıdâil-idde nefsini Amr’a tezvîc eylese Zeyd geldikde Hind’i Amr’dan tefrîk ettirmeğe kâdire olur mu? el-Cevap : Olmaz.(s.176)406

Âhar diyarda olan Zeyd’in zevcesi Hind’e sîkatten Amr ve Bekr biz Zeyd’in fevt olduğunu muâyene eyledik deyû haber verdiklerinde Hind inanıp mu’tedde olup ba’de inkıdâi’l-idde nefsini Bişr’e tezvîc eylese bir kaç eyyamdan sonra Hind ben Zeyd’in âhar diyarda habüsteolduğunu haber aldım deyûp nefsini Bişr’den tefrîk ettirmeğe kâdir olur mu ?

el-Cevap : Olmaz. (s.176)407

Zeyd âhar diyara gittikten sonra bir kaç kimseler Zeyd’in mevtine Hind’in huzûrunda tesamu’le (işittiklerine dâir) şehâdet edip Hind dahi inanıncak mu’tedde olup nefsini âhare tezvîce kâdire olur mu?

el-Cevap: Olur. (s.177) 408