Bu bölümde araştırmanın modeli, çalışma grubu, verilerin toplanması ve analizi yer almaktadır.
Araştırma Modeli
Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırmalar; görüşme, gözlem ve doküman analizi gibi veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı olay ve algıların doğal ortamında gerçekçi ve bütüncül bir şekilde ortaya konulmasını amaçlayan bir sürecin izlendiği araştırmalardır (Yıldırım ve Şimşek, 2008: 39). Bu tür araştırmalarda çevre ile ilgili olarak araştırmanın yer aldığı sosyal, psikolojik, demografik, kültürel ve fiziksel özellikleri, araştırma süresince neler olup bittiği, bunların araştırma grubunu nasıl etkilediği ve araştırma grubunda yer alan bireylerin süreç hakkında düşündüklerine ilişkin olmak üzere üç tür veri toplanmaktadır (Le Compte ve Goetz, 1984. akt.Yıldırım ve Şimşek, 2008: 40). Dey' e (1993) göre nitel araştırmalar istatistiksel veri analizine dayalı nicel araştırmanın aksine insanların olaylara ne tür anlamlar yüklediğini, kısacası olayları nasıl nitelediklerine ilişkin cevap aramaktadır (akt. Özdemir, 2011: 326). Nicel araştırmalar gerçekliği insanın algılama ve kavrama süreçlerinden ayrı ele almaya çalışırken nitel araştırmalar sosyal gerçekliğin insanın algılama ve kavrama süreçlerinden ayrı ele alınamayacağını öngörmektedir. Nitel araştırmanın bir diğer temel özelliği ise, bilginin inşa edilmesi sürecinde izlediği yoldur. Nitel araştırma, bilgiye tümevarım yöntemini kullanarak ulaşmaya çalışmaktadır. Nitel veri analizinde ise temel amaç, sosyal gerçekliğin içerisinde yer alan bilginin ortaya çıkartılmasıdır. Bu süreçte araştırmacı kendi öznelliğini işe koşarak var olan sosyal gerçekliği tümevarımcı bir yöntemle ortaya koymaktadır (Özdemir, 2011: 323). Araştırmada Almanya'da ilkokullara devam eden Türk çocukların akademik başarısını etkileyen öğrenci, aile ve okuldan kaynaklı faktörlerin neler olduğuna ilişkin yönetici, öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerinin ortaya konulması amaçlandığından neden, nasıl gibi kişilerin duygu ve düşüncelere ilişkin görüşlerinin daha ayrıntılı bir şekilde alınmasına en uygun yöntemin nitel araştırma yöntemi olduğuna karar verilmiştir.
Çalışma Grubu
Araştırmada maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılarak çalışma grubu belirlenmiştir. Nitel araştırmalarda amaç evrene genelleme yapmak değil evrendeki olası çeşitlilik, zenginlik ve aykırılıkları çalışmaya katarak bütüne ilişkin bir resim elde etmektir. Bu nedenle nitel araştırmalarda olasılık temelli örnekleme yerine amaçlı örnekleme yöntemleri kullanılır. Maksimum Çeşitlilik Örnekleminde amaç, çeşitlilik gösteren durumlar arasındaki benzer ve farklı durumları ortaya koymaktır. Bu tür çeşitlilik gösteren küçük bir örneklem oluşturmanın yararı da örneklem dâhilindeki her durumu kendine özgü boyutlarda ayrıntılı olarak tanımlamak, farklı özellik gösteren durumlar arasında ortaya çıkacak ortak temalar ve değerleri belirlemektir (Yıldırım ve Şimşek, 2008: 109). Araştırmada Maksimum Çeşitlilik Örneklemesinden yararlanılmasının nedeni farklı özelliklere sahip okul yöneticisi, öğretmen, konsolosluk öğretmeni, öğrenci ve velilerin Türk öğrencilerin akademik başarılarını etkileyen faktörler konusunda ortak olarak belirledikleri görüşlerin belirlenmesine çalışmaktır. Rubin ve Rubin'e (1995) göre görüşme yönteminin kullanıldığı nitel çalışmalarda örneklemin sayısı yapılan görüşmelerden çok az miktarda bilgi alınmaya başlandığında örneklemin tamamlandığı belirtilmektedir. Bu durum elde edilen bilgiler yeterli olmaya başlandığında sayının tamamlanmış olduğu biçiminde de anlatılabilir (akt. Türnüklü, 2000: 548). Örneklem seçimindeki hedef; çalışılan konu ile ilgili olarak daha fazla bilgi sunacak kişilerin seçimi olup sayı konusunda esnek olunabileceğini belirtmektedir (Patton, 1990: i69). Bu amaçla Maksimum Çeşitlilik Örneklemesi yoluyla seçilen toplam 57 kişilik grupta yönetici, öğretmen, öğrenci ve velilerin görüşleri görüşme tekniği ile alınarak Türk çocuklarının akademik başarısını etkileyen faktörler tanımlanmaya çalışılmıştır.
Araştırmanın çalışma grubu genel olarak Freiburg çevresinde bulunmaktadır. Freiburg ve bölgesi; Karlsruhe Eğitim Ataşeliğine bağlı 13 eğitim bölgesi arasında yer almaktadır. Karlsruhe Almanya'da ki 16 eyaletin en büyüklerinden birisi olan Baden-Wüerttemberg'de yer alan önemli şehirlerden birisidir. Türkiye'nin bu eyalette Karlsruhe ve Stuttgart şehirlerinde iki konsolosluğu bulunmaktadır. Karlsruhe Başkonsolosluğu görev bölgesinin toplam nüfusu 4.932.062, Türk vatandaşlarının sayısı 114.660 kişidir. İlkokullara 10.270 Türk öğrenci devam etmekte olup Türkçe ve Türk Kültürü dersleri için Türkiye'den görevlendirilmiş öğretmen sayısı 113 kişidir
(karlsruhe-meb.de, 2011).
Çalışma grubunda yer alacak kişilerin seçiminde yönetici ve öğretmenlerin görev yaptığı okullarda Türk ve yabancı öğrencilerin bulunmasına; konsolosluk öğretmenlerinin Almanya'da görev sürelerinin farklı olmasına; okul, veli ve öğrencilerin büyük ve küçük yerleşim yerlerinde karışık olarak yer almasına özen gösterilmiştir.
Okul yöneticilerinin seçiminde önce Freiburg ve Lahr bölgesindeki tüm ilkokullara araştırma konusu ve görüşme formlarının yer aldığı e-postalar gönderilerek yönetici ve öğretmenler bu çalışma hakkında bilgilendirilmiştir. İki bölgede yapılan okul incelemeleri sonucunda maksimum çeşitliliği yansıtacak şekilde okul ve öğretmen seçimine gidilmiş, bu okullarda bulunan öğretmen ve yöneticilerden görüşme için randevular alınmıştır. Freiburg eğitim müdürlüğüne e-posta ile ulaşılarak araştırma için izin alınmış, gelen yazı örneği Ek 3' te yer almıştır. Yöneticilerin bir bölümü yoğun oldukları nedeniyle görüşmeye olumlu cevap vermemiştir. Bir okul müdürü randevu alınmasına rağmen görüşme günü soruların birçoğuna cevap vermeyip genel olarak yabancıların eğitim sorunları üzerinde kısa bilgi vermekle yetinmiştir. Görüşmeye olumlu cevap veren bazı yöneticilerin okullarında yabancılara dönük başarılı projelerin yürütüldüğü, iki yöneticinin de alanında doktora yapmış olduğu görülmüştür. Birçok yönetici ve öğretmen zamanlarının olmadığını belirterek formları yazılı cevaplamak istemiştir. Yöneticilere ait kişisel bilgiler incelendiğinde bu grubun kendi içinde farklı özelliklere göre seçildiği görülmektedir. Görüşmeler yöneticilerin görev yaptıkları okullarda, müdür odasında yapılmıştır.
Öğretmenlerin seçiminde ise okul yöneticilerinden yardım alınmıştır. Öğretmen seçiminde bir okulda en fazla iki öğretmen olmasına, bu öğretmenlerin farklı sınıflarda çalışıyor ve farklı öğretmenlik süreleri olmasına dikkat edilmiştir. Okul müdürlerinden bazıları Türk öğrencilerle çalışan ve istenilen özelliklerdeki öğretmenlerin isimlerini vermiş, bu öğretmenlerle doğrudan görüşülerek randevu alınmıştır. Diğer bir okulda teneffüste öğretmenler odasına girilmiş, öğretmenlere konu açıklanmış, öğretmenlerin çalışma süresi, sınıflarında Türk öğrenci bulunması gibi özelliklere dikkat edilerek araştırmaya katılmak isteyen öğretmenlerden randevu alınarak plan dâhilinde görüşme yapılmıştır. Bir okulda ise ders bitiminde sınıflar ziyaret edilmiş, uygun özelliklerde olup görüşmeye katılmak isteyen öğretmenlerden
randevu alınarak sınıflarında ve öğretmenler odasında görüşmelerin bir kısmı yazılı, bir kısmı ise ses kaydı ile gerçekleştirilmiştir..
Konsolosluk öğretmenlerine Karlsruhe Konsolosluğu tarafından düzenlenen öğretmenler günü programında ulaşılmış, ön görüşmeler yapılmış, öğretmenlerin Almanya'da farklı sürelerde, büyük ve küçük yerleşim yerlerinde görev yapıyor olmalarına dikkat edilerek görüşme yapılmış, süre yetersizliği nedeni ile bazı öğretmenler görüşme formlarını yazılı olarak cevaplamışlardır. Freiburg bölgesinde görev yapan konsolosluk öğretmenlerine ise görev yaptıkları okullarda ulaşılmış, örnekleme uygun öğretmenler ile plan dahilinde görüşmeler yapılmıştır.
Gymnasiuma devam eden, bitirmiş olan ya da üniversiteye devam eden başarılı öğrencilere ulaşmada veli, konsolosluk öğretmeni, dernek ve okul aile birliği yöneticilerinden yardım alınmış, aranılan özellikteki öğrenciler görüşme kapsamına alınmıştır. Görüşmeye uygun bulunan öğrenciler ile ev, dernek, kafe gibi yerlerde yaklaşık 40 dakika süren görüşmeler yapılmış ve yazılı olarak kaydedilmiştir.
Velilerin seçiminde Türklerin yoğun ya da seyrek olarak yaşadığı mahalle ve köylerde farklı gruplardan öncelikle çocukları ilk okula gidenler seçilmiş, Gymnasium ve üniversiteye giden çocukları olanlar da gruba dahil edilmiştir. Breisach, Bötzingen köylerinde yapılan veli toplantısı, Freiburg ve Müllheim'de yer alan Türk derneklerinde velilere ulaşılmış, ön görüşme yapılmış, uygun özelliklerde olan velilerle plan dâhilinde görüşmeler yapılmıştır. Freiburg bölgesinde görev yapan Türk öğretmenler de yönetici, öğretmen, veli ve öğrenciler ile randevuların alınmasında, görüşmeler yapılmasında yardımcı olmuşlardır. Araştırmacının daha önce birlikte görev yaptığı okullardaki yönetici ve öğretmenler de görüşmelerin yapılmasında gerekli kolaylığı sağlamıştır. Milli Eğitim Bakanlığı Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü ve Karlsruhe Eğitim Ataşeliği de bu araştırmada elde edilecek sonuçlara önem verdiklerini belirterek öğretmen ve yöneticilere ulaşmakta yardımcı olarak araştırmayı desteklemişlerdir.
Görüşmeye dahil olan gruplara ilişkin kişisel bilgiler bu bölümde yer almaktadır. Araştırmada görüşleri yer alan ilk grup Grundschule'lerde görev yapan Alman okul yöneticilerinden oluşmaktadır. Yöneticilerin kişisel bilgilerine ait veriler Tablo 4 'te yer almaktadır.
Tablo 4. Okul Yöneticilerine Ait Kişisel Bilgilere İlişkin Bulgular
Yönetici Yönetici Yab.Eğt. Öğr. Toplam Yabancı Türk Hs-Wr Rs-Gym-Öğretmen Türkçe Süresi- Süresi Öğr. Öğr. Öğr Sayısı Dersi YE1- 16-20 yıl yok 21+ yıl 161 - 12 1 - 6 - 31 12 var YK2- 1-5 yıl yok 16-20 yıl 183 - 33 12 - 6 - 28 13 var YK3- 8 yıl yok 35 yıl 180 108 14 - - - - yok YE4- 6-10 yıl var 21+ yıl 223 156 4 35 38 - 21 var YK5- 6-10 yıl yok 21+ yıl 287 33 5 - - - 30 var YE6- 21+ yıl yok 21+ yıl 271 30 8 75 - - 25 var YK8- 1-5 yıl yok 11-15 yıl 222 17 3 5 10 44 15 yok YE9- 1-5 yıl yok 6-10 yıl 370 95 24 3 - - 36 var YK10- 6-10 yıl yok 11-15 yıl 304 60 15 11 - 13 - 58 17 var
Tablo 4' te yöneticilerin cinsiyet, yöneticilik süresi, yabancı çocukların eğitimi ile ilgili eğitimi, öğretmen olarak çalışma süresi, çalıştığı okuldaki toplam öğrenci ve öğretmen sayısı, yabancı ve Türk öğrenci sayısı, okuldaki Türkçe derslerine göre dağılımı ile ilgili bilgiler görülmektedir. Yöneticilerin beşi kadın (YK), dördü erkek (YE)olup, dört yönetici 6-10 yıl arası, üç yönetici 1-5 yıl arası, bir yönetici de 21 yıl ve üzeri yöneticilik yapmıştır. Bir yöneticinin göçmen çocuklarla ilgili bir eğitim aldığı, diğerlerinin ise bu konuda bir eğitim almadıkları görülmektedir. İki yönetici 11- 15 yıl arası, bir yönetici 6-10 yıl arası, altı yönetici de 21 yıl ve üzeri öğretmenlik yapmıştır. Görüşülen yöneticilerin çoğunluğunun öğretmenlik konusunda oldukça tecrübeli olduğu anlaşılmaktadır.
Bu yöneticilerin okullarında ki öğrenci sayısı 161 ila 370 kişi arasındadır. Okul yöneticilerinin bazı derslere girdikleri belirtilmiş olup bu verilere göre okullardaki öğrenci sayısının çok yüksek olmadığı, bu okullarda yöneticilerin tüm öğrencileri ve velilerin çoğunu tanımasının mümkün olduğu düşünülmektedir. Bu okullarda ki Türk öğrenci sayısı 2 ila 24 kişi arasında değişmekte olup iki okulda 15 ve 24, diğerlerinde 2 ila 8 öğrenci arasındadır. Bu okullardaki yabancı öğrenci sayısı ise 12 ila 95 kişi arasında değişmekte olup altı okulda yabancı öğrenci sayısı 30 kişiden fazladır. Sadece bir okulda yabancı öğrenci sayısı 95 kişidir ve öğrencilerin yaklaşık dörtte birini yabancı kökenliler oluşturmaktadır. Bu okullarda öğretmen sayısı ise 12 ile 36 kişi arasındadır. Ayrıca randevu alınmasına rağmen görüşme sorularını yanıtlamayan, genel değerlendirmelerde bulunan bir okul yöneticisinin (YE7) görüşleri değerlendirmeye alınmış olup bu yöneticinin kimlik bilgilerine yer verilmemiştir.
Görüşme yapılan ikinci grup Alman öğretmenlerden oluşmaktadır. Öğretmenlerin kişisel bilgilerine ait veriler Tablo 5' te yer almaktadır.
Tablo 5. Öğretmenlere Ait Kişisel Bilgilere İlişkin Bulgular
Öğretmen Öğrt.süre Yabancı Bu okulda Öğrenci Yabancı Türk öğr. eğt süresi
AK1 6-10 yıl yok 6-10 yıl 21 10 5 AE2 21+ yıl yok 21+yıl 22 5 3 AK3 6-10 yıl yok 1-5 yıl 20 9 4 AK4 21+ yıl yok 16-20 yıl 21 9 4 AE5 21+ yıl Özel 21+yıl 9-14 - 2 AK6 6-10 yıl yok 1-5 yıl 22 11 - AK7 6-10 yıl yok 1-5 yıl 25 12 - AK8 16-20 yıl yok 6-10 yıl 15 13 2 AK9 6-10 yıl yok 3 yıl 24 20 2 AK10 1-5 yıl Alacak 2 yıl - - -
Tablo 5'te öğretmenlerin cinsiyet, öğretmenlik süresi, yabancı çocukların eğitimi ile ilgili eğitimi, bulunduğu okulda görev süresi, toplam öğrenci, yabancı ve Türk öğrenci sayılarına göre dağılımı görülmektedir. Öğretmenlerden sekiz kişi kadın iki kişi erkektir. Beş öğretmen 6-10 yıl arası, bir öğretmen 1-5 yıl arası, bir öğretmen 16-20 yıl arası, üç öğretmende 21 yıldan fazla görev yapmaktadır. Dokuz öğretmenin yabancı öğrencilerle ilgili bir eğitim almadığı anlaşılırken bir öğretmenin bu konuda tecrübesi olduğu görülmektedir. Bir öğretmen de gelecek yıl böyle bir eğitim alacağını belirterek iki okulda Türk öğrenci bulunan sınıflarda yardımcı öğretmen olarak görev yaptığını açıklamaktadır. Öğretmenlerden bulundukları okulda görev süresi 1-5 yıl arası olanlar beş kişi, 6-10 yıl arası olanlar iki kişi, 16-20 yıl olanlar bir kişi, 21 yıldan fazla görev yapanlar da iki kişidir. Öğretmenlerin sınıflarındaki öğrenci sayısı 15 ile 25 öğrenci arasında değişmekte olup sınıflarındaki yabancı öğrenci sayısı 11-20 arası olanlar dört, 6-10 arası olanlar üç, 1-5 arası olanlar ise bir öğretmendir. İki öğretmen sınıfının yaklaşık yarısının yabancı öğrencilerden oluştuğunu belirtmiştir Bir öğretmenin yabancı çocukların eğitimi ile ilgili eğitimi bulunmaktadır. Sınıflardaki yabancı öğrenci sayısı yaklaşık %50 civarındadır. Görüşme yapılan öğretmenlerin sınıflarında bulunan Türk öğrenci sayısı ise iki ile beş öğrenci arasında değişmektedir. Almanya'da yaşayan Türklerin bir bölümünün Alman vatandaşı olması nedeniyle bazı öğretmen ve yöneticiler bu öğrencilerin yabancı öğrenciler içinde sayılmadığını belirterek kesin sayı vermemiştir.
Araştırmada yer alan üçüncü grup Karlsruhe Başkonsolosluğu Eğitim Ataşeliğine bağlı görev yapan Türkiye'den görevlendirilmiş öğretmenlerden oluşmaktadır. Konsolosluk öğretmenlerine ait kişisel bilgiler Tablo 6' da yer almaktadır.
Tablo 6. Konsolosluk Öğretmenlerine Ait Kişisel Bilgilere İlişkin Bulgular
K.Öğr. Çalışma süresi Almanya'da süresi Branş Mezuniyet Okul sayısı Öğrenci sayısı
TK1 12 yıl 2 yıl Sınıf Pamukkale Ü 4 160 TK2 19 yıl 3 yıl Türk Dili Balıkesir Ü. 7 80 TE3 22 yıl 2 yıl Sınıf Gazi Ü 6 86 TK4 11 yıl 2 ay Türkçe Uludağ Ü 4 96 TE5 12 yıl 3 yıl Almana Çukurova Ü - - TK6 15 yıl 1 yıl Sınıf Marmara Ü 9 69 TE7 13 yıl 1 yıl Sınıf Burdur Ü 6 130 TK8 25 yıl 5 yıl Almanca Selçuk Ü 5 106 TE9 13 yıl 5 yıl Sınıf Dicle Ü 3 82 TE10 8 yıl 2 yıl Almanca Anadolu Ü 6 87 TE11 28 yıl 5 yıl Sınıf Burdur Ü 6 100
Tablo 6'da Türkiye'den görevlendirilmiş öğretmenlerin cinsiyeti, Almanya'da çalışma süresi, branş, mezuniyet, görev yaptığı okul sayısı ve öğrenci sayısına göre dağılımı yer almaktadır. Görüşme yapılan öğretmenlerden altı kişi kadın, beş kişi erkektir. Beş öğretmen dört ile sekiz yıl, altı öğretmen üç ay ve üç yıl arası Almanya'da görev yapmaktadır. Öğretmenlerden dört kişi sınıf öğretmeni, beş kişi Almanca, iki kişi ise Türkçe branşındadır. Ancak Almanca branşından mezun olan öğretmenler Türkiye'de sınıf öğretmeni olarak görev yapmaktadır. Önceki yıllarda sınıf öğretmenleri yurt dışında görevlendirilirken son yıllarda Türkçe, müzik, rehber öğretmen gibi branşlardaki öğretmenlerden açılan yarışma sınavlarından sonra yeterli düzeyde yabancı dil yeterliği olanlar da beş yıl süre ile atanmaktadır. Görevlendirildikleri bölgelerde bir ile beş okul da görev yapan altı öğretmen, altı ile dokuz okulda görev yapanlar ise beş öğretmendir.
Sekiz öğretmen 60-100 öğrenci, üç öğretmen ise 101-160 öğrenci ile çalışmaktadır. Öğretmenlerin hazırladıkları haftalık program doğrultusunda okulları dolaşarak uygun saatlerde sabah ya da öğleden sonra Türkçe-Türk Kültürü dersleri yaptığı bilinmektedir. Almanya'daki ilkokullarda genel olarak 07.00-13.00 saatleri arasında ders yapılmakta olup tam gün eğitim yapanlar da bulunmaktadır.
Araştırmada yer alan dördüncü grup Gymnasiuma devam eden ya da bitirmiş başarılı Türk öğrencilerden oluşmaktadır. Öğrencilere ilişkin kişisel bilgiler Tablo 7'de yer almaktadır. Tablo 7'de öğrencilerin yaşı, cinsiyeti, eğitimi, geçiş yaptığı okullar, okul öncesi eğitim süresinin yer aldığı görülmektedir.
Tablo 7. Öğrencilere Ait Kişisel Bilgilere İlişkin Bulgular
Öğr. Yaşı Doğum. Okul Üniversite Ana okul Anne Eğt-İş Baba Eğt-İş ÖE1 20 Alm. Gym. Üniv-Ekonomi 4 yıl Lise-İşçi Haupt.İşveren ÖK2 20 Alm. Gym. Üniv-Ekon-Bilgisayar 3 yıl lkokul-İşçi Haupt.Tekns ÖE3 17 Alm. Gym. 11.Sınıf - 3 yıl Haupt.-İşçi Haupt.Tekns ÖK4 20 Alm Real-Gym Real Diploma 3 yıl İlkokul-İşçi İlkokul-İşçi ÖK5 10 Alm. Gym.5.Sınıf - 3 yıl İlkokul-Ev kadını Haupt-İşçi ÖK6 26 Alm. Gym. Pedagoji-Hochschule 2 yıl İlkokul-Ev kadını Ortaokul-İşçi ÖK7 12 Alm. Real-Gym 7.Sınıf - 3 yıl Real-Doktor yrd. Real-Tekns ÖE8 15 Alm. Gym-Real 9.Sınıf - 4 yıl İlkokul-Evkadını Real-Tekns ÖK9 16 Alm. Gym. 10. Sınıf 3 yıl Üniv. İşçi Üniv.-İşveren
Görüşme yapılan öğrenci grubu üç erkek ve altı kız öğrenciden oluşmaktadır. Üç öğrenci 10 ile 15, beş öğrenci 16 ile 20 yaş arası, bir öğrenci de 26 yaşındadır. Beş öğrenci halen Gymnasium öğrencisi olup bir öğrenci de Gymnasium bitirmiş ama üniversiteye geçişte gerekli olan Abitur sınavlarına girmemiştir. İki öğrenci üniversite öğrencisidir ve bir öğrenci de eğitim fakültesini bitirerek Realschule'de öğretmenliğe başlamıştır.
Altı öğrenci üç yıl iki öğrenci dört yıl bir öğrenci de iki yıl anaokuluna devam etmiştir. Bu öğrencilerden ikisi önce Realschule'ye yönlendirilmiş, daha sonra Gymnasium'a geçmiştir. Diğer yedi kişi dördüncü sınıftan sonra Gymnasium'a yönlendirilmiş olup içlerinden bir öğrenci daha sonra Realschule'ye gönderilmiştir. Beş öğrencinin annesi ilkokul mezunudur. Bu anneler Türkiye'deki eski tip beş yıllık ilkokullardan mezundur. Bir anne Hauptschule, bir anne de Realschule mezunudur. Bir anne Türkiye'de lise, bir anne de üniversite bitirmiştir. Beş öğrencinin annesi işçi olarak çalışmaktadır. İşçi olan annelerin birisi lise birisi üniversite mezunu olup Türkiye'den gelenlerin üniversite mezunu da olsa eğitimlerine uygun iş bulamadığı anlaşılmaktadır. Bu konudaki ilk sorun dil eksikliğidir. Öğrencilerin babalarının annelerine nazaran daha fazla eğitimli olduğu görülmektedir. Almanya'da eğitim almış olanların çoğunluğu Almanya doğumludur. Almanya'daki Türk erkeklerin birçoğu Türkiye'den evlenmeyi tercih etmektedir. Bu nedenle evlilik yoluyla Almanya'ya gelen kadınların dil seviyeleri düşük kalmaktadır. Son yıllarda aile birleşiminde Almanya'ya giriş vizesi almak için dil bilme zorunluluğu getirilmiştir. Dört baba Hauptschule mezunu olup bunlardan ikisi meslek diplomasına sahiptir. İki baba Realschule mezunudur. Bir ilkokul, bir ortaokul, bir üniversite mezunu baba Türkiye'de eğitim almıştır. Dört baba teknisyen olup ikisi Hauptschule bitirip meslek diploması almış, ikisi de Realschule bitirmiştir. İlkokul,
ortaokul ve Hauptschule mezunu üç baba da işçi olarak çalışmaktadır. Hauptschule mezunu bir baba ile üniversite mezunu bir babanın ise işveren olduğu anlaşılmaktadır.
Araştırmada görüşlerine başvurulan beşinci grup Türk velilerden oluşmaktadır. Velilere ilişkin kişisel bilgiler Tablo 8' de yer almaktadır.
Tablo 8. Velilere Ait Kişisel Bilgilere İlişkin Bulgular
Veli Almanya Süresi Okul Meslek-İş Çocuk Sayısı Çocuk Yaşı Çocuk Eğitimi Uyum VE1 30 yıl Üniversite Muhasebeci-İşveren 1 15 Gymnasium Çok VE2 Alm.Doğdu Haupt-Real- Makine Müh.-Müd.Yrd. 3 9-6-2 Grundschule Çok . Hochschule
VK3 17 yıl Orta okul terk İşçi 3 15-10-8 Werkreal-Grund. Orta VE4 Alm.Doğdu Hauptschule İşçi 3 - - Orta VK5 11 yıl İlkokul İşçi 3 11-10- 6 Grundschule Az VK6 19 yıl İlkokul İşçi 3 18- 9- 6 Real-Grund Orta VK7 Alm.Doğdu Hauptschule HemşireYrd-İşsiz 4 11-9-5-2 Gym-Grund Orta VK8 19 yıl İlkokul Ev kadını 4 18-14-8-2 Real-Gym-Grund - VK9 15 yıl İlkokul İşçi 3 14-10-8 Haupt-Gym-Grund - VK10 11 yıl llkokul İşçi 2 10-8 Grundschule Az VK11 Alm.Doğdu Hauptschule Ev kadını 2 8-3 Grundschule Orta VK12 40 yıl Hauptschule Kuaför-Şoför 4 17-16-12-9 Real-GymGrd Çok VK13 24 yıl İlkokul Ev kadını 4 26-24-22-10 Üni Grund Çok VK14 15 yıl Ortaokul Ev kadını 3 15-9-1 Real-Grund Orta VK15 32 yıl Realschule Teknik eleman 3 15-9-1 Real-Grund Çok VK16 34 yıl Gymnasium Satış temsilcisi 3 14-11-3 Real-Real. Çok VK17 Alm.Doğdu Hauptschule Doktor yrd. 2 12-6 Haupt-Vorsc. Çok VK18 30 yıl Kız meslek lise Sekreter 2 26-22 Üni-Üni Çok
Tablo 8' de velilerin yaş, eğitim, mesleği, çocuk sayısı, çocukların yaşları ve eğitimleri, velilerin uyum düzeylerine ilişkin bilgiler yer almaktadır. Araştırma için 18 veli ile görüşme yapılmış olup görüşmeye katılan veli sayısı on dört kadın, dört erkek toplam on sekiz kişidir. Görüşme yapılacak velilerin seçiminde çocuğu ilkokula giden velilerin seçilmesine öncelik verilmiş olup çocuğu Gymnasium'da okuyan ya da Gymnasium bitirmiş veliler de görüşmeye dâhil edilmiştir. Bir velinin çocukları üniversite öğrencisidir ve bu veli uzun yıllar okul aile birliği başkanlığı yapmış olup Almanya'da Türk çocukların eğitimi konusunda projelerde görev almıştır.
Beş veli Almanya'da doğmuş, bir kişi 36- 40, iki kişi ise 31-35 yıl süre ile Almanya’da yaşamaktadır. İki veli 26-30, bir veli 21-25, üç veli de 16-20 yıldır burada yaşamaktadır. Dört veli ise 10-15 yıldır Almanya'dadır. Dört velinin dört çocuğu, dokuz velinin üç çocuğu, dört velinin iki çocuğu, bir velinin de bir çocuğu vardır. Velilerin yarısı üç çocukludur. Velilerden bir kişi Almancasının az olduğunu belirtirken altı kişi
de orta düzeyde Almanca konuştuğunu açıklamaktadır. Bir kişi iyi düzeyde, yedi kişi ise çok iyi düzeyde Almanca bilmektedir. Yedi veli dil öğrenmek için kursa gittiğini