BÖLÜM GENEL DEĞERLENDĠ RME VE TARTI ġMALAR

Ger çekl eĢtiril en bu ar aĢtır mada özelli kl e i ç mimarlı k mesl ek al anı nda f aali yett e bul unan bür ol arı n üzerinde BDT‟ ni n et ki ve kat kıl arı i ncel enmeye çalıĢıl mıĢtır. Konusu açı sı ndan ol dukça güncel ve t ama ml ayı cı nit eli k t aĢı dı ğı düĢünül en t ezde uygul amal ar dan el de edi l en so mut veril er e dayandırıl mıĢ anali z ve yor u mlarl a konu t üm boyutl arı yl a t abl ol ar üzeri nde if ade edil meye çalı Ģıl mıĢtır.

Hazırl anan anketl er 38 adet i ç mi marlı k mesl ek al anı nda f aali yett e bul unan bür ol ar üzeri nde uygul anmı Ģ, el de edil en veril er doğr ultusunda varıl an sonuçl ar bi r önceki böl ümde;

1. Ġ ç mi marlı k bür ol arı nı n ör güt sel yapıl arı 2. BDT si st emleri ne geçi Ģ sür eci

3. Bi l gi sayar t eknol oji si ni n iç mi marlı k mesl eki uygul a mal arı na et kil eri 4. Bi l gi sayar kull anı mı ve standar di zasyon

5. Bi l gi sayar kull anı mı ve t asarı m ili Ģki si 6. Bi l gi sayar kull anı mı nı n sunu ma et ki si 7. Uygul ama aĢa ması nda bil gi sayar kull anı mı

8. Bi l gi sayar kull anı mdaki eksi kl er, baĢlı kl arı al tı nda ayrı ntılı ol ar ak değerl endi ril miĢtir.

Bu böl ümde ar aĢtır mada varıl an sonuçl ar maddel er hali nde ve daha yal ı n ol ar ak if ade edil meye çalı Ģıl acaktır.

6. 1. Ġ ç Mi marlı k Bür ol arı nı n Ör güt sel Yapıl arı

 Yapıl an anali zl er de bür ol arı n ör güt sel yapıl arı ndaki f ar klılı kl arı n, ver di kl eri hi z met t ür ü ve nit eli ği yl e ili Ģkili olduğu gör üĢünü dest ekl eyen sonuçl ar el de edil miĢtir.  Ġ ç mi marlı k bür ol arı nı n ver di kl eri hi z metl er doğr ul t usunda yurt dı Ģı veya yurt i çi

fir mal arı n bağl antı t ürl eri ni n genel yapı sı bayili k ve geçi ci ort aklı k Ģekli nde yür üt ül mekt edi r.

 Yapıl an gör üĢ mel er sonucunda, yurt dı Ģı il e bağl antı sı ol an bür ol arın, yurt dı Ģı nda bağl antı sı ol mayan bür ol ar a or anl a yeni t eknol ojil eri i zl eme ve uygul ama sür eçl eri nde öne mli f arklılıkl ar ol duğu gör ül mekt edi r.

 Anali z yapıl an i ç mi mar lık bür ol arı nda dört çeĢit t asarı m gr up yapı sı ol duğu sonucuna varıl mıĢtır. Bunl ar kı saca,

 Tek gr up yapı sı,  Esnek gr up yapı sı,  Bi r den f azl a gr up yapı sı,

 Tek ki Ģili k t asarı mcı bul unan gr up yapı sı, Ģekli nde i f ade edil ebilir. Anali z sonuçl arı nda anket ve gör üĢ me yapıl an i ç mi marlı k bür ol arı ndaki en yaygı n gör ül en yapı, t ek gr up yapı sı dır.

 Anali z yapıl an bür ol ar da t asarı m ve çi zi m eki bi ni belirl eyen en öne mli krit erl er; mesl eki deneyi m, t anı n mı Ģ bi r BDT yazılı m bil gi si, bil gi bi ri ki mi Ģekli nde sır al anmı Ģtır. BDT yazılı m bil gi si ni n en öne mli krit erl er den bi ri ol ması günü müzde i ç mi marlık bür ol arı ndaki anl ayıĢı n hı zl a deği Ģi me uğr adı ğı sonucunu göst er mekt edir. Bundan en f azl a on yıl öncesi nde i ç mimarl ı k bür ol arı nda t asarı m ve çi zi m eki bi ni belirl eyen en öne mli krit er “ çi zi m ve ser best anl atı m yet eneği ” Ģekli nde if ade edil mekt eydi.

 Ġ ç mi marlı k bür ol arı nda çal ı Ģan t asarı m gr upl arı ndaki el emanl arı n mesl ekl eri ni üç mesl ek al anı belirl emekt edi r. Bu mesl ek al anl arı;

 Ġ ç mi marlı k  Mi marlı k

 Endüstri t asarı mcı sı, Ģekli nde i f ade edil ebilir. Özelli kl e i hti sasl aĢ ma al anı mutf ak, banyo ve mobil ya t asarı mı ol an i ç mi marlı k bür ol arı nda çal ı Ģan el emanl arı n mesl ek al anl arı nı n “i ç mi marlı k” ol duğu belirl enmiĢtir. Ancak mi mari t asarı m al anı nda da hi z met ver en bür ol arı n bünyel eri nde i ç mi mar l arı n yanı nda mesl ek al anı mi mar ol an el emanl ar sayı ol ar ak daha f azl a t er ci h edil mekt edi r.

 Anali z yapıl an i ç mi marlı k bür ol arı nı n i Ģver ene çeĢitli al anl ar da hi zmetl er sağl adı ğı gör ül müĢt ür. Bür ol ar da yoğun ol ar ak sağl anan hi z metl er;

 Ġ ç mi marlı k pr oj el endi r me hi z metl eri,  Mobil ya t asarı m ve uygul a ma,  Mi mari t asarı m,

 Mutf ak ve banyo t asarımı , Ģekli nde belirtil miĢtir. Bu hi z metl eri n yanı nda ek hi z met ol ar ak; ön ar aĢtır ma ve anali zl er, bi na dı Ģa cephel eri, kor uma ve r est or asyon, aksesuar t asarı mı ve it hal mobil ya satı Ģı da yapıl makt adır.

 Anali z yapıl an i ç mi marlı k bür ol arı nı n sağl adı ğı hi z metl er doğr ult usunda i hti sasl aĢtı ğı pr oj e konul arı ol duğu gör ül mekt edi r. Ġ hti sasl aĢ ma al anl arı genel de,  Mutf ak ve banyo t asarı mı,

 Mobil ya t asarı mı,

 Eğl ence mer kezi ( bar, gece kul übü vb.),  St and t asarı mları,

 Konut i ç mekan düzenl emel eri, Ģekli nde belirtil miĢti r. 6. 2. BDT Si st e mleri ne Geçi Ģ Sür eci

 Ġ ç mi marlı k bür ol arı nda bil gi sayar kull anı mı na geçi Ģ t ari hi 1990‟lı yıll ar da baĢl amıĢ ve 1995‟ den i ti bar en i v me kazan mı Ģtır. 90‟lı yıll arı n baĢı nda BDT‟ ye geçi Ģ yapan bür ol arı n, kur ul uĢ yıll arı ve mesl ek i çeri si nde f aali yett e bul un ma yıll arı, ayrı ca yurt dı Ģı di ğer bür ol ar il e bağl antı dur uml arı i ncel endi ği nde bu krit erl eri n geçi Ģ sür eci ni et kil eyen f akt örl er ar ası nda öne mli yer t eĢkil etti kl eri gör ül mekt edi r. Bu yanıt bür ol arı n yurt dı Ģı il e bağl antı dur umunun yenili kl eri gör me ve uygul amadaki et ki si ni dest ekl er nit eli kt edi r.

 Yapıl an anali zde, bil gi sayar kull anı mı na geçi Ģt eki en et ken sebepl eri n baĢı nda bür oda veril en hi z met l eri n kalit esi ni n arttırılma i st eği, aynı i Ģle ml eri n t ekr arl andı ğı i Ģl er de za mandan t asarr uf ve pi yasa r ekabeti nde sağl anan avant aj gel mekt edi r. Ġ ç mi marlı k bür ol arı nda veril en hi z metl er de bazı i Ģl er sadece kendi bünyesi nde yer al an küçük deği Ģi kli kl erl e aynı i çeri ği t aĢı makt adır. Bu gi bi pr oj el er de bil gi sayar da ol uĢt ur ul an st andartl arl a benzer i Ģl eri n t ekr arı nda (t efri Ģ

pl anl arı nda, modül er mobil ya t asarı mları nda vb.) kol aylı k sağl andı ğı da el de edil en sonuçl ar dandır. Belirtil en bu seçenekl eri n yanı nda, daha kalit eli tasarı m yapabil mek a macı yl a bil gi sayar kull anı mı na geçi Ģ yapan bür ol ar da bul unmakt adır. Bil gi sayar kull anı mı nı n mal zemel eri n bi r ebi r if adesi nde sağl adı ğı kol aylı k da bür ol arı bil gi sayar kull anmaya it en et kenl er ar ası ndadır.

 Yapıl an anali z sonuçl arında BDT yazılı mı alırken belirl enen krit erl er ar ası nda önceli kli ol anl ar, “ yazılı mın kull anı m kol aylı ğı ve esnekli ği” ol ar ak vur gul anmakt adır. Bu seçeneği yanıtl ayan kullanı cıl ar, özelli kl e i ç mimarl ı k mesl ek al anı na yönelik yazılı mlar dan öt e genel a maçl ı BDT yazılı mları kull andı kl arı nı belirt miĢler di r. “ Yazılı mın yaygı n ol ar ak çal ı Ģanl ar t arafı ndan bili nmesi ve kull anıl abili yor ol ması” ve “ di ğer yazılı mlar a geçi Ģ i mkanı” da öne mli krit erl er ar ası nda vur gul an mı Ģtır.

Anket yapıl an kull anı cılar, özelli kl e i ç mi mari ye yöneli k pr oj e çi zi mleri i çi n küt üphane dest eği ni n zengi n ol ması na ve yazılımı n kol ay kull anıl abilir nit eli kt e ol ması na öne m ver di kleri ni belirt mekt edi rl er. Varıl an sonuçl ar dan bi ri de, yazılı mın geli Ģtiril mekt e ol up ol madı ğı, yeni ver si yonl arı nı n ür etili p ür etil meyeceği krit eri dir.

 Anali z yapıl an bür ol ar da kırı k kopya kull anan bür ol arı n or anı oriji nal yazılı m kull anan bür ol ar il e eĢdeğer or anl ar da çı k mıĢtır. Kı rı k kopya kull anan bür ol arı n bu t er ci hi yap ma sebepl eri;

 Oriji nal yazılı mın pahalı ol ması,  Kol ay bul unması,

 Hukuki bir dir ençl e kar ĢılaĢıl ma ması, Ģekli nde bel irtil miĢtir.

 Yapıl an anali z çalı Ģ ması nı n sonuçl arı ndan bi ri de, BDT‟ ye geçti kt en sonr a i ç mi marlı k bür ol arı “t asarı m ve çi zi m eki bi ni ol uĢt ur an per soneli n seçi mi” konusunda yeni den yapı l anma sür eci ne gi r miĢtir. Bi l gi sayar kull anan per soneli n seçi mi çoğunl ukl a yeni el eman al ı mı Ģekli nde gerçekl eĢ mekt edi r. Bunun nedeni ol ar ak, yeni el eman al ı mı pahalı bi r seçenek gi bi gör ünse de mevcut el emanl arı n yeti Ģtiril me sür eci ndeki kaybı önl emek a macı yl a bu t er ci hi yaptı kl arı nı belirt mekt edi rl er. Ayrı ca, mevcut el emanl arı nı n bür o i çi ndeki veri minden ve deneyi minden me mnun ol an bür o sahi pl eri, he m mevcut el emanl arı nı yeni

si st em üzeri nde eği t miĢ he m de ger ekti ği za man yeni el eman al mayı t er ci h et miĢl er di r.

 Yapıl an anali z çalı Ģ ması nı n sonuçl arı ndan bi ri de, BDT‟ ye geçti kt en sonr a yeni el eman al ı mında di kkat edil en krit erl eri n deği Ģi midi r. Gör üĢ mel er den el de edil en sonuçl ar a gör e, bundan en f azl a on yıl öncesi ne kadar “ arti sti k if ade yet eneği ” yeni el eman al ı mındaki en öne mli krit erl eri n baĢı nda gel mekt eydi. Ancak BDT‟ ye geçti kt en sonr a “t anı nmıĢ bi r BDT yazılı mı bil gi si” bu krit er den daha f azl a öne m kazan maya baĢl amıĢtır. Artı k el yet eneği ne veril en öne m kadar yazılı m bilgi si ve deneyi mine de veril en öne m di kkat çekecek or anl ar dadır.

 BDT „ a geçti kt en sonr a BDT yazılı mı öğr en mek i çi n bür ol ar, bür o hali nde t opl u kur s alı nması Ģekli nde bi r yapıl anmaya gi r miĢl er di r.

 Yapıl an anali zde, bil gi sayar kull anı mı na geçen i ç mi marlı k bür ol arı nda her yıl BDT si st emi i çi n belirli bi r büt çe kesi nl eĢtiril medi ği ancak i hti yaca gör e büt çe ayrıl dı ğı sonucuna varılmı Ģtır.

BDT si st emi i çi n ayrıl an büt çeni n kull anıl dı ğı al anl ar;  Upgr ade,

 Bakı m ve onarı m,

 Donanı m,

 Yazılı m,

 Yeni satı n al ma, Ģekli nde belirtil miĢtir. Ancak anali z sonuçl arı nda bil gi sayar kull anı mdaki eksi kli kl eri n baĢı nda donanı m gel mekt edi r. Yapıl an gör üĢ mel er den el de edilen sonuçl ar a gör e bür ol ar, BDT donanı mı i çi n yet erli büt çeyi ayır mayı t er ci h etme mekt edi rl er.

6. 3. Bil gi sayar Teknol oj i si ni n Ġ ç Mi marlı k Mesl eği Uygul a mal arı na Et kileri

 Yapıl an anali zi n sonuçl arı nda, BDT‟ ni n kullanı mıyl a bi rli kt e i ç mi marlı k bür ol arı nda yaĢanan en öne mli deği Ģi kli kl eri n baĢı nda pr oj e uygul ama aĢa ması nda yaĢanan deği Ģi kli kl er gel mekt edi r. Anali z yapıl an bür ol ar, BDT‟ ni n i ç mi marlı k mesl eği ne ol an et kil eri ni,

 3D çi zi m ve if adede kol aylı k,  kopyal ama kol aylı ğı,

 çi zi m kalit esi ndeki artı Ģ,  çi zi m sür esi ni n kı sal ması ,  r evi zyon kol aylı ğı,

 doğr u öl çül endi r me,  öl çekl er de geçi Ģ kol aylı ğı,

 ar Ģi vl eri kull anma kol aylı ğı, Ģekli nde pr oj e çi zi m aĢa ması nda yaĢanan deği Ģi kli kl er ol ar ak en baĢt a vur gul amıĢl ar dır. Pr oj el eri n yapıl ma bi çi mi ni n deği Ģ mesi yl e bi rli kt e “ mimari sunu m” da da deği Ģiml er yaĢan makt adır.

 BDT kull anı mıyl a bi rli kte t asarı m ve i mal atı n her aĢa ması nda yaĢanan “ hı z kavr amı” da belirtil en en öne mli kat kıl ar dandır. Bu deği Ģi mlerl e bi rli kt e doğr u or antılı ol ar ak “ müĢt eri nin t al ebi ni yanıtl ama sür esi ” de kı sal mıĢtır.

 BDT t eknol oji si önce gel eneksel si st emdeki çi zim ar açl arı nı n yeri ni dol dur maya baĢl amıĢ, daha sonr a bu t eknol ojil er den t asarı mı n uygul an ması aĢa ması nda da f aydal anıl maya baĢl anmı Ģtır. Özelli kl e mobil ya, mutf ak ve banyo t asarıml arı nda i hti sasl aĢ mıĢ bür ol ar “ ürün kalit esi nde artı Ģ” yaĢamakt adırl ar.

 BDT si st emleri ni n i ç mi marlı k mesl eği ne getirdi ği kat kıl ar dan bi rini n de st andartl aĢ ma ol duğu belirtil mekt edi r.

6. 4. BDT’ ni n Ġ ç Mi marlı k Mesl eki Uygul a mal arı na Getirdi ği Kat kıl arı n Sonuçl arı

 Bi l gi sayar t eknol ojil eri ni n i ç mi marlı k mesl eki uygul amal arı na getir di ği kat kıl arı n sonucunda da öne mli deği Ģi mler yaĢan mı Ģtır. “ Mi mari sunu mda yaĢanan deği Ģi m” ve “ pr oj el er de hı zlı sonuç alı nması” en öne mli sonuçl ar dan bi ri dir.  Rekabett e avant aj sağl adı ğı düĢüncesi de bür o sahi pl eri ni n bi rl eĢti ği bi r nokt adır.

Sunu mda yaĢanan deği Ģi kli kl eri n müĢt eri yi et kile mesi sonucunda, aynı pr oj e üzeri ne t eklif göt ür en bürol ar da r ekabett e avant aj sağl adı ğı belirtil miĢtir.

 Yapıl an anali zi n sonuçl arı ndan bi ri de, i ç mimari bür o düzeni nde yaĢanan deği Ģi mdi r. Genel de, gel eneksel si st emde kull anıl an t asarı m ar açl arı ve çi zi m masal arı nı n yeri ni artı k bil gi sayarl ar al makt adır.

 Bi l gi sayar kull anı mıyl a birli kt e i ç mi marlı k bür ol arı nda i Ģl eri n yapıl ma bi çi mi nde de deği Ģi kli kl er yaĢan mı Ģtır. Yapıl an anali zde, i ç mi marlı k bür ol arı ndaki i Ģl eri n yapıl ma bi çi mini n deği Ģmesi yl e “ ür ün üzeri nde kontr ol ün kol ayl aĢtı ğı” sonucuna varıl mıĢtır. Daha çok mobil ya, mutf ak ve banyo al anı nda i hti sasl aĢ mı Ģ bür ol ar da ve ayrı ca i mal at hanesi bul unan bür ol ar da bu deği Ģi m öne ml e vur gul anmakt adır.  Anali z yapıl an bür ol arı n çoğunda artı k el il e çi zim yapıl mıyor ol ması da varıl an

öne mli sonuçl ar dandır. El il e çi zi m yap mayan bür ol arı n daha çok bil gi sayar da st andart ür ünl eri n ol uĢt ur duğu bi r küt üphane yar dı mı il e bi r çok pr oj eyi uygul adı kl arı ve özelli kl e ür ün t asarı mına yöneli k çalı Ģan bür ol ar da bu deği Ģi min yaĢandı ğı belirl enmiĢtir. Ancak, di ğer i ç mi mari pr oj e hi z metl eri ver en bür ol arı n da bazıl arı nda el il e çi zi m yapıl madı ğı yapıl an gör üĢ mel er sonucu el de edil en sonuçl ar dandır.

 BDT si st emleri ne geçi Ģ yapan bür ol ar da i Ģ alı mında f ar k edilir bi r bi çi mde ol uml u deği Ģi kli kl er yaĢan makt adır. Gel eneksel si st eml er den BDT si st emine geçi Ģ yapan bür ol ar da bil gi sayar kull anı mı nı n avant ajl arı ndan bi ri ol ar ak, pr oj e sayı sı nda da ol umlu bi r Ģekil de artı Ģ yaĢan makt adır. Bil gi sayarl a kull anı mıyl a çok sayı da ol uĢt ur ul abil en al t er natif pr oj e konul arı çoğunl ukl a “ mobil ya t asarı mı ve konut i ç t asarı mı” Ģekli ndedi r.

6. 5. Ġ ç Mi marlı k Bür ol arı nda Bil gi sayar Kull anı mı ve St andar di zasyon

 Anali z yapıl an i ç mi marlı k bür ol arı nda bil gi sayarl a il gili st andartl arı önceli kl e t asarı m gr ubu ve çi zi m eki bi belirl emekt edi r. Bür o sahi bi BDT yazılı mı bilgi si ne sahi p i se bu kar ar kendi si t ar afı ndan veya t asarı m eki bi il e ort ak bi r Ģekil de al ı nmakt adır.

 Bür ol arı n kendil eri ne ai t st andartl aĢ mıĢ t asarı mları nı n ol uĢt ur duğu küt üphanel eri bul un makt adır. Varıl an sonuçl ar a gör e, bil gi sayar kull anı mıyl a bi rli kt e, bür o i çi st andart ol an t asarı mları n bi r küt üphanede ar Ģi vl enmesi yl e bi rli kt e bu t asarı mları n her pr oj ede kull anıl ması nda da büyük kol aylı k sağl anmı Ģtır.

 St andart ür ün küt üphanesi ol an bür ol ar bu ür ünl eri daha çok mobil ya, mut f ak ve banyo t asarı mları nda kull anmakt adırl ar. Özelli kl e belli bi r i hti sasl aĢ ma konusu ol mayan, her t ür pr oj e t asarı mını ger çekl eĢtiren i ç mi marlı k bür ol arı t üm pr oj el er de st andart ür ün küt üphanesi nden f aydal an makt adırl ar.

 Bür ol ar da kull anıl an st andart dosya or gani zasyonl arı l ayer, öl çü, bl ok ve yazı f ontl arı konusunda ol uĢtur ul muĢt ur.

6. 6. Tasarı m AĢa ması nda Bil gi sayar Kull anı mı

 Yapıl an anali zi n sonucunda i ç mi marlı k bür ol arı nda t asarı mın bil gi sayar da yapı m