Bağımsız denetim kuruluşlarının Şeffaflık Raporu Uygulamalarının

Bu konu ilgili olarak katılımcılara; “Şu anda mevcut olan bağımsız denetim kuruluşlarının şeffaflık raporu uygulamaları şeffaflıklarına yardım ediyor mu? Tek başına yeterli midir?” soruları yöneltilmiştir. Katılımcıların verdikleri cevapların çözümlemeleri aşağıdaki gibidir:

Akademisyen katılımcıların yaklaşımları genel olarak şeffaflık raporlarının içeriğinde, mevcut durumda herhangi bir eksiklik olmadığı ve asıl önemli olanın şeffaflık raporlarının güvenilirliğinin sağlanması olduğu hususunda birleşirken mevcut durumda şeffaflık raporlarının bağımsız denetim firmalarının şeffaflığına katkısına ilişkin farklı görüşler mevcuttur.

Bir akademisyen katılımcıya göre; “şeffaflık raporları bağımsız denetim

kurumlarının şeffaflığına yardım etmektedir ama tek başına yeterli değildir. Şeffaflık raporları için uygulanabilecek derecelendirmeye dayalı bir tür güvence sistemi

121

şeffaflık raporunun fonksiyonunu oldukça güçlendirebilir. Bu tür bir derecelendirme için bağımsız denetim firmaları akranların denetimine tabi tutulabilir ve sonuçlar denetim raporuna ilave edilebilir. Bu yöntem oldukça etkili olacaktır ve bunun için denetim firmalarını denetleyecek olan denetim firmalarının listelenmesi yani akreditasyon gerekir”.

Başka akademisyene göre; “şeffaflık raporlarının mutlaka şeffaflığa katkısı vardır.

Daha önce şirketin web sitesinden ancak bazı bilgileri görmek mümkündü ama böylesine geniş bilgi kamu tarafından görülemiyordu. Bunları görmek bize sistemin şeffaflığı hakkında bilgi sağlamaktadır. Şeffaflık raporları kalite sistemi içerisinde bir kalite unsurudur ve kaliteye katkı yapıyordur. Burada esas mesele şeffaflık raporlarındaki bilgilerin doğruluğudur. Şeffaflık raporlarını güçlendirmek için derecelendirmeye dayalı bir denetim ve gözetim sistemi gerekir. Daha sonra sistem daha da geliştirilerek ve zenginleştirilerek şeffaflığa daha çok katkı yapması sağlanabilir”.

Diğer akademisyene göre ise; “şeffaflık raporları, bağımsız denetim kurumlarının

şeffaflığı için tek başına yeterli değildir. Gözetim kurumu tarafından belli aralıklarla gerçekliğinin kontrol edilmesi gereklidir”.

Bir akademisyene göre ise: “bağımsız denetim kurumlarının yayınladığı şeffaflık raporları bağımsız denetim kurumunun şeffaflığı için tek başına yeterli değildir. Bağımsız denetim kuruluşları şeffaflık raporlarını yasal zorunluluktan dolayı yayınlamaktadırlar. Bu açıdan da şeffaf olduklarının tam göstergesi değildir”.

Düzenleyici kurum yetkililerinin kanaatleri bu konuda benzerdir. Bir düzenleyici kurum yetkilisine göre; “mevzuattan kaynaklanan bir zorunluluk olarak hazırlanan

söz konusu şeffaflık raporları incelendiğinde, birçoğunda zorunlu olan bazı hususların açıklanmadığı görülmektedir. Bu raporda amaç; denetlenen veya denetlenecek şirkete ve bu şirketin paydaşlarına mevcut veya potansiyel denetim kuruluşu hakkında temel bilgiler paylaşılmasıdır. İdeal bir şeffaflık raporunda kuruluş hakkında temel bilgiler verilmektedir. Bu temel bilgiler şeffaflığın bir parçası olmasına rağmen şeffaflığın tam olarak sağlanabilmesi için yeterli değildir”.

122 Başka bir düzenleyici kurum yetkilisine göre; “şeffaflık raporlarının bağımsız

denetim kurumlarının şeffaflığına katkısı vardır ama tek başına yeterli olduğunu söylemek zordur”.

Diğer bir düzenleyici kurum yetkilisine göre; “şeffaflığın sağlanması tek bir rapora

bağlı olarak sağlanabileceği düşünülemez. Tüm mevzuat hükümlerini bir bütün olarak değerlendirmek gerekir”.

Bir başka düzenleyici kurum yetkilisine göre; “şeffaflık raporlarının içeriği mevcut

durumda şeffaflığı sağlamada tatmin edici gözükse de tek başına yeterli değildir. Bağımsız denetim kurumunun kurumsal yönetim anlayışı ve mevcut kültürü ile birlikte değerlendirilmelidir. Rapordaki içerik itibariyle ciddi bir farkındalık ortaya koyulabileceği ve değerlendirme yapmaya olanak sağladığı açıktır”.

Bağımsız denetim kuruluşu yetkilileri açısından farklı görüşler mevcut olup bir katılımcıya göre; “şeffaflık raporları bağımsız denetim kurumlarının şeffaflığına

yardım etmektedir. Fakat şirket içi kalite anlayışına dayalı kültürle beslenmesiyle bir anlam ifade etmektedir”.

Diğer bir bağımsız denetim kuruluşu yetkilisine göre; “şeffaflık raporlarının,

denetim firmaları ve yaptıkları denetimlerin kalitesi hakkında piyasanın bilgilendirilmesini sağlayan bir fonksiyonu vardır. Şeffaflık raporları aynı zamanda yatırımcılar ve menfaati olanların denetim firmasının kalite kontrol sistemi hakkında bilgi edinmelerini sağlayarak, yapılan işin kalitesinden emin olmalarını sağlar. Bu vesileyle, denetlenen işletmelere ilişkin raporlara da güvence sağlama gibi bir fonksiyonu yani piyasalara güven verme gibi bir yönü vardır. Bu doğrultuda bağımsız denetim kurumları gerçek anlamda şeffaflıklarını ortaya koymak isterse bunu bilgileri daha kapsamlı tutabilecekleri harikulade şeffaflık raporları ile yerine getirebilirler. Ama mevcut hali ile de şeffaflık raporları bağımsız denetim kurumlarının şeffaflıklarına yardımcı oluyor diyebiliriz. Aslında bağımsız denetim kurumları şeffaflık raporları vasıtasıyla bir nevi firmanın reklamını da yapmaktadırlar. Sonuç olarak, şeffaflık raporlarının, KGK’nın zorunlu kıldığı yükümlülük maddelerinin yanında firmanın kalite bakışını ortaya koyabilecek diğer bilgileri de ön plana çıkarmaya elverişli olmasından dolayı tek başına firmanın şeffaflığına yardımcı oluyor diyebiliriz”.

123 Bir başka bağımsız denetim kuruluşu yetkilisine göre; şeffaflık raporlarının bağımsız denetim firmasının şeffaflığına yardım ettiği pek söylenemez. Şeffaflık raporlarındaki bilgilerin çoğu farklı zamanlarda iletilen bilgilerin derlenerek bir araya getirilmiş halidir. Genelde malumun ilanından fazla bir şey değil. “KGK’nın,

şeffaflık raporlarını verimli bir değerlendirmeye ve derecelendirmeye tabi tutması işlevselliğinin artması için oldukça önemli görülmelidir. Eksik bilgiler için firmaya ceza kesiliyor ama eksiksiz ve detaylı hazırlanmış bir rapor içinde teşvik edici bir yöntem kullanılmıyor. Bu da şeffaflık raporlarının daha nitelikli bir hale gelmesini sağlamıyor. Dahası şeffaflık raporlarının fonksiyonunu köreltiyor”.

Diğer bir bağımsız denetim kuruluşu yetkilisinin düşüncesine göre; “şeffaflık

raporlarında yayınlanan iddialar denetim firması, denetçiler ve yapılan denetim işi kapsamında doğru verilere sahipse raporun şeffaflığa yardım ettiğini söyleyebiliriz”.

Bir diğer bağımsız denetim kuruluşu yetkilisine göre; “raporların denetim

kurumunun şeffaflığına yardım ettiği söylenemez. KGK denetim sonuçlarından birçok firmanın şeffaflık raporlarını yükümlülüğe istinaden yayınladıkları ve raporlardaki iddialarının çoğunun gerçek olmadığı düşünülmeli. Yani denetim firması yapıyormuş görüntüsü vermektedir. Bağımsız denetim mesleği ile tanışmamız çok eskiye dayanmıyor ama çok gelişmiş ve belli bir seviyeye gelinmiş gibi davranılıyor. Her şeyin zamanla belli bir seviyeye geleceği düşünülmelidir. Bu tür gelişmelerin çok hızlı olabileceğini düşünmek yanlış olur ve başka türlü zafiyetler yaratabilir”.

3.3.5.5. Şeffaflık Raporu Uygulamasının Bağımsız Denetim Kalitesi Üzerine