Avrupa.Muhasebeciler Federasyonu (FEE)

Büyük kısmını Avrupa Birliği ülkelerinin oluşturduğu 29 ülkeden 41 meslek örgütünün katılımı ile 1986 yılında kurulan federasyon Avrupa Birliği’nde muhasebe mesleğini için en üst kurumdur (TÜRMOB, 2004: 2). FEE, A B ’ye bağlı tüm kurum ve kuruluşlar nezdinde Avrupa muhasebe mesleğini temsil eden tek otoriter kuruluş olmak ve ayrıca Avrupa muhasebe mesleğini uluslararası düzeyde temsil edebilen tek kuruluş olmak gibi hedefleri bulunmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda FEE hem IFAC hem de IASB ile yakın ilişkiler sürdürmektedir (Toraman ve Bayramoğlu, 2006: 464). A B ’de muhasebe alanında önemli düzenlemeler yapan FEE muhasebe standartlarının uyumlaştırılabilmesi için IASC ile 1989 yılında işbirliği anlaşması yapmıştır (Çelik, 2013: 35).

2.2.1.5. Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi (IASC) ve Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB)

Uluslararası Muhasebe Standartlarının oluşturulması ilk olarak 1960'lı yıllarda dile getirilmiştir. Ancak bu faaliyetlerin bir kurum tarafından yürütülmesi konusu ilk kez 1972 yılında Sydney’de düzenlenen 10. Uluslararası Muhasebeciler Kongresi'nde gündeme gelmiştir (Başpınar, 2004: 53).

1973 yılında ise uluslararası muhasebe standartlarını oluşturmak amacıyla başta ABD ve İngiltere olmak üzere toplam 10 ülkenin muhasebe örgütlerinin imzaladıkları bir anlaşma ile Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi (IASC) kurulmuştur (Lemarchand, 2006: 11). IASC’nin merkezi Londra olup yayınladığı standartlar “Uluslararası Muhasebe Standartları” (IAS) adı ile yayınlamaktadır. Bu standartlar ile alternatif uygulamaları sınırlandırarak muhasebe uygulamaları arasındaki uyumu arttırmaya çalışmaktadır (Larson ve Chiappetta, 2007: 28).

IASC IAS’ler ile tüm dünyada kolaylıkla anlaşılabilen ve uygulanması zorunlu tutulabilecek tek bir standart seti oluşturarak, uluslararası piyasalarda

işlem yapanların ve kredi kuruluşlarının verecekleri ekonomik kararlarda yardımcı olmayı amaçlamaktadır (Pacter, 2003: 16-11).

IASC uluslararası standartların oluşumunda çok önemli görevleri yerine getirmiş olmasına rağmen aşağıdaki sebeplerden ötürü yeterli olmadığı için yeni bir yapılanmaya gidilmiştir (Çelik, 2013: 21):

• Politik baskılardan etkilenmesi nedeniyle üyelerinin belli şartlara göre seçilmemesi

• Bağımsız bir onaylama biriminin bulunmaması (Berberoğlu, 2002: 27)

• Üye ülkeler üzerinde yaptırım gücünün olmaması (Üstündağ, 2000: 49) Bu nedenlerle IASC 2001 yılının Nisan ayında yeniden yapılandırılarak bir üst yapı şeklinde bir vakfa dönüştürülmüştür (Hatipoğlu, 2009: 29). IASC’nin yeni organizasyon yapısı Amerika’da faaliyet gösteren FA SB’a benzer bir yapıda oluşturulmuştur (Fletcher, 2002: 16).

IASC Vakfı dört temel bölümden oluşmaktadır:

1. M ütevelli heyeti: Finansal kaynakların sağlanarak vakfın (IASCF) yönetimini yürütmekte olup yapılan çalışmaları izlenmekle görevlidir (Çelik, 2013: 24).

2. Uluslararası M uhasebe Standartları Kurulu (IASB): IASC’nin 2001 yılında vakfa dönüşmesi ile vakıf bünyesinde standart oluşturma görevini IASB yürütmeye başlamıştır. IASB, IASC’nin muhasebe meslek mensuplarının kontrolünde olması eleştirisini dikkate alarak bu durumdan kurtulabilmek için; mali tablo kullanıcıları, akademisyenler gibi muhasebe mesleği dışından da üyeler edinmiştir. Bu üyeler, IASB’ye belli bir grubun ya da coğrafi bölgenin çıkarlarının egemen olmamasından sorumludurlar (Hines, 2007: 7). IASB yeni standartlar oluştururken daha iyi finansal raporlama sağlamak amacıyla dünya genelindeki iyi uygulamaları bir araya getirmeye çalışmaktadır (Küting ve Matthias, 2007: 59).

3. Standart Danışma Konseyi (SAC): IASB’nin gündemi, çalışma programı konusunda görüş oluşturmak ve ilgili kişi ve kuruluşların standartlar konusundaki görüşlerini IASB’ye bildirmekle görevlidir. Bunun yanında standartların uygulanması konusunda gereken denetimleri yaparak kamuoyu açısından yararlı olacak tespitleri IASB’ye bildirir (Mirza ve Ankarath, 2013:7).

4. Uluslararası Finansal Raporlam a Yorum lam a K om itesi (IFRIC): Bu Komite, IASB tarafından yayınlanan standartlarla ilgili farklı görüş ve önerileri değerlendirerek uygulamaya yönelik yorumlar yayınlamakla görevlidir. (Roberts vd., 2005: 18) Bu amaçla IFRIC, IAS/IFRS’lerin uygulanması ve yorumlanması konularında zaman zaman rehber niteliğinde bazı ilkeler yayınlamaktadır (Rolfe, 2006: 106).

IASC ve IASB’nin standart oluşma süreçlerini iki ayrı bölüm olarak ele almak gerekmektedir. Aşağıda iki kuruluşun yaptığı çalışmalara kısaca yer verilmiştir.

2.2.1.5.1. IASC Tarafından Yapılan Çalışmalar (1973-2001)

IASC’nin kuruluş yılı olan 1973’ten IASB’ye dönüştüğü yıl olan 2001 yılına kadarki dönemde toplam 68 tane taslak ve 41 adet uluslararası muhasebe standardı (IAS) ve yorumlarını yayınlanmıştır. lASC’nin faaliyetleri, üç ayrı dönemde ele alınmaktadır (Uysal, 2006: 93-94):

1.Dönem (1973-1988): IASC Uluslararası Muhasebe Standartları’nı oluşturma sürecini ilk olarak 1974 yılında başlatmış, 1974-1979 arasında 13 Uluslararası Muhasebe Standardı (IAS) yayımlamıştır (Başoğlu ve Goma, 2002: 2). IASC bütün temel muhasebe konularında ortak standartlar oluşturmaya çalıştığı bu dönemde IAS 1’den IAS 2 6 ’ya kadarki standartları hazırlanarak yayınlamıştır (Uluşan, 2005: 14).

2.Dönem (1988-1995): IASC bu dönemde finansal tabloların karşılaştırılabilirliğini sağlamak için standartlarda yer alan seçenekleri azaltmaya başlamıştır (Uluşan, 2005: 15). Bu çerçevede 1993 yılında 10 standart yeniden

gözden geçirilmiştir. Ayrıca bu dönemde IAS 2 7 ’den IAS 3 2 ’ye kadar yeni standartlar oluşturulmuştur.

3.Dönem (1995-2000): Bu dönemde 11 standart güncellenmiş ve ayrıca IAS 33 ve 39 standartları yayınlayarak, 1999 yılında yürürlüğe girmesi sağlanmıştır. Böylelikle uluslararası sermaye piyasalarının desteği için gerekli olan standartlar seti tamamlanmıştır.

2.2.1.5.2. IASB Tarafından Yapılan Çalışmalar (2001 ve Sonrası)

2001 yılında IASB’nin standart oluşturma görevini IASC’den devralmasıyla yeni bir dönem başlamıştır. IASB göreve başladığında yerine yenisi konulana kadar IASC tarafından yayınlanan IAS’leri geçerli olarak kabul etmiştir. Ancak mevcut IAS’leri güncel ihtiyaçlara göre revize etmektedir (Parlakkaya, 2004: 124). Bunun yanında ihtiyaç hissedilen muhasebe konularında düzenlemeler yapmak üzere yeni standartlar çıkarmaya devam etmiştir. IASB tarafından çıkarılan yeni standartlar International Financial Reporting Standards (IFRS) adı ile yayınlanmaktadır. Bu standartları hazırlarken A B D ’nin US GAAP ile de uyumlu olmasına dikkat etmektedir. Ancak bu durum hazırlanan standartların Anglo-Sakson muhasebe modeline benzemesine neden olduğu için eleştirilmektedir (Şensoy, 2008: 93).

Bu dönemde Standart Yorumlama Komitesi (IFRIC) de IASB tarafından yayınlanan standartların uygulamasına dair açıklayıcı yorumlar yayınlamaktadır. Günümüze kadar IASB ve IFRIC tarafından yapılan faaliyetleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz (Deloitte, 2010: 15-17):

• 2003-- İlk IFRS ve IFRIC yorum taslağı yayınlanmıştır.

• 2004-- IAS 39 revize edilmiştir. IFRS 2,3,4,5,6 ile IFRIC 1,2,3,4,5 yorumları yayınlanmıştır.

• 2005— IAS 39’a yönelik gerçeğe uygun değer seçeneğine kısıtlama getirilmiştir. IFRS 7,8 ile IFRIC 6,7 yorumları yayınlamıştır. IFRIC 3 yoru mu kaldırılmıştır.

• 2007---IASB, yayınlanan IAS/IFRS’lerin Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) için kullanışlı olmadığını tespit etmiş, KOBİ’ler için basitleştirilmiş bir standart seti ol an SMES IFRS’yi yayınlamıştır (Poroy ve Sipahi, 2007: 33). KOBİ’ler için oluşturulan bu setin kaynağını ise tam set IFRS’ler oluşturmaktadır (Fidan ve Cinit, 2013: 40). SMES IRFS’nin yayınlanmasının haricinde 2007 yılında 23 IAS de revize edilmiştir.

• 2008— IFRS 1 ve IFRS 3 yayınlanmıştır.

• 2009---SMES (KOBİ) IFRS’nın son şekli yayınlanmıştır. • 2011— IFRS (10, 11, 12, 13) yayınlanmıştır.2

• 2014 - IFRS (9, 14, 15) yayınlanmıştır. • 2016 - IFRS 16 yayınlanmıştır.

• 2017 -- IFRS 17 yayınlanmıştır.